0:00:00.760,0:00:03.735
Que é o que nos mantén con saúde e felices

0:00:03.760,0:00:05.850
durante a vida?

0:00:06.520,0:00:09.016
Se tivésedes que investir agora

0:00:09.040,0:00:11.096
no voso mellor futuro,

0:00:11.120,0:00:14.500
onde poñeriades o voso tempo[br]e a vosa enerxía?

0:00:15.120,0:00:17.536
Unha enquisa recente [br]á xeración do milenio

0:00:17.560,0:00:22.736
preguntoulles cales eran as metas[br]máis importantes na súa vida,

0:00:22.760,0:00:24.776
e máis do 80 % dixo

0:00:24.800,0:00:28.936
que unha meta importante[br]era facerse ricos.

0:00:28.960,0:00:33.296
E outro 50 % deses mesmos adultos novos

0:00:33.320,0:00:35.856
dixo que outra meta importante

0:00:35.880,0:00:38.390
era ser famosos.

0:00:38.960,0:00:40.176
(Risos)

0:00:40.200,0:00:46.856
E dísenos constantemente[br]que traballemos máis, que nos esforcemos

0:00:46.880,0:00:48.936
para acadar máis logros.

0:00:48.960,0:00:52.616
Dános a impresión de que[br]debemos perseguir estas cousas

0:00:52.640,0:00:54.456
para ter unha boa vida.

0:00:54.480,0:00:56.696
As imaxes de vidas enteiras,

0:00:56.720,0:01:01.936
das decisións que toma a xente,[br]e o resultado desas decisións

0:01:01.960,0:01:05.410
son case imposibles de obter.

0:01:06.080,0:01:09.136
Gran parte do que sabemos da vida

0:01:09.160,0:01:12.616
sabémolo pedíndolle á xente[br]que lembre o seu pasado.

0:01:12.640,0:01:17.416
E, como sabemos, a retrospectiva[br]é todo menos rigorosa.

0:01:17.440,0:01:21.136
Esquecemos grandes fragmentos[br]do que nos ocorre na vida,

0:01:21.160,0:01:24.190
e, ás veces, a memoria[br]é francamente creativa.

0:01:24.800,0:01:29.176
Pero, e se puidésemos ver vidas enteiras

0:01:29.200,0:01:32.056
conforme se desenvolven no tempo?

0:01:32.080,0:01:36.056
E se puidésemos estudar as persoas[br]desde a adolescencia

0:01:36.080,0:01:38.816
ata a vellez

0:01:38.840,0:01:42.700
para ver que mantén a xente [br]feliz e saudable?

0:01:43.560,0:01:44.760
Fixémolo.

0:01:45.640,0:01:47.856
O Estudo de Desenvolvemento [br]Adulto de Harvard

0:01:47.880,0:01:52.640
pode que sexa o estudo máis longo [br]sobre a vida adulta na historia.

0:01:53.720,0:02:00.290
Durante 75 anos, rastrexamos[br]a vida de 724 homes,

0:02:01.360,0:02:05.856
ano tras ano, preguntámoslles sobre[br]o seu traballo, a vida doméstica, a saúde,

0:02:05.880,0:02:09.580
e, claro, preguntando[br]todo ese tempo sen saber

0:02:09.580,0:02:12.410
como resultarían[br]as súas historias de vida.

0:02:13.280,0:02:16.896
Estudos coma este son moi raros.

0:02:16.920,0:02:20.976
Case todos os proxectos deste tipo[br]véñense abaixo nunha década

0:02:21.000,0:02:24.176
porque moitas persoas abandonan o estudo

0:02:24.200,0:02:27.096
ou os fondos da investigación rematan

0:02:27.120,0:02:29.376
ou os investigadores perden o interese

0:02:29.400,0:02:33.480
ou morren, e ninguén continúa[br]a investigación.

0:02:34.280,0:02:36.536
Pero, grazas a unha combinación de sorte

0:02:36.560,0:02:40.256
e á perseveranza de varias[br]xeracións de investigadores,

0:02:40.280,0:02:42.210
este estudo sobreviviu.

0:02:42.520,0:02:47.016
Uns 60 dos 724 homes orixinais

0:02:47.040,0:02:48.336
aínda están vivos,

0:02:48.360,0:02:50.536
e aínda participan no estudo,

0:02:50.560,0:02:52.600
a maioría deles andan polos 90 anos.

0:02:53.560,0:02:55.456
E agora imos comezar a estudar

0:02:55.480,0:02:59.110
máis de 2000 fillos deses homes.

0:02:59.680,0:03:02.560
E eu son o cuarto director do estudo.

0:03:03.400,0:03:08.136
Desde 1938, rastrexamos as vidas[br]de dous grupos de homes.

