WEBVTT

00:00:00.480 --> 00:00:02.450
Bu logo sizce neye benziyor?

00:00:02.450 --> 00:00:04.980
İlk bakışta bir şeye benzemeyebilir

NOTE Paragraph

00:00:04.980 --> 00:00:08.123
fakat internette oldukça soruna yol açtı.

00:00:09.800 --> 00:00:13.570
Bu logo mobil COVID-19 test kamyonunun yan

00:00:13.570 --> 00:00:14.570
tarafında bulundu.

NOTE Paragraph

00:00:14.570 --> 00:00:17.100
Fotoğraf gerçek logo da.

00:00:17.779 --> 00:00:19.619
Facebooktaki viral bir gönderi

00:00:19.662 --> 00:00:22.472
logonun eski ölüm ve sonraki hayat tanrısı

00:00:22.472 --> 00:00:25.212
Anubis'u temsil ettiğini iddia etti.

00:00:26.438 --> 00:00:28.628
QAnon grupları arasında dedikodular

00:00:28.628 --> 00:00:29.978
çıkmaya başladı

00:00:29.991 --> 00:00:32.281
Bir zamanlar uçuk bir komplo teorisi

00:00:32.345 --> 00:00:34.535
olmasına rağmen ana akıma çıktı.

00:00:34.582 --> 00:00:36.672
Qanon üyeleri logonun Amerikalılara karşı

00:00:36.672 --> 00:00:38.572
olan derin devlet komplosunu

00:00:38.572 --> 00:00:40.362
ortaya çıkardığını söyledi.

00:00:40.362 --> 00:00:42.972
Bu test kamyonlarının kötü amaçlı
bir şeylerin

00:00:42.972 --> 00:00:45.521
peşinde olduğuna dair ortak 
korkuları vardı

00:00:45.784 --> 00:00:48.680
Tabii logonun aslında bir karıncayiyen 
olduğu ortaya çıktı.

00:00:48.850 --> 00:00:50.200
Karıncayiyen mi?

00:00:50.239 --> 00:00:54.239
Evet, karıncayiyenin gececi ve çoğunlukla
böcek yiyen

00:00:54.239 --> 00:00:57.405
Afrika kökenli bir memeli olduğunu 
öğrendim.

00:00:57.405 --> 00:01:00.280
Factcheck.org muhabiri olan 
Sarah Spencer

00:01:00.280 --> 00:01:04.280
bu logonun nereden geldiğini ve 
Mısırlı bir ölüm tanrısı ile ilişkisini

00:01:04.280 --> 00:01:07.320
bulmak için bu sanal kör kuyuya girme 
cesaretini gösterdi.

00:01:07.320 --> 00:01:12.020
Bu görsel ilk olarak Facebook'ta 
karşımıza çıktı.

00:01:12.020 --> 00:01:15.268
COVID-19 test tesisinde neden ölüm 
tanrısı Anubis'in logosu var?

00:01:15.268 --> 00:01:20.518
İlk adım, basit bir ters görsel 
araştırması yapmak olacaktır.

00:01:20.518 --> 00:01:22.848
Bu size hem bir başlangıç noktası 
sağlayacaktır,

00:01:22.848 --> 00:01:26.317
hem de bir şeyin belki de ne kadar 
yaygın olduğuna dair fikir verecektir.

00:01:26.317 --> 00:01:30.257
Bu görseli hazırlayan kişinin, bu konuda
ilginç olduğunu düşündüğü şeyleri

00:01:30.257 --> 00:01:33.291
kırmızı renkle seçerek gösterdiği yeri 
açıkça görebilirsiniz.

00:01:33.291 --> 00:01:36.228
Böyle bir şey genelde görsel aramasını
çarpıtacaktır,

00:01:36.228 --> 00:01:38.628
ama tıklayıp indirebilir ve

00:01:38.628 --> 00:01:43.388
ondan sonra her hangi bir fotoğraf 
düzenleme yazılımına yükleyebilirsiniz.

00:01:43.388 --> 00:01:47.128
Böyle bir görselde, bunun gibi kırparak

00:01:47.128 --> 00:01:49.808
gerçek görselin bir bölümünü 
elde edebilirsiniz.

00:01:49.808 --> 00:01:55.218
Daha sonra bu görseli standart ters görsel 
aramanıza ekleyebilirsiniz.

00:01:55.218 --> 00:01:59.218
TinEye'da görselinizin kırpılmış halini
seçebilirsiniz.

00:01:59.218 --> 00:02:01.468
TinEye'da, Google'ın aksine,

00:02:01.468 --> 00:02:04.178
en yeniden en eskiye doğru sıralama 
yapabilirsiniz.

00:02:04.178 --> 00:02:08.668
Yani bu durumda, Philadelphia ticaret 
gazetesinde kullanılmıştır.

00:02:08.668 --> 00:02:12.668
COVID-19 sırasında kamyonlarını 
mobil test üniteleri olarak kullanılmak üzere

00:02:12.668 --> 00:02:16.668
yeniden donatmaya başlayan yerel 
bir işletmenin haberinde kullanılmıştır.

00:02:16.668 --> 00:02:21.758
Şirketin adı Aardvark Mobile olarak 
tanımlanmıştır.

