1
00:00:00,480 --> 00:00:02,450
Bu logo sizce neye benziyor?

2
00:00:02,450 --> 00:00:04,980
İlk bakışta bir şeye benzemeyebilir

3
00:00:04,980 --> 00:00:08,123
fakat internette oldukça soruna yol açtı.

4
00:00:09,800 --> 00:00:13,570
Bu logo mobil COVID-19 test kamyonunun yan

5
00:00:13,570 --> 00:00:14,570
tarafında bulundu.

6
00:00:14,570 --> 00:00:17,100
Fotoğraf gerçek logo da.

7
00:00:17,779 --> 00:00:19,619
Facebooktaki viral bir gönderi

8
00:00:19,662 --> 00:00:22,472
logonun eski ölüm ve sonraki hayat tanrısı

9
00:00:22,472 --> 00:00:25,212
Anubis'u temsil ettiğini iddia etti.

10
00:00:26,438 --> 00:00:28,628
QAnon grupları arasında dedikodular

11
00:00:28,628 --> 00:00:29,978
çıkmaya başladı

12
00:00:29,991 --> 00:00:32,281
Bir zamanlar uçuk bir komplo teorisi

13
00:00:32,345 --> 00:00:34,535
olmasına rağmen ana akıma çıktı.

14
00:00:34,582 --> 00:00:36,672
Qanon üyeleri logonun Amerikalılara karşı

15
00:00:36,672 --> 00:00:38,572
olan derin devlet komplosunu

16
00:00:38,572 --> 00:00:40,362
ortaya çıkardığını söyledi.

17
00:00:40,362 --> 00:00:42,972
Bu test kamyonlarının kötü amaçlı
bir şeylerin

18
00:00:42,972 --> 00:00:45,521
peşinde olduğuna dair ortak 
korkuları vardı

19
00:00:45,784 --> 00:00:48,680
Tabii logonun aslında bir karıncayiyen 
olduğu ortaya çıktı.

20
00:00:48,850 --> 00:00:50,200
Karıncayiyen mi?

21
00:00:50,239 --> 00:00:54,239
Evet, karıncayiyenin gececi ve çoğunlukla
böcek yiyen

22
00:00:54,239 --> 00:00:57,405
Afrika kökenli bir memeli olduğunu 
öğrendim.

23
00:00:57,405 --> 00:01:00,280
Factcheck.org muhabiri olan 
Sarah Spencer

24
00:01:00,280 --> 00:01:04,280
bu logonun nereden geldiğini ve 
Mısırlı bir ölüm tanrısı ile ilişkisini

25
00:01:04,280 --> 00:01:07,320
bulmak için bu sanal kör kuyuya girme 
cesaretini gösterdi.

26
00:01:07,320 --> 00:01:12,020
Bu görsel ilk olarak Facebook'ta 
karşımıza çıktı.

27
00:01:12,020 --> 00:01:15,268
COVID-19 test tesisinde neden ölüm 
tanrısı Anubis'in logosu var?

28
00:01:15,268 --> 00:01:20,518
İlk adım, basit bir ters görsel 
araştırması yapmak olacaktır.

29
00:01:20,518 --> 00:01:22,848
Bu size hem bir başlangıç noktası 
sağlayacaktır,

30
00:01:22,848 --> 00:01:26,317
hem de bir şeyin belki de ne kadar 
yaygın olduğuna dair fikir verecektir.

31
00:01:26,317 --> 00:01:30,257
Bu görseli hazırlayan kişinin, bu konuda
ilginç olduğunu düşündüğü şeyleri

32
00:01:30,257 --> 00:01:33,291
kırmızı renkle seçerek gösterdiği yeri 
açıkça görebilirsiniz.

33
00:01:33,291 --> 00:01:36,228
Böyle bir şey genelde görsel aramasını
çarpıtacaktır,

34
00:01:36,228 --> 00:01:38,628
ama tıklayıp indirebilir ve

35
00:01:38,628 --> 00:01:43,388
ondan sonra her hangi bir fotoğraf 
düzenleme yazılımına yükleyebilirsiniz.

36
00:01:43,388 --> 00:01:47,128
Böyle bir görselde, bunun gibi kırparak

37
00:01:47,128 --> 00:01:49,808
gerçek görselin bir bölümünü 
elde edebilirsiniz.

38
00:01:49,808 --> 00:01:55,218
Daha sonra bu görseli standart ters görsel 
aramanıza ekleyebilirsiniz.

39
00:01:55,218 --> 00:01:59,218
TinEye'da görselinizin kırpılmış halini
seçebilirsiniz.

40
00:01:59,218 --> 00:02:01,468
TinEye'da, Google'ın aksine,

41
00:02:01,468 --> 00:02:04,178
en yeniden en eskiye doğru sıralama 
yapabilirsiniz.

42
00:02:04,178 --> 00:02:08,668
Yani bu durumda, Philadelphia ticaret 
gazetesinde kullanılmıştır.

43
00:02:08,668 --> 00:02:12,668
COVID-19 sırasında kamyonlarını 
mobil test üniteleri olarak kullanılmak üzere

44
00:02:12,668 --> 00:02:16,668
yeniden donatmaya başlayan yerel 
bir işletmenin haberinde kullanılmıştır.

45
00:02:16,668 --> 00:02:21,758
Şirketin adı Aardvark Mobile olarak 
tanımlanmıştır.

