1
00:00:07,244 --> 00:00:08,882
In het midden van de 16de eeuw

2
00:00:08,882 --> 00:00:11,674
waren de Italianen in de ban
van een bepaald type zanger

3
00:00:11,674 --> 00:00:14,136
dat met hun stem noten kon voortbrengen

4
00:00:14,136 --> 00:00:17,192
die voor volwassen mannen
voor onmogelijk werden gehouden.

5
00:00:17,192 --> 00:00:19,961
Maar dit talent eiste een hoge tol.

6
00:00:19,961 --> 00:00:22,045
Om te vermijden dat hun stem zou breken,

7
00:00:22,045 --> 00:00:25,097
werden deze zangers gecastreerd
voor zij de puberteit bereikten.

8
00:00:25,097 --> 00:00:28,830
Dat stopte het hormonale process
dat hun stem zwaarder zou maken.

9
00:00:28,830 --> 00:00:30,384
Men noemde hen castraten

10
00:00:30,384 --> 00:00:33,791
en hun engelachtige stemmen
waren bekend in heel Europa

11
00:00:33,791 --> 00:00:36,537
tot de wrede procedure
die aan hun basis lag

12
00:00:36,537 --> 00:00:38,673
in de 19de eeuw werd verboden.

13
00:00:39,283 --> 00:00:43,483
Hoewel een kunstmatige ingreep
een buitengewoon stembereik kan creëren,

14
00:00:43,483 --> 00:00:48,347
kunnen natuurlijke stemmen
ook al veel verschillen ontwikkelen.

15
00:00:48,477 --> 00:00:54,534
Met het ouder worden verandert onze stem
door 2 grote veranderingen in ons lichaam.

16
00:00:54,534 --> 00:01:00,279
Hoe werkt het strottenhoofd eigenlijk?
En waarom verandert onze stem?

17
00:01:00,279 --> 00:01:05,586
De specifieke klank van onze stem hangt af
van veel verschillende fysieke factoren,

18
00:01:05,586 --> 00:01:09,631
maar vooral van hoe oud en gezond
onze stembanden zijn

19
00:01:09,631 --> 00:01:12,227
en hoe groot ons strottenhoofd is.

20
00:01:12,637 --> 00:01:16,237
Het strottenhoofd is een ingewikkeld 
systeem van spieren en kraakbeen

21
00:01:16,237 --> 00:01:18,865
dat de stembanden steunt
en doet bewegen.

22
00:01:18,969 --> 00:01:22,109
De stembanden worden ook wel 
stemplooien genoemd.

23
00:01:22,514 --> 00:01:25,857
Deze twee spieren tussen de schildklier
en het arytenoid kraakbeen

24
00:01:25,857 --> 00:01:31,776
vormen een elastisch gordijn
dat de luchtpijp opent of sluit,

25
00:01:31,845 --> 00:01:34,415
zodat er lucht door de keel kan stromen.

26
00:01:34,495 --> 00:01:36,744
De plooien staan open als we ademen,

27
00:01:36,774 --> 00:01:39,136
maar als we spreken klappen ze dicht.

28
00:01:39,256 --> 00:01:42,497
Onze longen duwen lucht
tegen de gesloten plooien,

29
00:01:42,497 --> 00:01:46,347
waardoor ze openen
en al trillend geluid produceren.

30
00:01:46,347 --> 00:01:50,045
Anders dan bij het bespelen
van een muziekinstrument,

31
00:01:50,045 --> 00:01:53,561
kost het veranderen van onze stem
tijdens het spreken geen moeite.

32
00:01:53,561 --> 00:01:55,440
Door sneller of langzamer uit te ademen

33
00:01:55,440 --> 00:01:58,919
verandert de frequentie
en amplitude van de trillingen,

34
00:01:58,919 --> 00:02:03,070
waardoor de hoogte en het volume
van onze stem verandert.

35
00:02:03,070 --> 00:02:07,605
Snelle kleine trillingen
veroorzaken hoge stille tonen,

36
00:02:07,605 --> 00:02:12,743
terwijl langzame grote trillingen
zware geluiden veroorzaken.

37
00:02:12,743 --> 00:02:16,339
En door de keelspieren
tussen het kraakbeen te bewegen,

38
00:02:16,339 --> 00:02:19,104
kunnen we de stemplooien
uitrekken en samentrekken

39
00:02:19,104 --> 00:02:22,644
en zo intuïtief onze inwendige 
instrumenten bespelen.

40
00:02:22,644 --> 00:02:26,483
Dit proces herhaalt zich
telkens je iets zegt,

41
00:02:26,483 --> 00:02:29,466
maar je strottenhoofd
verandert met het ouder worden.

