In het midden van de 16de eeuw
waren de Italianen in de ban
van een bepaald type zanger
dat met hun stem noten kon voortbrengen
die voor volwassen mannen
voor onmogelijk werden gehouden.
Maar dit talent eiste een hoge tol.
Om te vermijden dat hun stem zou breken,
werden deze zangers gecastreerd
voor zij de puberteit bereikten.
Dat stopte het hormonale process
dat hun stem zwaarder zou maken.
Men noemde hen castraten
en hun engelachtige stemmen
waren bekend in heel Europa
tot de wrede procedure
die aan hun basis lag
in de 19de eeuw werd verboden.
Hoewel een kunstmatige ingreep
een buitengewoon stembereik kan creëren,
kunnen natuurlijke stemmen
ook al veel verschillen ontwikkelen.
Met het ouder worden verandert onze stem
door 2 grote veranderingen in ons lichaam.
Hoe werkt het strottenhoofd eigenlijk?
En waarom verandert onze stem?
De specifieke klank van onze stem hangt af
van veel verschillende fysieke factoren,
maar vooral van hoe oud en gezond
onze stembanden zijn
en hoe groot ons strottenhoofd is.
Het strottenhoofd is een ingewikkeld
systeem van spieren en kraakbeen
dat de stembanden steunt
en doet bewegen.
De stembanden worden ook wel
stemplooien genoemd.
Deze twee spieren tussen de schildklier
en het arytenoid kraakbeen
vormen een elastisch gordijn
dat de luchtpijp opent of sluit,
zodat er lucht door de keel kan stromen.
De plooien staan open als we ademen,
maar als we spreken klappen ze dicht.
Onze longen duwen lucht
tegen de gesloten plooien,
waardoor ze openen
en al trillend geluid produceren.
Anders dan bij het bespelen
van een muziekinstrument,
kost het veranderen van onze stem
tijdens het spreken geen moeite.
Door sneller of langzamer uit te ademen
verandert de frequentie
en amplitude van de trillingen,
waardoor de hoogte en het volume
van onze stem verandert.
Snelle kleine trillingen
veroorzaken hoge stille tonen,
terwijl langzame grote trillingen
zware geluiden veroorzaken.
En door de keelspieren
tussen het kraakbeen te bewegen,
kunnen we de stemplooien
uitrekken en samentrekken
en zo intuïtief onze inwendige
instrumenten bespelen.
Dit proces herhaalt zich
telkens je iets zegt,
maar je strottenhoofd
verandert met het ouder worden.
De eerste grote verandering
begint tijdens de puberteit,
wanneer je stem begint te verdiepen.
Dit komt doordat
je strottenhoofd groter wordt
en de stemplooien langer worden
en beter kunnen trillen.
Deze langere stemplooien
creëren langzamere en grotere trillingen,
waardoor je basisstem verzwaart.
Deze groei is vooral erg voor veel mannen,
wiens hoge testosterongehalte
de stem eerst breekt
en dan verdiept en verzwaart
en het schildkraakbeen naar voren
doet uitsteken en de Adamsappel vormt.
Een andere grote stemverandering
tijdens de puberteit
vindt plaats wanneer het homogene
weefsel dat de stemplooien bedekt,
verandert in drie lagen
met elk een specifieke functie:
een centrale spier,
een laag stijf collageen
gewikkeld in elastische vezels
en dat alles bedekt met een slijmvlies.
Deze lagen maken de stem
dieper en genuanceerder
en creëren een specifieke klank
die anders is dan voor de puberteit.
Na de puberteit verandert de stem
van de meeste mensen nauwelijks
voor op zijn minst 50 jaar.
Maar we gebruiken
onze stem allemaal anders
en uiteindelijk krijgen we te maken
met een verouderd strottenhoofd,
ook wel presbyfonie.
Eerst verstijft het collageen
in onze stemplooien
en de omliggende elastische vezels
verschrompelen en breken af.
Hierdoor klinken stemmen
van oudere mensen hoger.
Maar door hormonale veranderingen
tijdens de menopauze
krijgen veel vrouwen
gezwollen stemplooien,
waardoor hun stem juist zwaarder klinkt.
Hun grotere stemplooien
vertragen de trillingen,
zodat hun stem zwaarder wordt.
En deze symptomen verergeren nog
doordat er minder gezonde zenuwuiteinden
in het strottenhoofd zijn,
waardoor je minder controle
over je spieren hebt
en je ademgeruis of een ruwe stem krijgt.
Uiteindelijk zijn deze
anatomische veranderingen
maar enkele factoren
die je stem kunnen beïnvloeden.
Maar als je het in goede conditie houdt,
is je strottenhoofd
een goed gestemd instrument
dat aria's kan zingen,
een humeurige monoloog kan houden
en inspirerende lezingen kan geven.