0:03:08.160,0:03:10.296
O primeiro grupo comezou no estudo

0:03:10.320,0:03:13.016
sendo alumnos de segundo ano[br]na Universidade de Harvard.

0:03:13.040,0:03:15.856
Todos remataron a universidade[br]durante a II Guerra Mundial

0:03:15.880,0:03:18.930
e, despois, a maioría[br]participou na Guerra.

0:03:19.280,0:03:21.416
O segundo grupo que seguimos

0:03:21.440,0:03:25.616
foi un grupo de rapaces[br]dos barrios máis pobres de Boston,

0:03:25.640,0:03:27.656
rapaces que se elixiron para o estudo

0:03:27.680,0:03:31.016
especificamente porque proviñan [br]dalgunhas das familias

0:03:31.040,0:03:32.896
máis problemáticas e desfavorecidas

0:03:32.920,0:03:35.656
do Boston dos anos 30.

0:03:35.680,0:03:40.930
A maioría vivía en barracas,[br]moitos sen auga corrente.

0:03:42.520,0:03:44.416
Cando comezaron o estudo,

0:03:44.440,0:03:47.376
todos estes adolescentes[br]foron entrevistados.

0:03:47.400,0:03:49.616
Fixéronlles exames médicos.

0:03:49.640,0:03:53.176
Fomos ás súas casas[br]e entrevistamos os seus pais.

0:03:53.200,0:03:55.576
Despois estes adolescentes[br]chegaron a ser adultos

0:03:55.600,0:03:58.016
que seguiron camiños diversos na vida.

0:03:58.040,0:04:04.136
Foron operarios de fábrica,[br]avogados, albaneis, médicos,

0:04:04.160,0:04:06.520
un foi presidente de EE.UU.

0:04:08.160,0:04:12.400
Algúns sufriron alcoholismo.[br]Outros poucos sufriron esquizofrenia.

0:04:13.320,0:04:15.616
Algúns subiron na escala social

0:04:15.640,0:04:18.856
desde a base ata o cumio,

0:04:18.880,0:04:22.500
e outros foron en sentido contrario.

0:04:23.520,0:04:26.456
Os fundadores deste estudo

0:04:26.480,0:04:28.496
nin nas súas fantasías máis tolas

0:04:28.520,0:04:33.056
imaxinarían que eu estaría hoxe aquí,[br]75 anos despois,

0:04:33.080,0:04:36.660
contándovos que o estudo continúa.

0:04:37.280,0:04:40.896
Cada dous anos, o noso entregado[br]e paciente persoal de investigación

0:04:40.920,0:04:43.976
chama estes homes e pregúntalles[br]se podemos enviarlles

0:04:44.000,0:04:47.390
outra serie de preguntas[br]sobre as súas vidas.

0:04:48.040,0:04:51.616
Moitos dos homes de Boston[br]pregúntannos:

0:04:51.640,0:04:55.520
"Por que queren seguir estudándome? [br]A miña vida xa non é interesante."

0:04:56.600,0:04:58.976
Os homes de Harvard [br]nunca fan esta pregunta.

0:04:59.000,0:05:00.910
(Risos)

0:05:08.920,0:05:11.776
Para obter a imaxe máis clara[br]destas vidas,

0:05:11.800,0:05:14.736
non só lles enviamos cuestionarios.

0:05:14.760,0:05:17.216
Entrevistámolos nos seus salóns.

0:05:17.240,0:05:20.176
Conseguimos as súas historias clínicas.

0:05:20.200,0:05:22.696
Extraémoslles sangue,[br]escaneamos os seus cerebros,

0:05:22.720,0:05:24.416
falamos cos seus fillos.

0:05:24.440,0:05:29.696
Gravamos as conversas coas súas esposas[br]sobre as súas preocupacións.

0:05:29.720,0:05:33.256
E cando, hai unha década,[br]lles preguntamos ás esposas

0:05:33.280,0:05:35.656
se querían sumarse como membros do estudo,

0:05:35.680,0:05:38.376
moitas mulleres dixeron:[br]"Vaia, xa era hora".

0:05:38.400,0:05:39.456
(Risos)

0:05:39.480,0:05:41.176
Que aprendemos?

0:05:41.200,0:05:46.416
Que leccións xorden[br]das decenas de miles de páxinas

0:05:46.440,0:05:49.496
de información que xeramos

0:05:49.520,0:05:50.720
sobre estas vidas?

0:05:51.720,0:05:57.720
Ben, as leccións non teñen que ver[br]con riqueza, fama nin con traballar moito.

0:05:58.520,0:06:04.816
A mensaxe máis clara destes 75 [br]anos de estudo é esta:

0:06:04.840,0:06:10.040
As boas relacións fannos[br]máis felices e saudables. Punto.

0:06:11.000,0:06:14.816
Aprendemos tres cousas sobre as relacións.

