0:00:00.728,0:00:03.304
Όταν σκεφτόμαστε τις έννοιες[br]προκατάληψη και μεροληψία

0:00:03.304,0:00:05.878
τείνουμε να φανταζόμαστε[br]ανόητους και κακούς ανθρώπους

0:00:05.878,0:00:07.895
να κάνουν ανόητες και σατανικές πράξεις

0:00:07.895,0:00:10.231
και αυτή η ιδέα συνοψίζεται όμορφα

0:00:10.231,0:00:12.468
από τον Βρετανό κριτικό Γουίλιαμ Χάζλιτ

0:00:12.468,0:00:15.396
που έγραψε το «Η προκατάληψη[br]είναι το παιδί της άγνοιας».

0:00:15.396,0:00:17.584
Θα προσπαθήσω να σας πείσω τώρα

0:00:17.584,0:00:19.239
ότι αυτό είναι λανθασμένο.

0:00:19.239,0:00:21.006
Θα ήθελα να δοκιμάσω να σας πείσω

0:00:21.006,0:00:22.640
ότι η προκατάληψη και η μεροληψία

0:00:22.640,0:00:25.763
είναι έννοιες φυσιολογικές,[br]συχνά λογικές

0:00:25.763,0:00:27.792
και συχνά είναι ακόμα και ηθικές.

0:00:27.792,0:00:30.022
Πιστεύω ότι μόλις το καταλάβουμε αυτό

0:00:30.022,0:00:32.689
θα είμαστε σε καλύτερη θέση να καταλάβουμε

0:00:32.689,0:00:33.844
πότε σφάλουν,

0:00:33.844,0:00:35.382
πότε θα έχουν φοβερές συνέπειες.

0:00:35.382,0:00:37.600
Θα ξέρουμε καλύτερα τι να κάνουμε

0:00:37.600,0:00:39.423
όταν συμβεί κάτι τέτοιο.

0:00:39.423,0:00:41.611
Aς αρχίσουμε λοιπόν με τα στερεότυπα.

0:00:41.611,0:00:44.620
Με βλέπετε, ξέρετε το όνομά μου[br]και κάποια στοιχεία για μένα

0:00:44.620,0:00:46.515
και μπορείτε να κάνετε[br]κάποιες κρίσεις.

0:00:46.515,0:00:49.893
Μπορείτε να μαντέψετε την εθνικότητά μου

0:00:49.893,0:00:52.224
τις πολιτικές και θρησκευτικές[br]πεποιθήσεις μου,

0:00:52.224,0:00:54.720
και συνήθως οι κρίσεις είναι ακριβείς.

0:00:54.720,0:00:56.750
Είμαστε πολύ καλοί στα συμπεράσματα

0:00:56.750,0:00:58.348
και είμαστε καλοί σε αυτό

0:00:58.348,0:01:01.180
γιατί η ικανότητά μας[br]να δημιουργούμε στερεότυπα

0:01:01.180,0:01:04.009
δεν αποτελεί κάποια [br]αυθαίρετη ιδιορρυθμία του νου

0:01:04.009,0:01:06.756
αλλά μάλλον είναι [br]μια συγκεκριμένη υποπερίπτωση

0:01:06.756,0:01:08.380
μιας πιο γενικής διαδικασίας.

0:01:08.380,0:01:09.695
Δηλαδή έχουμε εμπειρία

0:01:09.695,0:01:11.398
από καταστάσεις και ανθρώπους

0:01:11.398,0:01:12.883
που ταξινομούμε σε κατηγορίες

0:01:12.883,0:01:15.162
και από τα βιώματά μας[br]μπορούμε να γενικεύσουμε

0:01:15.162,0:01:17.467
για νέες περιπτώσεις[br]σε αυτές τις κατηγορίες.

0:01:17.467,0:01:19.827
Λοιπόν, όλοι εδώ έχετε αρκετή πείρα

0:01:19.827,0:01:22.085
από καρέκλες, μήλα και σκυλιά,

0:01:22.085,0:01:23.146
και με βάση αυτά,

0:01:23.146,0:01:26.047
θα βλέπατε άγνωστα παραδείγματα[br]και θα κάνατε υποθέσεις,

0:01:26.047,0:01:28.249
θα κάθεστε στην καρέκλα να φάτε το μήλο

0:01:28.249,0:01:30.035
και ο σκύλος θα γάβγιζε.

0:01:30.035,0:01:31.757
Όμως μπορεί να κάνουμε λάθος.

0:01:31.757,0:01:33.747
Η καρέκλα μπορεί να έσπαγε[br]όταν κάθεστε.

0:01:33.747,0:01:36.346
το μήλο να 'ταν δηλητηριασμένο,[br]ο σκύλος να μην γάβγιζε.

0:01:36.346,0:01:38.880
Και όντως,[br]η σκυλίτσα μου η Τέσσυ δεν γαβγίζει.

0:01:38.880,0:01:41.411
Κατά κύριο λόγο όμως, [br]είμαστε καλοί σε κάτι τέτοιο.

0:01:41.411,0:01:43.066
Συνήθως κάνουμε σωστές υποθέσεις

0:01:43.066,0:01:45.385
και στον κοινωνικό και στον ιδιωτικό βίο.

0:01:45.385,0:01:46.881
Εάν δεν τα καταφέρναμε

0:01:46.881,0:01:50.367
να υποθέσουμε τι θα συμβεί σε[br]νέες καταστάσεις που συναντάμε,

0:01:50.367,0:01:52.040
δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε.

0:01:52.040,0:01:54.842
Μάλιστα ο Χάζλιτ,[br]στο υπέροχο δοκίμιό του,

0:01:54.842,0:01:56.083
παραδέχεται ότι:

0:01:56.083,0:01:58.708
«Χωρίς τη βοήθεια της προκατάληψης[br]και της συνήθειας,

0:01:58.708,0:02:00.949
δε θα ήμουν σε θέση[br]να διασχίσω την αίθουσα,

0:02:00.949,0:02:03.334
δε θα ήξερα πως να φερθώ[br]σε καμία περίσταση,

0:02:03.334,0:02:06.916
ούτε τι να νιώσω[br]σε οποιαδήποτε σχέση στη ζωή».

