[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.11,0:00:03.16,Default,,0000,0000,0000,,Paul Disain, un ancián dene, dixo:
Dialogue: 0,0:00:03.18,0:00:04.58,Default,,0000,0000,0000,,"A nosa lingua e cultura
Dialogue: 0,0:00:04.60,0:00:06.100,Default,,0000,0000,0000,,son a xanela a través\Nde que ollamos para o mundo."
Dialogue: 0,0:00:07.02,0:00:08.17,Default,,0000,0000,0000,,E, en Turtle Island,
Dialogue: 0,0:00:08.20,0:00:10.43,Default,,0000,0000,0000,,o que agora se coñece\Ncomo América do Norte,
Dialogue: 0,0:00:10.46,0:00:14.22,Default,,0000,0000,0000,,hai moitas formas únicas.\Ne marabillosas de ollar para o mundo.
Dialogue: 0,0:00:14.24,0:00:16.17,Default,,0000,0000,0000,,Como persoa\Nde herdanza indíxena,
Dialogue: 0,0:00:16.20,0:00:18.28,Default,,0000,0000,0000,,quero aprender\Nanishinaabemowin,
Dialogue: 0,0:00:18.31,0:00:19.77,Default,,0000,0000,0000,,a miña lingua de herdanza,
Dialogue: 0,0:00:19.79,0:00:22.39,Default,,0000,0000,0000,,para ollar para o mundo\Na través desa ventá.
Dialogue: 0,0:00:22.41,0:00:24.18,Default,,0000,0000,0000,,Permíteme conectarme\Ncoa miña familia,
Dialogue: 0,0:00:24.18,0:00:26.37,Default,,0000,0000,0000,,os meus devanceiros,\Na miña comunidade e cultura.
Dialogue: 0,0:00:26.37,0:00:28.96,Default,,0000,0000,0000,,E permíteme pensar\Nsobre como o vou legar
Dialogue: 0,0:00:28.98,0:00:30.45,Default,,0000,0000,0000,,ás futuras xeracións.
Dialogue: 0,0:00:30.90,0:00:32.05,Default,,0000,0000,0000,,Como lingüista,
Dialogue: 0,0:00:32.08,0:00:35.21,Default,,0000,0000,0000,,estou interesada en como as linguas\Nfuncionan en xeral.
Dialogue: 0,0:00:35.24,0:00:37.14,Default,,0000,0000,0000,,Podo mirar á fonética e fonoloxía,
Dialogue: 0,0:00:37.17,0:00:38.36,Default,,0000,0000,0000,,os sons da fala.
Dialogue: 0,0:00:38.38,0:00:41.14,Default,,0000,0000,0000,,Podo ollar á morfoloxía,\Nisto é, a estrutura das palabras.
Dialogue: 0,0:00:41.16,0:00:42.35,Default,,0000,0000,0000,,Podo ollar\Npara a sintaxe,
Dialogue: 0,0:00:42.35,0:00:44.82,Default,,0000,0000,0000,,que é a estrutura\Ndas oracións e frases,
Dialogue: 0,0:00:44.84,0:00:48.31,Default,,0000,0000,0000,,para aprender sobre como os humanos\Nalmacenamos a linguaxe nos cerebros
Dialogue: 0,0:00:48.33,0:00:51.05,Default,,0000,0000,0000,,e como a usamos para nos comunicar.
Dialogue: 0,0:00:52.20,0:00:54.09,Default,,0000,0000,0000,,Por exemplo,
Dialogue: 0,0:00:54.12,0:00:57.13,Default,,0000,0000,0000,,o anishinaabemowin,\Ncoma a maioría de linguas indíxenas,
Dialogue: 0,0:00:57.16,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,é polisintética,
Dialogue: 0,0:00:59.03,0:01:02.21,Default,,0000,0000,0000,,o que significa que hai\Npalabras longuísimas,
Dialogue: 0,0:01:02.23,0:01:05.23,Default,,0000,0000,0000,,compostas de pequenas pezas\Nchamadas morfemas.
Dialogue: 0,0:01:05.26,0:01:09.65,Default,,0000,0000,0000,,En anishinaabemowin podo dicir\N"niwiisin", "eu como",
Dialogue: 0,0:01:09.68,0:01:10.90,Default,,0000,0000,0000,,cunha soa palabra.
Dialogue: 0,0:01:10.93,0:01:14.71,Default,,0000,0000,0000,,Podo dicir "nimino-wiisin", "como ben",
Dialogue: 0,0:01:14.73,0:01:15.92,Default,,0000,0000,0000,,tamén cunha soa palabra.
Dialogue: 0,0:01:15.94,0:01:21.15,Default,,0000,0000,0000,,Podo dicir "nimino-naawakwe-wiisin",\N"como un bo xantar",
Dialogue: 0,0:01:21.18,0:01:23.51,Default,,0000,0000,0000,,cantas palabras son\Nen inglés?
Dialogue: 0,0:01:24.11,0:01:27.67,Default,,0000,0000,0000,,Cinco palabras inglés,\Nunha soa en anishinaabemowin.
Dialogue: 0,0:01:28.58,0:01:30.66,Default,,0000,0000,0000,,Ben, teño unha pequena proba para vós.
Dialogue: 0,0:01:30.69,0:01:33.72,Default,,0000,0000,0000,,Cunha soa palabra, \Nde que cor é esa diapositiva?