46
00:02:21,758 --> 00:02:24,998
Yani basit, hatta çok basit bir internet 
araması yapıldığında,

47
00:02:24,998 --> 00:02:29,898
ilk sonuç olarak kamyonun üzerinde 
gördüğünüz logonun aynısını paylaşan

48
00:02:29,898 --> 00:02:33,798
Aardvark Mobile Tours web sitesi 
çıktığı görülüyor.

49
00:02:33,798 --> 00:02:36,890
Firmanın mobil sağlık ünitesine sahip
olduğunu görebiliyorsunuz.

50
00:02:36,890 --> 00:02:38,170
Bu oldukça isabetli.

51
00:02:38,170 --> 00:02:39,183
Çok benzer bir durum.

52
00:02:39,183 --> 00:02:40,625
Evet, çok benzer bir durum.

53
00:02:40,625 --> 00:02:42,405
TinEye'ın iyi olduğu şeylerden biri,

54
00:02:42,405 --> 00:02:45,885
görsellerin ilk ne zaman online olmaya
başladığını bulmasıdır.

55
00:02:45,885 --> 00:02:50,365
Bunun ilk sürümlerinden biri ilk olarak
komplo teorisyenlerin yazışmalarına

56
00:02:50,365 --> 00:02:55,445
ev sahipliği yapan 8KUN mesaj panosunda
görülmüştür.

57
00:02:55,445 --> 00:02:58,365
Birçok komplo teorisinin geliştiği ve 
Facebook ve Twitter'da

58
00:02:58,365 --> 00:03:01,155
ortaya çıkmaya başlamadan önce 
yoğunlaştığı yer burasıdır.

59
00:03:01,155 --> 00:03:03,237
Peki genel okuyucuya tavsiyeniz -

60
00:03:03,237 --> 00:03:08,047
bu tür iddialarda bulunan bir görsel 
gördüklerinde,

61
00:03:08,047 --> 00:03:11,067
akıllarının bir köşesinde bulundurmaları 
gereken ilk şey nedir?

62
00:03:11,067 --> 00:03:12,603
İlk yapmaları gereken şey nedir?

63
00:03:12,603 --> 00:03:16,443
Sosyal medyada dolaşırken size gerçekten
hitap eden ve

64
00:03:16,443 --> 00:03:19,542
doğru hissettiren bir şey görürsünüz ve

65
00:03:19,542 --> 00:03:24,262
“evet, bu benim düşüncelerimi doğruluyor” 
diye düşünürsünüz.

66
00:03:24,262 --> 00:03:27,562
İşte bu, şüpheli olabileceği konusunda 
size bir uyarı olmalıdır.

67
00:03:27,562 --> 00:03:32,512
Çoğu zaman, görsellerde yer alan ve 
en doğru gibi görünen gerçeklerin

68
00:03:32,512 --> 00:03:34,562
aslında yanlış olduğunu görürsünüz.

69
00:03:35,278 --> 00:03:38,147
Dünya şu anda korkutucu geliyor ve

70
00:03:38,147 --> 00:03:40,427
gelecek ise bilinmez görünüyor.

71
00:03:40,427 --> 00:03:43,296
İnternette bir şeyler okumak ve 
en kötüsünü varsaymak

72
00:03:43,296 --> 00:03:45,246
neredeyse en mantıklısı görünüyor.

73
00:03:45,246 --> 00:03:47,919
Ama Sarah'ın da dediği gibi, eğer kulağa
doğru geliyorsa,

74
00:03:47,919 --> 00:03:50,249
önce bir kontrol etseniz çok daha 
iyi olacaktır.

75
00:03:50,249 --> 00:03:52,862
Ve eğer bir şey detaylı bir açıklama 
gerektiriyorsa,

76
00:03:52,862 --> 00:03:55,162
belki de daha basit bir cevabı vardır.

77
00:03:55,162 --> 00:03:57,582
Bazen bir logo sadece logodur.

78
00:03:57,582 --> 00:04:00,482
Bazen bir karıncayiyen sadece bir
karıncayiyendir.

79
00:04:00,482 --> 00:04:04,482
Bu arada, bu kamyon şirketinin adı neden 
(Aardvark) karıncayiyendir?

80
00:04:04,482 --> 00:04:07,532
Aardvark Turlarının sahibinin Aardvark 
ismini seçmesinin nedeni,

81
00:04:07,532 --> 00:04:09,195
AA ile başlıyor olmasıdır.

82
00:04:09,195 --> 00:04:12,460
Ve eskiden telefon rehberinde 
sarı sayfaların olduğu dönemde...

83
00:04:12,460 --> 00:04:15,550
Tabii ki AA Halı temizleme, 
AAA Halı Temizleme vardı.

84
00:04:15,550 --> 00:04:17,823
Ve aardvark, iki A ile başlamakta.

85
00:04:17,823 --> 00:04:19,603
İşte olayın hikayesi budur.

86
00:04:19,603 --> 00:04:20,872
Bir sonraki sefere kadar,

87
00:04:20,872 --> 00:04:22,892
yalan haber yaymayın, gerçekleri yansıtın.

88
00:04:22,892 --> 00:04:25,208
Ben, Hari Sreenivasan ve
bu da Take on Five.

89
00:04:28,306 --> 00:04:30,026
Seyrettiğiniz için teşekkür ederim.

90
00:04:30,026 --> 00:04:32,621
Daha iyi bir doğruluk denetçisi olmak için
daha fazla ipucu ve püf noktası isterseniz,

91
00:04:32,621 --> 00:04:36,241
kanalımıza abone olun ve ne düşündüğünüzü
yorumlarda bize yazın.