0:00:01.111,0:00:03.079
Dene elder Paul Disain đã nói rằng:

0:00:03.079,0:00:04.702
"Ngôn ngữ và văn hóa của chúng ta

0:00:04.702,0:00:06.999
là cánh cửa sổ nơi ta nhìn ra thế giới".

0:00:06.999,0:00:08.188
Và ở trên hòn đảo Turtle,

0:00:08.198,0:00:10.433
nơi được biết đến là Bắc Mỹ,

0:00:10.457,0:00:13.450
có nhiều cách đặc biệt và tuyệt vời [br]để ngắm nhìn thế giới.

0:00:13.450,0:00:15.282
Là một người dân bản địa,

0:00:15.282,0:00:18.317
tôi thích thú trong việc học[br]ngôn ngữ Anishinaabemowin,

0:00:18.317,0:00:20.236
vốn là ngôn ngữ cội nguồn của tôi,

0:00:20.236,0:00:22.971
bởi vì nó cho phép tôi ngắm nhìn thế giới[br]qua ô cửa sổ đó.

0:00:22.971,0:00:24.591
Nó giúp tôi kết nối với gia đình,

0:00:24.591,0:00:26.516
tổ tiên, cộng đồng, nền văn hóa của tôi.

0:00:26.516,0:00:29.072
Và giúp tôi nghĩ cách[br]làm sao để lưu truyền lại

0:00:29.072,0:00:30.449
cho các thế hệ tương lai.

0:00:30.903,0:00:32.054
Là một nhà ngôn ngữ học,

0:00:32.078,0:00:35.213
tôi quan tâm tới các chức năng nói chung[br]của ngôn ngữ.

0:00:35.237,0:00:37.142
Tôi nhìn vào ngữ âm và âm vị học --

0:00:37.142,0:00:37.945
âm tố.

0:00:37.945,0:00:40.761
Tôi có thể nhìn vào hình thái học,[br]hoặc cấu trúc của từ.

0:00:40.761,0:00:42.397
Tôi có thể nhìn vào cú pháp học,

0:00:42.397,0:00:44.816
vốn là cấu trúc câu và cụm từ,

0:00:44.840,0:00:48.308
để tìm hiểu cách mà con người [br]lưu trữ ngôn ngữ trong bộ não

0:00:48.308,0:00:51.417
và cách chúng ta sử dụng chúng[br]để giao tiếp với mọi người.

0:00:52.204,0:00:54.093
Lấy ví dụ là,

0:00:54.117,0:00:57.132
Anishinaabemowin[br]giống như hầu hết ngôn ngữ bản địa,

0:00:57.156,0:00:59.005
được gọi là ngôn ngữ đa hỗn hợp,

0:00:59.029,0:01:02.206
điều đó có nghĩa là [br]có những từ rất, rất dài,

0:01:02.230,0:01:05.234
gồm những nhánh nhỏ gọi là hình thái từ.

0:01:05.258,0:01:09.651
Vì thế tôi có thể nói tiếng[br]Anishinaabemowin: "niwiisin" - "tôi ăn"

0:01:09.675,0:01:10.903
chính là một từ.

0:01:10.927,0:01:14.710
Tôi có thể nói: "nimino-wiisin,"[br]nghĩa là: "tôi ăn rất khỏe",

0:01:14.734,0:01:15.918
đây vẫn là một từ.

0:01:15.942,0:01:21.152
Tôi có thể nói: "nimino-naawakwe-wiisin" -[br]"Tôi đã ăn một bữa trưa ngon lành"

0:01:21.176,0:01:23.510
Có bao nhiêu từ trong tiếng Anh nhỉ?

0:01:24.109,0:01:27.671
Tận năm từ trong tiếng Anh,[br]một từ đơn trong tiếng Anishinaabemowin.

0:01:28.583,0:01:30.662
Bây giờ, tôi có một câu đố cho các bạn.

0:01:30.686,0:01:33.717
Trả lời câu hỏi bằng một từ,[br]trang trình chiếu này có màu gì?

