0:00:07.244,0:00:08.882
In het midden van de 16de eeuw

0:00:08.882,0:00:11.674
waren de Italianen in de ban[br]van een bepaald type zanger

0:00:11.674,0:00:14.136
dat met hun stem noten kon voortbrengen

0:00:14.136,0:00:17.192
die voor volwassen mannen[br]voor onmogelijk werden gehouden.

0:00:17.192,0:00:19.961
Maar dit talent eiste een hoge tol.

0:00:19.961,0:00:22.045
Om te vermijden dat hun stem zou breken,

0:00:22.045,0:00:25.097
werden deze zangers gecastreerd[br]voor zij de puberteit bereikten.

0:00:25.097,0:00:28.830
Dat stopte het hormonale process[br]dat hun stem zwaarder zou maken.

0:00:28.830,0:00:30.384
Men noemde hen castraten

0:00:30.384,0:00:33.791
en hun engelachtige stemmen[br]waren bekend in heel Europa

0:00:33.791,0:00:36.537
tot de wrede procedure[br]die aan hun basis lag

0:00:36.537,0:00:38.673
in de 19de eeuw werd verboden.

0:00:39.283,0:00:43.483
Hoewel een kunstmatige ingreep[br]een buitengewoon stembereik kan creëren,

0:00:43.483,0:00:48.347
kunnen natuurlijke stemmen[br]ook al veel verschillen ontwikkelen.

0:00:48.477,0:00:54.534
Met het ouder worden verandert onze stem[br]door 2 grote veranderingen in ons lichaam.

0:00:54.534,0:01:00.279
Hoe werkt het strottenhoofd eigenlijk?[br]En waarom verandert onze stem?

0:01:00.279,0:01:05.586
De specifieke klank van onze stem hangt af[br]van veel verschillende fysieke factoren,

0:01:05.586,0:01:09.631
maar vooral van hoe oud en gezond[br]onze stembanden zijn

0:01:09.631,0:01:12.227
en hoe groot ons strottenhoofd is.

0:01:12.637,0:01:16.237
Het strottenhoofd is een ingewikkeld [br]systeem van spieren en kraakbeen

0:01:16.237,0:01:18.865
dat de stembanden steunt[br]en doet bewegen.

0:01:18.969,0:01:22.109
De stembanden worden ook wel [br]stemplooien genoemd.

0:01:22.514,0:01:25.857
Deze twee spieren tussen de schildklier[br]en het arytenoid kraakbeen

0:01:25.857,0:01:31.776
vormen een elastisch gordijn[br]dat de luchtpijp opent of sluit,

0:01:31.845,0:01:34.415
zodat er lucht door de keel kan stromen.

0:01:34.495,0:01:36.744
De plooien staan open als we ademen,

0:01:36.774,0:01:39.136
maar als we spreken klappen ze dicht.

0:01:39.256,0:01:42.497
Onze longen duwen lucht[br]tegen de gesloten plooien,

0:01:42.497,0:01:46.347
waardoor ze openen[br]en al trillend geluid produceren.

0:01:46.347,0:01:50.045
Anders dan bij het bespelen[br]van een muziekinstrument,

0:01:50.045,0:01:53.561
kost het veranderen van onze stem[br]tijdens het spreken geen moeite.

0:01:53.561,0:01:55.440
Door sneller of langzamer uit te ademen

0:01:55.440,0:01:58.919
verandert de frequentie[br]en amplitude van de trillingen,

0:01:58.919,0:02:03.070
waardoor de hoogte en het volume[br]van onze stem verandert.

0:02:03.070,0:02:07.605
Snelle kleine trillingen[br]veroorzaken hoge stille tonen,

0:02:07.605,0:02:12.743
terwijl langzame grote trillingen[br]zware geluiden veroorzaken.

0:02:12.743,0:02:16.339
En door de keelspieren[br]tussen het kraakbeen te bewegen,

0:02:16.339,0:02:19.104
kunnen we de stemplooien[br]uitrekken en samentrekken

0:02:19.104,0:02:22.644
en zo intuïtief onze inwendige [br]instrumenten bespelen.

0:02:22.644,0:02:26.483
Dit proces herhaalt zich[br]telkens je iets zegt,

0:02:26.483,0:02:29.466
maar je strottenhoofd[br]verandert met het ouder worden.