0:02:07.306,0:02:09.174
Τώρα ας εξετάσουμε τη μεροληψία.

0:02:09.174,0:02:10.886
Μερικές φορές χωρίζουμε τον κόσμο

0:02:10.886,0:02:13.934
σε «εμάς» και «αυτούς»,[br]στους εντός και τους εκτός ομάδας,

0:02:13.934,0:02:15.348
και ενίοτε όταν το κάνουμε,

0:02:15.348,0:02:16.707
ξέρουμε ότι σφάλουμε

0:02:16.707,0:02:18.361
και σαν να ντρεπόμαστε λίγο.

0:02:18.361,0:02:20.138
Όμως άλλες φορές νιώθουμε περήφανοι.

0:02:20.138,0:02:21.498
Το αναγνωρίζουμε ανοικτά.

0:02:21.498,0:02:23.286
Το αγαπημένο μου σχετικό παράδειγμα

0:02:23.286,0:02:25.011
είναι μια ερώτηση του κοινού

0:02:25.011,0:02:28.124
από δημόσιο διάλογο Ρεπουμπλικανών [br]ενόψει των τελευταίων εκλογών.

0:02:28.124,0:02:31.354
(Βίντεο) Άντερσον Κούπερ:[br]Φτάνουμε στην ερώτηση από την αίθουσα

0:02:31.354,0:02:34.253
για την παροχή εξωτερικής βοήθειας;[br]Παρακαλώ, κυρία μου.

0:02:34.253,0:02:36.705
Γυναίκα: Ο Αμερικανικός λαός υποφέρει

0:02:36.705,0:02:39.166
στην πατρίδα μας αυτή τη στιγμή.

0:02:39.166,0:02:42.507
Γιατί συνεχίζουμε να στέλνουμε[br]βοήθεια στο εξωτερικό

0:02:42.507,0:02:43.940
σε άλλες χώρες

0:02:43.940,0:02:47.130
ενώ χρειαζόμαστε κάθε δυνατή[br]βοήθεια για εμάς τους ίδιους;

0:02:47.635,0:02:49.962
ΑΚ: Κυβερνήτη Πέρρυ, [br]τι έχετε να πείτε για αυτό;

0:02:49.962,0:02:51.303
(Χειροκρότημα)

0:02:51.303,0:02:53.463
Ρικ Πέρρυ: Βεβαίως, πιστεύω ότι...

0:02:53.463,0:02:55.305
Πωλ Μπλούμ: Όλα τα άτομα επί σκηνής

0:02:55.305,0:02:57.300
συμμερίζονταν τη βάση της ερώτησης,

0:02:57.300,0:02:59.232
ότι ως Αμερικανοί,[br]πρέπει να νοιαζόμαστε

0:02:59.232,0:03:01.511
περισσότερο για εμάς[br]παρά για άλλους ανθρώπους.

0:03:01.511,0:03:04.202
Πράγματι, γενικά οι άνθρωποι ταλαντεύονται

0:03:04.202,0:03:07.690
από συναισθήματα αλληλεγγύης, αφοσίωσης,[br]υπερηφάνειας και πατριωτισμού,

0:03:07.690,0:03:10.349
για την πατρίδα τους ή[br]για την εθνοτική τους ομάδα.

0:03:10.349,0:03:13.559
Ασχέτως πολιτικών πιστεύω,[br]πολλοί είναι περήφανοι ως Αμερικανοί

0:03:13.559,0:03:15.794
και ευνοούν τους Αμερικανούς [br]από άλλες χώρες.

0:03:15.794,0:03:18.587
Κάτοικοι άλλων χωρών[br]νιώθουν το ίδιο για την πατρίδα τους

0:03:18.587,0:03:20.960
και εμείς επίσης[br]για την εθνοτική μας καταγωγή.

0:03:20.960,0:03:22.761
Βέβαια, κάποιοι ίσως το απορρίπτετε.

0:03:22.761,0:03:24.717
Κάποιοι μπορεί να είστε τόσο κοσμοπολίτες

0:03:24.717,0:03:27.009
ώστε να πιστεύετε ότι[br]η εθνότητα και η ιθαγένεια

0:03:27.009,0:03:29.126
δεν πρέπει να ασκούν καμία ηθική επιρροή.

0:03:29.126,0:03:31.715
Αλλά ακόμη και εσείς[br]οι καλλιεργημένοι αποδέχεστε

0:03:31.715,0:03:33.403
ότι θα πρέπει να υπάρχει μια έλξη

0:03:33.403,0:03:36.348
προς την έσω-ομάδα[br]στον τομέα των φίλων και της οικογένειας

0:03:36.348,0:03:37.880
από τα κοντινά σας πρόσωπα,

0:03:37.880,0:03:39.890
και έτσι ακόμη και εσείς κάνετε διάκριση

0:03:39.890,0:03:40.998
σε «Εμάς» και «Αυτούς».

0:03:40.998,0:03:43.810
Τώρα αυτή η διάκριση[br]είναι αρκετά φυσιολογική

0:03:43.810,0:03:46.076
και συχνά αρκετά ηθική,[br]αλλά μπορεί να εκτραπεί,

0:03:46.076,0:03:48.374
και αυτό αποτέλεσε μέρος της έρευνας

0:03:48.374,0:03:51.136
του μεγάλου κοινωνικού [br]ψυχολόγου Χένρι Τάιζφελ.

0:03:51.136,0:03:53.791
Ο Τάιζφελ γεννήθηκε στην Πολωνία το 1919.