Dialogue: 0,0:01:34.08,0:01:35.32,Default,,0000,0000,0000,,Audiencia: Verde.
Dialogue: 0,0:01:35.32,0:01:37.37,Default,,0000,0000,0000,,Linday Morcom: De que cor\Né esa diapositiva?
Dialogue: 0,0:01:37.39,0:01:38.49,Default,,0000,0000,0000,,Audiencia: Verde.
Dialogue: 0,0:01:38.49,0:01:40.02,Default,,0000,0000,0000,,LM: De que cor é\Nesa diapositiva?
Dialogue: 0,0:01:40.02,0:01:41.17,Default,,0000,0000,0000,,Audiencia: Azul.
Dialogue: 0,0:01:41.20,0:01:42.90,Default,,0000,0000,0000,,LM: E de que cor é esa diapositiva?
Dialogue: 0,0:01:42.92,0:01:44.12,Default,,0000,0000,0000,,(A audiencia murmura.)
Dialogue: 0,0:01:44.14,0:01:46.56,Default,,0000,0000,0000,,Prométovos que non son \Npreguntas trampa.
Dialogue: 0,0:01:47.21,0:01:48.59,Default,,0000,0000,0000,,Como falantes de inglés
Dialogue: 0,0:01:48.61,0:01:50.81,Default,,0000,0000,0000,,vistes dúas diapositivas verdes\Ne dúas azuis.
Dialogue: 0,0:01:50.84,0:01:54.48,Default,,0000,0000,0000,,Porén, a forma de categorizarmos as cores\Nvaría de idioma a idioma.
Dialogue: 0,0:01:54.50,0:01:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Se fósedes falantes de ruso
Dialogue: 0,0:01:56.29,0:01:59.50,Default,,0000,0000,0000,,teríades visto dúas diapositivas\Ncon distintos tons de verde,
Dialogue: 0,0:01:59.53,0:02:01.59,Default,,0000,0000,0000,,unha que sería "goluboy",\Nazul claro,
Dialogue: 0,0:02:01.59,0:02:03.39,Default,,0000,0000,0000,,e outra "siniy", azul escuro.
Dialogue: 0,0:02:03.39,0:02:05.28,Default,,0000,0000,0000,,E estas considéranse cores diferentes.
Dialogue: 0,0:02:05.31,0:02:07.33,Default,,0000,0000,0000,,Se fósedes falantes\Nde anishinaabemowin
Dialogue: 0,0:02:07.35,0:02:09.73,Default,,0000,0000,0000,,veríades diapositivas\Nque serían ozhaawashkwaa
Dialogue: 0,0:02:09.76,0:02:13.64,Default,,0000,0000,0000,,ou ozhaawashkozi,\Nque significa verde ou azul.
Dialogue: 0,0:02:13.66,0:02:16.26,Default,,0000,0000,0000,,Non é que os falantes\Nnon vexan as cores,
Dialogue: 0,0:02:16.28,0:02:20.12,Default,,0000,0000,0000,,é que a forma en que as categorizan\Ne en que entenden os tons
Dialogue: 0,0:02:20.15,0:02:21.31,Default,,0000,0000,0000,,é distinta.
Dialogue: 0,0:02:21.33,0:02:22.50,Default,,0000,0000,0000,,Así mesmo,
Dialogue: 0,0:02:22.52,0:02:25.99,Default,,0000,0000,0000,,existen universais sobre\Na categorización das cores,
Dialogue: 0,0:02:25.99,0:02:28.18,Default,,0000,0000,0000,,que dan información\Nsobre como o cerebro humano
Dialogue: 0,0:02:28.18,0:02:31.03,Default,,0000,0000,0000,,entende e expresa\No que está vendo.
Dialogue: 0,0:02:31.99,0:02:34.61,Default,,0000,0000,0000,,O anishinaabemowin\Nten outra característica marabillosa:
Dialogue: 0,0:02:34.61,0:02:38.04,Default,,0000,0000,0000,,animado ou inanimado,\Nque se marca en todas as palabras.
Dialogue: 0,0:02:38.07,0:02:40.31,Default,,0000,0000,0000,,Non é diferente de como\No francés e o castelán
Dialogue: 0,0:02:40.33,0:02:43.01,Default,,0000,0000,0000,,marcan as palabras como\Nmasculinas ou femininas.
Dialogue: 0,0:02:43.03,0:02:45.46,Default,,0000,0000,0000,,O anishinaabemowin\Ne outras linguas algonquinas
Dialogue: 0,0:02:45.48,0:02:48.66,Default,,0000,0000,0000,,marcan todas as palabras \Ncomo animado ou inanimado.
Dialogue: 0,0:02:48.69,0:02:51.43,Default,,0000,0000,0000,,As palabras que credes\Nque serían animadas son animadas,
Dialogue: 0,0:02:51.45,0:02:55.20,Default,,0000,0000,0000,,cousas que teñen pulso:\Nxente, animais, plantas crecendo.
Dialogue: 0,0:02:55.20,0:02:57.30,Default,,0000,0000,0000,,Mais tamén hai outras cousas\Nque son animadas
Dialogue: 0,0:02:57.30,0:02:59.54,Default,,0000,0000,0000,,que non adiviñariades,\Ncoma as pedras.