0:02:29.466,0:02:32.776
De eerste grote verandering[br]begint tijdens de puberteit,

0:02:32.776,0:02:35.477
wanneer je stem begint te verdiepen.

0:02:35.477,0:02:38.656
Dit komt doordat[br]je strottenhoofd groter wordt

0:02:38.656,0:02:43.556
en de stemplooien langer worden[br]en beter kunnen trillen.

0:02:43.556,0:02:47.437
Deze langere stemplooien[br]creëren langzamere en grotere trillingen,

0:02:47.437,0:02:50.649
waardoor je basisstem verzwaart.

0:02:50.649,0:02:53.307
Deze groei is vooral erg voor veel mannen,

0:02:53.307,0:02:57.053
wiens hoge testosterongehalte [br]de stem eerst breekt

0:02:57.053,0:03:00.167
en dan verdiept en verzwaart

0:03:00.167,0:03:04.258
en het schildkraakbeen naar voren[br]doet uitsteken en de Adamsappel vormt.

0:03:04.258,0:03:06.793
Een andere grote stemverandering [br]tijdens de puberteit

0:03:06.793,0:03:10.034
vindt plaats wanneer het homogene[br]weefsel dat de stemplooien bedekt,

0:03:10.034,0:03:13.625
verandert in drie lagen[br]met elk een specifieke functie:

0:03:13.625,0:03:15.121
een centrale spier,

0:03:15.121,0:03:19.713
een laag stijf collageen[br]gewikkeld in elastische vezels

0:03:19.713,0:03:23.143
en dat alles bedekt met een slijmvlies.

0:03:23.143,0:03:25.924
Deze lagen maken de stem[br]dieper en genuanceerder

0:03:25.924,0:03:30.763
en creëren een specifieke klank[br]die anders is dan voor de puberteit.

0:03:30.763,0:03:35.587
Na de puberteit verandert de stem[br]van de meeste mensen nauwelijks

0:03:35.587,0:03:37.713
voor op zijn minst 50 jaar.

0:03:37.713,0:03:39.773
Maar we gebruiken[br]onze stem allemaal anders

0:03:39.773,0:03:44.440
en uiteindelijk krijgen we te maken[br]met een verouderd strottenhoofd,

0:03:44.440,0:03:45.928
ook wel presbyfonie.

0:03:45.928,0:03:48.997
Eerst verstijft het collageen[br]in onze stemplooien

0:03:48.997,0:03:52.717
en de omliggende elastische vezels [br]verschrompelen en breken af.

0:03:52.717,0:03:57.809
Hierdoor klinken stemmen[br]van oudere mensen hoger.

0:03:57.809,0:04:01.194
Maar door hormonale veranderingen [br]tijdens de menopauze

0:04:01.194,0:04:04.100
krijgen veel vrouwen[br]gezwollen stemplooien,

0:04:04.100,0:04:06.634
waardoor hun stem juist zwaarder klinkt.

0:04:06.634,0:04:10.409
Hun grotere stemplooien[br]vertragen de trillingen,

0:04:10.409,0:04:13.324
zodat hun stem zwaarder wordt.

0:04:13.324,0:04:15.397
En deze symptomen verergeren nog

0:04:15.397,0:04:18.606
doordat er minder gezonde zenuwuiteinden [br]in het strottenhoofd zijn,

0:04:18.606,0:04:21.015
waardoor je minder controle[br]over je spieren hebt

0:04:21.015,0:04:23.996
en je ademgeruis of een ruwe stem krijgt.

0:04:23.996,0:04:26.813
Uiteindelijk zijn deze[br]anatomische veranderingen

0:04:26.813,0:04:29.728
maar enkele factoren[br]die je stem kunnen beïnvloeden.

0:04:29.728,0:04:31.667
Maar als je het in goede conditie houdt,

0:04:31.667,0:04:34.596
is je strottenhoofd[br]een goed gestemd instrument

0:04:34.596,0:04:36.669
dat aria's kan zingen,

0:04:36.669,0:04:38.241
een humeurige monoloog kan houden

0:04:38.241,0:04:39.906
en inspirerende lezingen kan geven.