0:01:34.083,0:01:35.321
(Khán giả): Màu xanh lá.

0:01:35.345,0:01:37.305
Trang trình chiếu này có màu gì?

0:01:37.329,0:01:38.493
Khán giả: Màu xanh lá.

0:01:38.517,0:01:39.942
Đây là màu gì?

0:01:39.966,0:01:41.172
Khán giả: Màu xanh dương.

0:01:41.196,0:01:42.895
Và trang này có màu gì?

0:01:42.919,0:01:44.117
(Khán giả thì thầm)

0:01:44.141,0:01:46.557
Không phải câu hỏi mẹo đâu, tôi hứa đó.

0:01:46.713,0:01:48.503
Đối với bạn, một người nói tiếng Anh,

0:01:48.503,0:01:50.956
bạn thấy hai trang chiếu[br]màu xanh lá và xanh dương.

0:01:50.956,0:01:54.459
Nhưng cách ta phân loại màu sắc[br]khác nhau tùy thuộc vào ngôn ngữ.

0:01:54.459,0:01:56.359
Vậy nên nếu bạn nói tiếng Nga,

0:01:56.359,0:01:59.164
bạn sẽ thấy hai trang chiếu[br]có sắc thái xanh lá khác nhau.

0:01:59.164,0:02:01.467
Một cái là: "goluboy,"[br]có nghĩa là màu xanh nhạt,

0:02:01.467,0:02:03.249
còn màu kia là: "siniy" - xanh đậm.

0:02:03.249,0:02:05.590
Và những màu trên được xem là[br]những màu khác nhau.

0:02:05.590,0:02:07.404
Nếu bạn nói ngôn ngữ Anishinaabemowin,

0:02:07.404,0:02:09.781
bạn sẽ thấy những trang chiếu này [br]là Ozhaawashkwaa

0:02:09.958,0:02:13.636
hoặc OZhaawashkozi,[br]nghĩa là hoặc màu xanh lá hoặc xanh dương.

0:02:13.660,0:02:16.255
Không phải là những người khác[br]không nhìn thấy màu đó,

0:02:16.303,0:02:20.149
chỉ là cách họ phân loại chúng[br]và cách họ hiểu về sắc độ

0:02:20.149,0:02:21.307
rất khác nhau.

0:02:21.331,0:02:22.497
Tại cùng một thời điểm,

0:02:22.521,0:02:25.897
có hàng tỉ cách mà con người [br]phân loại màu sắc,

0:02:25.897,0:02:28.097
và điều này nói về cách mà[br]bộ não của con người

0:02:28.097,0:02:31.030
hiểu và thể hiện những gì họ thấy được.

0:02:32.351,0:02:34.585
Anishinaabemowin [br]làm một điều tuyệt vời khác,

0:02:34.609,0:02:37.835
đó là sinh động hóa đánh dấu lên các từ.

0:02:37.835,0:02:40.331
Vì vậy mà nó không giống tiếng Pháp[br]hay Tây Ban Nha

0:02:40.331,0:02:43.006
đánh dấu các từ là nam tính hay nữ tính.

0:02:43.030,0:02:45.458
Anishinaabemowin[br]và các ngôn ngữ Algonquian khác

0:02:45.482,0:02:48.664
đánh dấu tất cả các từ[br]như là vật sống hoặc vô tri.

0:02:48.688,0:02:51.426
Những thứ bạn tin là vật sống[br]là những vật sống,

0:02:51.450,0:02:54.704
những thứ có cảm xúc:[br]con người, động vật, cây trồng.

0:02:54.704,0:02:57.154
Nhưng có một vài thứ khác[br]cũng được coi là vật sống

0:02:57.154,0:02:59.699
mà hẳn bạn không ngờ được,[br]ví dụ như những viên đá.