Dialogue: 0,0:02:59.54,0:03:00.98,Default,,0000,0000,0000,,As pedras son animadas,
Dialogue: 0,0:03:00.98,0:03:03.70,Default,,0000,0000,0000,,o que nos conta cousas\Nmoi interesantes sobre a gramática.
Dialogue: 0,0:03:03.73,0:03:05.82,Default,,0000,0000,0000,,Tamén nos conta cousas\Nmoi interesantes
Dialogue: 0,0:03:05.82,0:03:07.77,Default,,0000,0000,0000,,sobre como os falantes de\Nanishinaabemowin
Dialogue: 0,0:03:07.77,0:03:10.42,Default,,0000,0000,0000,,se relacionan e entenden\No mundo que os rodea.
Dialogue: 0,0:03:10.44,0:03:12.43,Default,,0000,0000,0000,,A parte triste desta historia
Dialogue: 0,0:03:12.45,0:03:15.60,Default,,0000,0000,0000,,é que as linguas indíxenas\Nestán en perigo.
Dialogue: 0,0:03:16.19,0:03:19.60,Default,,0000,0000,0000,,As linguas indíxenas, que teñen\Ntanto coñecemento sobre a cultura,
Dialogue: 0,0:03:19.62,0:03:20.78,Default,,0000,0000,0000,,a historia,
Dialogue: 0,0:03:20.80,0:03:22.78,Default,,0000,0000,0000,,sobre formas de se relacionar cos outros,
Dialogue: 0,0:03:22.78,0:03:24.89,Default,,0000,0000,0000,,sobre formas de nos relacionarmos\Nco entorno.
Dialogue: 0,0:03:24.92,0:03:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Ó levaren nesta terra\Ndesde tempos inmemoriais,
Dialogue: 0,0:03:27.14,0:03:29.12,Default,,0000,0000,0000,,estas linguas desenvolvéronse aquí
Dialogue: 0,0:03:29.14,0:03:32.82,Default,,0000,0000,0000,,e conteñen coñecemento ambiental\Nque é incalculable,
Dialogue: 0,0:03:32.84,0:03:36.06,Default,,0000,0000,0000,,que nos axuda a relacionarnos ben\Ncoa terra en que vivimos.
Dialogue: 0,0:03:37.02,0:03:39.75,Default,,0000,0000,0000,,Mais si, están en perigo.
Dialogue: 0,0:03:39.78,0:03:42.83,Default,,0000,0000,0000,,A inmensa maioría das linguas indíxenas\Nde América do Norte
Dialogue: 0,0:03:42.86,0:03:44.39,Default,,0000,0000,0000,,considéranse en perigo,
Dialogue: 0,0:03:44.41,0:03:47.34,Default,,0000,0000,0000,,e as que non,\Nconsidéranse vulnerables.
Dialogue: 0,0:03:48.04,0:03:49.40,Default,,0000,0000,0000,,Isto fíxose a mantenta.
Dialogue: 0,0:03:50.51,0:03:52.98,Default,,0000,0000,0000,,Nas nosas leis, \Nnas nosas políticas,
Dialogue: 0,0:03:53.01,0:03:55.29,Default,,0000,0000,0000,,nas nosas instancias políticas,
Dialogue: 0,0:03:55.32,0:03:58.12,Default,,0000,0000,0000,,houbo intentos estatais
Dialogue: 0,0:03:58.14,0:04:01.71,Default,,0000,0000,0000,,de eliminar as linguas e culturas\Nindíxenas deste país.
Dialogue: 0,0:04:02.05,0:04:03.47,Default,,0000,0000,0000,,Duncan Campbell Scott
Dialogue: 0,0:04:03.50,0:04:06.83,Default,,0000,0000,0000,,foi un dos arquitectos\Ndo sistema de internados.
Dialogue: 0,0:04:06.85,0:04:11.27,Default,,0000,0000,0000,,En 1920, ó redactar o proxecto de lei que\Nobrigaba a asistencia ós internados
Dialogue: 0,0:04:11.29,0:04:14.40,Default,,0000,0000,0000,,para os nenos indíxenas dixo:
Dialogue: 0,0:04:14.42,0:04:16.48,Default,,0000,0000,0000,,"Quérome librar do problema indio.
Dialogue: 0,0:04:16.51,0:04:18.14,Default,,0000,0000,0000,,O noso obxectivo é continuarmos
Dialogue: 0,0:04:18.16,0:04:20.69,Default,,0000,0000,0000,,ata que non haxa\Nnin un indio no Canadá
Dialogue: 0,0:04:20.71,0:04:23.49,Default,,0000,0000,0000,,que non se absorbese\Nno organismo político
Dialogue: 0,0:04:23.52,0:04:26.84,Default,,0000,0000,0000,,e non haxa un asunto indio,\Nnin un Departamento Indio.
Dialogue: 0,0:04:26.86,0:04:29.53,Default,,0000,0000,0000,,Esta é a finalidade\Ndeste proxecto de lei."
Dialogue: 0,0:04:30.61,0:04:34.05,Default,,0000,0000,0000,,As atrocidades que ocorreron\Nnos internados están documentadas.
