WEBVTT 00:00:00.423 --> 00:00:05.309 Geçen yıl Hindistan'daki bir yerli aileyle yaşıyordum. 00:00:06.547 --> 00:00:08.228 Bir öğleden sonra 00:00:08.252 --> 00:00:10.680 küçük oğlu yemek yiyordu 00:00:10.704 --> 00:00:15.805 ve beni görünce yemeğini hızla arkasına sakladı. 00:00:16.694 --> 00:00:21.278 Bana ne yediğini göstermesi için çok fazla ikna gerekiyordu. 00:00:21.994 --> 00:00:25.345 Güve larvaları olduğu ortaya çıktı, 00:00:25.369 --> 00:00:28.748 bu, Madia yerli halkının geleneksel bir lezzetidir. 00:00:29.364 --> 00:00:30.575 Şöyle haykırdım: 00:00:30.599 --> 00:00:33.067 "Aman Tanrım bunları yiyorsun! 00:00:33.091 --> 00:00:35.421 Umarım bana da biraz kalmıştır! " 00:00:36.466 --> 00:00:38.928 Çocuğun gözünde inançsızlık gördüm. NOTE Paragraph 00:00:38.952 --> 00:00:40.833 "Sen, bunları yer misin?" NOTE Paragraph 00:00:42.388 --> 00:00:45.338 "Bunları seviyorum" diye yanıtladım. NOTE Paragraph 00:00:46.513 --> 00:00:49.846 Bana birazcık bile güvenmediğini görebiliyordum. 00:00:50.678 --> 00:00:55.413 Şehirli, eğitimli bir kadın onunla aynı yemeği nasıl sevebilirdi? 00:00:56.562 --> 00:01:00.277 Daha sonra konuyu babasıyla paylaştım 00:01:00.301 --> 00:01:03.388 ve muazzam bir hassas mesele olduğu ortaya çıktı. 00:01:04.793 --> 00:01:06.831 Şöyle bir şey dedi: 00:01:06.855 --> 00:01:10.190 "Ah sadece bu oğlum onu yemeyi sever. 00:01:10.214 --> 00:01:13.084 Ona diyoruz ki "Vazgeç, o kötü." 00:01:13.108 --> 00:01:14.978 Dinlemiyor işte. 00:01:15.002 --> 00:01:18.275 Tüm bunları yemeyi yıllar önce bıraktık." NOTE Paragraph 00:01:19.763 --> 00:01:21.831 "Neden?" diye sordum. 00:01:22.752 --> 00:01:25.126 "Bu sizin geleneksel yemeğiniz. 00:01:26.108 --> 00:01:30.194 Sizin çevrenizde elde edilebilir, besleyicidir 00:01:30.194 --> 00:01:32.898 ve garanti ederim ki lezzetlidir. 00:01:33.584 --> 00:01:35.554 Bunu yemek neden yanlış olsun ki?" NOTE Paragraph 00:01:36.768 --> 00:01:38.437 Adam sessizliğe büründü, NOTE Paragraph 00:01:39.388 --> 00:01:45.343 "Size yemeğinizin kötü olduğu söylendi mi? 00:01:45.367 --> 00:01:48.072 Bunu yemek çağ dışı mı? 00:01:48.072 --> 00:01:49.984 Yoksa medeni değil mi?" diye sordum. NOTE Paragraph 00:01:51.960 --> 00:01:53.683 Sessizce başını salladı. NOTE Paragraph 00:01:55.069 --> 00:02:01.209 Bu, Hindistan'daki yerli insanlarla yaptığım çalışmalarda 00:02:01.233 --> 00:02:03.537 yemek konusunda 00:02:04.545 --> 00:02:08.171 ve yemeyi sevdikleri yiyecekten utanmalarına şahit olduğum, 00:02:08.195 --> 00:02:11.372 nesillerdir yenen yiyeceklerin 00:02:11.396 --> 00:02:13.608 bir şekilde değersiz, insanlık dışı bile olduğu 00:02:13.616 --> 00:02:15.133 birçok andan birisiydi. 