0:02:59.699,0:03:01.118
Đá được đánh dấu là vật sống,

0:03:01.118,0:03:04.005
và điều đó cho chúng ta thấy[br]điều cực kỳ thú vị của ngữ pháp,

0:03:04.005,0:03:05.903
và nó cũng nói cho ta những điều thú vị

0:03:05.903,0:03:07.623
về cách mà người Anishinaabemowin

0:03:07.704,0:03:10.417
liên tưởng và hiểu thế giới xung quanh họ.

0:03:10.441,0:03:12.429
Bây giờ, phần buồn nhất

0:03:12.453,0:03:15.601
là ngôn ngữ bản địa[br]đang gặp nguy hiểm.

0:03:16.188,0:03:19.624
Ngôn ngữ bản địa sở hữu rất nhiều [br]kiến thức về văn hóa,

0:03:19.624,0:03:20.638
về lịch sử,

0:03:20.638,0:03:22.654
về cách để liên tưởng tới một người khác,

0:03:22.654,0:03:24.918
về cách liên tưởng tới [br]môi trường của chúng ta.

0:03:24.918,0:03:27.026
Đã từng ở trên vùng đất này[br]từ thời xa xưa,

0:03:27.026,0:03:29.131
những ngôn ngữ này [br]đã được phát triển ở đây

0:03:29.141,0:03:32.815
và chúng chứa những kiến thức vô giá[br]về môi trường

0:03:32.839,0:03:36.064
mà có thể giúp ta kết nối với[br]vùng đất mà ta đang sống.

0:03:37.022,0:03:39.751
Nhưng thực tế là, [br]chúng đang gặp nguy hiểm.

0:03:39.775,0:03:42.831
Đại đa số ngôn ngữ bản địa ở Bắc Mỹ

0:03:42.855,0:03:44.387
được coi là đang gặp nguy hiểm,

0:03:44.411,0:03:47.339
những ngôn ngữ không gặp nguy hểm[br]thì đang bị tổn hại.

0:03:48.038,0:03:49.722
Đây là những điều đã được định sẵn.

0:03:50.506,0:03:52.984
Trong luật pháp, trong chính sách [br]của chúng tôi,

0:03:53.008,0:03:55.291
trong nhà quản trị của chúng tôi,

0:03:55.315,0:03:58.117
đã có những nỗ lực

0:03:58.141,0:04:01.711
để loại bỏ các ngôn ngữ bản địa[br]và các nền văn hóa ở đất nước này.

0:04:02.046,0:04:03.474
Duncan Campbell Scott

0:04:03.498,0:04:06.830
là một trong những kiến ​​trúc sư[br]của hệ thống trường dân cư.

0:04:06.854,0:04:11.267
Trong bảng một hóa đơn cần thiết[br]bắt buộc đi học

0:04:11.291,0:04:14.395
đối với trẻ em bản địa năm 1920, ông nói:

0:04:14.419,0:04:16.482
"Tôi muốn loại bỏ những vấn đề của Ấn Độ.

0:04:16.506,0:04:18.137
Mục tiêu của chúng ta là tiếp tục

0:04:18.137,0:04:20.820
cho đến khi không còn sót lại [br]một người Ấn nào ở Canada

0:04:20.820,0:04:23.491
mà chưa bị hấp thụ vào thể chế chính trị

0:04:23.515,0:04:26.840
và không có người Ấn Độ nào[br]được biểu quyết, không có Bộ Ấn Độ;

0:04:26.864,0:04:29.526
đây là toàn bộ mục tiêu của dự Luật này."

0:04:30.608,0:04:33.378
Sự tàn bạo xảy ra trong các trường dân cư[br]đã được ghi lại.

0:04:34.072,0:04:35.271
Năm 1907,

0:04:35.295,0:04:39.517
P.H. Bryce, một bác sĩ[br]và một chuyên gia về bệnh lao,

0:04:39.517,0:04:42.104
xuất bản một báo cáo[br]cho thấy rằng ở một số trường học,

0:04:42.104,0:04:45.920
25 phần trăm trẻ em đã chết[br]vì bệnh lao

0:04:45.920,0:04:49.171
gây ra bởi các điều kiện ở các trường.