0:03:53.791,0:03:55.956
Έφυγε για σπουδές[br]σε πανεπιστήμια της Γαλλίας,

0:03:55.956,0:03:58.837
επειδή ως Εβραίος, αποκλειόταν[br]από πανεπιστήμιο της Πολωνίας

0:03:58.837,0:04:00.963
και μετά κατατάχθηκε στον Γαλλικό στρατό

0:04:00.963,0:04:02.278
στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

0:04:02.278,0:04:04.068
Συνελήφθη και κατέληξε

0:04:04.068,0:04:06.343
σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου,

0:04:06.343,0:04:08.162
και ήταν τρομακτική περίοδος γι' αυτόν,

0:04:08.162,0:04:09.962
διότι εάν αποκαλυπτόταν ως Εβραίος,

0:04:09.962,0:04:11.957
θα μεταφερόταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης

0:04:11.957,0:04:13.625
όπου πιθανότατα δεν θα επιβίωνε.

0:04:13.625,0:04:15.850
Πράγματι, μετά τον πολέμο[br]που απελευθερώθηκε

0:04:15.850,0:04:18.523
οι περισσότεροι φίλοι και[br]η οικογένειά του ήταν νεκροί.

0:04:18.523,0:04:20.495
Ασχολήθηκε με διάφορες δραστηριότητες.

0:04:20.495,0:04:22.374
Βοήθησε ορφανά πολέμου.

0:04:22.374,0:04:23.974
Εντούτοις είχε διαρκές ενδιαφέρον

0:04:23.974,0:04:25.886
για τη διερεύνηση της προκατάληψης,

0:04:25.886,0:04:28.268
έτσι όταν διατέθηκε[br]υποτροφία για τα στερεότυπα

0:04:28.268,0:04:29.910
από σημαντικό Βρετανικό φορέα,

0:04:29.910,0:04:31.520
υπέβαλε αίτηση και την κέρδισε.

0:04:31.520,0:04:33.649
Τότε ξεκίνησε μια εκπληκτική καριέρα.

0:04:33.649,0:04:36.206
Αυτό που ξεκίνησε[br]την καριέρα του ήταν η διαπίστωση

0:04:36.206,0:04:38.928
ότι η αντίληψη των περισσότερων ανθρώπων[br]για το Ολοκαύτωμα

0:04:38.928,0:04:40.215
ήταν λανθασμένη.

0:04:40.215,0:04:42.138
Πολλοί άνθρωποι εκείνη την εποχή

0:04:42.138,0:04:44.685
θεωρούσαν ότι το Ολοκαύτωμα[br]κάπως αντιπροσώπευε

0:04:44.685,0:04:47.308
ένα τραγικό λάθος εκ μέρους των Γερμανών,

0:04:47.308,0:04:51.179
κάποιο γενετικό ελάττωμα[br]ή αυταρχική προσωπικότητα.

0:04:51.179,0:04:53.276
Και ο Τάιζφελ το απέρριπτε.

0:04:53.276,0:04:55.695
Έλεγε ότι αυτό που βλέπουμε [br]στο Ολοκαύτωμα

0:04:55.695,0:04:58.061
είναι απλώς μια υπερβολή

0:04:58.061,0:05:00.049
φυσιολογικών ψυχολογικών διεργασιών

0:05:00.049,0:05:01.882
που συμβαίνουν σε όλους μας.

0:05:01.882,0:05:04.567
Για να το διερευνήσει,[br]έκανε μια σειρά κλασικές μελέτες

0:05:04.567,0:05:06.098
σε Βρετανούς εφήβους.

0:05:06.098,0:05:07.388
Σε μία από τις μελέτες,

0:05:07.388,0:05:09.842
έκανε διάφορες ερωτήσεις[br]στους Βρετανούς εφήβους

0:05:09.842,0:05:12.100
και μετά με βάση τις απαντήσεις τους,[br]τους είπε:

0:05:12.100,0:05:13.518
«Κοίταξα τις απαντήσεις σας

0:05:13.518,0:05:15.562
και με βάση αυτές αποφάσισα ότι»

0:05:15.562,0:05:17.435
είπε στους μισούς από αυτούς,

0:05:17.435,0:05:20.727
«είτε λατρεύετε τον ζωγράφο [br]Καντίνσκι και τα έργα του,

0:05:20.727,0:05:23.743
ή ότι λατρεύετε τον Κλέε και τα έργα του.»

0:05:23.743,0:05:25.143
Ήταν τελείως ψευδές.

0:05:25.143,0:05:27.926
Οι απαντήσεις δεν είχαν σχέση[br]με τον Καντίνσκι ή τον Κλέε.

0:05:27.926,0:05:30.558
Πιθανόν δεν είχαν καν ακούσει[br]τους καλλιτέχνες αυτούς.

0:05:30.558,0:05:32.758
Απλώς τους χώριζε αυθαίρετα σε ομάδες.

0:05:32.758,0:05:36.060
Αυτό όμως που ανακάλυψε ήταν ότι[br]ο διαχωρισμός σε ομάδες είχε σημασία

0:05:36.060,0:05:38.556
έτσι όταν αργότερα έδωσε[br]στα άτομα αυτά χρήματα,

0:05:38.556,0:05:40.592
αυτοί προτιμούσαν να δίνουν τα χρήματα

0:05:40.592,0:05:42.355
σε μέλη της δικής τους ομάδας

0:05:42.355,0:05:43.917
παρά σε μέλη της άλλης ομάδας.

0:05:43.917,0:05:46.575
Το χειρότερο ήταν[br]ότι ενδιαφέρονταν πολύ περισσότερο

0:05:46.575,0:05:48.491
για την καθιέρωση μιας διαφοράς

0:05:48.491,0:05:50.854
ανάμεσα στην ομάδα τους[br]και της άλλης ομάδας,

0:05:50.854,0:05:53.190
έτσι δεν αποδέχονταν[br]χρήματα για την ομάδα τους

0:05:53.190,0:05:56.770
εάν έτσι στερούσαν περισσότερα[br]από την άλλη ομάδα.

