1
00:00:07,074 --> 00:00:08,682
Sredinom 16. veka,

2
00:00:08,682 --> 00:00:11,934
Italijani su bili očarani
tipom muškog pevača

3
00:00:11,934 --> 00:00:14,216
čiji je neverovatan opseg glasa
obuhvatao zvukove

4
00:00:14,216 --> 00:00:17,192
za koje se ranije smatralo
da su nemogući za odrasle muškarce.

5
00:00:17,192 --> 00:00:20,151
Međutim, ovakav dar je išao
uz visoku cenu.

6
00:00:20,151 --> 00:00:22,125
Da bi sprečili da im glasovi propadnu,

7
00:00:22,125 --> 00:00:25,157
ovi pevači su bili kastrirani
pre puberteta,

8
00:00:25,157 --> 00:00:28,910
čime su zaustavljeni hormonski procesi
koji bi produbili njihove glasove.

9
00:00:28,910 --> 00:00:32,071
Poznati kao kastrati,
njihovi lagani, anđeoski glasovi

10
00:00:32,071 --> 00:00:33,761
bili su čuveni širom Evrope,

11
00:00:33,761 --> 00:00:36,603
sve dok surova procedura
koja ih je stvorila

12
00:00:36,603 --> 00:00:39,367
nije postala zabranjena 1800-ih godina.

13
00:00:39,367 --> 00:00:43,627
Mada odstupanja u vokalnom razvoju 
mogu da proizvedu izuzetan muzički opseg,

14
00:00:43,627 --> 00:00:45,367
glasovi sa prirodnim razvojem

15
00:00:45,367 --> 00:00:48,227
su već sposobni
za neverovatnu raznolikost.

16
00:00:48,227 --> 00:00:52,314
I kako starimo, naše telo prolazi
kroz dve glavne promene

17
00:00:52,314 --> 00:00:54,544
koje prate ovaj opseg.

18
00:00:54,544 --> 00:00:57,029
Pa, kako zapravo funkcioniše 
naš govorni aparat,

19
00:00:57,029 --> 00:01:00,529
i šta uzrokuje ove promene u govoru?

20
00:01:00,529 --> 00:01:05,586
Specifični zvuk glasa je rezultat
mnogih anatomskih varijabli,

21
00:01:05,586 --> 00:01:09,681
ali je pretežno određen godinama
i stanjem naših glasnica,

22
00:01:09,681 --> 00:01:12,557
kao i veličinom grkljana.

23
00:01:12,557 --> 00:01:16,237
Grkljan je kompleksan sistem
mišića i hrskavica

24
00:01:16,237 --> 00:01:18,965
koji podržavaju i pokreću glasnice,

25
00:01:18,965 --> 00:01:22,477
ili, kako se tačnije zovu, vokalni nabori.

26
00:01:22,814 --> 00:01:25,927
Smeštena između tiroidne
i aritenoidne hrskavice,

27
00:01:25,927 --> 00:01:31,636
ova dva mišića formiraju elastični zastor
koji se otvara i zatvara preko traheje,

28
00:01:31,636 --> 00:01:34,445
cevi koja prenosi vazduh kroz grlo.

29
00:01:34,445 --> 00:01:36,634
Glasnice su razdvojene kada dišemo,

30
00:01:36,634 --> 00:01:39,136
ali kada govorimo, one se zatvaraju.

31
00:01:39,136 --> 00:01:42,497
Naša pluća guraju vazduh 
ka zatvorenim glasnicama,

32
00:01:42,497 --> 00:01:46,371
povlače ih i vibriraju tkivo
kako bi proizvele zvuk.

33
00:01:46,371 --> 00:01:49,129
Za razliku od namernog fokusa 
potrebnog za sviranje

34
00:01:49,129 --> 00:01:50,659
nekog spoljašnjeg instrumenta,

35
00:01:50,659 --> 00:01:53,561
mi bez napora menjamo zvuke dok govorimo.

36
00:01:53,561 --> 00:01:55,440
Otpuštajući vazduh brže ili sporije,

37
00:01:55,440 --> 00:01:58,919
menjamo frekvenciju
i amplitudu ovih vibracija,

38
00:01:58,919 --> 00:02:02,808
koje zatim određuju visinu
i jačinu naših glasova.

39
00:02:03,170 --> 00:02:07,605
Brze i male vibracije
stvaraju visoke, tihe tonove,

40
00:02:07,605 --> 00:02:12,623
dok spore, duge vibracije
stvaraju duboke, prodorne zvuke.

41
00:02:12,623 --> 00:02:16,429
Konačno, pomerajući
mišiće grkljana između hrskavica,

42
00:02:16,429 --> 00:02:19,104
možemo da razvučemo i skupimo glasnice

43
00:02:19,104 --> 00:02:22,714
tako da intuitivno sviramo
svoje unutrašnje instrumente.