0:04:49.281,0:04:52.940
Trong những ngôi trường khác,[br]có đến 75% trẻ em tử vong.

0:04:54.033,0:04:56.459
Ông đã bị cắt tài trợ [br]bởi chính phủ liên bang

0:04:56.469,0:04:57.838
vì những phát hiện của mình,

0:04:57.862,0:04:59.893
buộc phải nghỉ hưu vào năm 1921,

0:04:59.917,0:05:02.958
và năm 1922, phát hiện của ông [br]được công bố rộng rãi.

0:05:05.127,0:05:06.278
Và qua thời gian đó,

0:05:06.302,0:05:08.987
trẻ em bản địa bị bắt đi [br]từ nhà của chúng,

0:05:09.011,0:05:10.500
từ cộng đồng

0:05:10.524,0:05:12.707
và bị buộc phải vào nhà thờ[br]trường dân cư

0:05:12.731,0:05:15.434
nơi chúng phải chịu đựng,[br]về nhiều mặt,

0:05:15.458,0:05:17.949
tình cảm, thể chất nghiêm trọng[br]và lạm dụng tình dục,

0:05:17.949,0:05:20.395
trong tất cả các trường hợp,[br]ngược đãi về văn hóa,

0:05:20.395,0:05:22.410
vì những ngôi trường này được thiết kế

0:05:22.410,0:05:24.609
để loại bỏ ngôn ngữ bản địa và văn hóa.

0:05:24.633,0:05:28.743
Trường dân cư cuối cùng[br]đóng cửa năm 1996.

0:05:29.759,0:05:34.934
Cho đến thời điểm đó, 150.000 trẻ em [br]đã tham gia vào trường dân cư

0:05:34.958,0:05:37.886
tại 139 tổ chức trên cả nước.

0:05:38.712,0:05:40.260
Năm 2007,

0:05:40.284,0:05:43.825
trường dân cư Ấn Độ[br]Thỏa thuận giải quyết có hiệu lực.

0:05:43.849,0:05:46.934
Đây là vụ kiện tập thể lớn nhất[br]trong lịch sử Canada.

0:05:47.323,0:05:49.506
Nó dành ra 60 triệu đô la

0:05:49.530,0:05:53.460
cho sự thành lập của sự thật[br]và Ủy ban Hòa giải Canada (TRC).

0:05:54.339,0:05:58.998
TRC đã tặng chúng ta khả năng để nghe[br]các câu chuyện của những người sống sót

0:05:59.022,0:06:01.776
để nghe những tác động[br]lên cộng đồng và gia đình

0:06:01.800,0:06:04.490
và để tiếp cận nghiên cứu

0:06:04.514,0:06:08.156
để khám phá ra đầy đủ những hậu quả[br]của trường dân cư

0:06:08.180,0:06:12.133
lên cộng đồng người bản địa[br]và lên toàn bộ Canada.

0:06:12.475,0:06:14.967
TRC nhận thấy rằng các trường dân cư

0:06:14.967,0:06:17.318
cấu thành cái gọi là[br]diệt chủng văn hóa.

0:06:17.426,0:06:20.848
Họ nói rằng: "Diệt chủng vật lý[br]là sự giết chóc hàng loạt các thành viên

0:06:20.872,0:06:21.987
của một nhóm mục tiêu,

0:06:22.011,0:06:26.458
diệt chủng sinh học là sự hủy diệt[br]khả năng sinh sản của nhóm đó.

0:06:26.482,0:06:30.864
Và diệt chủng văn hóa là sự hủy diệt[br]của những cấu trúc và quy tắc

0:06:30.888,0:06:33.359
chứng minh một dân tộc còn tồn tại".

0:06:33.359,0:06:36.360
Các mục tiêu đã nêu [br]của Duncan Campbell Scott.

