WEBVTT

00:00:06.813 --> 00:00:10.363
Kendinizin ve tanıdıklarınızın,
herhangi bir anda,

00:00:10.363 --> 00:00:14.503
hiçbir uyarı yapılmaksızın, sadece
bir düğmeye basılarak yok edilebileceği

00:00:14.503 --> 00:00:17.253
bir dünya hayal etmek zor değil.

00:00:17.253 --> 00:00:21.115
Bu, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra,
şimdi Soğuk Savaş olarak bilinen

00:00:21.115 --> 00:00:22.843
45 yıllık dönemde

00:00:22.843 --> 00:00:25.275
milyonlarca insan için bir gerçeklikti.

00:00:25.275 --> 00:00:29.124
ABD ve Sovyetler Birliği, Dünya genelinde
birbirine meydan okurken, iki taraf da

00:00:29.124 --> 00:00:33.874
karşı tarafın kendisini yok edebilecek
nükleer silaha sahip olduğunu biliyordu.

00:00:33.874 --> 00:00:37.486
Ve felaket hiçbir zaman 13 gün süren
Küba Füze Krizi kadar

00:00:37.486 --> 00:00:40.125
yakın olmamıştı.

00:00:40.125 --> 00:00:46.586
ABD'nin 1961'de Küba'da yeni komünist
hükûmeti devirme girişimi başarısız oldu.

00:00:46.586 --> 00:00:49.704
Domuzlar Körfezi olarak bilinen
bu başarısız girişim

00:00:49.704 --> 00:00:53.495
Küba'yı Sovyetler Birliği'nden
yardım istemeye itti.

00:00:53.495 --> 00:00:57.237
Sovyet lider Nikita Kruşçev Küba'ya
gizlice yerleştirdiği nükleer füzeler ile

00:00:57.237 --> 00:01:00.255
sadece adayı korumaktan değil,

00:01:00.255 --> 00:01:02.004
aynı zamanda İtalya ve Türkiye'deki

00:01:02.004 --> 00:01:07.485
ABD füzelerinin yarattığı tehdide
karşılık vermekten de memnundu.

00:01:07.485 --> 00:01:10.165
ABD istihbaratı bu planı fark edene kadar,

00:01:10.165 --> 00:01:14.086
füzeleri inşa etmek için gerekli
malzemeler çoktan yerleştirilmişti.

00:01:14.086 --> 00:01:17.985
16 Ekim 1962'de gerçekleşen
olağanüstü toplantıda,

00:01:17.985 --> 00:01:21.545
askeri danışmanlar ısrarla füze
mevzilerine hava saldırısı düzenlenmesini

00:01:21.545 --> 00:01:24.036
ve adanın işgalini tavsiye ettiler.

00:01:24.036 --> 00:01:27.495
Ancak Başkan John F. Kennedy daha
tedbirli bir yaklaşımı tercih etti.

00:01:27.495 --> 00:01:30.546
22 Ekim'de, ABD donanmasının
Küba'ye gelen tüm sevkiyatları

00:01:30.546 --> 00:01:33.995
engelleyeceğini açıkladı.

00:01:33.995 --> 00:01:35.427
Yalnız bir sorun vardı:

00:01:35.427 --> 00:01:39.436
Deniz ablukası savaş sebebi
olarak görülüyordu.

00:01:39.436 --> 00:01:42.086
Her ne kadar Başkan bunun
temel ihtiyaçları engellemeyen

00:01:42.086 --> 00:01:44.027
bir karantina olduğunu söylese de,

00:01:44.027 --> 00:01:47.487
Sovyetler Birliği bu ayrımı
hoş karşılamadı.

00:01:47.487 --> 00:01:49.808
Kruşçev, Kennedy'ye
gönderdiği öfke dolu mektupta

00:01:49.808 --> 00:01:53.297
"Uluslararası sular ve hava sahasını
kullanma özgürlüğünün ihlali,

00:01:53.297 --> 00:01:56.677
insanlığı bir nükleer füze savaşı

00:01:56.677 --> 00:02:02.637
uçurumuna iten
saldırgan bir fiildir.", yazdı.

00:02:02.637 --> 00:02:07.217
Böylece Soğuk Savaş'ın en gergin
altı günü birbirini takip etti.

00:02:07.217 --> 00:02:09.646
ABD füzelerin kaldırılmasını
talep ederken,

00:02:09.646 --> 00:02:13.627
Küba ve Sovyetler Birliği füzelerin sadece
savunma amaçlı olduğunda ısrar etti.

00:02:13.627 --> 00:02:16.758
Silahlar donatılmaya devam ettikçe de,

00:02:16.758 --> 00:02:20.178
ABD olası bir işgal için
hazırlık yapıyordu.