44
00:02:22,714 --> 00:02:26,483
Ovaj proces je isti
od prve do poslednje reči,

45
00:02:26,483 --> 00:02:29,283
ali kako starite, tako i grkljan stari.

46
00:02:29,586 --> 00:02:32,776
Tokom puberteta
počinje prva velika promena,

47
00:02:32,776 --> 00:02:35,264
jer glas počinje da se produbljuje.

48
00:02:35,477 --> 00:02:38,656
Ovo se dešava kada grkljan raste,

49
00:02:38,656 --> 00:02:43,666
produžavajući glasnice i otvarajući
više prostora za njihovu vibraciju.

50
00:02:43,666 --> 00:02:47,437
Ove duže glasnice
imaju sporije, duže vibracije,

51
00:02:47,437 --> 00:02:50,309
koje imaju za rezultat
nižu osnovnu visinu glasa.

52
00:02:50,309 --> 00:02:53,307
Ovakav razvoj je posebno izražen
kod mnogih muškaraca,

53
00:02:53,307 --> 00:02:57,053
čiji visok nivo testosterona
prvo vodi pucanju glasa

54
00:02:57,053 --> 00:03:00,167
i onda dubljem, prodornijem glasu,

55
00:03:00,167 --> 00:03:04,428
i laringealnoj izbočini
zvanoj Adamova jabučica.

56
00:03:04,428 --> 00:03:06,793
Drugi vokalni razvoj tokom puberteta

57
00:03:06,793 --> 00:03:09,844
se pojavljuje kada se homogeno tkivo
koje prekriva glasnice

58
00:03:09,844 --> 00:03:13,825
izdvoji u tri posebna funkcionalna sloja:

59
00:03:13,825 --> 00:03:15,181
centralni mišić,

60
00:03:15,181 --> 00:03:19,713
sloj krutog kolagena
zavijeni u rastegljiva elastična vlakna,

61
00:03:19,713 --> 00:03:22,226
i spoljašnji sloj sluznice.

62
00:03:23,143 --> 00:03:27,584
Ovi slojevi dodaju nijanse i dubinu glasu,
dajući mu posebnu boju

63
00:03:27,584 --> 00:03:30,561
po kojoj se razlikuje
od tona pre puberteta.

64
00:03:31,083 --> 00:03:35,587
Nakon puberteta, glas većine ljudi
ostaje više ili manje isti

65
00:03:35,587 --> 00:03:37,363
oko 50 godina.

66
00:03:37,363 --> 00:03:39,353
Ali mi svi koristimo svoj glas različito,

67
00:03:39,353 --> 00:03:44,190
i na kraju doživljavamo simptome
povezane sa starenjem grkljana

68
00:03:44,190 --> 00:03:45,928
poznate kao pre prezbifonija.

69
00:03:45,928 --> 00:03:48,997
Prvo, kolagen u naborima se stvrdne

70
00:03:48,997 --> 00:03:52,717
i okolna elastična vlakna
atrofiraju i propadaju.

71
00:03:52,717 --> 00:03:57,579
Ova smanjena fleksibilnost
povećava visinu starijih glasova.

72
00:03:57,579 --> 00:04:01,220
Ali kod ljudi koji su doživeli
hormonske uticaje menopauze,

73
00:04:01,220 --> 00:04:06,934
otečeni vokalni nabori deluju nasuprot
višem tonu i vrše dominantan uticaj.

74
00:04:06,934 --> 00:04:10,314
Povećanje u masi nabora
usporava njihove vibracije,

75
00:04:10,314 --> 00:04:12,824
što dovodi do dubljih glasova.

76
00:04:13,134 --> 00:04:15,397
Sve ove simptome dodatno komplikuje

77
00:04:15,397 --> 00:04:18,735
manjak zdravih laringealnih 
nervnih završetaka,

78
00:04:18,735 --> 00:04:23,808
što smanjuje preciznu kontrolu mišića
i uzrokuje zadihan ili grub glas.

79
00:04:24,196 --> 00:04:28,186
Naposletku, ove anatomske promene
su samo neki od faktora

80
00:04:28,186 --> 00:04:29,722
koji mogu da utiču na vaš glas.

81
00:04:29,722 --> 00:04:31,791
Ali kada se održava u dobroj kondiciji,

82
00:04:31,791 --> 00:04:34,596
vaš govorni aparat
je fino podešeni instrument,

83
00:04:34,596 --> 00:04:36,669
sposoban za operske arije,

84
00:04:36,669 --> 00:04:38,091
sumorne monologe

85
00:04:38,091 --> 00:04:39,626
i uzbudljive govore.