Dialogue: 0,0:04:34.07,0:04:35.27,Default,,0000,0000,0000,,En 1907
Dialogue: 0,0:04:35.30,0:04:39.52,Default,,0000,0000,0000,,P.H. Bryce, que era médico\Ne experto en tuberculose,
Dialogue: 0,0:04:39.54,0:04:42.08,Default,,0000,0000,0000,,publicou un informe\Nque mostrou que nalgunhas escolas
Dialogue: 0,0:04:42.10,0:04:46.13,Default,,0000,0000,0000,,o 25% dos nenos morrera\Nen epidemias de tuberculose
Dialogue: 0,0:04:46.15,0:04:48.92,Default,,0000,0000,0000,,debidas ás condicións nas escolas.
Dialogue: 0,0:04:48.94,0:04:53.02,Default,,0000,0000,0000,,Noutras escolas\Nmorrera ata o 75% dos nenos.
Dialogue: 0,0:04:54.24,0:04:56.59,Default,,0000,0000,0000,,O goberno federal retiroulle\Nos fondos
Dialogue: 0,0:04:56.59,0:04:57.86,Default,,0000,0000,0000,,polos seus descubrimentos,
Dialogue: 0,0:04:57.91,0:04:59.89,Default,,0000,0000,0000,,e obrigárono a se retirar en 1921.
Dialogue: 0,0:04:59.92,0:05:02.96,Default,,0000,0000,0000,,En 1922 publicou\Nas súas investigacións.
Dialogue: 0,0:05:05.13,0:05:06.28,Default,,0000,0000,0000,,E durante ese tempo
Dialogue: 0,0:05:06.30,0:05:08.99,Default,,0000,0000,0000,,sacaron nenos indíxenas\Ndos seus fogares,
Dialogue: 0,0:05:09.01,0:05:10.50,Default,,0000,0000,0000,,das súas comunidades
Dialogue: 0,0:05:10.52,0:05:12.73,Default,,0000,0000,0000,,e leváronos á forza\Na internados relixiosos
Dialogue: 0,0:05:12.73,0:05:15.43,Default,,0000,0000,0000,,onde, en moitos casos, sufriron
Dialogue: 0,0:05:15.46,0:05:18.60,Default,,0000,0000,0000,,abusos emocionais, físicos\Ne mais sexuais.
Dialogue: 0,0:05:18.60,0:05:20.42,Default,,0000,0000,0000,,E, en todos os casos,\Nabusos culturais,
Dialogue: 0,0:05:20.42,0:05:21.90,Default,,0000,0000,0000,,xa que estas escolas\Ndeseñáranse
Dialogue: 0,0:05:21.90,0:05:24.61,Default,,0000,0000,0000,,para elimitar as linguas\Ne as culturas indíxenas.
Dialogue: 0,0:05:24.63,0:05:28.74,Default,,0000,0000,0000,,O último internado\Npechouse no ano 1996.
Dialogue: 0,0:05:29.76,0:05:34.93,Default,,0000,0000,0000,,Ata esa data, máis de 150 000 nenos\Nacudiron a esas escolas
Dialogue: 0,0:05:34.96,0:05:37.89,Default,,0000,0000,0000,,en 139 institucións en todo o país.
Dialogue: 0,0:05:38.71,0:05:40.26,Default,,0000,0000,0000,,En 2007
Dialogue: 0,0:05:40.28,0:05:43.82,Default,,0000,0000,0000,,aprobouse o Convenio\Nsobre os internados indios.
Dialogue: 0,0:05:43.85,0:05:46.93,Default,,0000,0000,0000,,Foi a maior demanda colectiva\Nna historia do Canadá.
Dialogue: 0,0:05:47.32,0:05:49.51,Default,,0000,0000,0000,,Reserváronse 60 millóns de dólares
Dialogue: 0,0:05:49.53,0:05:53.46,Default,,0000,0000,0000,,para establecer a Comisión de Canadá\Npara a Verdade e a Reconciliación (TRC).
Dialogue: 0,0:05:54.34,0:05:58.100,Default,,0000,0000,0000,,A TRC deunos a posibilidade\Nde escoitar historias de superviventes,
Dialogue: 0,0:05:59.02,0:06:01.78,Default,,0000,0000,0000,,da ver o impacto\Nen comunidades e familias
Dialogue: 0,0:06:01.80,0:06:04.49,Default,,0000,0000,0000,,e de conseguir acceso á investigación
Dialogue: 0,0:06:04.51,0:06:08.16,Default,,0000,0000,0000,,que explorou todo o efecto\Ndos internados
Dialogue: 0,0:06:08.18,0:06:12.13,Default,,0000,0000,0000,,nas comunidades indíxenas\Ne en todo o Canadá.
Dialogue: 0,0:06:12.48,0:06:14.97,Default,,0000,0000,0000,,A TRC descubriu que os internados
Dialogue: 0,0:06:14.99,0:06:17.52,Default,,0000,0000,0000,,consituíron o que se denomina\Nxenocidio cultural.
Dialogue: 0,0:06:17.55,0:06:20.85,Default,,0000,0000,0000,,Afirman que: "O xenodicio físico\Né a matanza en masa de membros
Dialogue: 0,0:06:20.85,0:06:22.01,Default,,0000,0000,0000,,orientada a un grupo,
Dialogue: 0,0:06:22.01,0:06:26.46,Default,,0000,0000,0000,,o xenodicio biolóxico é a destrución\Nda capacidade reprodutiva do grupo.
Dialogue: 0,0:06:26.48,0:06:30.86,Default,,0000,0000,0000,,E xenocidio cultural é a destrución\Ndas estruturas e prácticas
Dialogue: 0,0:06:30.89,0:06:33.65,Default,,0000,0000,0000,,que permiten que o grupo\Ncontinúe a existir como grupo."