42
00:02:29,466 --> 00:02:32,776
De eerste grote verandering
begint tijdens de puberteit,

43
00:02:32,776 --> 00:02:35,477
wanneer je stem begint te verdiepen.

44
00:02:35,477 --> 00:02:38,656
Dit komt doordat
je strottenhoofd groter wordt

45
00:02:38,656 --> 00:02:43,556
en de stemplooien langer worden
en beter kunnen trillen.

46
00:02:43,556 --> 00:02:47,437
Deze langere stemplooien
creëren langzamere en grotere trillingen,

47
00:02:47,437 --> 00:02:50,649
waardoor je basisstem verzwaart.

48
00:02:50,649 --> 00:02:53,307
Deze groei is vooral erg voor veel mannen,

49
00:02:53,307 --> 00:02:57,053
wiens hoge testosterongehalte 
de stem eerst breekt

50
00:02:57,053 --> 00:03:00,167
en dan verdiept en verzwaart

51
00:03:00,167 --> 00:03:04,258
en het schildkraakbeen naar voren
doet uitsteken en de Adamsappel vormt.

52
00:03:04,258 --> 00:03:06,793
Een andere grote stemverandering 
tijdens de puberteit

53
00:03:06,793 --> 00:03:10,034
vindt plaats wanneer het homogene
weefsel dat de stemplooien bedekt,

54
00:03:10,034 --> 00:03:13,625
verandert in drie lagen
met elk een specifieke functie:

55
00:03:13,625 --> 00:03:15,121
een centrale spier,

56
00:03:15,121 --> 00:03:19,713
een laag stijf collageen
gewikkeld in elastische vezels

57
00:03:19,713 --> 00:03:23,143
en dat alles bedekt met een slijmvlies.

58
00:03:23,143 --> 00:03:25,924
Deze lagen maken de stem
dieper en genuanceerder

59
00:03:25,924 --> 00:03:30,763
en creëren een specifieke klank
die anders is dan voor de puberteit.

60
00:03:30,763 --> 00:03:35,587
Na de puberteit verandert de stem
van de meeste mensen nauwelijks

61
00:03:35,587 --> 00:03:37,713
voor op zijn minst 50 jaar.

62
00:03:37,713 --> 00:03:39,773
Maar we gebruiken
onze stem allemaal anders

63
00:03:39,773 --> 00:03:44,440
en uiteindelijk krijgen we te maken
met een verouderd strottenhoofd,

64
00:03:44,440 --> 00:03:45,928
ook wel presbyfonie.

65
00:03:45,928 --> 00:03:48,997
Eerst verstijft het collageen
in onze stemplooien

66
00:03:48,997 --> 00:03:52,717
en de omliggende elastische vezels 
verschrompelen en breken af.

67
00:03:52,717 --> 00:03:57,809
Hierdoor klinken stemmen
van oudere mensen hoger.

68
00:03:57,809 --> 00:04:01,194
Maar door hormonale veranderingen 
tijdens de menopauze

69
00:04:01,194 --> 00:04:04,100
krijgen veel vrouwen
gezwollen stemplooien,

70
00:04:04,100 --> 00:04:06,634
waardoor hun stem juist zwaarder klinkt.

71
00:04:06,634 --> 00:04:10,409
Hun grotere stemplooien
vertragen de trillingen,

72
00:04:10,409 --> 00:04:13,324
zodat hun stem zwaarder wordt.

73
00:04:13,324 --> 00:04:15,397
En deze symptomen verergeren nog

74
00:04:15,397 --> 00:04:18,606
doordat er minder gezonde zenuwuiteinden 
in het strottenhoofd zijn,

75
00:04:18,606 --> 00:04:21,015
waardoor je minder controle
over je spieren hebt

76
00:04:21,015 --> 00:04:23,996
en je ademgeruis of een ruwe stem krijgt.

77
00:04:23,996 --> 00:04:26,813
Uiteindelijk zijn deze
anatomische veranderingen

78
00:04:26,813 --> 00:04:29,728
maar enkele factoren
die je stem kunnen beïnvloeden.

79
00:04:29,728 --> 00:04:31,667
Maar als je het in goede conditie houdt,

80
00:04:31,667 --> 00:04:34,596
is je strottenhoofd
een goed gestemd instrument

81
00:04:34,596 --> 00:04:36,669
dat aria's kan zingen,

82
00:04:36,669 --> 00:04:38,241
een humeurige monoloog kan houden

83
00:04:38,241 --> 00:04:39,906
en inspirerende lezingen kan geven.