WEBVTT 00:00:05.304 --> 00:00:09.905 Jemi në Muzeun e Artit Modern dhe po shikojmë një kolazh shumë të njohur. 00:00:09.905 --> 00:00:14.225 Është Objekti i Patitulluar i Jean Arp, ndonjëherë i njohur si "Hans" Arp., 00:00:14.225 --> 00:00:18.629 por njihet gjithmonë si Kolazhi me Katrorë të renditut sipas Ligjit të Rastësisë. 00:00:18.629 --> 00:00:20.226 Dhe pikërisht aashtu është. 00:00:20.226 --> 00:00:23.904 Është një pjesë letre e hirtë, e konstruktuar. 00:00:23.904 --> 00:00:33.783 Ka disa katrorë me ngjyrë kremi dhe disa me ngjyrë xhinsesh, të cilat janë ndarë në këto forma. 00:00:33.783 --> 00:00:36.303 Dhe pastaj janë përhapur në spërfaqe. 00:00:36.303 --> 00:00:41.383 Ajo që më bën prshtypje ëdhtë se jemi në vitin 1916-17. 00:00:41.383 --> 00:00:43.630 Tamam në mes të Luftës së Parë Botërore. 00:00:43.630 --> 00:00:46.063 Tamam në mes të fundit të Luftës së Parë Botërore. 00:00:46.063 --> 00:00:49.380 Por ajo që më bën përshtypje është se sa shumë kemi arritur prej 00:00:49.380 --> 00:00:52.143 'Les Demoiselles d'Avignon" e cila është perj vitit 1907. 00:00:52.143 --> 00:00:54.263 Dhe sa radikale 00:00:54.263 --> 00:01:02.713 ishte DADA. Komplet me vepra abstakte. 00:01:02.713 --> 00:01:08.381 Nuk janë renditur me asnjë qëllim artistik. 00:01:08.381 --> 00:01:10.879 Vërtetë kishin për qëllim të vepronin shpejt, 00:01:10.879 --> 00:01:12.797 dhe të mos kujtonin se cili ishte definicioni i një vepre arti. 00:01:12.797 --> 00:01:14.583 Po! Absolutisht! 00:01:14.583 --> 00:01:16.583 Sikur hyn në zemrën e asaj 00:01:16.583 --> 00:01:17.582 që përmban definicioni historikisht. 00:01:17.582 --> 00:01:20.023 Nuk është shprehje e vetvetes, nuk është e qetë. 00:01:20.023 --> 00:01:23.743 Nuk është shprehje e të pavetëdijshmes, 00:01:23.743 --> 00:01:26.463 ashtu siq do ta deklaronte surrealizmi më vonë. 00:01:26.463 --> 00:01:31.022 Pra, në fakt është, në një mënyrë, është ende sfiduese. 00:01:31.022 --> 00:01:32.504 Është. 00:01:32.504 --> 00:01:36.144 Ne i shikojmë pikturat si një vendim të artistit. 00:01:36.144 --> 00:01:38.583 Dhe këtu është hequr dorë prej asaj. 00:01:38.583 --> 00:01:40.983 Është si një lloj kundër-arti i vërteë. 00:01:40.983 --> 00:01:42.503 Është kundër-art. 00:01:42.503 --> 00:01:43.797 Është një shkatërrimi i vërtetë 00:01:43.797 --> 00:01:45.380 i thelbit të asaj përmes sëcilës ne kuptojmë 00:01:45.380 --> 00:01:47.104 si të deshifrojmë artin. 00:01:47.104 --> 00:01:48.064 Ashtu është. 00:01:48.064 --> 00:01:51.463 Pra, si ta kuptojmë këtë në 00:01:51.463 --> 00:01:54.380 kuptimin e luftës? E përmendët se kjo 00:01:54.380 --> 00:01:56.823 ishte në vitet 1916-1917, lufta po përhapet, 00:01:56.823 --> 00:01:58.380 është e pashembullt. 00:01:58.380 --> 00:02:00.382 Por kjo po bëhet në Cyrih. 00:02:00.382 --> 00:02:02.380 Arp ishte njvri prej themeluesve të 00:02:02.380 --> 00:02:05.223 lëvizjes së DADA-s në Cyrih. 00:02:05.223 --> 00:02:09.742 Zvicra është vend asnjanas. 00:02:09.742 --> 00:02:12.797 Dhe thjesh po pyes veten 00:02:12.797 --> 00:02:15.712 ku ekziston kjo lidhje mes këtij 00:02:15.712 --> 00:02:17.880 agresioni kundër traditave 00:02:17.880 --> 00:02:20.505 të artit dhe gjithë kjo dhumë që po përhapej 00:02:20.505 --> 00:02:22.065 përtej Europës. 00:02:22.065 --> 00:02:24.783 Mendoj se përgjigja që ipet zakonisht 00:02:24.783 --> 00:02:27.584 për këtë ishte theksimi i arsyes, 00:02:27.584 --> 00:02:30.879 dhe arsyeja njerëzore ishte pjesë e kulturës borxheze 00:02:30.879 --> 00:02:34.824 e cila kishte krijuar dhunën dhe mos arsyetimit 00:02:34.824 --> 00:02:36.344 të Luftës së Parë Botërore. 00:02:36.344 --> 00:02:39.421 Por ajo që më bën përshtypje, është se mungesa e arsyes 00:02:39.421 --> 00:02:44.024 ka krijuar sipas ligjeve të radstësisë. 00:02:44.024 --> 00:02:46.797 Dhe njerëzit po thirreshin për të luftuar 00:02:46.797 --> 00:02:49.583 ishin të kontrolluar, duke i dërguar në vinë e luftës. 00:02:49.583 --> 00:02:52.063 Ata jetojnë, vddesin, vuajnë. 00:02:52.063 --> 00:02:55.063 Të amputohen këmbët, gjymtyrët. 00:02:55.063 --> 00:02:57.943 Dhe brenda shumë pak kohe. 00:02:57.943 --> 00:03:00.879 Arp duhet ta ketë parë këtë. 00:03:00.879 --> 00:03:02.304 Numrin e madh të veteranëve, të cilët u kthyen 00:03:02.304 --> 00:03:07.063 nëse ishin të dëmtuar apo i ishin eksozuar gazit, ishin të shpërfytyruar. 00:03:07.063 --> 00:03:09.783 Crregullimet nga stresi post-traumatik. 00:03:09.783 --> 00:03:11.223 Ishte e jshtëzakonshme, 00:03:11.223 --> 00:03:12.223 dhe ata që ktheheshin të pa dëmtuar. 00:03:12.223 --> 00:03:14.663 Atëherë çfarë rregulla ka në jetë? 00:03:14.663 --> 00:03:18.064 Ku është arsyeja te ajo se çfarë i ndodhë dikujt dhe kujt? 00:03:18.064 --> 00:03:20.344 Cilat arsye? 00:03:20.344 --> 00:03:23.184 Në fakt përbën absurditetin e këtij objekti 00:03:23.184 --> 00:03:25.213 të duket disi më i mençur. 00:03:25.213 --> 00:03:29.213 Po.