Dialogue: 0,0:06:33.67,0:06:36.47,Default,,0000,0000,0000,,Xusto os obxectivos declarados de\NDuncan Campbell Scott.
Dialogue: 0,0:06:36.80,0:06:38.93,Default,,0000,0000,0000,,Descrubriron que foi xenocidio cultural,
Dialogue: 0,0:06:38.95,0:06:40.81,Default,,0000,0000,0000,,aínda que, como di o escritor infantil
Dialogue: 0,0:06:40.83,0:06:45.29,Default,,0000,0000,0000,,e gran orador David Bouchard,
Dialogue: 0,0:06:45.32,0:06:46.93,Default,,0000,0000,0000,,se cando constrúes un edificio,
Dialogue: 0,0:06:46.95,0:06:50.23,Default,,0000,0000,0000,,e constrúes un cemiterio a carón\Ndese edificio
Dialogue: 0,0:06:50.25,0:06:54.53,Default,,0000,0000,0000,,porque sabes que a xente que vaia\Na ese edificio vai morrer,
Dialogue: 0,0:06:54.56,0:06:56.02,Default,,0000,0000,0000,,como lle chamarías?
Dialogue: 0,0:06:58.37,0:07:02.44,Default,,0000,0000,0000,,A TRC tamén nos porporcionou\N94 chamadas á acción,
Dialogue: 0,0:07:02.47,0:07:05.87,Default,,0000,0000,0000,,faros que nos fan avanzar\Nmentres traballamos na reconciliación.
Dialogue: 0,0:07:06.30,0:07:10.71,Default,,0000,0000,0000,,Moitas delas afectan\Ná lingua e á cultura.
Dialogue: 0,0:07:11.33,0:07:14.75,Default,,0000,0000,0000,,A TRC fainos un chamamento para asegurar\Neducación adecuada e financiada,
Dialogue: 0,0:07:14.75,0:07:16.42,Default,,0000,0000,0000,,incluída a lingua e mais a cultura.
Dialogue: 0,0:07:16.42,0:07:19.68,Default,,0000,0000,0000,,A recoñecer os dereitos indíxenas,\Nincluídos os dereitos lingüísticos.
Dialogue: 0,0:07:19.68,0:07:21.60,Default,,0000,0000,0000,,A crear unha lei sobre idiomas aborixes,
Dialogue: 0,0:07:21.62,0:07:24.62,Default,,0000,0000,0000,,coa finalidade de recoñecer e preservar\Nas linguas indíxenas,
Dialogue: 0,0:07:24.65,0:07:26.58,Default,,0000,0000,0000,,con financiación asignada.
Dialogue: 0,0:07:26.60,0:07:29.78,Default,,0000,0000,0000,,A crear un posto para un\Ncomisionario de linguas aborixes
Dialogue: 0,0:07:29.81,0:07:32.88,Default,,0000,0000,0000,,e a desenvolver programas lingüísticos\Npost-secundarios,
Dialogue: 0,0:07:32.88,0:07:35.55,Default,,0000,0000,0000,,como tamén a reclamar os nomes de sitios\Nque se cambiaran
Dialogue: 0,0:07:35.58,0:07:37.91,Default,,0000,0000,0000,,durante a colonización.
Dialogue: 0,0:07:39.19,0:07:41.25,Default,,0000,0000,0000,,Ó mesmo tempo que entrou en vigor
Dialogue: 0,0:07:41.25,0:07:43.99,Default,,0000,0000,0000,,o Acordo para a Liquidación\Ndas Escolas Residencias Indias
Dialogue: 0,0:07:43.99,0:07:45.27,Default,,0000,0000,0000,,as Nacións Unidas adoptaron
Dialogue: 0,0:07:45.30,0:07:48.55,Default,,0000,0000,0000,,a Declaración de Dereitos\Ndos Pobos Indíxenas
Dialogue: 0,0:07:48.58,0:07:49.73,Default,,0000,0000,0000,,no 2007.
Dialogue: 0,0:07:50.39,0:07:53.91,Default,,0000,0000,0000,,Declara que os pobos indíxenas\Nteñen dereito a establecer e controlar
Dialogue: 0,0:07:53.93,0:07:56.80,Default,,0000,0000,0000,,os seus propios sistemas\Ne institucións educativos,
Dialogue: 0,0:07:56.82,0:07:59.39,Default,,0000,0000,0000,,con educación no seus propios idiomas,
Dialogue: 0,0:07:59.41,0:08:01.73,Default,,0000,0000,0000,,dunha forma axeitada\Nós seus métodos culturais
Dialogue: 0,0:08:01.75,0:08:03.42,Default,,0000,0000,0000,,de ensino e aprendizaxe.
Dialogue: 0,0:08:04.10,0:08:05.25,Default,,0000,0000,0000,,En 2007,
Dialogue: 0,0:08:05.28,0:08:06.79,Default,,0000,0000,0000,,cando se intentou aplicar,
Dialogue: 0,0:08:06.79,0:08:08.69,Default,,0000,0000,0000,,houbo catro países\Nque votaron en contra.
Dialogue: 0,0:08:08.69,0:08:11.60,Default,,0000,0000,0000,,Estados Unidos, Nova Zelandia, Australia
Dialogue: 0,0:08:11.62,0:08:12.78,Default,,0000,0000,0000,,e o Canadá.
