[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.24,0:00:08.88,Default,,0000,0000,0000,,In het midden van de 16de eeuw
Dialogue: 0,0:00:08.88,0:00:11.67,Default,,0000,0000,0000,,waren de Italianen in de ban\Nvan een bepaald type zanger
Dialogue: 0,0:00:11.67,0:00:14.14,Default,,0000,0000,0000,,dat met hun stem noten kon voortbrengen
Dialogue: 0,0:00:14.14,0:00:17.19,Default,,0000,0000,0000,,die voor volwassen mannen\Nvoor onmogelijk werden gehouden.
Dialogue: 0,0:00:17.19,0:00:19.96,Default,,0000,0000,0000,,Maar dit talent eiste een hoge tol.
Dialogue: 0,0:00:19.96,0:00:22.04,Default,,0000,0000,0000,,Om te vermijden dat hun stem zou breken,
Dialogue: 0,0:00:22.04,0:00:25.10,Default,,0000,0000,0000,,werden deze zangers gecastreerd\Nvoor zij de puberteit bereikten.
Dialogue: 0,0:00:25.10,0:00:28.83,Default,,0000,0000,0000,,Dat stopte het hormonale process\Ndat hun stem zwaarder zou maken.
Dialogue: 0,0:00:28.83,0:00:30.38,Default,,0000,0000,0000,,Men noemde hen castraten
Dialogue: 0,0:00:30.38,0:00:33.79,Default,,0000,0000,0000,,en hun engelachtige stemmen\Nwaren bekend in heel Europa
Dialogue: 0,0:00:33.79,0:00:36.54,Default,,0000,0000,0000,,tot de wrede procedure\Ndie aan hun basis lag
Dialogue: 0,0:00:36.54,0:00:38.67,Default,,0000,0000,0000,,in de 19de eeuw werd verboden.
Dialogue: 0,0:00:39.28,0:00:43.48,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel een kunstmatige ingreep\Neen buitengewoon stembereik kan creëren,
Dialogue: 0,0:00:43.48,0:00:48.35,Default,,0000,0000,0000,,kunnen natuurlijke stemmen\Nook al veel verschillen ontwikkelen.
Dialogue: 0,0:00:48.48,0:00:54.53,Default,,0000,0000,0000,,Met het ouder worden verandert onze stem\Ndoor 2 grote veranderingen in ons lichaam.
Dialogue: 0,0:00:54.53,0:01:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Hoe werkt het strottenhoofd eigenlijk?\NEn waarom verandert onze stem?
Dialogue: 0,0:01:00.28,0:01:05.59,Default,,0000,0000,0000,,De specifieke klank van onze stem hangt af\Nvan veel verschillende fysieke factoren,
Dialogue: 0,0:01:05.59,0:01:09.63,Default,,0000,0000,0000,,maar vooral van hoe oud en gezond\Nonze stembanden zijn
Dialogue: 0,0:01:09.63,0:01:12.23,Default,,0000,0000,0000,,en hoe groot ons strottenhoofd is.
Dialogue: 0,0:01:12.64,0:01:16.24,Default,,0000,0000,0000,,Het strottenhoofd is een ingewikkeld \Nsysteem van spieren en kraakbeen
Dialogue: 0,0:01:16.24,0:01:18.86,Default,,0000,0000,0000,,dat de stembanden steunt\Nen doet bewegen.
Dialogue: 0,0:01:18.97,0:01:22.11,Default,,0000,0000,0000,,De stembanden worden ook wel \Nstemplooien genoemd.
Dialogue: 0,0:01:22.51,0:01:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Deze twee spieren tussen de schildklier\Nen het arytenoid kraakbeen
Dialogue: 0,0:01:25.86,0:01:31.78,Default,,0000,0000,0000,,vormen een elastisch gordijn\Ndat de luchtpijp opent of sluit,
Dialogue: 0,0:01:31.84,0:01:34.42,Default,,0000,0000,0000,,zodat er lucht door de keel kan stromen.
Dialogue: 0,0:01:34.50,0:01:36.74,Default,,0000,0000,0000,,De plooien staan open als we ademen,
Dialogue: 0,0:01:36.77,0:01:39.14,Default,,0000,0000,0000,,maar als we spreken klappen ze dicht.