0:06:14.840,0:06:18.936
A primeira é que[br]as conexións sociais fannos ben,

0:06:18.960,0:06:21.456
e que a soidade mata.

0:06:21.480,0:06:25.136
Resulta que as persoas[br]con máis vínculos sociais

0:06:25.160,0:06:28.256
coa familia, os amigos, a comunidade,

0:06:28.280,0:06:32.976
son máis felices, máis sas e viven máis

0:06:33.000,0:06:36.376
que as persoas que teñen menos vínculos.

0:06:36.400,0:06:39.816
E experimentar soidade resulta ser tóxico.

0:06:39.840,0:06:44.976
As persoas que están máis illadas[br]do que quererían doutras persoas

0:06:45.000,0:06:48.216
atópanse menos felices,

0:06:48.240,0:06:51.176
a súa saúde empeora antes [br]na mediana idade,

0:06:51.200,0:06:53.416
as súas funcións cerebrais[br]decaen máis axiña

0:06:53.440,0:06:57.570
e viven menos que as persoas[br]que non están soas.

0:06:58.040,0:07:01.256
E o triste é que, en calquera momento,

0:07:01.280,0:07:06.190
máis dun de cada cinco estadounidenses[br]informarán de que están sós.

0:07:07.040,0:07:09.696
E sabemos que podemos estar[br]sós na multitude

0:07:09.720,0:07:12.376
e podemos estar sós nun matrimonio,

0:07:12.400,0:07:14.536
por iso a segunda gran lección[br]que aprendemos

0:07:14.560,0:07:17.656
é que non ten que ver[br]coa cantidade de amigos que temos,

0:07:17.680,0:07:21.176
tampouco con que esteamos nunha relación,

0:07:21.200,0:07:25.840
o que importa é a calidade [br]das relacións máis próximas.

0:07:26.560,0:07:31.336
Resulta que vivir no medio de conflitos[br]é moi malo para a saúde.

0:07:31.360,0:07:35.336
Os matrimonios moi conflitivos,[br]por exemplo, sen moito afecto,

0:07:35.360,0:07:41.136
resultan ser moi malos para a saúde,[br]quizais peores que o divorcio.

0:07:41.160,0:07:45.936
E vivir en medio de relacións boas[br]e cálidas protéxenos.

0:07:45.960,0:07:49.056
Cando os nosos homes[br]chegaron aos oitenta e tantos,

0:07:49.080,0:07:52.096
quixemos analizar[br]como foi a súa mediana idade

0:07:52.120,0:07:53.696
para ver se podiamos predicir

0:07:53.720,0:07:57.696
quen se convertería[br]nun octoxenario feliz e saudable

0:07:57.720,0:07:58.920
e quen non.

0:07:59.680,0:08:03.896
E cando recollemos[br]todo o que non sabiamos deles

0:08:03.920,0:08:05.280
aos seus 50 anos,

0:08:06.080,0:08:08.616
non foron os niveis de colesterol[br]da mediana idade

0:08:08.640,0:08:11.536
os que predixeron como envellecerían.

0:08:11.560,0:08:15.016
Foi o grao de satisfacción [br]que tiñan nas súas relacións.

0:08:15.040,0:08:19.936
As persoas máis satisfeitas [br]coas súas relacións aos 50 anos

0:08:19.960,0:08:23.130
foron as máis saudables aos 80 anos.

0:08:23.680,0:08:26.856
E as boas relacións próximas[br]parecen suavizar

0:08:26.880,0:08:30.210
algúns dos achaques da vellez.

0:08:30.480,0:08:34.456
Os nosos homes e mulleres [br]en parella máis felices

0:08:34.480,0:08:36.535
informaron, aos seus oitenta e tantos,

0:08:36.559,0:08:39.496
de que cando sentían máis dor física

0:08:39.520,0:08:41.820
seguían sendo igual de felices.

0:08:42.400,0:08:45.656
Pero as persoas que estaban [br]en relacións infelices,

0:08:45.680,0:08:48.616
nos días que informaban[br]de teren máis dor física,

0:08:48.640,0:08:51.680
esta magnificábase [br]pola dor emocional.

0:08:52.360,0:08:56.736
E a terceira gran lección que aprendemos[br]sobre as relacións e a saúde

0:08:56.760,0:09:00.016
é que as boas relacións [br]non só protexen o corpo,

0:09:00.040,0:09:02.010
senón tamén o cerebro.

0:09:02.440,0:09:07.096
Resulta que ter[br]unha relación segura de apego

0:09:07.120,0:09:11.016
con outra persoa[br]aos 80 e tantos dá protección,

0:09:11.040,0:09:13.016
que as persoas que teñen relacións

0:09:13.040,0:09:17.176
en que senten que poden contar [br]coa outra persoa se o precisan,

0:09:17.200,0:09:20.896
teñen lembranzas máis nítidas[br]que permanecen máis tempo.

