WEBVTT

00:00:07.104 --> 00:00:08.434
In 2004

00:00:08.434 --> 00:00:10.674
bood een nieuw bedrijf
genaamd Vemma Nutrition

00:00:10.674 --> 00:00:13.434
een unieke kans aan,

00:00:13.434 --> 00:00:17.104
waarbij men een voltijdsalaris
kon verdienen met een deeltijdbaan.

00:00:17.104 --> 00:00:19.184
Vemma's aanbod was gericht op iedereen,

00:00:19.184 --> 00:00:22.364
ongeacht werkervaring of vooropleiding.

00:00:22.904 --> 00:00:25.444
Er waren twee stappen nodig
om aan de slag te gaan:

00:00:25.444 --> 00:00:29.434
koop hun vloeibare voedingspakket
voor 500 á 600 dollar

00:00:29.434 --> 00:00:32.584
en haal twee potentiële leden over
om dit ook te doen.

NOTE Paragraph

00:00:32.585 --> 00:00:34.725
Vemma Nutrition breidde zich sterk uit

00:00:34.725 --> 00:00:36.435
en werd een internationaal bedrijf

00:00:36.435 --> 00:00:40.565
dat op het hoogtepunt 30.000
nieuwe leden per maand binnenbracht.

00:00:41.145 --> 00:00:43.111
Er was alleen een probleem --

00:00:43.111 --> 00:00:48.561
hoewel het bedrijf een jaarlijkse omzet
van 200 miljoen dollar boekte in 2013,

00:00:48.611 --> 00:00:52.715
verdienden de meeste deelnemers
minder dan ze hadden ingelegd.

NOTE Paragraph

00:00:52.715 --> 00:00:56.146
Vemma werd uiteindelijk veroordeeld
voor het leiden van een piramidespel:

00:00:56.146 --> 00:00:57.486
een gangbare vorm van fraude

00:00:57.486 --> 00:00:58.826
waarbij leden geld verdienen

00:00:58.826 --> 00:01:01.656
door anderen over te halen om mee te doen.

NOTE Paragraph

00:01:01.656 --> 00:01:05.376
Doorgaans verzoekt de oprichter de eerste
deelnemersgroep om geld in te leggen

00:01:05.376 --> 00:01:07.056
en het piramidespel te promoten.

00:01:07.056 --> 00:01:08.966
Vervolgens werft de groep nieuwe leden

00:01:08.966 --> 00:01:12.296
en ontvangt zoals beloofd een deel
van wat diegenen inleggen,

00:01:12.296 --> 00:01:14.986
terwijl de oprichter
ook een deel ontvangt.

00:01:14.986 --> 00:01:17.846
Het patroon herhaalt zich
bij elke nieuwe deelnemersgroep

00:01:17.846 --> 00:01:21.816
waarbij uitbetalingen doorgesluisd 
worden naar de rekruteerders.

00:01:21.816 --> 00:01:23.755
Dit verschilt met een Ponzifraude,

00:01:23.755 --> 00:01:25.595
waar de oprichters nieuwe leden werven

00:01:25.595 --> 00:01:28.905
wiens inleg in het geheim wordt 
overgemaakt naar huidige leden,

00:01:28.905 --> 00:01:32.525
die denken dat het uitbetaalde geld
uit legitieme investeringen komen.

NOTE Paragraph

00:01:32.525 --> 00:01:34.555
Zodra een piramidespel zich uitbreidt,

00:01:34.555 --> 00:01:38.135
wordt het voor nieuwe leden
steeds moeilijker om geld te verdienen.

00:01:38.135 --> 00:01:42.225
Dit komt door het aantal deelnemers
dat exponentieel groeit.

00:01:42.225 --> 00:01:45.925
Kijk bijvoorbeeld naar de constructie
waarbij elke persoon zes anderen werft

00:01:45.925 --> 00:01:46.925
om winst te maken.

00:01:46.925 --> 00:01:49.510
De oprichter werft zes personen
om aan de slag te gaan

00:01:49.510 --> 00:01:51.810
en elk van hen werft zes personen.

00:01:51.810 --> 00:01:54.940
De tweede wervingsronde
bestaat uit 36 personen

00:01:54.940 --> 00:01:57.490
die op hun beurt zes personen werven --

00:01:57.490 --> 00:02:01.150
in totaal 216 nieuwe leden.

00:02:01.150 --> 00:02:03.100
Vanaf de twaalfde wervingsronde

00:02:03.100 --> 00:02:06.280
zullen de 2,1 miljard nieuwste leden

00:02:06.280 --> 00:02:11.190
in totaal meer dan 13 miljard personen
moeten werven om geld te verdienen --

00:02:11.190 --> 00:02:14.120
meer dan de gehele wereldbevolking.

00:02:14.120 --> 00:02:15.250
In dit scenario

00:02:15.250 --> 00:02:16.860
verliezen de nieuwste leden,

00:02:16.860 --> 00:02:19.850
meer dan 80% van de betrokkenen
in het piramidespel,

00:02:19.850 --> 00:02:22.480
al het geld dat ze hebben ingelegd.

00:02:22.480 --> 00:02:23.940
En in werkelijkheid,

00:02:23.940 --> 00:02:27.030
verliezen ook veel
vroege instappers de strijd.

