1
00:00:00,480 --> 00:00:02,450
Bạn thấy logo này giống gì?

2
00:00:02,450 --> 00:00:04,980
Thoạt nhìn nó nhìn
không có gì đặc biệt

3
00:00:04,980 --> 00:00:08,123
nhưng đã gây xôn xao
thế giới mạng.

4
00:00:09,800 --> 00:00:14,570
Lô gô này được thấy bên hông
một xe kiểm tra COVID di động.

5
00:00:14,570 --> 00:00:17,610
Bức ảnh là thật và logo
cũng vậy.

6
00:00:17,610 --> 00:00:21,840
Một bài đăng trên Facebook cho rằng
lô gô này là biểu tượng của Anubis,

7
00:00:21,840 --> 00:00:25,193
vị thần Ai Cập cổ đại trông coi
cái chết và kiếp sau.

8
00:00:26,210 --> 00:00:29,890
Tin đồn lan truyền trong các nhóm
liên quan đến QAnon,

9
00:00:29,890 --> 00:00:34,171
một thuyết âm mưu đang dần trở thành 
xu hướng.

10
00:00:34,171 --> 00:00:39,730
Thành viên QAnon nói logo tiết lộ
âm mưu quốc gia chống lại người Mỹ.

11
00:00:39,730 --> 00:00:45,590
Họ bảo nhau rằng những xe này
đang âm mưu gì đó mờ ám.

12
00:00:45,750 --> 00:00:48,940
Hóa ra lô gô này thật ra là
một con lợn đất châu Phi.

13
00:00:48,940 --> 00:00:50,040
Lợn đất châu Phi?

14
00:00:50,040 --> 00:00:52,230
Đúng thế, loài lợn đất,
theo tôi biết

15
00:00:52,230 --> 00:00:57,350
là một động vật châu Phi có vú 
ăn đêm và chuyên ăn bọ.

16
00:00:57,350 --> 00:00:59,770
Sara Spencer, phóng viên
trang factchecker.org,

17
00:00:59,770 --> 00:01:03,450
đã tìm hiểu các thông tin mạng để tìm ra
lô gô này xuất phát từ đâu

18
00:01:03,450 --> 00:01:07,260
và làm sao lại thành ra biểu tượng
gắn với Thần chết Ai Cập.

19
00:01:07,260 --> 00:01:11,890
Ban đầu chúng tôi được giới thiệu
về một meme này trên Facebook.

20
00:01:11,890 --> 00:01:15,470
Tại sao cơ sở kiểm tra COVID-19 
lại có logo của Anubis, một vị thần chết?

21
00:01:15,470 --> 00:01:20,790
Đầu tiên chúng ta phải tìm hiểu
về nguồn gốc của bức ảnh này.

22
00:01:20,900 --> 00:01:22,640
Nó sẽ cho bạn một điểm bắt đầu

23
00:01:22,640 --> 00:01:25,410
và cho bạn biết thứ gì đó được 
truyền bá rộng rãi thế nào.

24
00:01:25,410 --> 00:01:29,520
Bạn có thể dễ dàng thấy người đăng
cái meme này

25
00:01:29,520 --> 00:01:32,930
đánh dấu đỏ phần mà họ thấy thú vị.

26
00:01:32,930 --> 00:01:35,870
Điều này thường ảnh hưởng 
đến việc tìm kiếm bức ảnh

27
00:01:35,870 --> 00:01:38,640
nhưng bạn vẫn có thể tải ảnh xuống

28
00:01:38,640 --> 00:01:43,140
và đưa nó vào phần mềm chỉnh sửa ảnh.

29
00:01:43,140 --> 00:01:46,940
Với một bức ảnh này,
tôi sẽ cắt nó như trên,

30
00:01:47,090 --> 00:01:49,140
để lấy được một phần của 
bức ảnh ban đầu.

31
00:01:49,140 --> 00:01:50,640
Sau đó bạn có thể đưa bức ảnh

32
00:01:50,640 --> 00:01:54,890
vào công cụ tìm kiếm nguồn ảnh.

33
00:01:54,890 --> 00:01:59,250
Với TinEye, bạn có thể chọn
phiên bản cắt.

34
00:01:59,360 --> 00:02:00,930
Trong TinEye, khác với Google,

35
00:02:00,930 --> 00:02:03,890
bạn có thể phân loại
từ cũ nhất đến mới nhất.

36
00:02:03,890 --> 00:02:08,870
Trong trường hợp này, ảnh được dùng
trong một tạp chí kinh doanh Philadelphia,

37
00:02:08,870 --> 00:02:13,014
nội dung về một công ty địa phương
đã cải tạo xe tải

38
00:02:13,014 --> 00:02:16,190
thành một phòng xét nghiệm lưu động
trong thời COVID-19.

39
00:02:16,330 --> 00:02:21,240
Họ tìm được tên công ty đó là
Aardvark Mobile.

40
00:02:21,400 --> 00:02:24,730
Vậy là chỉ cần một bước tra Internet
đơn giản,

41
00:02:24,730 --> 00:02:30,091
kết quả đầu tiên là trang web
Aardvark Mobile Tours

42
00:02:30,210 --> 00:02:33,850
có cùng một lô gô bạn thấy trên xe tải.