0:06:36.380,0:06:38.696
Vì vậy, họ thấy rằng [br]đó là diệt chủng văn hóa,

0:06:38.760,0:06:40.809
mặc dù[br]là một tác giả viết truyện thiếu nhi

0:06:40.833,0:06:45.291
và một diễn giả tuyệt vời[br]David Bouchard chỉ ra,

0:06:45.315,0:06:46.926
khi xây dựng một tòa nhà,

0:06:46.950,0:06:50.228
và ta xây một nghĩa trang[br]bên cạnh tòa nhà đó,

0:06:50.252,0:06:54.531
bởi vì bạn biết mọi người[br]đi vào tòa nhà đó sẽ mất,

0:06:54.555,0:06:56.021
bạn gọi nó là gì?

0:06:58.371,0:07:02.445
TRC cũng tặng chúng tôi[br]với 94 lời kêu gọi hành động,

0:07:02.469,0:07:05.940
đèn hiệu có thể dẫn đường phía trước[br]khi chúng tôi làm việc để hòa giải.

0:07:06.295,0:07:10.707
Một vài trong số đó liên quan trực tiếp[br]ngôn ngữ và văn hóa.

0:07:11.387,0:07:14.525
TRC gọi cho chúng tôi để đảm bảo[br]giáo dục đầy đủ, được tài trợ,

0:07:14.549,0:07:16.426
bao gồm ngôn ngữ và văn hóa.

0:07:16.426,0:07:19.915
Để nhận thức được quyền lợi của địa phương[br]bao gồm quyền lợi về ngôn ngữ.

0:07:19.915,0:07:22.275
Để đặt ra một nghị quyết [br]về ngôn ngữ Aboriginal

0:07:22.275,0:07:24.889
hướng đến việc thừa nhận và bảo tồn[br]ngôn ngữ bản địa,

0:07:24.889,0:07:26.577
với nguồn quỹ cố định.

0:07:26.601,0:07:29.783
Thiết lập một ví trí cho [br]cố vấn về các ngôn ngữ Aboriginal

0:07:29.783,0:07:32.879
và phát triển những chương trình [br]dạy ngôn ngữ ở bậc sau phổ thông

0:07:32.903,0:07:35.552
cũng như phục hồi lại địa danh [br]đã bị thay đổi

0:07:35.576,0:07:37.909
suốt quá trình thực dân hóa.

0:07:39.192,0:07:42.486
Cùng thời điểm Thỏa thuận Hòa giải[br]các trường dân cư Ấn Độ

0:07:42.510,0:07:43.724
có hiệu lực thi hành,

0:07:43.748,0:07:45.732
Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua

0:07:45.740,0:07:48.578
Tuyên bố về quyền của người dân bản địa

0:07:48.578,0:07:49.728
trong năm 2007.

0:07:50.387,0:07:53.907
Điều đó tuyên bố rằng người dân bản địa[br]có quyền thành lập và kiểm soát

0:07:53.931,0:07:56.799
hệ thống giáo dục và các tổ chức

0:07:56.823,0:07:59.386
cung cấp giáo dục [br]bằng chính ngôn ngữ của họ,

0:07:59.410,0:08:01.728
theo cách phù hợp với phương pháp

0:08:01.752,0:08:03.808
giảng dạy và học tập theo văn hóa của họ.

0:08:03.941,0:08:05.012
Năm 2007,

0:08:05.012,0:08:06.926
khi nghị quyết được đưa vào thực hiện,

0:08:06.950,0:08:08.683
bốn quốc gia đã bỏ phiếu chống lại.

0:08:08.683,0:08:11.601
Họ là Hoa Kỳ, New Zealand, Úc

0:08:11.625,0:08:12.775
và Canada.

0:08:13.438,0:08:15.724
Canada đã thông qua tuyên bố[br]của Liên hiệp quốc

0:08:15.748,0:08:19.249
về quyền của người bản địa trong năm 2010.

0:08:19.273,0:08:22.376
Và trong năm 2015, chính phủ hứa hẹn[br]thực hiện chính sách ấy.