00:02:21.758 --> 00:02:24.998
Yani basit, hatta çok basit bir internet 
araması yapıldığında,

00:02:24.998 --> 00:02:29.898
ilk sonuç olarak kamyonun üzerinde 
gördüğünüz logonun aynısını paylaşan

00:02:29.898 --> 00:02:33.798
Aardvark Mobile Tours web sitesi 
çıktığı görülüyor.

00:02:33.798 --> 00:02:36.890
Firmanın mobil sağlık ünitesine sahip
olduğunu görebiliyorsunuz.

00:02:36.890 --> 00:02:38.170
Bu oldukça isabetli.

00:02:38.170 --> 00:02:39.183
Çok benzer bir durum.

00:02:39.183 --> 00:02:40.625
Evet, çok benzer bir durum.

00:02:40.625 --> 00:02:42.405
TinEye'ın iyi olduğu şeylerden biri,

00:02:42.405 --> 00:02:45.885
görsellerin ilk ne zaman online olmaya
başladığını bulmasıdır.

00:02:45.885 --> 00:02:50.365
Bunun ilk sürümlerinden biri ilk olarak
komplo teorisyenlerin yazışmalarına

00:02:50.365 --> 00:02:55.445
ev sahipliği yapan 8KUN mesaj panosunda
görülmüştür.

00:02:55.445 --> 00:02:58.365
Birçok komplo teorisinin geliştiği ve 
Facebook ve Twitter'da

00:02:58.365 --> 00:03:01.155
ortaya çıkmaya başlamadan önce 
yoğunlaştığı yer burasıdır.

00:03:01.155 --> 00:03:03.237
Peki genel okuyucuya tavsiyeniz -

00:03:03.237 --> 00:03:08.047
bu tür iddialarda bulunan bir görsel 
gördüklerinde,

00:03:08.047 --> 00:03:11.067
akıllarının bir köşesinde bulundurmaları 
gereken ilk şey nedir?

00:03:11.067 --> 00:03:12.603
İlk yapmaları gereken şey nedir?

00:03:12.603 --> 00:03:16.443
Sosyal medyada dolaşırken size gerçekten
hitap eden ve

00:03:16.443 --> 00:03:19.542
doğru hissettiren bir şey görürsünüz ve

00:03:19.542 --> 00:03:24.262
“evet, bu benim düşüncelerimi doğruluyor” 
diye düşünürsünüz.

00:03:24.262 --> 00:03:27.562
İşte bu, şüpheli olabileceği konusunda 
size bir uyarı olmalıdır.

00:03:27.562 --> 00:03:32.512
Çoğu zaman, görsellerde yer alan ve 
en doğru gibi görünen gerçeklerin

00:03:32.512 --> 00:03:34.562
aslında yanlış olduğunu görürsünüz.

00:03:35.278 --> 00:03:38.147
Dünya şu anda korkutucu geliyor ve

00:03:38.147 --> 00:03:40.427
gelecek ise bilinmez görünüyor.

00:03:40.427 --> 00:03:43.296
İnternette bir şeyler okumak ve 
en kötüsünü varsaymak

00:03:43.296 --> 00:03:45.246
neredeyse en mantıklısı görünüyor.

00:03:45.246 --> 00:03:47.919
Ama Sarah'ın da dediği gibi, eğer kulağa
doğru geliyorsa,

00:03:47.919 --> 00:03:50.249
önce bir kontrol etseniz çok daha 
iyi olacaktır.

00:03:50.249 --> 00:03:52.862
Ve eğer bir şey detaylı bir açıklama 
gerektiriyorsa,

00:03:52.862 --> 00:03:55.162
belki de daha basit bir cevabı vardır.

00:03:55.162 --> 00:03:57.582
Bazen bir logo sadece logodur.

00:03:57.582 --> 00:04:00.482
Bazen bir karıncayiyen sadece bir
karıncayiyendir.

00:04:00.482 --> 00:04:04.482
Bu arada, bu kamyon şirketinin adı neden 
(Aardvark) karıncayiyendir?

00:04:04.482 --> 00:04:07.532
Aardvark Turlarının sahibinin Aardvark 
ismini seçmesinin nedeni,

00:04:07.532 --> 00:04:09.195
AA ile başlıyor olmasıdır.

00:04:09.195 --> 00:04:12.460
Ve eskiden telefon rehberinde 
sarı sayfaların olduğu dönemde...

00:04:12.460 --> 00:04:15.550
Tabii ki AA Halı temizleme, 
AAA Halı Temizleme vardı.

00:04:15.550 --> 00:04:17.823
Ve aardvark, iki A ile başlamakta.

00:04:17.823 --> 00:04:19.603
İşte olayın hikayesi budur.

00:04:19.603 --> 00:04:20.872
Bir sonraki sefere kadar,

00:04:20.872 --> 00:04:22.892
yalan haber yaymayın, gerçekleri yansıtın.

00:04:22.892 --> 00:04:25.208
Ben, Hari Sreenivasan ve
bu da Take on Five.

00:04:28.306 --> 00:04:30.026
Seyrettiğiniz için teşekkür ederim.

00:04:30.026 --> 00:04:32.621
Daha iyi bir doğruluk denetçisi olmak için
daha fazla ipucu ve püf noktası isterseniz,

00:04:32.621 --> 00:04:36.241
kanalımıza abone olun ve ne düşündüğünüzü
yorumlarda bize yazın.