In het midden van de 16de eeuw waren de Italianen in de ban van een bepaald type zanger dat met hun stem noten kon voortbrengen die voor volwassen mannen voor onmogelijk werden gehouden. Maar dit talent eiste een hoge tol. Om te vermijden dat hun stem zou breken, werden deze zangers gecastreerd voor zij de puberteit bereikten. Dat stopte het hormonale process dat hun stem zwaarder zou maken. Men noemde hen castraten en hun engelachtige stemmen waren bekend in heel Europa tot de wrede procedure die aan hun basis lag in de 19de eeuw werd verboden. Hoewel een kunstmatige ingreep een buitengewoon stembereik kan creëren, kunnen natuurlijke stemmen ook al veel verschillen ontwikkelen. Met het ouder worden verandert onze stem door 2 grote veranderingen in ons lichaam. Hoe werkt het strottenhoofd eigenlijk? En waarom verandert onze stem? De specifieke klank van onze stem hangt af van veel verschillende fysieke factoren, maar vooral van hoe oud en gezond onze stembanden zijn en hoe groot ons strottenhoofd is. Het strottenhoofd is een ingewikkeld systeem van spieren en kraakbeen dat de stembanden steunt en doet bewegen. De stembanden worden ook wel stemplooien genoemd. Deze twee spieren tussen de schildklier en het arytenoid kraakbeen vormen een elastisch gordijn dat de luchtpijp opent of sluit, zodat er lucht door de keel kan stromen. De plooien staan open als we ademen, maar als we spreken klappen ze dicht. Onze longen duwen lucht tegen de gesloten plooien, waardoor ze openen en al trillend geluid produceren. Anders dan bij het bespelen van een muziekinstrument, kost het veranderen van onze stem tijdens het spreken geen moeite. Door sneller of langzamer uit te ademen verandert de frequentie en amplitude van de trillingen, waardoor de hoogte en het volume van onze stem verandert. Snelle kleine trillingen veroorzaken hoge stille tonen, terwijl langzame grote trillingen zware geluiden veroorzaken. En door de keelspieren tussen het kraakbeen te bewegen, kunnen we de stemplooien uitrekken en samentrekken en zo intuïtief onze inwendige instrumenten bespelen. Dit proces herhaalt zich telkens je iets zegt, maar je strottenhoofd verandert met het ouder worden. De eerste grote verandering begint tijdens de puberteit, wanneer je stem begint te verdiepen. Dit komt doordat je strottenhoofd groter wordt en de stemplooien langer worden en beter kunnen trillen. Deze langere stemplooien creëren langzamere en grotere trillingen, waardoor je basisstem verzwaart. Deze groei is vooral erg voor veel mannen, wiens hoge testosterongehalte de stem eerst breekt en dan verdiept en verzwaart en het schildkraakbeen naar voren doet uitsteken en de Adamsappel vormt. Een andere grote stemverandering tijdens de puberteit vindt plaats wanneer het homogene weefsel dat de stemplooien bedekt, verandert in drie lagen met elk een specifieke functie: een centrale spier, een laag stijf collageen gewikkeld in elastische vezels en dat alles bedekt met een slijmvlies. Deze lagen maken de stem dieper en genuanceerder en creëren een specifieke klank die anders is dan voor de puberteit. Na de puberteit verandert de stem van de meeste mensen nauwelijks voor op zijn minst 50 jaar. Maar we gebruiken onze stem allemaal anders en uiteindelijk krijgen we te maken met een verouderd strottenhoofd, ook wel presbyfonie. Eerst verstijft het collageen in onze stemplooien en de omliggende elastische vezels verschrompelen en breken af. Hierdoor klinken stemmen van oudere mensen hoger. Maar door hormonale veranderingen tijdens de menopauze krijgen veel vrouwen gezwollen stemplooien, waardoor hun stem juist zwaarder klinkt. Hun grotere stemplooien vertragen de trillingen, zodat hun stem zwaarder wordt. En deze symptomen verergeren nog doordat er minder gezonde zenuwuiteinden in het strottenhoofd zijn, waardoor je minder controle over je spieren hebt en je ademgeruis of een ruwe stem krijgt. Uiteindelijk zijn deze anatomische veranderingen maar enkele factoren die je stem kunnen beïnvloeden. Maar als je het in goede conditie houdt, is je strottenhoofd een goed gestemd instrument dat aria's kan zingen, een humeurige monoloog kan houden en inspirerende lezingen kan geven.