0:00:07.484,0:00:10.461
To opowieść o dwóch starożytnych miastach

0:00:10.461,0:00:14.071
i drzewach, które przesądziły o ich losie.

0:00:14.071,0:00:19.930
W 3000 roku p.n.e. Uruk był gęściej[br]zaludniony niż obecnie Nowy Jork.

0:00:19.930,0:00:24.802
Zaludniona stolica musiała[br]stale powiększać system irygacyjny,

0:00:24.802,0:00:26.902
żeby wyżywić rosnącą populację.

0:00:26.902,0:00:33.784
2500 lat później na Sri Lance[br]Anuradhapura miała podobny problem.

0:00:33.784,0:00:36.246
Miasto też stale się rozbudowywało.

0:00:36.246,0:00:42.019
Podobnie jak Uruk polegało [br]na rozbudowanym systemie irygacyjnym.

0:00:42.019,0:00:48.290
Uruk się rozrastał, więc farmerzy zaczęli[br]ścinać drzewa, robiąc miejsce na uprawy.

0:00:48.290,0:00:51.543
Tymczasem w Anuradhapurze[br]drzewa były święte.

0:00:51.543,0:00:54.843
W mieście znajdował się pęd drzewa Bodhi,

0:00:54.843,0:00:59.112
pod którym sam Budda[br]miał osiągnąć oświecenie.

0:00:59.112,0:01:02.212
Szacunek religijny[br]spowolnił siekiery farmerów.

0:01:02.212,0:01:06.947
Co więcej, skłonił miasto do zasadzenia[br]dodatkowych drzew w miejskich parkach.

0:01:06.947,0:01:10.146
Początkowo ekspansja Uruku działała.

0:01:10.146,0:01:13.326
Jednak bez drzew filtrujących zasoby wody

0:01:13.326,0:01:16.706
system irygacyjny Uruku [br]został zanieczyszczony.

0:01:16.706,0:01:19.556
Parująca woda zostawiała [br]pokłady minerałów,

0:01:19.556,0:01:23.080
przez które gleba była[br]zbyt słona do uprawy rolnej.

0:01:23.080,0:01:27.390
Z kolei system irygacyjny[br]Anuradhapury zaprojektowano

0:01:27.390,0:01:29.890
w harmonii z otaczającym je lasem.

0:01:29.890,0:01:34.120
Populacja miasta ostatecznie[br]stała się dwukrotnie większa od Uruka.

0:01:34.120,0:01:40.773
Nawet dziś Anuradhapura dba[br]o drzewo zasadzone 2000 lat temu.

0:01:40.773,0:01:44.912
Można sądzić, że przyroda nie jest[br]związana z miejską przestrzenią,

0:01:44.912,0:01:49.657
ale drzewa zawsze były niezbędną[br]częścią prosperujących miast.

0:01:49.657,0:01:53.974
Drzewa są jak naturalne gąbki[br]chłonące burzową wodę odpływową

0:01:53.974,0:01:56.782
przed wypuszczeniem jej[br]z powrotem do atmosfery.

0:01:56.782,0:01:59.562
Siatki korzeni chronią[br]przed lawinami błotnymi,

0:01:59.562,0:02:03.639
pozwalając jednocześnie[br]zatrzymać wodę i odfiltrować toksyny.

0:02:03.639,0:02:05.669
Korzenie zapobiegają powodziom,

0:02:05.669,0:02:09.598
zmniejszając zapotrzebowanie[br]na burzowce i rośliny oczyszczające wodę.

0:02:09.598,0:02:14.761
Pory w liściach oczyszczają powietrze,[br]wyłapując węgiel i inne zanieczyszczenia,

0:02:14.761,0:02:18.351
dzięki czemu stają się niezbędne[br]w walce ze zmianami klimatycznymi.

0:02:18.351,0:02:23.026
Ludzkość od wieków odkrywa [br]korzyści z bliskości drzew.

0:02:23.026,0:02:27.132
Ale drzewa nie są tylko niezbędne[br]dla zdrowia infrastruktury miasta.

0:02:27.132,0:02:30.602
Odgrywają też ważną rolę[br]w zdrowiu jego mieszkańców.

0:02:30.602,0:02:36.225
W 1870 roku Manhattan[br]miał poza parkami niewiele drzew.