00:02:16.008 --> 00:02:21.152 Bu utanç, böcekler ve sıçanlar gibi alışılmamış tiksindirici yiyeceklerle 00:02:21.176 --> 00:02:23.997 sınırlı değil 00:02:24.021 --> 00:02:27.203 fakat alışılmış gıdalara kadar uzanır: 00:02:27.227 --> 00:02:29.219 beyaz sebzeler, 00:02:29.243 --> 00:02:32.035 mantarlar, çiçekler, 00:02:32.059 --> 00:02:36.403 temel olarak ekili olmaktan ziyade yem olan herhangi bir şey. NOTE Paragraph 00:02:37.172 --> 00:02:40.708 Yerli Hindistan'da bu utanç her yerde mevcut. 00:02:41.946 --> 00:02:43.700 Her şey bunu tetikleyebilir. 00:02:44.308 --> 00:02:49.194 Bir üst sosyal sınıftan olan vejetaryen okul müdürü bir okulda görevlendirilir, 00:02:49.218 --> 00:02:53.666 haftalar içinde çocuklar ailelerine yengeç yemenin iğrenç 00:02:53.690 --> 00:02:55.744 ya da et yemenin günah olduğunu söylüyorlar. 00:02:56.202 --> 00:03:00.272 Bir hükümetin beslenme programı yumuşak beyaz pirinç servis eder, 00:03:00.296 --> 00:03:03.392 şimdi kimse kırmızı pirinç veya darı yemek istemiyor. 00:03:03.794 --> 00:03:05.304 Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş, 00:03:05.304 --> 00:03:08.801 hamile kadınlar için ideal bir diyet tablosu ile bu köye ulaşır. 00:03:09.344 --> 00:03:10.640 İşte böyle. 00:03:10.664 --> 00:03:13.015 Tüm hamile anneler, 00:03:13.039 --> 00:03:15.581 elma ve krep alamayacakları için üzgün hissediyorlar. 00:03:16.009 --> 00:03:21.359 İnsanlar sadece orman örtüsünden toplanabilen meyveleri unutuyorlar. 00:03:22.611 --> 00:03:23.999 Sağlık çalışanları, 00:03:25.086 --> 00:03:27.206 dini misyonerler, 00:03:27.230 --> 00:03:29.668 rastgele hükümet çalışanları, 00:03:29.692 --> 00:03:32.664 hatta kendi eğitimli çocukları bile 00:03:32.688 --> 00:03:37.264 kelimenin tam anlamıyla yerli insanlara yiyeceklerinin yeterince iyi olmadığını, 00:03:37.288 --> 00:03:42.111 yeterince uygar olmadığını bas bas bağırıyorlar. 00:03:43.480 --> 00:03:48.281 Böylece yiyecekler her seferinde biraz daha kayboluyor. NOTE Paragraph 00:03:49.836 --> 00:03:54.185 Hepinizin, topluluklarınızın yiyecek konusunda 00:03:54.209 --> 00:03:58.044 benzer bir geçmişe sahip olup olmadığını düşünüp düşünmediğinizi merak ediyorum. 00:03:59.468 --> 00:04:02.671 90 yaşındaki büyükannenle konuşsaydınız 00:04:03.587 --> 00:04:07.493 daha önce görmediğiniz veya duymadığınız yiyecekler hakkında konuşur muydu? 00:04:08.631 --> 00:04:13.752 Topluluğunuzun yiyeceklerinin ne kadarının artık kullanılmadığının farkında mısınız? NOTE Paragraph 00:04:14.652 --> 00:04:16.488 Yerel uzmanlar bana, 00:04:16.512 --> 00:04:22.374 Güney Afrika gıda ekonomisinin tamamen ithal gıdalara dayandığını söylüyor. 00:04:23.493 --> 00:04:25.535 Mısır temel gıda maddesi haline gelirken 00:04:25.535 --> 00:04:31.384 yerel süpürge darısı, darılar, çiçek soğanları ve yumru kökleri, 00:04:31.384 --> 00:04:32.384 hepsi yok oldu. 00:04:32.384 --> 00:04:35.406 İnsanlar patates ve soğan, lahana ve havuç yerken 00:04:35.430 --> 00:04:39.058 yabani baklagiller ve sebzeler de temel gıda maddesi haline geldi. NOTE Paragraph 00:04:39.921 --> 00:04:41.771 Benim ülkemde 00:04:41.795 --> 00:04:44.598 bu yiyecek kaybı çok büyük. 