0:09:20.920,0:09:22.456
E as persoas que teñen relacións

0:09:22.486,0:09:25.576
en que senten que non poden contar[br]coa outra persoa,

0:09:25.600,0:09:29.970
son persoas que perden antes a memoria.

0:09:30.520,0:09:33.976
Pero as boas relacións poden[br]non ser harmoniosas todo o tempo.

0:09:34.000,0:09:37.576
Algunhas das nosas parellas[br]octoxenarias podían pelexar

0:09:37.600,0:09:39.336
de cando en vez,

0:09:39.360,0:09:42.536
pero mentres sentisen[br]que podían contar co outro

0:09:42.560,0:09:44.376
cando as cousas ían mal

0:09:44.400,0:09:48.700
esas pelexas non tiñan repercusións[br]nas lembranzas.

0:09:49.600,0:09:52.336
Pero esta mensaxe,

0:09:52.360,0:09:58.056
de que as relacións boas e estreitas[br]son boas para a saúde e o benestar,

0:09:58.080,0:10:01.016
é unha sabedoría vella coma o tempo.

0:10:01.040,0:10:04.880
Por que é tan difícil de entender [br]e tan fácil de ignorar?

0:10:05.560,0:10:07.016
Ben, somos humanos.

0:10:07.040,0:10:09.856
O que nos gustaría sería un apaño rápido,

0:10:09.880,0:10:11.576
algo que poidamos facer

0:10:11.600,0:10:14.790
que nos mellore a vida e a manteña así.

0:10:15.320,0:10:18.656
As relacións son unha lea,[br]son complicadas,

0:10:18.680,0:10:22.496
e coidar a familia e as amizades

0:10:22.520,0:10:25.176
non é atractivo nin glamuroso.

0:10:25.200,0:10:28.536
Dura toda a vida. Nunca remata.

0:10:28.560,0:10:33.616
No noso estudo de 75 anos as persoas[br]máis felices na xubilación foron

0:10:33.640,0:10:39.456
as que fixeron por substituír compañeiros[br]de traballo por novos compañeiros de xogo.

0:10:39.480,0:10:42.456
Como os da xeración do milenio,[br]naquela enquisa recente,

0:10:42.480,0:10:46.096
moitos dos nosos homes[br]cando eran adultos novos

0:10:46.120,0:10:50.136
pensaban que a fama, a riqueza e os logros

0:10:50.160,0:10:54.096
eran o que precisaban acadar[br]para ter unha boa vida.

0:10:54.120,0:10:58.296
Pero unha e outra vez, nestes 75 anos,[br]o estudo amosou

0:10:58.320,0:11:03.976
que a xente á que lle foi mellor[br]foi aquela que se apoiou nas relacións,

0:11:04.000,0:11:07.740
coa familia, con amizades, coa comunidade.

0:11:09.080,0:11:11.056
Que hai de vós?

0:11:11.080,0:11:14.840
Digamos que tedes 25 ou 40 ou 60 anos.

0:11:15.800,0:11:19.240
Que implica entregarse ás relacións?

0:11:19.760,0:11:22.880
Ben, as posibilidades son ilimitadas.

0:11:23.600,0:11:29.696
Podería ser tan simple como pasar[br]máis tempo con persoas que con pantallas

0:11:29.720,0:11:34.176
ou renovar unha relación esgotada[br]facendo algo novo xuntos,

0:11:34.200,0:11:36.860
camiñadas longas ou citas nocturnas,

0:11:37.360,0:11:42.216
ou achegarse a ese familiar[br]que non vimos en anos,

0:11:42.240,0:11:45.736
porque esas liortas familiares tan comúns

0:11:45.760,0:11:47.976
teñen repercusións terribles

0:11:48.000,0:11:51.000
nas persoas que gardan rancores.

0:11:52.000,0:11:56.410
Gustaríame rematar[br]cunha cita de Mark Twain.

0:11:57.280,0:11:59.656
Hai máis dun século,

0:11:59.680,0:12:02.296
el estaba mirando cara a atrás a súa vida,

0:12:02.320,0:12:04.030
e escribiu isto:

0:12:04.840,0:12:08.536
"Non hai tempo, tan breve é a vida,

0:12:08.560,0:12:14.160
para liortas, desculpas,[br]xenreiras, peticións de contas.

0:12:14.720,0:12:17.536
Só hai tempo para amar,

0:12:17.560,0:12:22.150
e, mesmo para iso, só hai un instante."

0:12:22.760,0:12:27.136
A boa vida constrúese con boas relacións.

0:12:28.181,0:12:29.131
Grazas.

0:12:29.649,0:12:30.929
(Aplausos)