43
00:02:34,070 --> 00:02:36,538
Bạn thấy họ có một phòng
khám sức khỏe lưu động.

44
00:02:36,538 --> 00:02:37,681
Khá là liên quan.

45
00:02:37,681 --> 00:02:40,110
Bối cảnh tương đồng,
rất tương đồng.

46
00:02:40,110 --> 00:02:42,510
TinEye rất giỏi một việc đó là tìm ra

47
00:02:42,510 --> 00:02:45,560
thời điểm ảnh bắt đầu xuất hiện trên mạng.

48
00:02:45,560 --> 00:02:49,704
Một trong những kết quả đầu tiên
hiện ra là 8KUN,

49
00:02:49,704 --> 00:02:54,980
một bảng thông tin thường nổi tiếng về
những bài đăng thuyết âm mưu.

50
00:02:55,230 --> 00:02:58,340
Đó là nơi nhiều thuyết âm mưu
ra đời và nổi lên

51
00:02:58,340 --> 00:03:00,850
trước khi chúng xuất hiện
trên Facebook và Twitter.

52
00:03:00,850 --> 00:03:02,920
Vậy lời khuyên của cô
cho độc giả nói chung,

53
00:03:02,920 --> 00:03:07,920
khi bắt gặp hình ảnh đưa ra
những tuyên bố thế này

54
00:03:08,010 --> 00:03:11,010
điều đầu tiên họ nghĩ đến nên làm là gì?

55
00:03:11,010 --> 00:03:12,760
Họ nên làm gì đầu tiên?

56
00:03:12,760 --> 00:03:15,810
Nếu đang lướt mạng xã hội
mà thấy cái gì đó

57
00:03:15,810 --> 00:03:19,263
khiến bạn chú ý và thấy hợp lý,

58
00:03:19,263 --> 00:03:23,840
và bạn nghĩ rằng nó làm những gì
bạn nghĩ chắc chắn hơn.

59
00:03:23,840 --> 00:03:27,340
Đó là một cảnh báo cho bạn rằng
nó có thể khá đáng ngờ.

60
00:03:27,340 --> 00:03:31,860
Thường thì bạn sẽ thấy những thông tin
đuợc thể hiện trong các memes

61
00:03:31,860 --> 00:03:34,503
mà tạo cảm giác khá hợp lý, 
thực ra lại là sai.

62
00:03:35,110 --> 00:03:37,780
Thế giới bây giờ có cảm giác thật đáng sợ

63
00:03:37,780 --> 00:03:40,160
và tương lai thì mơ hồ.

64
00:03:40,160 --> 00:03:43,240
Đọc một thông tin trên mạng
và suy nghĩ về điều tồi tệ nhất

65
00:03:43,240 --> 00:03:45,120
có vẻ là điều có lý trí nhất.

66
00:03:45,120 --> 00:03:47,469
Nhưng theo Sarah nói,
nếu bạn cảm thấy nó đúng,

67
00:03:47,469 --> 00:03:49,400
bạn nên kiểm tra điều đó trước.

68
00:03:49,400 --> 00:03:52,920
Và nếu điều gì cần sự giải thích tỉ mỉ

69
00:03:52,920 --> 00:03:54,980
có lẽ có một câu trả lời dễ dàng hơn.

70
00:03:54,980 --> 00:03:57,590
Đôi khi một logo chỉ là một logo.

71
00:03:57,590 --> 00:04:00,500
Một con lợn đất châu Phi chỉ là 
một con lợn đất châu Phi.

72
00:04:00,500 --> 00:04:04,250
Và tiện thể, tại sao công ty của xe tải 
này lại đặt tên theo lợn đất châu Phi?

73
00:04:04,380 --> 00:04:07,180
Chủ của Aardvark, Tours, chọn cái tên này

74
00:04:07,180 --> 00:04:08,690
bởi vì nó bắt đầu với AA

75
00:04:08,690 --> 00:04:12,270
và vào các thời kì trước khi cuốn danh bạ
có các trang màu vàng.

76
00:04:12,270 --> 00:04:15,610
Đúng vậy, chúng ta có AA Carpet Cleaning,
AAA Carpet Cleaning.

77
00:04:15,610 --> 00:04:17,521
Và aardvark bắt đầu với hai chữ A.

78
00:04:17,521 --> 00:04:19,269
Và đó là cách cái tên này được chọn.

79
00:04:19,269 --> 00:04:20,320
Vào các lần tới

80
00:04:20,320 --> 00:04:22,453
Đừng lan truyền tin giả. 
Hãy thành thật.

81
00:04:22,453 --> 00:04:25,420
Tôi là Hari Sreenivasan 
và đây là Take on Fake.

82
00:04:28,340 --> 00:04:29,340
Cảm ơn vì đã theo dõi

83
00:04:29,340 --> 00:04:32,100
Muốn biết thêm về các mẹo để 
kiểm tra thông tin tốt hơn?

84
00:04:32,100 --> 00:04:35,770
Hãy đăng kí kênh của chúng tôi
và comment bên dưới suy nghĩ của bạn.