Dialogue: 0,0:01:39.26,0:01:42.50,Default,,0000,0000,0000,,Onze longen duwen lucht\Ntegen de gesloten plooien,
Dialogue: 0,0:01:42.50,0:01:46.35,Default,,0000,0000,0000,,waardoor ze openen\Nen al trillend geluid produceren.
Dialogue: 0,0:01:46.35,0:01:50.04,Default,,0000,0000,0000,,Anders dan bij het bespelen\Nvan een muziekinstrument,
Dialogue: 0,0:01:50.04,0:01:53.56,Default,,0000,0000,0000,,kost het veranderen van onze stem\Ntijdens het spreken geen moeite.
Dialogue: 0,0:01:53.56,0:01:55.44,Default,,0000,0000,0000,,Door sneller of langzamer uit te ademen
Dialogue: 0,0:01:55.44,0:01:58.92,Default,,0000,0000,0000,,verandert de frequentie\Nen amplitude van de trillingen,
Dialogue: 0,0:01:58.92,0:02:03.07,Default,,0000,0000,0000,,waardoor de hoogte en het volume\Nvan onze stem verandert.
Dialogue: 0,0:02:03.07,0:02:07.60,Default,,0000,0000,0000,,Snelle kleine trillingen\Nveroorzaken hoge stille tonen,
Dialogue: 0,0:02:07.60,0:02:12.74,Default,,0000,0000,0000,,terwijl langzame grote trillingen\Nzware geluiden veroorzaken.
Dialogue: 0,0:02:12.74,0:02:16.34,Default,,0000,0000,0000,,En door de keelspieren\Ntussen het kraakbeen te bewegen,
Dialogue: 0,0:02:16.34,0:02:19.10,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we de stemplooien\Nuitrekken en samentrekken
Dialogue: 0,0:02:19.10,0:02:22.64,Default,,0000,0000,0000,,en zo intuïtief onze inwendige \Ninstrumenten bespelen.
Dialogue: 0,0:02:22.64,0:02:26.48,Default,,0000,0000,0000,,Dit proces herhaalt zich\Ntelkens je iets zegt,
Dialogue: 0,0:02:26.48,0:02:29.47,Default,,0000,0000,0000,,maar je strottenhoofd\Nverandert met het ouder worden.
Dialogue: 0,0:02:29.47,0:02:32.78,Default,,0000,0000,0000,,De eerste grote verandering\Nbegint tijdens de puberteit,
Dialogue: 0,0:02:32.78,0:02:35.48,Default,,0000,0000,0000,,wanneer je stem begint te verdiepen.
Dialogue: 0,0:02:35.48,0:02:38.66,Default,,0000,0000,0000,,Dit komt doordat\Nje strottenhoofd groter wordt
Dialogue: 0,0:02:38.66,0:02:43.56,Default,,0000,0000,0000,,en de stemplooien langer worden\Nen beter kunnen trillen.
Dialogue: 0,0:02:43.56,0:02:47.44,Default,,0000,0000,0000,,Deze langere stemplooien\Ncreëren langzamere en grotere trillingen,
Dialogue: 0,0:02:47.44,0:02:50.65,Default,,0000,0000,0000,,waardoor je basisstem verzwaart.
Dialogue: 0,0:02:50.65,0:02:53.31,Default,,0000,0000,0000,,Deze groei is vooral erg voor veel mannen,
Dialogue: 0,0:02:53.31,0:02:57.05,Default,,0000,0000,0000,,wiens hoge testosterongehalte \Nde stem eerst breekt
Dialogue: 0,0:02:57.05,0:03:00.17,Default,,0000,0000,0000,,en dan verdiept en verzwaart
Dialogue: 0,0:03:00.17,0:03:04.26,Default,,0000,0000,0000,,en het schildkraakbeen naar voren\Ndoet uitsteken en de Adamsappel vormt.
Dialogue: 0,0:03:04.26,0:03:06.79,Default,,0000,0000,0000,,Een andere grote stemverandering \Ntijdens de puberteit
Dialogue: 0,0:03:06.79,0:03:10.03,Default,,0000,0000,0000,,vindt plaats wanneer het homogene\Nweefsel dat de stemplooien bedekt,
Dialogue: 0,0:03:10.03,0:03:13.62,Default,,0000,0000,0000,,verandert in drie lagen\Nmet elk een specifieke functie:
Dialogue: 0,0:03:13.62,0:03:15.12,Default,,0000,0000,0000,,een centrale spier,
Dialogue: 0,0:03:15.12,0:03:19.71,Default,,0000,0000,0000,,een laag stijf collageen\Ngewikkeld in elastische vezels
Dialogue: 0,0:03:19.71,0:03:23.14,Default,,0000,0000,0000,,en dat alles bedekt met een slijmvlies.