Dialogue: 0,0:08:13.46,0:08:15.75,Default,,0000,0000,0000,,O Canadá adoptou\Na Declaración das Nacións Unidas
Dialogue: 0,0:08:15.75,0:08:19.25,Default,,0000,0000,0000,,sobre os Dereitos\Ndos Pobos Indíxenas en 2010.
Dialogue: 0,0:08:19.27,0:08:22.38,Default,,0000,0000,0000,,E en 2015 o goberno prometeuna aplicar.
Dialogue: 0,0:08:23.90,0:08:27.78,Default,,0000,0000,0000,,Entón, como deberiamos reaccionar\Ncomo colectivo?
Dialogue: 0,0:08:29.31,0:08:31.17,Default,,0000,0000,0000,,Esta é a situación en que nos atopamos.
Dialogue: 0,0:08:31.17,0:08:34.65,Default,,0000,0000,0000,,Das 60 linguas que se falan\Nna actualidade no Canadá,
Dialogue: 0,0:08:34.65,0:08:39.51,Default,,0000,0000,0000,,só seis non se consideradan ameazadas\Npolas Nacións Unidas.
Dialogue: 0,0:08:40.06,0:08:44.83,Default,,0000,0000,0000,,As seis que non, son cree,\Nanishinaabemowin,
Dialogue: 0,0:08:44.86,0:08:47.97,Default,,0000,0000,0000,,stoney, mi'kmaq,
Dialogue: 0,0:08:47.99,0:08:49.82,Default,,0000,0000,0000,,dene ou inuktitut;
Dialogue: 0,0:08:50.22,0:08:52.20,Default,,0000,0000,0000,,o que soa como\Nunha situación desesperada.
Dialogue: 0,0:08:52.22,0:08:55.41,Default,,0000,0000,0000,,Se ides ó Atlas\Ndas Linguas do Mundo en Perigo
Dialogue: 0,0:08:55.44,0:08:57.98,Default,,0000,0000,0000,,na web da UNESCO,
Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:01.24,Default,,0000,0000,0000,,veredes un "r" pequeno\Nxusto a carón desa lingua.
Dialogue: 0,0:09:01.27,0:09:02.96,Default,,0000,0000,0000,,Esa lingua é o mi'kmaq.
Dialogue: 0,0:09:02.98,0:09:05.78,Default,,0000,0000,0000,,O mi'kmaq pasou por un forte\Nproceso de revitalización
Dialogue: 0,0:09:05.80,0:09:08.36,Default,,0000,0000,0000,,debido á adopción\Ndun acordo de autogoberno
Dialogue: 0,0:09:08.36,0:09:10.98,Default,,0000,0000,0000,,que conduciu a educación\Nbaseada na lingua e na cultura,
Dialogue: 0,0:09:10.98,0:09:12.68,Default,,0000,0000,0000,,así que agora hai nenos mi'kmaq
Dialogue: 0,0:09:12.70,0:09:15.15,Default,,0000,0000,0000,,que teñen o mi'kmaq como primeira lingua.
Dialogue: 0,0:09:15.17,0:09:17.03,Default,,0000,0000,0000,,Hai moito por facer.
Dialogue: 0,0:09:17.05,0:09:18.50,Default,,0000,0000,0000,,Estes nenos son estudantes
Dialogue: 0,0:09:18.53,0:09:21.49,Default,,0000,0000,0000,,no Mnidoo Mnising\NAnishinabek Kinoomaage,
Dialogue: 0,0:09:21.49,0:09:23.68,Default,,0000,0000,0000,,unha escola de inmersión\Nna illa de Manitoulin,
Dialogue: 0,0:09:23.68,0:09:25.100,Default,,0000,0000,0000,,onde estudan en anishinaabemowin.
Dialogue: 0,0:09:26.02,0:09:28.12,Default,,0000,0000,0000,,Chegaron á escola no xardín de infancia
Dialogue: 0,0:09:28.15,0:09:30.87,Default,,0000,0000,0000,,falando moi pouco,\Nse é que falaban anishinaabemowin.
Dialogue: 0,0:09:30.90,0:09:33.78,Default,,0000,0000,0000,,E agora, con nove e dez anos,
Dialogue: 0,0:09:33.81,0:09:36.91,Default,,0000,0000,0000,,fan exames de niveis\Nintermedios e fluídos.
Dialogue: 0,0:09:36.93,0:09:38.25,Default,,0000,0000,0000,,Do mesmo xeito,
Dialogue: 0,0:09:38.28,0:09:41.30,Default,,0000,0000,0000,,tamén teñen unha alta autoestima.
Dialogue: 0,0:09:41.32,0:09:43.46,Default,,0000,0000,0000,,Están orgullosos\Nde ser anishinaabe,
Dialogue: 0,0:09:43.48,0:09:45.80,Default,,0000,0000,0000,,e teñen unha gran\Ncapacidade de aprendizaxe.
Dialogue: 0,0:09:47.36,0:09:50.39,Default,,0000,0000,0000,,Mais non toda a educación\Nten que ser formal.
Dialogue: 0,0:09:50.39,0:09:51.70,Default,,0000,0000,0000,,Na nosa comunidade local,
Dialogue: 0,0:09:51.70,0:09:54.21,Default,,0000,0000,0000,,temos o Kingston Indigenous Language Nest.