00:04:45.077 --> 00:04:49.144 Modern Hindistan, 00:04:49.168 --> 00:04:51.352 pirinç, buğday ve diyabet ile sıkışmış. 00:04:52.220 --> 00:04:57.401 Hepsi çevremizde mevcut olan çok çeşitli yumrular, 00:04:57.425 --> 00:05:01.260 ağaç reçineleri, balık, kabuklu deniz ürünleri, 00:05:01.284 --> 00:05:03.176 yağlı tohumlar, 00:05:03.200 --> 00:05:07.285 yumuşakçalar, mantarlar, böcekler, 00:05:07.309 --> 00:05:10.436 küçük, nesli tükenmeyen hayvan etleri gibi 00:05:10.460 --> 00:05:14.629 yiyecekleri tamamen unuttuk. NOTE Paragraph 00:05:15.804 --> 00:05:17.645 Bu yiyecekler nereye gitti? 00:05:18.630 --> 00:05:21.719 Modern yemek sepetlerimiz neden bu kadar kısıtlı? 00:05:22.895 --> 00:05:29.044 Karmaşık olan politik, ekonomik ve ekolojik nedenlerden bahsedebiliriz 00:05:29.068 --> 00:05:33.349 ama ben insani utanç olgusundan bahsetmek için buradayım 00:05:34.590 --> 00:05:38.315 çünkü utanç, yemeğin tabağınızdan 00:05:38.339 --> 00:05:42.438 gerçekten kaybolduğu en önemli nokta. NOTE Paragraph 00:05:43.444 --> 00:05:44.900 Utanç ne yapar? 00:05:45.845 --> 00:05:48.512 Utanç sizi küçük, 00:05:48.512 --> 00:05:51.341 üzgün, değersiz, 00:05:51.341 --> 00:05:52.715 insanlık dışı hissettirir. 00:05:53.543 --> 00:05:57.549 Utanç, bilişsel bir uyumsuzluk yaratır. 00:05:58.115 --> 00:05:59.906 Yiyecek hikâyelerini çarpıtır. NOTE Paragraph 00:06:00.963 --> 00:06:02.676 Bu örneği ele alalım. 00:06:03.549 --> 00:06:05.793 Çevrenizde bol miktarda bulunan 00:06:06.742 --> 00:06:08.945 harika, çok yönlü bir temel gıda maddesine 00:06:09.817 --> 00:06:13.113 nasıl sahip olmak istersiniz? 00:06:13.137 --> 00:06:15.298 Tek yapmanız gereken onu toplamak, 00:06:15.322 --> 00:06:17.695 kurutmak, stoklamak 00:06:17.719 --> 00:06:20.093 ve bütün yıl boyunca 00:06:20.117 --> 00:06:24.033 istediğiniz kadar farklı yemek pişirmek için ona sahip olursunuz. 00:06:24.701 --> 00:06:28.516 Hindistan'da "mahua" adı verilen bir yiyecek vardı, 00:06:28.540 --> 00:06:29.981 o çiçek işte şurada. 00:06:30.989 --> 00:06:34.895 Son üç yıldır bu yiyeceği araştırıyorum. 00:06:35.651 --> 00:06:40.230 Yerli geleneğe ve bilimsel bilgiye göre 00:06:40.254 --> 00:06:42.311 oldukça besleyici olduğu biliniyor. 00:06:43.130 --> 00:06:44.997 Yerliler için 00:06:45.021 --> 00:06:49.398 yılda dört ile altı ay boyunca temel bir besin maddesiydi. 00:06:50.739 --> 00:06:54.447 Birçok yönden yerel marulaya çok benzer, 00:06:54.471 --> 00:06:57.403 tek fark bir meyve değil, bir çiçek olması. 00:06:58.236 --> 00:07:00.169 Ormanların zengin olduğu yerlerde, 00:07:00.193 --> 00:07:03.548 insanlar hâlâ tüm yıl boyunca yeterince yemek 00:07:03.572 --> 00:07:05.851 ve satmak için yeterli stoğu elde edebilirler. NOTE Paragraph 00:07:06.292 --> 00:07:11.273 Artık kimsenin pişirmediği 00:07:11.297 --> 00:07:13.971 35 farklı mahua yemeği buldum. 