[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.91,0:00:02.82,Default,,0000,0000,0000,,Myśląc o uprzedzeniach i stronniczości, Dialogue: 0,0:00:02.82,0:00:05.33,Default,,0000,0000,0000,,zwykle myślimy o głupich i złych ludziach, Dialogue: 0,0:00:05.33,0:00:07.18,Default,,0000,0000,0000,,którzy robią głupie i złe rzeczy. Dialogue: 0,0:00:07.19,0:00:09.87,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze to podsumowuje Dialogue: 0,0:00:09.87,0:00:11.66,Default,,0000,0000,0000,,brytyjski krytyk William Hazlitt, Dialogue: 0,0:00:11.66,0:00:15.67,Default,,0000,0000,0000,,który napisał: „Uprzedzenie\Njest dzieckiem ignorancji”. Dialogue: 0,0:00:15.67,0:00:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Chcę dziś was przekonać, Dialogue: 0,0:00:17.76,0:00:19.33,Default,,0000,0000,0000,,że to błędna myśl. Dialogue: 0,0:00:19.33,0:00:20.74,Default,,0000,0000,0000,,Chcę was przekonać, Dialogue: 0,0:00:20.74,0:00:22.28,Default,,0000,0000,0000,,że uprzedzenia i stronniczość Dialogue: 0,0:00:22.28,0:00:25.58,Default,,0000,0000,0000,,są naturalne, często racjonalne, Dialogue: 0,0:00:25.58,0:00:27.49,Default,,0000,0000,0000,,a czasem nawet moralne. Dialogue: 0,0:00:27.49,0:00:29.49,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że kiedy to zrozumiemy, Dialogue: 0,0:00:29.49,0:00:32.12,Default,,0000,0000,0000,,będziemy lepiej pojmować uprzedzenia, Dialogue: 0,0:00:32.12,0:00:33.90,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza kiedy przyjmują zły obrót, Dialogue: 0,0:00:33.90,0:00:35.42,Default,,0000,0000,0000,,kiedy mają straszne konsekwencje Dialogue: 0,0:00:35.42,0:00:37.16,Default,,0000,0000,0000,,i będziemy wiedzieć, Dialogue: 0,0:00:37.16,0:00:38.91,Default,,0000,0000,0000,,co robić w takich sytuacjach. Dialogue: 0,0:00:38.91,0:00:41.21,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od stereotypów. Dialogue: 0,0:00:41.21,0:00:44.72,Default,,0000,0000,0000,,Patrzycie na mnie, znacie moje imię,\Nznacie pewne fakty o mnie Dialogue: 0,0:00:44.72,0:00:46.59,Default,,0000,0000,0000,,i możecie stworzyć opinię na mój temat. Dialogue: 0,0:00:46.59,0:00:48.74,Default,,0000,0000,0000,,Możecie próbować odgadnąć moją narodowość, Dialogue: 0,0:00:48.74,0:00:51.91,Default,,0000,0000,0000,,przynależność polityczną, \Nprzekonania religijne. Dialogue: 0,0:00:51.91,0:00:54.28,Default,,0000,0000,0000,,Te osądy zwykle są trafne. Dialogue: 0,0:00:54.28,0:00:56.49,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy w tym bardzo dobrzy, Dialogue: 0,0:00:56.49,0:00:58.49,Default,,0000,0000,0000,,a to dlatego, Dialogue: 0,0:00:58.49,0:01:00.66,Default,,0000,0000,0000,,że zdolność do "szufladkowania" ludzi Dialogue: 0,0:01:00.66,0:01:03.45,Default,,0000,0000,0000,,nie jest jakimś kaprysem naszego umysłu, Dialogue: 0,0:01:03.45,0:01:07.82,Default,,0000,0000,0000,,a raczej konkretnym przykładem\Nbardziej ogólnego procesu, Dialogue: 0,0:01:07.82,0:01:09.68,Default,,0000,0000,0000,,dzięki któremu zdobywamy doświadczenie Dialogue: 0,0:01:09.68,0:01:12.40,Default,,0000,0000,0000,,ze skategoryzowanymi\Nrzeczami i ludźmi na świecie Dialogue: 