Dialogue: 0,0:03:23.14,0:03:25.92,Default,,0000,0000,0000,,Deze lagen maken de stem\Ndieper en genuanceerder
Dialogue: 0,0:03:25.92,0:03:30.76,Default,,0000,0000,0000,,en creëren een specifieke klank\Ndie anders is dan voor de puberteit.
Dialogue: 0,0:03:30.76,0:03:35.59,Default,,0000,0000,0000,,Na de puberteit verandert de stem\Nvan de meeste mensen nauwelijks
Dialogue: 0,0:03:35.59,0:03:37.71,Default,,0000,0000,0000,,voor op zijn minst 50 jaar.
Dialogue: 0,0:03:37.71,0:03:39.77,Default,,0000,0000,0000,,Maar we gebruiken\Nonze stem allemaal anders
Dialogue: 0,0:03:39.77,0:03:44.44,Default,,0000,0000,0000,,en uiteindelijk krijgen we te maken\Nmet een verouderd strottenhoofd,
Dialogue: 0,0:03:44.44,0:03:45.93,Default,,0000,0000,0000,,ook wel presbyfonie.
Dialogue: 0,0:03:45.93,0:03:48.100,Default,,0000,0000,0000,,Eerst verstijft het collageen\Nin onze stemplooien
Dialogue: 0,0:03:48.100,0:03:52.72,Default,,0000,0000,0000,,en de omliggende elastische vezels \Nverschrompelen en breken af.
Dialogue: 0,0:03:52.72,0:03:57.81,Default,,0000,0000,0000,,Hierdoor klinken stemmen\Nvan oudere mensen hoger.
Dialogue: 0,0:03:57.81,0:04:01.19,Default,,0000,0000,0000,,Maar door hormonale veranderingen \Ntijdens de menopauze
Dialogue: 0,0:04:01.19,0:04:04.10,Default,,0000,0000,0000,,krijgen veel vrouwen\Ngezwollen stemplooien,
Dialogue: 0,0:04:04.10,0:04:06.63,Default,,0000,0000,0000,,waardoor hun stem juist zwaarder klinkt.
Dialogue: 0,0:04:06.63,0:04:10.41,Default,,0000,0000,0000,,Hun grotere stemplooien\Nvertragen de trillingen,
Dialogue: 0,0:04:10.41,0:04:13.32,Default,,0000,0000,0000,,zodat hun stem zwaarder wordt.
Dialogue: 0,0:04:13.32,0:04:15.40,Default,,0000,0000,0000,,En deze symptomen verergeren nog
Dialogue: 0,0:04:15.40,0:04:18.61,Default,,0000,0000,0000,,doordat er minder gezonde zenuwuiteinden \Nin het strottenhoofd zijn,
Dialogue: 0,0:04:18.61,0:04:21.02,Default,,0000,0000,0000,,waardoor je minder controle\Nover je spieren hebt
Dialogue: 0,0:04:21.02,0:04:23.100,Default,,0000,0000,0000,,en je ademgeruis of een ruwe stem krijgt.
Dialogue: 0,0:04:23.100,0:04:26.81,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk zijn deze\Nanatomische veranderingen
Dialogue: 0,0:04:26.81,0:04:29.73,Default,,0000,0000,0000,,maar enkele factoren\Ndie je stem kunnen beïnvloeden.
Dialogue: 0,0:04:29.73,0:04:31.67,Default,,0000,0000,0000,,Maar als je het in goede conditie houdt,
Dialogue: 0,0:04:31.67,0:04:34.60,Default,,0000,0000,0000,,is je strottenhoofd\Neen goed gestemd instrument
Dialogue: 0,0:04:34.60,0:04:36.67,Default,,0000,0000,0000,,dat aria's kan zingen,
Dialogue: 0,0:04:36.67,0:04:38.24,Default,,0000,0000,0000,,een humeurige monoloog kan houden
Dialogue: 0,0:04:38.24,0:04:39.91,Default,,0000,0000,0000,,en inspirerende lezingen kan geven.