00:07:15.225 --> 00:07:19.860 Bu yiyecek artık yiyecek olarak tanınmıyor 00:07:19.884 --> 00:07:22.136 fakat likör için ham madde olarak kullanılıyor. 00:07:23.162 --> 00:07:25.830 Evinizde olduğu için tutuklanabilirsiniz. 00:07:26.417 --> 00:07:28.597 Peki ya sebebi, sebep utanç. 00:07:29.211 --> 00:07:32.646 Hindistan'ın her yerindeki yerli insanlarla 00:07:32.670 --> 00:07:35.211 mahuanın artık neden yenilmediği hakkında konuştum. 00:07:35.701 --> 00:07:38.173 Aynı cevabı aldım. 00:07:39.237 --> 00:07:42.484 "Onu çok yoksulken ve açlıktan ölürken yerdik. 00:07:43.405 --> 00:07:45.224 Şimdi neden yiyelim? 00:07:45.248 --> 00:07:47.375 Artık pirinç ve buğdaya sahibiz." 00:07:48.574 --> 00:07:50.869 Neredeyse her nefeste, 00:07:50.893 --> 00:07:54.111 insanlar bana mahuanın ne kadar besleyici olduğunu da söylediler. 00:07:54.835 --> 00:07:58.500 Her zaman, mahua yiyen yaşlıların hikâyeleri vardır. 00:07:59.222 --> 00:08:03.186 "Bu büyükannemizin 10 çocuğu vardı 00:08:03.210 --> 00:08:07.543 ve hâlâ çok çalışıyordu, hiç yorulmadı, asla hasta değildi. " 00:08:08.896 --> 00:08:13.584 Her yerde aynı ikili anlatım vardı. 00:08:14.634 --> 00:08:15.865 Nasıl olur? 00:08:16.442 --> 00:08:18.648 Aynı yiyecekler neredeyse aynı cümlede, 00:08:18.672 --> 00:08:25.424 nasıl çok besleyici ve yoksullar için bir yiyecek olarak görülüyor? NOTE Paragraph 00:08:26.722 --> 00:08:29.046 Aynı şey diğer orman gıdaları için de geçerli. 00:08:29.653 --> 00:08:32.612 Ormanın dışındaki çöplerde yiyecek arayarak hayatta kalan 00:08:32.636 --> 00:08:35.528 ve açlık çeken insanların 00:08:35.552 --> 00:08:39.376 yürek parçalayan hikâyelerini duydum 00:08:40.455 --> 00:08:42.001 çünkü orada yiyecek yoktu. 00:08:43.207 --> 00:08:45.272 Eğer biraz daha derine inersem 00:08:45.296 --> 00:08:49.029 bu eksikliğin aslında yiyecek olmadığı ortaya çıkacaktır 00:08:49.053 --> 00:08:51.586 ama pirinç gibi saygın bir şey. 00:08:52.396 --> 00:08:54.061 Onlara şöyle sordum: 00:08:54.085 --> 00:08:57.838 "Sözde çöpün yenilebilir olduğunu nasıl öğrendiniz? 00:08:59.141 --> 00:09:03.878 Bazı acı yumruların gece boyunca bir dere içinde bırakılarak tatlandırılabileceğini 00:09:03.902 --> 00:09:06.213 kim söyledi? 00:09:07.380 --> 00:09:10.395 Eti salyangoz kabuğundan nasıl çıkarabilirim? 00:09:10.419 --> 00:09:12.869 Ya da vahşi bir fare için tuzak nasıl kurulur?" 00:09:14.085 --> 00:09:17.327 Kafalarını kaşımaya başladıklarında 00:09:17.351 --> 00:09:20.487 ve pirinçler gelmeden yüzyıllar boyunca 00:09:21.347 --> 00:09:27.265 bu yiyecekleri, yaşayan ve yemekleri yapmada başarılı olan atalarından, 00:09:27.289 --> 00:09:29.470 kendi büyüklerinden öğrendiklerini 00:09:29.494 --> 00:09:32.989 ve onların kendi nesillerinden daha sağlıklı olduklarını fark ettiler. NOTE Paragraph 00:09:34.029 --> 00:09:36.318 Yiyeceklerin ve utancın 00:09:37.688 --> 00:09:39.491 nasıl işe yaradığı işte böyle: 00:09:39.491 --> 00:09:41.969 yiyecek ve yemek geleneklerini, 00:09:41.969 --> 00:09:48.051 onlar farkında bile olmadan insanların hayatlarından ve anılarından silmektir. NOTE Paragraph 00:09:49.971 --> 00:09:52.914 Peki bu eğilimi nasıl geri alacağız? 