00:02:20.178 --> 00:02:24.438
27 Ekim'de, Binbaşı Rudolph Anderson
tarafından kullanılan bir casus uçağı

00:02:24.438 --> 00:02:27.299
bir Sovyet füzesi tarafından düşürüldü.

00:02:27.299 --> 00:02:32.427
Aynı gün, nükleer silahlı bir Sovyet
denizaltısı, yukarı çık sinyali vermeye

00:02:32.427 --> 00:02:36.938
çalışan bir ABD gemisinden gelen küçük
bir su altı bombası tarafından vuruldu.

00:02:36.938 --> 00:02:40.568
Denizaltındaki komutanlar, yüzey ile
iletişim için çok derinde olduklarından,

00:02:40.568 --> 00:02:45.759
savaşın başladığını düşündüler ve nükleer
bir torpido fırlatmaya hazırlandılar.

00:02:45.759 --> 00:02:49.698
Bu karar üç subay tarafından
oybirliği ile alınmalıydı.

00:02:49.698 --> 00:02:53.578
Kaptan ve siyasi komiser
fırlatmaya izin verdiler

00:02:53.578 --> 00:02:58.069
ancak ikinci komutan
Vasili Arkhipov izin vermedi.

00:02:58.069 --> 00:03:01.771
Onun kararı günü
ve belki de Dünya'yı kurtardı.

00:03:01.771 --> 00:03:03.950
Ancak kriz henüz sona ermemişti.

00:03:03.950 --> 00:03:05.610
Tarihte ilk kez,

00:03:05.610 --> 00:03:08.903
ABD ordusu savunma hazırlık
seviyesini DEFCON 2'ye,

00:03:08.903 --> 00:03:12.839
yani nükleer savaşın bir
seviye altına yükseltti.

00:03:12.839 --> 00:03:15.230
Fırlatılmaya hazır yüzlerce
nükleer füze ile,

00:03:15.230 --> 00:03:20.199
mecazi Kıyamet Günü Saati de
gece yarısına bir dakika kala durmuştu.

00:03:20.199 --> 00:03:22.278
Ancak diplomasi devam etti.

00:03:22.278 --> 00:03:25.363
Washington'da, Adalet Bakanı
Robert Kennedy gizlice

00:03:25.363 --> 00:03:29.859
Sovyet Büyükelçi Anatoly
Dobrynin ile görüştü.

00:03:29.859 --> 00:03:33.720
Yoğun müzakereden sonra,
ortaya şöyle bir plan çıktı.

00:03:33.720 --> 00:03:36.839
ABD, Türkiye ve İtalya'daki
füzelerini kaldıracak

00:03:36.839 --> 00:03:38.900
ve Küba'yı asla işgal etmeme
sözü verecekti,

00:03:38.900 --> 00:03:43.649
bunun karşılığında da Sovyetler BM
denetiminde Küba'dan çekilecekti.

00:03:43.649 --> 00:03:45.637
Toplantı biter bitmez,

00:03:45.637 --> 00:03:48.982
Dobrynin Moskova'ya bir telgraf
göndererek, kaybedecek zaman olmadığını

00:03:48.982 --> 00:03:51.450
ve bu şansı kaçırmamaları
gerektiğini söyledi.

00:03:51.450 --> 00:03:53.139
Ertesi sabah saat 9'da Kruşçev'den

00:03:53.139 --> 00:03:54.870
Sovyet füzelerinin


00:03:54.870 --> 00:03:58.851
Küba'daki yerlerinden kaldırılacağına
dair bir mesaj ulaştı.

00:03:58.851 --> 00:04:01.240
Kriz sona ermişti.

00:04:01.240 --> 00:04:03.777
Kendi hükûmetleri tarafından

00:04:03.777 --> 00:04:06.181
düşmanla pazarlık ettikleri
için eleştirilseler de,

00:04:06.181 --> 00:04:09.429
çağdaş tarihi analiz Kennedy ve
Kruşçev'e krizi diplomasi yoluyla

00:04:09.429 --> 00:04:14.051
çözme becerilerinden dolayı
büyük bir takdir gösteriyor.

00:04:14.051 --> 00:04:17.251
Ancak buradaki rahatsız edici ders,
ufak bir iletişim hatasının veya

00:04:17.251 --> 00:04:21.901
bir komutanın saliselik kararının onların
tüm çabalarını engelleyebileceğiydi,

00:04:21.901 --> 00:04:27.360
tıpkı Vasili Arkhipov o cesur tercihi
yapmasa olacağı gibi.

00:04:27.360 --> 00:04:31.311
Küba Füze Krizi siyasetin, ortaya
çıkaracağı endişe verici güce oranla

00:04:31.311 --> 00:04:35.311
ne kadar da kırılgan olduğunu gösterdi.