Dialogue: 0,0:09:54.71,0:09:56.56,Default,,0000,0000,0000,,KILN é unha organización\Nhoxe en día,
Dialogue: 0,0:09:56.58,0:10:00.58,Default,,0000,0000,0000,,pero comezou hai seis anos\Ncon membros da comunidade
Dialogue: 0,0:10:00.61,0:10:03.11,Default,,0000,0000,0000,,reunidos arredor da mesa\Nda cociña dun ancián.
Dialogue: 0,0:10:03.13,0:10:07.40,Default,,0000,0000,0000,,Desde entón, creamos experiencias\Nde aprendizaxe de fin de semana
Dialogue: 0,0:10:07.40,0:10:09.32,Default,,0000,0000,0000,,dirixidas a aprendizaxe\Nmultixeracional,
Dialogue: 0,0:10:09.32,0:10:12.26,Default,,0000,0000,0000,,centradas en transmitir\Na lingua e a cultura ós nenos.
Dialogue: 0,0:10:12.28,0:10:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Usamos xogos tradicionais, cancións,\Ncomida e actividades para o facer.
Dialogue: 0,0:10:16.52,0:10:17.79,Default,,0000,0000,0000,,Temos clases
Dialogue: 0,0:10:17.82,0:10:20.02,Default,,0000,0000,0000,,de niveis principiante e mais intermedio
Dialogue: 0,0:10:20.05,0:10:21.31,Default,,0000,0000,0000,,que se ofertan aquí mesmo.
Dialogue: 0,0:10:21.64,0:10:23.93,Default,,0000,0000,0000,,Temos acordos con comités\Nescolares e bibliotecas
Dialogue: 0,0:10:23.96,0:10:27.88,Default,,0000,0000,0000,,para conseguirmos recursos e o idioma\Nna educación formal.
Dialogue: 0,0:10:28.81,0:10:30.48,Default,,0000,0000,0000,,As posibilidades son ilimitadas,
Dialogue: 0,0:10:30.51,0:10:33.36,Default,,0000,0000,0000,,e estou moi agradecida\Npolo traballo que se fixo
Dialogue: 0,0:10:33.39,0:10:36.36,Default,,0000,0000,0000,,para me permitir legar a lingua\Ne a cultura ó meu fillo
Dialogue: 0,0:10:36.38,0:10:38.58,Default,,0000,0000,0000,,e a outros nenos da nosa comunidade.
Dialogue: 0,0:10:39.04,0:10:42.32,Default,,0000,0000,0000,,Desenvolvemos unha comunidade forte,\Nlinda e tamén dinámica,
Dialogue: 0,0:10:42.34,0:10:44.47,Default,,0000,0000,0000,,como resultado deste esforzo compartido.
Dialogue: 0,0:10:46.02,0:10:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Entón, que temos que facer para avanzar?
Dialogue: 0,0:10:49.17,0:10:51.33,Default,,0000,0000,0000,,Primeiro de todo, precisamos políticas.
Dialogue: 0,0:10:51.79,0:10:55.37,Default,,0000,0000,0000,,Necesitamos políticas aprobadas\Ncon financiación
Dialogue: 0,0:10:55.40,0:10:57.76,Default,,0000,0000,0000,,que aseguren que as linguas indíxenas
Dialogue: 0,0:10:57.78,0:11:00.64,Default,,0000,0000,0000,,se incorporan de forma real na educación,
Dialogue: 0,0:11:00.67,0:11:02.73,Default,,0000,0000,0000,,tanto nas reservas coma fóra delas.
Dialogue: 0,0:11:02.76,0:11:05.77,Default,,0000,0000,0000,,Nas reservas a educación finánciase menos
Dialogue: 0,0:11:05.80,0:11:07.33,Default,,0000,0000,0000,,ca fóra das reservas.
Dialogue: 0,0:11:07.36,0:11:08.68,Default,,0000,0000,0000,,E fóra das reservas
Dialogue: 0,0:11:08.70,0:11:11.32,Default,,0000,0000,0000,,a educación en linguas indíxenas\Ndéixase de lado a miúdo
Dialogue: 0,0:11:11.32,0:11:12.70,Default,,0000,0000,0000,,porque a xente pensa
Dialogue: 0,0:11:12.73,0:11:15.62,Default,,0000,0000,0000,,que non hai indíxenas\Nnos colexios provinciais,
Dialogue: 0,0:11:15.65,0:11:18.93,Default,,0000,0000,0000,,cando de feito, case o 70%\Ndos indíxenas do Canadá
Dialogue: 0,0:11:18.96,0:11:20.13,Default,,0000,0000,0000,,viven fóra de reservas.
Dialogue: 0,0:11:20.15,0:11:24.33,Default,,0000,0000,0000,,Eses nenos teñen os mesmos dereitos\Na acceder a súa lingua e cultura.
Dialogue: 0,0:11:25.54,0:11:27.88,Default,,0000,0000,0000,,Máis aló de políticas,\Nprecisamos de apoio.
Dialogue: 0,0:11:27.91,0:11:30.87,Default,,0000,0000,0000,,Con iso non quero dicir\Nsó apoio económico.