0:05:57.880,0:06:00.452
Η μεροληψία φαίνεται ότι[br]εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία.

0:06:00.452,0:06:03.158
Γι' αυτό η συνάδελφος και σύζυγός μου[br]Κάρεν Γουίν στο Γέιλ

0:06:03.158,0:06:04.849
έκανε μια σειρά μελέτες σε μωρά,

0:06:04.849,0:06:07.242
όπου βάζει τα μωρά μαζί με κούκλες

0:06:07.242,0:06:09.395
που έχουν διαφορετικές[br]προτιμήσεις στο φαγητό.

0:06:09.395,0:06:11.726
Στη μια κούκλα πιθανόν [br]να αρέσουν τα φασολάκια.

0:06:11.726,0:06:14.091
στην άλλη μπορεί να αρέσουν τα μπισκότα.

0:06:14.091,0:06:16.551
Πειραματίζονται στις διατροφικές[br]συνήθειες των μωρών

0:06:16.551,0:06:19.218
και βρέθηκε ότι γενικά [br]προτιμούν τα μπισκότα.

0:06:19.218,0:06:21.919
Αλλά το ερώτημα είναι:[br]Επηρεάζει η προτίμηση τα μωρά

0:06:21.919,0:06:24.935
στο πώς φέρονται στις κούκλες; [br]Τα επηρεάζει πολύ.

0:06:24.935,0:06:26.552
Τείνουν να προτιμούν τις κούκλες

0:06:26.552,0:06:29.287
που έχουν τα ίδια γούστα [br]στο φαγητό με αυτά,

0:06:29.287,0:06:32.302
και το χειρότερο είναι[br]ότι πραγματικά προτιμούν την κούκλα

0:06:32.302,0:06:35.491
που τιμωρεί την άλλη[br]με το διαφορετικό γούστο στο φαγητό.

0:06:35.491,0:06:36.837
(Γέλια)

0:06:38.217,0:06:41.514
Παρατηρούμε συνεχώς[br]τέτοια ενδο-ομαδική εξω-ομαδική ψυχολογία.

0:06:41.514,0:06:43.301
Παρατηρείται σε πολιτικές συγκρούσεις

0:06:43.301,0:06:45.545
μεταξύ ομάδων με διαφορετική ιδεολογία.

0:06:45.545,0:06:49.125
Τη βλέπουμε σε υπερβολή [br]σε περίπτωση πολέμου,

0:06:49.125,0:06:52.296
που δεν δίνεται απλώς[br]κάτι λιγότερο στην εξωομάδα

0:06:52.296,0:06:54.048
αλλά τους αφαιρείται η ανθρωπιά,

0:06:54.048,0:06:56.538
όπως με την Ναζιστική αντίληψη[br]περί των Εβραίων,

0:06:56.538,0:06:58.088
ως παράσιτα ή ψείρες,

0:06:58.088,0:07:02.283
ή σύμφωνα με την Αμερικανική αντίληψη [br]των Ιαπώνων ως αρουραίους.

0:07:02.283,0:07:04.741
Τα στερεότυπα μπορεί επίσης να εκτραπούν.

0:07:04.741,0:07:06.823
Έτσι συχνά είναι λογικά και χρήσιμα,

0:07:06.823,0:07:08.634
όμως κάποιες φορές γίνονται παράλογα,

0:07:08.634,0:07:09.949
δίνουν λάθος απαντήσεις,

0:07:09.949,0:07:10.983
και άλλες φορές

0:07:10.983,0:07:13.398
οδηγούν σε ξεκάθαρα ανήθικες συνέπειες.

0:07:13.398,0:07:15.885
Η περίπτωση που μελετήθηκε περισσότερο

0:07:15.885,0:07:17.599
είναι αυτή της φυλής.

0:07:17.599,0:07:19.089
Έγινε μια συναρπαστική μελέτη

0:07:19.089,0:07:20.943
πριν από τις εκλογές του 2008

0:07:20.943,0:07:23.091
κατά την οποία κοινωνικοί ψυχολόγοι[br]

0:07:23.091,0:07:27.569
παρατηρούσαν τον βαθμό συσχέτισης[br]των υποψηφίων με την Αμερική,

0:07:27.569,0:07:30.821
όπως η ασυνείδητη συσχέτιση[br]με την Αμερικανική σημαία.

0:07:30.821,0:07:32.379
Σε μία από αυτές τις μελέτες

0:07:32.379,0:07:34.780
συνέκριναν τον Ομπάμα και τον Μακέιν[br]και ανακάλυψαν

0:07:34.780,0:07:38.010
ότι ο Μακέιν θεωρείται περισσότερο [br]Αμερικανός από τον Ομπάμα,

0:07:38.019,0:07:40.693
και κατά κάποιο τρόπο,[br]δεν εκπλησσόμαστε που το ακούμε.

0:07:40.693,0:07:42.553
Ο Μακέιν είναι φημισμένος[br]ήρωας πολέμου

0:07:42.553,0:07:43.980
και πολλοί θα έλεγαν ρητά

0:07:43.980,0:07:46.829
ότι έχει περισσότερο αμερικάνικο παρελθόν[br]από τον Ομπάμα.

0:07:46.829,0:07:48.823
Επίσης συνέκριναν τον Ομπάμα

0:07:48.823,0:07:51.245
με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ,

0:07:51.245,0:07:53.496
και ανακάλυψαν[br]ότι και ο Μπλερ θεωρούταν

0:07:53.496,0:07:56.076
περισσότερο Αμερικανός από τον Ομπάμα

0:07:56.076,0:07:58.272
παρόλο που τα άτομα σαφώς καταλάβαιναν

0:07:58.272,0:08:00.026
ότι δεν είναι καν Αμερικανός.