0:02:36.225,0:02:38.215
Bez drzew dających cień

0:02:38.215,0:02:42.311
budynki przyciągały nawet dziewięć[br]razy więcej promieniowania słonecznego

0:02:42.311,0:02:44.630
podczas letnich fal upałów.

0:02:44.630,0:02:47.780
W połączeniu ze słabymi[br]standardami sanitarnymi

0:02:47.780,0:02:53.229
skwar był miejscem wylęgowym[br]dla bakterii, jak przecinkowiec cholery.

0:02:53.229,0:02:57.943
Obecnie w Hong Kongu drapacze chmur[br]i podziemna infrastruktura

0:02:57.943,0:03:00.343
utrudniają rozrost drzew.

0:03:00.343,0:03:04.223
To przyczynia się do niebezpiecznie[br]słabej jakości powietrza,

0:03:04.223,0:03:07.903
która może powodować[br]zapalenie oskrzeli i pogorszyć pracę płuc.

0:03:07.903,0:03:10.213
Drzewa wpływają też[br]na nasze zdrowie psychiczne.

0:03:10.213,0:03:15.492
Badania dowodzą, że obecność zieleni[br]poprawia utrzymanie koncentracji

0:03:15.492,0:03:17.910
i zmniejsza poziom stresu.

0:03:17.910,0:03:22.056
Wykazano, że szpitalni[br]pacjenci z widokiem na ściany

0:03:22.056,0:03:26.056
zdrowieją wolniej[br]niż ci z widokiem na drzewa.

0:03:26.056,0:03:29.452
Na szczęście wiele miast[br]ma mnóstwo takich widoków.

0:03:29.452,0:03:30.902
To nie przypadek.

0:03:30.902,0:03:32.884
Już w XVIII wieku

0:03:32.884,0:03:37.619
urbaniści znali znaczenie drzew w mieście.

0:03:37.619,0:03:43.290
W 1733 roku pułkownik James Oglethorpe[br]zaplanował miasto Savannah w Georgii,

0:03:43.290,0:03:48.241
żeby z żadnej dzielnicy nie było[br]do parku więcej niż dwie minuty.

0:03:48.241,0:03:53.879
Po II wojnie światowej Kopenhaga[br]rozbudowywała się wzdłuż pięciu arterii

0:03:53.879,0:03:56.509
oddzielonych parkami.

0:03:56.509,0:03:58.849
Taki rozkład zwiększył odporność miasta

0:03:58.849,0:04:01.272
na zanieczyszczenia i klęski żywiołowe.

0:04:01.272,0:04:04.262
Drzewa miejskie są korzystne[br]nie tylko dla ludzi.

0:04:04.262,0:04:08.421
Forest Park w Portland zachowuje [br]lokalną bioróżnorodność,

0:04:08.421,0:04:11.271
zapewniając dom różnym roślinom,

0:04:11.271,0:04:16.237
112 gatunkom ptaków i 62 gatunkom ssaków.

0:04:16.237,0:04:20.007
Żadne miasto nie dba [br]bardziej o drzewa niż Singapur.

0:04:20.007,0:04:26.353
Od 1967 roku rząd w Singapurze[br]zasadził ponad 1,2 miliona drzew.

0:04:26.353,0:04:32.070
Są wśród nich "super drzewa" rosnące[br]w 50-metrowych pionowych ogrodach.

0:04:32.070,0:04:36.070
Te konstrukcje utrzymują[br]siebie i pobliskie tereny

0:04:36.070,0:04:39.180
za pomocą energii słonecznej[br]i gromadzonej wody deszczowej.

0:04:39.180,0:04:44.129
Drzewa i rośliny obecnie pokrywają[br]ponad 50% powierzchni Singapuru,

0:04:44.129,0:04:46.259
zmniejszając zapotrzebowanie[br]na klimatyzatory

0:04:46.259,0:04:49.409
i promując transport z niską[br]emisją zanieczyszczeń.

0:04:49.409,0:04:55.331
Do 2050 roku ponad 65% ludności[br]na świecie zamieszka w miastach.

0:04:55.331,0:04:58.968
Urbaniści mogą położyć[br]ekologiczne fundamenty,

0:04:58.968,0:05:02.068
ale to od mieszkańców[br]miejskich parków zależy,

0:05:01.806,0:05:04.940
czy staną się domem[br]nie tylko dla ludzi.