00:09:53.847 --> 00:09:59.882 Güzel ve karmaşık olan doğal gıda sistemlerimizi, 00:10:01.017 --> 00:10:05.818 doğanın kendi ritmine göre sevgiyle bize verdiği yiyecekleri, 00:10:06.718 --> 00:10:10.864 kadın atalarımız tarafından keyifle hazırlanan 00:10:10.888 --> 00:10:13.768 ve erkek atalarımız tarafından şükranla yenilen, 00:10:14.786 --> 00:10:19.487 sağlıklı, yerel, doğal, 00:10:19.511 --> 00:10:22.311 çeşitli, lezzetli, 00:10:22.335 --> 00:10:25.312 toprağı işleme gerektirmeyen, 00:10:25.336 --> 00:10:27.477 ekolojimize zarar vermeyen, 00:10:27.501 --> 00:10:30.360 hiçbir maliyeti olmayan yiyecekleri nasıl geri kazanabiliriz? 00:10:30.360 --> 00:10:32.210 Hepimizin bu yiyeceğe ihtiyacı var 00:10:32.234 --> 00:10:35.338 ve size nedenini söylemem gerektiğini sanmıyorum. 00:10:36.489 --> 00:10:40.093 Size küresel sağlık krizinden, 00:10:40.117 --> 00:10:42.659 mevsim değişikliğinden, su krizinden, 00:10:42.659 --> 00:10:43.943 toprak yorgunluğundan, 00:10:43.943 --> 00:10:45.659 çökmekte olan tarım sistemlerinden, 00:10:45.659 --> 00:10:47.798 bunların hepsinden bahsetmek zorunda değilim. 00:10:48.040 --> 00:10:50.463 Fakat bana göre, yiyeceklere olan ihtiyacımızın 00:10:50.463 --> 00:10:54.139 neden eşit derecede önemli olduğu çok hisse dokunan bir şey. 00:10:55.059 --> 00:10:57.652 Yiyecek çok şey demektir. 00:10:58.355 --> 00:11:02.072 Gıda; beslenme, rahatlık, 00:11:02.096 --> 00:11:04.861 yaratıcılık, topluluk, 00:11:04.885 --> 00:11:08.610 zevk, güvenlik, kimlik 00:11:08.634 --> 00:11:09.992 ve daha birçoğu. NOTE Paragraph 00:11:10.708 --> 00:11:13.097 Yiyeceklerimizle nasıl bağlantı kurduğumuz 00:11:13.121 --> 00:11:15.189 hayatımızdaki çok şeyi tanımlar. 00:11:15.745 --> 00:11:18.280 Vücudumuzla nasıl bağlantı kurduğumuzu tanımlar 00:11:19.027 --> 00:11:21.391 çünkü bedenlerimiz nihayetinde besindir. 00:11:22.192 --> 00:11:27.329 Varoluşumuzla temel bağlantı anlayışımızı tanımlar. 00:11:28.464 --> 00:11:31.501 Günümüzde bu şeylerin doğal düzeni içinde insanlar olarak, 00:11:31.525 --> 00:11:35.376 mekanımızı yeniden tanımlayabilmek için 00:11:35.400 --> 00:11:37.677 bu gıdalara ihtiyacımız var. 00:11:38.507 --> 00:11:41.169 Bugün böyle bir yeniden tanımlamaya ihtiyacımız var mı? NOTE Paragraph 00:11:43.692 --> 00:11:47.682 Benim için tek doğru cevap sevgidir 00:11:49.261 --> 00:11:54.247 çünkü utançla mücadele eden tek şey sevgidir. 00:11:55.571 --> 00:12:00.499 Bu sevgiden daha fazlasını yiyeceklerimize olan bağlantılarımıza nasıl getirebiliriz? 