0:08:01.056,0:08:02.828
Φυσικά αντιδρούσαν

0:08:02.828,0:08:04.918
στο χρώμα δέρματος του Ομπάμα.

0:08:05.708,0:08:07.797
Τα στερεότυπα και η μεροληψία

0:08:07.797,0:08:09.606
έχουν πραγματικές συνέπειες

0:08:09.606,0:08:11.976
τόσο ανεπαίσθητες όσο και πολύ σημαντικές.

0:08:11.976,0:08:13.577
Σε μια πρόσφατη μελέτη

0:08:13.577,0:08:17.814
ερευνητές έβαλαν διαφημίσεις στο eBay[br]για πώληση καρτών του μπέιζμπολ.

0:08:17.814,0:08:20.542
Μερικές κάρτες τις κρατούσαν λευκά χέρια,

0:08:20.542,0:08:22.056
άλλες χέρια μαύρων ατόμων.

0:08:22.056,0:08:23.580
Ήταν οι ίδιες κάρτες.

0:08:23.580,0:08:24.918
Αυτές με τα χέρια μαύρων

0:08:24.918,0:08:26.953
έλαβαν σημαντικά χαμηλότερες προσφορές

0:08:26.953,0:08:29.223
απ' ό,τι εκείνες με τα χέρια λευκών.

0:08:29.223,0:08:31.549
Σε έρευνα του πανεπιστήμιου του Στάνφορντ,

0:08:31.549,0:08:35.738
ψυχολόγοι διερεύνησαν [br]την περίπτωση ανθρώπων

0:08:35.738,0:08:39.403
που είχαν καταδικαστεί για [br]τον φόνο κάποιου λευκού ατόμου.

0:08:39.403,0:08:42.224
Αποδεικνύεται ότι,[br]διατηρώντας τα υπόλοιπα σταθερά,

0:08:42.224,0:08:44.825
είναι αρκετά πιο πιθανό[br]να καταδικαστείτε σε θάνατο

0:08:44.825,0:08:46.656
εάν μοιάζετε με το άτομο στα δεξιά

0:08:46.656,0:08:48.343
παρά με το άτομο στα αριστερά,

0:08:48.343,0:08:50.417
και αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή

0:08:50.417,0:08:52.484
το άτομο δεξιά[br]φαίνεται να πλησιάζει πάρα πολύ

0:08:52.484,0:08:54.852
το Αφροαμερικανικό πρότυπο,

0:08:54.852,0:08:57.698
και αυτό προφανώς επηρεάζει [br]τις αποφάσεις των ανθρώπων

0:08:57.698,0:08:59.656
για το πώς πρέπει να του συμπεριφερθούν.

0:08:59.656,0:09:01.122
Τώρα που το γνωρίζουμε αυτό,

0:09:01.122,0:09:02.408
πώς το καταπολεμούμε;

0:09:02.408,0:09:04.292
Υπάρχουν διάφοροι δρόμοι.

0:09:04.292,0:09:06.070
Ένας είναι να επικαλεστούμε

0:09:06.070,0:09:07.779
το συναίσθημα του άλλου,

0:09:07.779,0:09:09.600
δηλαδή να προκαλέσουμε ενσυναίσθηση.

0:09:09.600,0:09:11.768
Αυτό το κάνουμε συχνά με την αφήγηση.

0:09:11.768,0:09:14.005
Έτσι εάν είστε γονιός[br]με φιλελεύθερες αρχές

0:09:14.005,0:09:16.194
και θέλετε να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας

0:09:16.194,0:09:18.392
προς τις αξίες[br]της μη παραδοσιακής οικογένειας,

0:09:18.392,0:09:21.117
δώστε τους ένα τέτοιο βιβλίο.[br][Η Χέδερ έχει δύο μαμάδες]

0:09:21.117,0:09:22.482
Εάν είστε πιο συντηρητικοί,

0:09:22.482,0:09:24.543
ίσως να τους χαρίσετε κάτι τέτοιο.[br](Γέλια)

0:09:24.543,0:09:26.945
[Βοήθεια! Φιλελεύθεροι[br]κάτω από το κρεββάτι μου!]

0:09:26.945,0:09:29.388
Γενικά όμως η αφήγηση [br]μπορεί να μεταμορφώσει

0:09:29.388,0:09:31.449
ανώνυμους αγνώστους σε ξεχωριστά άτομα,

0:09:31.449,0:09:34.144
και η ιδέα ότι νοιαζόμαστε για ανθρώπους

0:09:34.144,0:09:36.157
όταν επικεντρωνόμαστε σε αυτούς ατομικά

0:09:36.157,0:09:38.558
είναι ιδέα που εμφανίζεται [br]σε όλη την ιστορία.

0:09:38.558,0:09:40.816
Έτσι ο Στάλιν φαίνεται ότι είπε:

0:09:40.816,0:09:42.512
«Ένας μόνο θάνατος είναι τραγωδία,

0:09:42.512,0:09:44.565
ένα εκατομμύριο θάνατοι είναι στατιστική»

0:09:44.565,0:09:45.972
και η Μητέρα Τερέζα είπε:

0:09:45.972,0:09:47.859
«Αν κοιτάξω τη μάζα δεν θα δράσω ποτέ,

0:09:47.859,0:09:49.859
εάν κοιτάξω τη μονάδα,[br]θα δράσω!»

0:09:49.859,0:09:51.900
Ψυχολόγοι το έχουν διερευνήσει.

0:09:51.900,0:09:53.393
Για παράδειγμα σε μια έρευνα,

0:09:53.393,0:09:56.231
δινόταν σε ανθρώπους μια λίστα με [br]στοιχεία για κάποια κρίση

0:09:56.231,0:09:59.911
και έβλεπαν πόσα χρήματα δώριζαν τα άτομα

0:09:59.911,0:10:01.505
για την επίλυση της κρίσης.