NOTE Paragraph

00:02:27.030 --> 00:02:29.820
Piramidespelen zijn
in de meeste landen illegaal,

00:02:29.820 --> 00:02:31.910
maar ze zijn moeilijk te herkennen.

00:02:31.910 --> 00:02:34.259
Ze worden weergegeven
in verschillende vormen

00:02:34.259 --> 00:02:36.049
zoals cadeau-acties,

00:02:36.049 --> 00:02:39.679
multi-levelmarketingbedrijven
en beleggingsclubs.

00:02:39.679 --> 00:02:43.949
Piramidespelen en legitieme
multi-levelmarketingbedrijven

00:02:43.949 --> 00:02:46.089
zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.

00:02:46.089 --> 00:02:47.519
In theorie is het verschil

00:02:47.519 --> 00:02:50.239
dat de leden van
multi-levelmarketingbedrijven

00:02:50.239 --> 00:02:54.619
vooral vergoeding krijgen voor de verkoop
van een bepaald product of dienst

00:02:54.619 --> 00:02:56.103
aan retailklanten,

00:02:56.103 --> 00:02:58.793
terwijl piramidespelen hun leden
vooral vergoeding geven

00:02:58.793 --> 00:03:01.063
voor het werven van nieuwe verkopers.

00:03:01.063 --> 00:03:02.380
In de praktijk

00:03:02.380 --> 00:03:06.190
maken veel multi-levelmarketingbedrijven
het onmogelijk voor leden

00:03:06.190 --> 00:03:08.520
om puur en alleen
via verkoop winst te maken.

00:03:08.520 --> 00:03:11.510
En veel piramidespelen
zoals Vemma Nutrition

00:03:11.510 --> 00:03:15.140
doen zich voor als legale
multi-levelmarketingbedrijven,

00:03:15.140 --> 00:03:16.900
door middel van een product of dienst

00:03:16.900 --> 00:03:19.790
om het piramidesysteem te maskeren.

NOTE Paragraph

00:03:19.790 --> 00:03:25.413
Veel piramidespelen profiteren ook
van het bestaande vertrouwen in kerken,

00:03:25.413 --> 00:03:28.611
immigrantengemeenschappen
of andere hechte groepen.

00:03:28.611 --> 00:03:32.181
Het geringe ledenaantal wordt aangezet
om positief verslag uit te brengen

00:03:32.181 --> 00:03:34.641
voordat ze werkelijk winst
beginnen te maken.

00:03:34.641 --> 00:03:37.021
Anderen in hun netwerk
treden in hun voetsporen

00:03:37.021 --> 00:03:39.311
en het systeem breidt zich gigantisch uit

00:03:39.311 --> 00:03:43.521
voordat duidelijk wordt dat de meeste
leden eigenlijk geen winst maken.

00:03:43.521 --> 00:03:46.766
Vaak schamen de gedupeerden zich
en houden zich gedeisd.

00:03:46.766 --> 00:03:48.306
Piramidespelen verleiden mensen

00:03:48.306 --> 00:03:51.186
met de belofte op kansen en autonomie.

00:03:51.186 --> 00:03:53.586
Wanneer leden dus geen geld verdienen,

00:03:53.586 --> 00:03:56.526
kunnen ze dat zichzelf verwijten
in plaats van het systeem.

00:03:56.526 --> 00:04:00.356
Ze denken dat ze niet vasthoudend genoeg
waren om het beloofde geld te krijgen.

00:04:00.356 --> 00:04:02.116
Sommige gedupeerden zetten door,

00:04:02.116 --> 00:04:04.146
investeren in meerdere piramidespelen

00:04:04.146 --> 00:04:06.636
en verliezen telkens weer geld.

NOTE Paragraph

00:04:06.636 --> 00:04:08.472
Ondanks al deze factoren

00:04:08.472 --> 00:04:11.492
zijn er manieren om
een piramidespel te herkennen.

00:04:11.492 --> 00:04:13.772
Tijdsdruk is een alarmerend signaal --

00:04:13.772 --> 00:04:15.812
wees op je hoede voor aanwijzingen als:

00:04:15.812 --> 00:04:19.232
'doe nu mee of loop 
de kans van je leven mis.'

00:04:19.232 --> 00:04:24.392
Beloftes voor grote, levensveranderende 
inkomens zijn ook verdacht.

00:04:24.392 --> 00:04:28.160
En tot slot: een legitiem 
multi-levelmarketingbedrijf

00:04:28.160 --> 00:04:33.440
zou leden geen geld moeten laten inleggen
voor de verkoop van een product of dienst.

NOTE Paragraph

00:04:33.440 --> 00:04:37.380
Piramidespelen kunnen een vernietigende 
werking hebben op individuen,

00:04:37.380 --> 00:04:40.980
gemeenschappen en zelfs hele landen.

00:04:40.980 --> 00:04:42.700
Maar je kan vuur met vuur bestrijden

00:04:42.700 --> 00:04:45.694
door deze video naar drie mensen 
uit je sociale kring te sturen

00:04:45.694 --> 00:04:48.564
en hen aan te sporen 
om dit ook te doen.