00:12:02.285 --> 00:12:06.065 Benim için sevgi; 00:12:06.089 --> 00:12:09.857 büyük ölçüde yavaşlama, 00:12:10.826 --> 00:12:14.193 hissetmek için 00:12:14.217 --> 00:12:18.470 algılamak, dinlemek ve sorgulamak için zaman ayırma isteğiyle ilgilidir. NOTE Paragraph 00:12:19.704 --> 00:12:22.188 Bedenlerimizi dinliyor olabilir. 00:12:22.875 --> 00:12:29.587 Yeme alışkanlıklarımızın, inançlarımızın 00:12:30.008 --> 00:12:32.488 ve bağımlılıklarımızın altında neye ihtiyaçları var? 00:12:32.488 --> 00:12:36.497 Bu inançları incelemek zaman alabilir. 00:12:37.159 --> 00:12:38.756 Nereden geldiler? 00:12:39.586 --> 00:12:42.115 Çocukluğumuza geri dönmekle ilgili olabilir. 00:12:43.012 --> 00:12:44.719 O zaman hangi yiyecekleri sevdik 00:12:45.577 --> 00:12:47.107 ve ne değişti? 00:12:47.940 --> 00:12:53.038 Yaşlı biriyle sakin bir akşam geçirmek, 00:12:53.062 --> 00:12:55.748 yemek hatıralarını dinlemek, 00:12:55.748 --> 00:12:58.721 hatta sevdikleri bir şeyi pişirmelerine 00:12:58.721 --> 00:13:01.262 ve bir yemeği paylaşmalarına yardımcı olmak olabilir. 00:13:02.035 --> 00:13:06.251 Sevgi, insanlığın engin olduğunu 00:13:06.275 --> 00:13:08.433 ve yiyecek seçimlerinin farklı olduğunu 00:13:08.457 --> 00:13:10.279 hatırlamakla ilgili olabilir. 00:13:11.018 --> 00:13:14.782 Birisinin gerçekten alışık olmadığı bir yiyeceği zevkle yediğini gördüğümüzde 00:13:14.806 --> 00:13:16.663 onu kınamak yerine 00:13:16.687 --> 00:13:20.375 saygı ve merak göstermekle ilgili olabilir. 00:13:22.344 --> 00:13:25.647 Sevgi; sorgulamak, 00:13:26.591 --> 00:13:28.013 bilgiyi kazımak, 00:13:28.013 --> 00:13:30.646 bağlantılara ulaşmak için zaman alıyor olabilir. 00:13:31.233 --> 00:13:34.598 Hatta belirli bir bitkinin 00:13:35.485 --> 00:13:37.463 sizinle konuşup konuşmadığını görmek için 00:13:37.463 --> 00:13:39.993 Fynbos bitki örtüsünde sessiz bir yürüyüş de olabilir. 00:13:39.993 --> 00:13:41.159 Böyle şeyler olur. 00:13:41.183 --> 00:13:42.793 Benimle her zaman konuşurlar. NOTE Paragraph 00:13:44.940 --> 00:13:46.493 En önemlisi, 00:13:46.517 --> 00:13:51.271 sevgi, bu küçük keşif adımlarının 00:13:51.295 --> 00:13:54.812 bizi daha büyük bir şeye götürme potansiyeline sahip olduğuna, 00:13:55.738 --> 00:13:58.605 bazen de gerçekten şaşırtıcı cevaplarına güvenmektir. 00:13:59.756 --> 00:14:02.831 Yerli bir tıp kadını bana bir defa, 00:14:02.831 --> 00:14:06.778 sevginin, onun en sevdiği çocuğu olarak toprak ana üzerinde yürümek olduğunu, 00:14:06.778 --> 00:14:08.859 dürüst niyetli olduğuna inanmak olduğunu 00:14:10.108 --> 00:14:14.866 ve adımlarımızı nasıl yönlendireceğimizi 00:14:14.890 --> 00:14:17.044 bilmek olduğunu söyledi. NOTE Paragraph 00:14:17.808 --> 00:14:21.896 Umarım atalarınızın yiyecekleriyle yeniden bağlantı kurmaya başlamanız için 00:14:21.896 --> 00:14:23.453 size ilham verdim. NOTE Paragraph 00:14:23.453 --> 00:14:25.080 Dinlediğiniz için teşekkür ederim. NOTE Paragraph 00:14:25.080 --> 00:14:27.141 (Alkış)