0:10:01.505,0:10:03.616
Στην άλλη ομάδα[br]δεν έδιναν καθόλου στοιχεία

0:10:03.616,0:10:05.861
όμως τους έλεγαν για [br]κάποιο συγκεκριμένο άτομο,

0:10:05.861,0:10:08.251
έδιναν όνομα και έδειχναν το πρόσωπό του,

0:10:08.251,0:10:11.465
και αποδείχθηκε τελικά ότι έτσι δώριζαν[br]πολύ περισσότερα χρήματα.

0:10:11.465,0:10:13.234
Τίποτα από αυτά δεν είναι μυστικό

0:10:13.234,0:10:15.680
για τους ανθρώπους[br]που ασχολούνται με φιλανθρωπίες

0:10:15.680,0:10:18.144
Δεν συνηθίζουν να κατακλύζουν[br]τους ανθρώπους

0:10:18.144,0:10:19.534
με στοιχεία και στατιστικές.

0:10:19.534,0:10:21.132
Αντίθετα τους δείχνουν πρόσωπα,

0:10:21.132,0:10:22.351
τους δείχνουν ανθρώπους.

0:10:22.351,0:10:25.280
Πιθανόν,[br]εκφράζοντας τη συμπάθειά μας στο άτομο,

0:10:25.280,0:10:28.517
να επεκτείνεται και στην ομάδα

0:10:28.517,0:10:30.284
που το άτομο ανήκει.

0:10:30.284,0:10:32.741
Αυτή είναι η Χάριετ Μπήτσερ Στόου.

0:10:32.741,0:10:35.140
Η ιστορία που θα σας πω[br]είναι μάλλον απόκρυφη.

0:10:35.140,0:10:37.310
Ο Πρόεδρος Λίνκολν την προσκάλεσε

0:10:37.310,0:10:39.664
στον Λευκό Οίκο[br]κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου

0:10:39.664,0:10:40.406
και της είπε:

0:10:40.406,0:10:43.751
«Ώστε εσύ είσαι η μικρή κυρία[br]που ξεκίνησε αυτόν τον μεγάλο πόλεμο».

0:10:43.751,0:10:46.204
Εννοούσε το βιβλίο της [br]«Η Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά»

0:10:46.204,0:10:48.436
που δεν είναι κάποιο[br]σπουδαίο βιβλίο φιλοσοφίας

0:10:48.436,0:10:50.846
ή θεολογίας ούτε καν ίσως λογοτεχνίας,

0:10:50.846,0:10:53.262
όμως τα καταφέρνει εξαιρετικά

0:10:53.262,0:10:55.946
να μας κάνει να μπούμε[br]στη θέση άλλων ανθρώπων,

0:10:55.946,0:10:58.445
με τους οποίους δεν θα σχολούμαστε[br]σε άλλη περίπτωση,

0:10:58.445,0:11:00.720
μας βάζει στη θέση του σκλάβου.

0:11:00.720,0:11:03.200
Και αυτό θα μπορούσε [br]να λειτουργήσει ως καταλύτης

0:11:03.200,0:11:04.505
για μεγάλη κοινωνική αλλαγή.

0:11:04.505,0:11:06.903
Πιο πρόσφατα,[br]παρατηρώντας την Αμερική

0:11:06.903,0:11:09.093
τις τελευταίες δεκαετίες,

0:11:09.093,0:11:12.478
υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι σειρές[br]όπως η εκπομπή του Μπιλ Κόσμπι

0:11:12.478,0:11:15.778
άλλαξαν ριζικά την Αμερικανική στάση[br]ως προς τους Αφροαμερικανούς,

0:11:15.778,0:11:18.710
Ενώ σόου όπως τα «Γουίλ και Γκρέις» [br]και «Μοντέρνα Οικογένεια»

0:11:18.710,0:11:19.731
άλλαξαν τη στάση

0:11:19.731,0:11:21.392
προς τους γκέι άντρες και γυναίκες.

0:11:21.392,0:11:23.530
Δεν νομίζω ότι είναι υπερβολή να πω

0:11:23.530,0:11:26.507
ότι ο κύριος καταλύτης[br]για την αλλαγή στα ήθη της Αμερικής

0:11:26.507,0:11:28.629
ήταν οι κωμωδίες καταστάσεων.

0:11:28.629,0:11:30.446
Όμως δεν είναι μόνο το συναίσθημα,

0:11:30.446,0:11:31.693
και θα ήθελα να κλείσω

0:11:31.693,0:11:33.985
κάνοντας έκκληση στη δύναμη της λογικής.

0:11:33.985,0:11:36.019
Σε κάποιο σημείο του υπέροχου βιβλίου του

0:11:36.019,0:11:38.063
«Οι καλές εκφάνσεις της ανθρώπινης φύσης»

0:11:38.063,0:11:39.160
ο Στίβεν Πίνκερ λέει ότι,

0:11:39.160,0:11:42.288
η Παλαιά Διαθήκη[br]λέει να αγαπάς τον πλησίον σου,

0:11:42.288,0:11:44.827
και η Καινή Διαθήκη[br]να αγαπάς τον εχθρό σου,

0:11:44.827,0:11:47.469
αλλά εγώ δεν αγαπώ πραγματικά κανέναν τους

0:11:47.469,0:11:49.342
αλλά δεν θέλω και να τους σκοτώσω.

0:11:49.342,0:11:51.359
Ξέρω ότι έχω υποχρεώσεις απέναντί τους

0:11:51.359,0:11:54.225
αλλά το αίσθημα της ηθικής [br]και οι ηθικές μου αξίες

0:11:54.225,0:11:56.100
για την συμπεριφορά μου απέναντί τους

0:11:56.100,0:11:58.037
δεν βασίζονται στην αγάπη.