0:08:23.895,0:08:28.826
Vậy chúng ta sẽ đáp lại thế nào?

0:08:28.826,0:08:31.862
Đây là tình trạng của chúng ta.

0:08:31.862,0:08:35.252
Trong 60 tỉnh thành[br]hiện tại nói tiếng bản địa ở Canada,

0:08:35.276,0:08:39.509
tất cả ngôn ngữ được Liên hiệp quốc xét là[br]tuyệt chủng ngoại trừ sáu ngôn ngữ.

0:08:40.057,0:08:44.834
Và, sáu ngôn ngữ đó là Cree,[br]Anishinaabemowin,

0:08:44.858,0:08:47.969
Stoney, Mi'kmaq,

0:08:47.993,0:08:49.824
Dene và Inuktitut.

0:08:49.984,0:08:51.818
Và có vẻ như điều đó thật khủng khiếp.

0:08:51.818,0:08:55.413
Nhưng nếu bạn tiếp tục nhìn vào [br]Atlas ngôn ngữ thế giới đang gặp nguy hiểm

0:08:55.437,0:08:57.977
thông qua trang web của UNESCO,

0:08:58.001,0:09:01.243
bạn sẽ thấy một chút "r"[br]ngay bên cạnh ngôn ngữ đó ngay tại đó.

0:09:01.267,0:09:02.958
Ngôn ngữ đó là Mi'kmaq.

0:09:02.982,0:09:05.776
Mi'kmaq đã và đang trải qua[br]sự hồi sinh đầy ý nghĩa

0:09:05.800,0:09:08.363
bởi vì thông qua hiệp ước [br]của chính quyền tự trị

0:09:08.387,0:09:10.752
dẫn tới sự giáo dục về văn hóa [br]và ngôn ngữ cơ sở,

0:09:10.776,0:09:12.680
và hiện tại có những đứa bé Mi'kmaq

0:09:12.704,0:09:15.149
nói tiếng Mi'kmaq như tiếng mẹ đẻ.

0:09:15.173,0:09:17.029
Có rất nhiều điều ta có thể làm.

0:09:17.053,0:09:18.502
Những đứa trẻ này là học sinh

0:09:18.526,0:09:21.490
trong trường Mnidoo Mnising[br]Anishinabek Kinoomaage,

0:09:21.514,0:09:23.578
một trường học trên đảo Manitoulin,

0:09:23.602,0:09:25.996
nơi mà các em học [br]ngôn ngữ Anishinaabemowin.

0:09:26.020,0:09:28.125
Các em đến trường[br]ở lứa tuổi mẫu giáo

0:09:28.149,0:09:30.871
nói rất ít, nếu có,[br]ngôn ngữ Anishinaabemowin.

0:09:30.895,0:09:33.783
Và bây giờ, ở lớp ba và bốn,

0:09:33.807,0:09:36.910
các học sinh đang được kiểm tra[br]ở trình độ trung cấp và lưu loát.

0:09:36.934,0:09:38.252
Trong cùng thời điểm đó,

0:09:38.276,0:09:41.299
các em có sự tự tin tốt đẹp.

0:09:41.323,0:09:43.458
Các em tự hào là một người Anishinaabe,

0:09:43.482,0:09:45.805
và các em có khả năng học hỏi tốt.

0:09:46.473,0:09:50.078
Không phải bất cứ loại hình giáo dục nào[br]cũng phải là loại hình chính thức.

0:09:50.092,0:09:52.112
Trong cộng đồng địa phương,

0:09:52.126,0:09:54.713
chúng ta có Kingston[br]Indigenous Language Nest (KILN).

0:09:54.713,0:09:56.561
Bây giờ KILN là một tổ chức,

0:09:56.585,0:10:00.358
nhưng nó đã bắt đầu sáu năm trước[br]với những thành viên nhiệt tình

0:10:00.358,0:10:03.108
tụ họp lại quanh một cái bàn bếp [br]của một người lớn tuổi.