Dialogue: 0,0:11:30.89,0:11:33.95,Default,,0000,0000,0000,,Precisamos espazos\Npara facermos actividades,
Dialogue: 0,0:11:33.97,0:11:39.13,Default,,0000,0000,0000,,clases e interactuar\Ncon poboacións non indíxenas.
Dialogue: 0,0:11:39.62,0:11:41.12,Default,,0000,0000,0000,,Precisamos apoio
Dialogue: 0,0:11:41.14,0:11:43.85,Default,,0000,0000,0000,,en forma de xente \Nque queira aprender a lingua.
Dialogue: 0,0:11:43.88,0:11:47.40,Default,,0000,0000,0000,,Precisamos que a xente fale\Nde por que estas linguas son importantes.
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.18,Default,,0000,0000,0000,,E, para acadarmos iso,\Nprecisamos educación.
Dialogue: 0,0:11:50.20,0:11:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Precisamos acceso\Na educación con inmersión,
Dialogue: 0,0:11:53.44,0:11:56.41,Default,,0000,0000,0000,,xa que é o método máis efectivo
Dialogue: 0,0:11:56.41,0:11:58.95,Default,,0000,0000,0000,,para asegurarmos a transmisión\Ndas linguas indíxenas.
Dialogue: 0,0:11:58.95,0:12:01.60,Default,,0000,0000,0000,,Tamén precisamos educación\Nnas escolas provinciais,
Dialogue: 0,0:12:01.62,0:12:04.06,Default,,0000,0000,0000,,necesitamos educación\Npara os non indíxenas,
Dialogue: 0,0:12:04.09,0:12:06.55,Default,,0000,0000,0000,,para alcanzarmos así\Nun mellor entendemento
Dialogue: 0,0:12:06.58,0:12:08.75,Default,,0000,0000,0000,,e avanzarmos, xuntos, da mellor forma.
Dialogue: 0,0:12:10.62,0:12:13.97,Default,,0000,0000,0000,,Teño esta cita colgada na miña oficina.
Dialogue: 0,0:12:13.100,0:12:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Foi un regalo dun alumno\Nó que dei clase hai xa anos.
Dialogue: 0,0:12:17.46,0:12:18.78,Default,,0000,0000,0000,,Lémbrame a diario
Dialogue: 0,0:12:18.80,0:12:22.43,Default,,0000,0000,0000,,que podemos acadar grandes cousas\Nó traballarmos xuntos.
Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:25.28,Default,,0000,0000,0000,,Pero se imos falar\Nde reconciliación,
Dialogue: 0,0:12:25.30,0:12:26.51,Default,,0000,0000,0000,,necesitamos recoñecer
Dialogue: 0,0:12:26.53,0:12:29.56,Default,,0000,0000,0000,,que a reconciliación que non implica
Dialogue: 0,0:12:29.58,0:12:33.31,Default,,0000,0000,0000,,a supervivencia e continuación\Ndas linguas e culturas indíxenas
Dialogue: 0,0:12:33.33,0:12:35.41,Default,,0000,0000,0000,,non é reconciliación.
Dialogue: 0,0:12:35.43,0:12:37.23,Default,,0000,0000,0000,,É asimilación,
Dialogue: 0,0:12:37.25,0:12:39.86,Default,,0000,0000,0000,,e non debería ser aceptable\Npara ninguén.
Dialogue: 0,0:12:40.20,0:12:43.18,Default,,0000,0000,0000,,O que podemos facer é ollarmos\Npara as chamadas para a acción,
Dialogue: 0,0:12:43.18,0:12:45.56,Default,,0000,0000,0000,,podemos ollar para a\NDeclaración das Nacións Unidas
Dialogue: 0,0:12:45.56,0:12:47.28,Default,,0000,0000,0000,,sobre os dereitos\Ndos pobos indíxenas
Dialogue: 0,0:12:47.28,0:12:49.20,Default,,0000,0000,0000,,e podemos alcanzar un entendemento mutuo
Dialogue: 0,0:12:49.22,0:12:50.53,Default,,0000,0000,0000,,de que o que temos,
Dialogue: 0,0:12:50.55,0:12:52.91,Default,,0000,0000,0000,,en sentido de herdanza\Nlingüística e cultural
Dialogue: 0,0:12:52.94,0:12:54.75,Default,,0000,0000,0000,,para xente indíxena\Ndeste país,
Dialogue: 0,0:12:54.78,0:12:56.01,Default,,0000,0000,0000,,pagan a pena\Nde conservar.
Dialogue: 0,0:12:56.91,0:12:59.75,Default,,0000,0000,0000,,Partindo diso,\Npodemos ir cara adiante,
Dialogue: 0,0:12:59.77,0:13:01.19,Default,,0000,0000,0000,,xuntos,
Dialogue: 0,0:13:01.22,0:13:03.88,Default,,0000,0000,0000,,para asegurarmos que\Nas linguas indíxenas se transmiten
Dialogue: 0,0:13:03.90,0:13:06.32,Default,,0000,0000,0000,,máis alá do 2050,\Nmáis alá da seguinte xeración,
Dialogue: 0,0:13:06.34,0:13:08.48,Default,,0000,0000,0000,,ata as próximas sete xeracións.
Dialogue: 0,0:13:09.51,0:13:12.13,Default,,0000,0000,0000,,Miigwech. Niawen’kó:wa. Grazas.
Dialogue: 0,0:13:12.15,0:13:16.56,Default,,0000,0000,0000,,(Aplausos.)