0:11:58.037,0:12:00.567
Βασίζονται στην κατανόηση [br]των ανθρώπινων δικαιωμάτων,

0:12:00.567,0:12:02.631
την πίστη ότι η ζωή τους[br]είναι τόσο πολύτιμη

0:12:02.631,0:12:04.275
όσο και η δική μου,

0:12:04.275,0:12:06.584
και για να το στηρίξει αυτό[br]λέει μια ιστορία

0:12:06.584,0:12:08.756
από τον μεγάλο φιλόσοφο Άνταμ Σμιθ,

0:12:08.756,0:12:10.348
Θέλω να σας πω αυτή την ιστορία,

0:12:10.348,0:12:11.855
παρόλο που θα την προσαρμόσω

0:12:11.855,0:12:13.055
στην σύγχρονη εποχή.

0:12:13.055,0:12:15.118
Λοιπόν ο Άνταμ Σμιθ [br]ζητάει να φανταστείτε

0:12:15.118,0:12:16.972
τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων

0:12:16.972,0:12:19.131
και ότι οι χιλιάδες αυτοί άνθρωποι

0:12:19.131,0:12:21.177
είναι σε μια άγνωστη σε σας χώρα.

0:12:21.177,0:12:24.574
Θα μπορούσε να είναι η Κίνα, η Ινδία[br]ή κάποια χώρα της Αφρικής.

0:12:24.574,0:12:27.352
Ο Σμιθ τότε ρωτάει: Πώς θα αποκριθείτε;

0:12:27.352,0:12:29.309
Θα λέγατε, είναι κρίμα,

0:12:29.309,0:12:31.320
και θα συνεχίζατε τη ζωή σας.

0:12:31.320,0:12:33.801
Εάν τύχαινε να διαβάσετε[br]τους Τάιμς της Νέας Υόρκης

0:12:33.801,0:12:36.659
και να το ανακαλύψετε, [br]φυσικά αυτό μας συμβαίνει συνεχώς,

0:12:36.659,0:12:38.265
συνεχίζουμε τη ζωή μας.

0:12:38.265,0:12:40.220
Αλλά φανταστείτε αντιθέτως,[br]λέει ο Σμιθ,

0:12:40.220,0:12:41.688
να μαθαίνατε ότι αύριο

0:12:41.688,0:12:44.124
θα σας έκοβαν το μικρό σας δάχτυλο.

0:12:44.124,0:12:46.228
Ο Σμιθ λέει ότι[br]αυτό θα σας ένοιαζε πολύ.

0:12:46.228,0:12:47.978
Δεν θα κοιμόσασταν εκείνη τη νύχτα

0:12:47.978,0:12:49.161
και θα το σκεφτόσασταν.

0:12:49.161,0:12:50.714
Έτσι προκύπτει το ερώτημα:

0:12:50.714,0:12:53.437
Θα θυσιάζατε χιλιάδες ζωές

0:12:53.437,0:12:55.398
για να σώσετε το μικρό σας δάχτυλο;

0:12:55.398,0:12:57.846
Απαντήστε το από μέσα σας,

0:12:57.846,0:13:00.485
αλλά ο Σμιθ απαντάει:[br]Φυσικά και όχι,

0:13:00.485,0:13:02.632
τι απαίσια σκέψη!

0:13:02.632,0:13:04.402
Έτσι τίθεται το ερώτημα,

0:13:04.402,0:13:05.851
όπως το θέτει ο Σμιθ:

0:13:05.851,0:13:07.770
«Όταν τα καταπιεσμένα μας συναισθήματα[br]

0:13:07.770,0:13:09.886
είναι σχεδόν πάντα[br]τόσο φρικτά και εγωιστικά,

0:13:09.886,0:13:11.481
πώς γίνεται οι βασικές μας αρχές

0:13:11.481,0:13:13.694
να'ναι τόσο συχνά [br]γενναιόδωρες και ευγενικές;»

0:13:13.694,0:13:15.136
Η απάντηση του Σμιθ είναι ότι,

0:13:15.136,0:13:17.266
«Είναι η λογική, οι αρχές και η συνείδηση

0:13:17.266,0:13:18.561
που μας καλούν,

0:13:18.561,0:13:22.178
με φωνή ικανή να καταπλήξει [br]και τα πιο αλαζονικά μας πάθη,

0:13:22.178,0:13:24.170
και λένε ότι είμαστε ένας από το πλήθος,

0:13:24.170,0:13:26.493
σε καμία περίπτωση[br]καλύτεροι από τον άλλο».

0:13:26.493,0:13:28.738
Αυτό το τελευταίο κομμάτι[br]συχνά περιγράφεται

0:13:28.738,0:13:31.722
ως η αρχή της αμεροληψίας.

0:13:31.722,0:13:34.157
Η αρχή αυτή εκφράζεται

0:13:34.157,0:13:36.050
στις όλες τις θρησκείες παγκοσμίως,

0:13:36.050,0:13:38.178
σε όλες τις εκφάνσεις του χρυσού κανόνα,

0:13:38.178,0:13:40.800
και σε όλες τις θεωρίες ηθικής [br]φιλοσοφίας του κόσμου,

0:13:40.800,0:13:42.272
που διαφέρουν σε πολλά σημεία

0:13:42.272,0:13:45.271
αλλά έχουν κοινή προϋπόθεση ότι[br]πρέπει να κρίνουμε την ηθική

0:13:45.271,0:13:48.011
με κατά κάποιο τρόπο αμερόληπτη άποψη.

0:13:48.011,0:13:50.005
Η καλύτερη άρθρωση αυτής της άποψης

0:13:50.005,0:13:52.943
είναι για μένα πράγματι[br]ούτε από θεολόγο, ούτε φιλόσοφο,

0:13:52.943,0:13:54.472
αλλά από τον Χάμφρι Μπόγκαρτ

0:13:54.472,0:13:55.979
στο τέλος της «Καζαμπλάνκα».