0:10:03.132,0:10:06.778
Kể từ lúc đó, chúng tôi đã tạo ra[br]trải nghiệm học tập cuối tuần

0:10:06.778,0:10:08.709
với mục đích học tập đa nhiệm,

0:10:08.709,0:10:12.284
nơi mà chúng tôi tập trung vào [br]lưu truyền ngôn ngữ và văn hóa đến trẻ em.

0:10:12.284,0:10:16.521
Chúng tôi thực hiện bằng các trò chơi,[br]bài hát, đồ ăn và hoạt động truyền thống.

0:10:16.521,0:10:17.791
Chúng tôi có những lớp học

0:10:17.815,0:10:20.022
cho cả trình độ vỡ lòng và trung cấp

0:10:20.022,0:10:21.352
được cung cấp ngay tại đây.

0:10:21.352,0:10:23.958
Chúng tôi liên kết với [br]hội đồng trường và các thư viện

0:10:23.958,0:10:27.878
để có tài nguyên và ngôn ngữ[br]tại chỗ trong giáo dục chính quy.

0:10:28.807,0:10:30.482
Những khả năng thì vô tận,

0:10:30.506,0:10:33.363
và tôi rất vui mừng [br]vì công việc đã được hoàn thành

0:10:33.363,0:10:36.505
cho phép tôi truyền lại ngôn ngữ [br]và văn hóa cho con trai của mình

0:10:36.505,0:10:39.215
và cho những đứa trẻ khác [br]trong cộng đồng của chúng tôi.

0:10:39.215,0:10:42.783
Chúng tôi đã phát triển một cộng đồng [br]vừa vững chắc, vừa tốt đẹp, sôi động,

0:10:42.783,0:10:44.714
là kết quả của sự chung tay góp sức.

0:10:46.022,0:10:48.656
Vậy chúng ta cần gì [br]để tiến lên phía trước?

0:10:49.173,0:10:51.331
Đầu tiên, ta cần chính sách.

0:10:51.792,0:10:55.371
Ta cần ban hành chính sách [br]với tài trợ cố định

0:10:55.395,0:10:57.755
để đảm bảo rằng ngôn ngữ bản địa

0:10:57.779,0:11:00.643
được kết hợp vào việc giảng dạy[br]một cách có ý nghĩa,

0:11:00.643,0:11:02.345
cả trong và ngoài khu bảo tồn.

0:11:02.345,0:11:05.771
Trong khu bảo tồn, việc giảng dạy [br]được gây quỹ mức độ thấp hơn đáng kể

0:11:05.795,0:11:07.334
so với quỹ ở ngoài khu bảo tồn.

0:11:07.358,0:11:08.680
Và ngoài khu bảo tồn,

0:11:08.704,0:11:11.168
Sự giáo dục ngôn ngữ bản địa[br]thường bị bỏ lơ,

0:11:11.168,0:11:12.768
bởi vì mọi người thường tin rằng

0:11:12.768,0:11:15.335
người bản địa không xuất hiện [br]ở các trường tỉnh,

0:11:15.335,0:11:18.933
khi trên thực tế, lên đến 70 phần trăm[br]người bản địa hiện tại sống ở Canada

0:11:18.957,0:11:20.153
sống dựa vào khu bảo tồn.

0:11:20.153,0:11:24.329
Những đứa trẻ đều có quyền được tiếp cận [br]ngôn ngữ và văn hóa của chúng.

0:11:25.544,0:11:27.884
Hơn cả các chính sách, [br]chúng tôi cần hỗ trợ.

0:11:27.908,0:11:30.869
Và điều này[br]không có nghĩa là hỗ trợ về kinh phí.

0:11:30.893,0:11:33.948
Chúng ta cũng cần nơi [br]để thực hiện các hoạt động,

0:11:33.972,0:11:39.130
lớp học và sự tương tác với[br]những người không phải bản xứ.

0:11:39.623,0:11:41.116
Chúng ta cần sự hỗ trợ

0:11:41.140,0:11:43.853
giống những người mong muốn học ngôn ngữ.

0:11:43.877,0:11:47.594
Chúng ta cần sự hỗ trợ ở nơi mọi người[br]bàn về tại sao ngôn ngữ ấy quan trọng.

0:11:48.004,0:11:50.204
Và để đạt được điều này,[br]chúng ta cần giáo dục.

0:11:50.204,0:11:53.418
Ta cần tiếp cận chủ yếu vào [br]việc giáo dục ngôn ngữ,

0:11:53.442,0:11:56.250
vì chắc chắn đó là cách hiệu quả nhất

0:11:56.250,0:11:58.736
để đảm bảo được sự lưu truyền [br]của ngôn ngữ Bản địa.

0:11:58.736,0:12:01.578
Nhưng chúng tôi cũng cần giáo dục [br]ở trường thuộc các tỉnh,

0:12:01.578,0:12:04.406
chúng ta cần sự giáo dục cho những[br]dân cư không phải bản xứ

0:12:04.406,0:12:06.554
để chúng ta có sự thấu hiểu lẫn nhau

0:12:06.578,0:12:08.751
và cùng nhau tiến tới [br]một tương lai tốt đẹp.

0:12:10.305,0:12:13.851
Tôi có một câu nói được treo trong khung[br]trên bức tường của phòng làm việc.

0:12:13.851,0:12:17.437
Nó là món quà từ một học trò thân thiết[br]mà tôi đã dạy một vài năm trước đó,

0:12:17.437,0:12:19.273
và nó luôn nhắc nhở tôi mỗi ngày rằng

0:12:19.273,0:12:22.434
ta có thể đạt được những thành tựu lớn[br]nếu ta làm cùng nhau.

0:12:23.002,0:12:25.280
Nhưng nếu ta dự định bàn về[br]sự hòa hợp,

0:12:25.280,0:12:26.534
ta cần nhận thức được rằng

0:12:26.534,0:12:29.558
sự hòa hợp không đem lại kết quả

0:12:29.582,0:12:33.307
trong sự tồn tại và tiếp nối [br]ngôn ngữ và văn hóa bản địa

0:12:33.331,0:12:35.410
chẳng có sự hòa hợp nào cả.

0:12:35.434,0:12:37.138
Đó là sự đồng hóa,

0:12:37.138,0:12:40.133
và điều này không được [br]chấp nhận bởi bất kỳ ai trong chúng ta.

0:12:40.133,0:12:43.623
Nhưng những gì chúng ta có thể làm[br]là trông chờ vào lời kêu gọi hành động,

0:12:43.623,0:12:45.939
ta có thể mong đợi tuyên bố của [br]Liên Hiệp Quốc

0:12:45.939,0:12:47.205
về Quyền của người Bản địa

0:12:47.229,0:12:49.197
và ta có thể đưa đến một cách hiểu chung

0:12:49.221,0:12:50.529
những gì chúng ta sở hữu,

0:12:50.553,0:12:52.913
liên quan tới ngôn ngữ[br]và di sản văn hóa

0:12:52.937,0:12:54.752
đối với người dân bản địa ở đất này,

0:12:54.776,0:12:55.926
xứng đáng được lưu giữ.

0:12:56.908,0:12:59.749
Dựa vào những điều đó, ta có thể tiến tới,

0:12:59.773,0:13:01.193
cùng nhau,

0:13:01.217,0:13:03.876
để đảm bảo rằng ngôn ngữ địa phương[br]được truyền lại

0:13:03.900,0:13:06.321
vượt xa năm 2050, qua thế hệ tiếp nối,

0:13:06.345,0:13:08.478
truyền tới các thế hệ con cháu sau này.

0:13:09.508,0:13:12.129
Miigwech. Niawen’kó:wa. Xin cảm ơn.

0:13:12.153,0:13:16.563
(Tiếng vỗ tay)