0:13:55.979,0:13:59.514
Ναι, θα σας πω το τέλος,[br]λέει στην ερωμένη του

0:13:59.514,0:14:00.788
ότι πρέπει να χωρίσουν

0:14:00.788,0:14:02.386
για το «γενικό καλό».

0:14:02.386,0:14:04.509
Επίσης της λέει,[br]δεν θα κάνω την προφορά του,

0:14:04.509,0:14:06.307
«Δεν χρειάζεται και πολύ για να δεις

0:14:06.307,0:14:07.987
ότι τα προβλήματα τριών ανθρώπων

0:14:07.987,0:14:10.625
είναι ασήμαντα σ'αυτόν τον τρελό κόσμο».

0:14:10.625,0:14:13.719
Η λογική μπορεί να υπερισχύει των παθών.

0:14:13.719,0:14:15.559
Η λογική μπορεί να μας παρακινήσει

0:14:15.559,0:14:17.155
να εκφράσουμε την κατανόησή μας,

0:14:17.155,0:14:19.157
να γράψουμε ή να διαβάσουμε βιβλία

0:14:19.157,0:14:20.872
όπως «Η καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά».

0:14:20.872,0:14:23.333
Η λογική μπορεί να μας [br]παρακινήσει στη δημιουργία

0:14:23.333,0:14:25.533
εθίμων, ταμπού και νόμων

0:14:25.533,0:14:27.284
που θα μας περιορίζουν

0:14:27.284,0:14:29.160
να ενεργούμε παρορμητικά

0:14:29.160,0:14:30.663
όταν ως λογικά όντα νιώθουμε

0:14:30.663,0:14:32.142
ότι έτσι πρέπει να γίνει.

0:14:32.142,0:14:34.652
Αυτό ονομάζεται σύνταγμα.

0:14:34.652,0:14:37.036
Το σύνταγμα είναι κάτι[br]που συστάθηκε στο παρελθόν

0:14:37.036,0:14:38.458
και εφαρμόζεται στο παρόν.

0:14:38.458,0:14:39.676
Αυτό που λέει είναι ότι,

0:14:39.676,0:14:41.744
ανεξάρτητα πόσο θα θέλαμε να επανεκλέξουμε

0:14:41.744,0:14:43.985
έναν δημοφιλή πρόεδρο για τρίτη φορά,

0:14:43.985,0:14:46.180
ανεξάρτητα πόσο οι λευκοί Αμερικανοί

0:14:46.180,0:14:49.619
μπορεί να ήθελαν να επαναφέρουν[br]το θεσμό της δουλείας, δεν μπορούν.

0:14:49.619,0:14:51.644
Έχουμε δεσμευτεί με το σύνταγμα.

0:14:51.644,0:14:54.274
Έχουμε όμως δεσμευτεί [br]και με άλλους τρόπους.

0:14:54.274,0:14:57.173
Ξέρουμε ότι όταν φτάνει η στιγμή[br]να επιλέξουμε κάποιον

0:14:57.173,0:14:59.977
για κάποια δουλειά ή για κάποιο βραβείο,

0:14:59.977,0:15:02.799
προκαταβαλόμαστε έντονα[br]από τη φυλή τους,

0:15:02.799,0:15:05.039
επηρεαζόμαστε από το φύλο τους,

0:15:05.039,0:15:07.352
από το πόσο ελκυστικοί είναι,

0:15:07.352,0:15:10.228
και μερικές φορές μπορεί να πούμε:[br]«Έτσι πρέπει να είναι».

0:15:10.228,0:15:12.328
Όμως άλλες φορές παραδεχόμαστε το λάθος.

0:15:12.328,0:15:14.210
Για να το καταπολεμήσουμε αυτό

0:15:14.210,0:15:16.521
δεν κάνουμε μεγαλύτερη προσπάθεια,

0:15:16.537,0:15:19.276
παρά μάλλον δημιουργούμε καταστάσεις

0:15:19.276,0:15:22.588
όπου αυτές οι πηγές πληροφόρησης [br]δεν θα μπορούν να μας επηρεάσουν.

0:15:22.588,0:15:24.405
Αυτός είναι ο λόγος που ορχήστρες

0:15:24.405,0:15:26.423
κάνουν οντισιόν πίσω από παραβάν,

0:15:26.423,0:15:28.316
ώστε οι μόνες πληροφορίες που λαμβάνουν

0:15:28.316,0:15:30.457
να είναι αυτές που πιστεύουν ότι αξίζουν.

0:15:30.457,0:15:32.623
Πιστεύω ότι η προκατάληψη και η μεροληψία

0:15:32.623,0:15:36.066
ουσιαστικά φανερώνουν την [br]δυαδικότητα της ανθρώπινης φύσης.

0:15:36.066,0:15:39.733
Έχουμε διαισθήσεις,[br]ένστικτα, συναισθήματα,

0:15:39.733,0:15:42.271
που επηρεάζουν την κρίση[br]και τις πράξεις μας

0:15:42.271,0:15:44.257
απέναντι στο καλό και το κακό,

0:15:44.257,0:15:47.658
αλλά είμαστε επίσης ικανοί [br]για ορθολογική συζήτηση

0:15:47.658,0:15:49.460
για έξυπνο προγραμματισμό.

0:15:49.460,0:15:51.674
Αυτά τα χρησιμοποιούμε [br]σε μερικές καταστάσεις

0:15:51.674,0:15:54.341
για να επιταχύνουμε,[br]να δυναμώνουμε τα συναισθήματά μας

0:15:54.341,0:15:56.732
και άλλες φορές να τα καθηλώνουμε.

0:15:56.732,0:15:58.050
Και με αυτόν τον τρόπο,

0:15:58.050,0:16:00.980
η λογική μας βοηθάει να δημιουργήσουμε[br]έναν καλύτερο κόσμο!

0:16:00.980,0:16:02.483
Σας ευχαριστώ.

0:16:03.213,0:16:04.519
(Χειροκρότημα)