0,0:01:12.42,0:01:15.22,Default,,0000,0000,0000,,i wykorzystujemy to doświadczenie, \Nżeby tworzyć uogólnienia Dialogue: 0,0:01:15.22,0:01:17.27,Default,,0000,0000,0000,,na temat nowych przykładów tych kategorii. Dialogue: 0,0:01:17.27,0:01:19.07,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z nas ma spore doświadczenie Dialogue: 0,0:01:19.07,0:01:21.70,Default,,0000,0000,0000,,z krzesłami, jabłkami i psami Dialogue: 0,0:01:21.70,0:01:24.33,Default,,0000,0000,0000,,i na tej podstawie może zobaczyć Dialogue: 0,0:01:24.33,0:01:26.28,Default,,0000,0000,0000,,nieznane przykłady i ocenić, Dialogue: 0,0:01:26.28,0:01:27.62,Default,,0000,0000,0000,,że mógłby usiąść na krześle, Dialogue: 0,0:01:27.62,0:01:29.62,Default,,0000,0000,0000,,zjeść jabłko, że pies może zaszczekać. Dialogue: 0,0:01:29.62,0:01:31.56,Default,,0000,0000,0000,,Ale możemy się mylić. Dialogue: 0,0:01:31.56,0:01:33.48,Default,,0000,0000,0000,,Krzesło może się złamać pod nami, Dialogue: 0,0:01:33.48,0:01:35.80,Default,,0000,0000,0000,,jabłko może być zatrute,\Na pies może nie szczekać. Dialogue: 0,0:01:35.80,0:01:38.53,Default,,0000,0000,0000,,W istocie to mój pies Tessie, \Nktóry nie szczeka. Dialogue: 0,0:01:38.53,0:01:40.91,Default,,0000,0000,0000,,Ale przeważnie jesteśmy w tym dobrzy. Dialogue: 0,0:01:40.91,0:01:42.30,Default,,0000,0000,0000,,Przeważnie zgadujemy dobrze Dialogue: 0,0:01:42.30,0:01:44.12,Default,,0000,0000,0000,,w sferze społecznej i innych, Dialogue: 0,0:01:44.12,0:01:46.54,Default,,0000,0000,0000,,a gdybyśmy nie mogli tego robić, Dialogue: 0,0:01:46.54,0:01:50.32,Default,,0000,0000,0000,,nie mogli tworzyć przypuszczeń na temat \Nnowych przypadków, które nas spotykają, Dialogue: 0,0:01:50.32,0:01:51.69,Default,,0000,0000,0000,,nie przetrwalibyśmy. Dialogue: 0,0:01:51.69,0:01:52.83,Default,,0000,0000,0000,,Hazlitt potwierdza to Dialogue: 0,0:01:52.83,0:01:55.30,Default,,0000,0000,0000,,w dalszej części\Nswojego wspaniałego eseju. Dialogue: 0,0:01:55.30,0:01:58.28,Default,,0000,0000,0000,,Pisze: "Bez pomocy uprzedzeń i zwyczajów Dialogue: 0,0:01:58.28,0:02:00.80,Default,,0000,0000,0000,,nie wiedziałbym,\Njak przejść przez swój pokój, Dialogue: 0,0:02:00.80,0:02:03.20,Default,,0000,0000,0000,,jak się zachować w danej sytuacji Dialogue: 0,0:02:03.20,0:02:07.76,Default,,0000,0000,0000,,czy co czuć w danym momencie życia". Dialogue: 0,0:02:07.76,0:02:09.18,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy pod uwagę stronniczość. Dialogue: 0,0:02:09.18,0:02:11.96,Default,,0000,0000,0000,,Dzielimy świat na "my" kontra "oni", Dialogue: 0,0:02:11.96,0:02:13.74,Default,,0000,0000,0000,,na "nasz krąg" kontra "ich krąg", Dialogue: 0,0:02:13.74,0:02:14.95,Default,,0000,0000,0000,,i czasem robiąc to, Dialogue: 0,0:02:14.95,0:02:16.28,Default,,0000,0000,0000,,czujemy, że robimy coś złego Dialogue: 0,0:02:16.28,0:02:17.95,Default,,0000,0000,0000,,i wstydzimy się tego. Dialogue: 0,0:02:17.95,0:02:19.58,Default,,0000,0000,0000,,Ale czasami jesteśmy z tego dumni. Dialogue: 0,0:02:19.58,0:02:21.75,Default,,0000,0000,0000,,Otwarcie się do tego przyznajemy. Dialogue: 0,0:02:21.75,0:02:25.27,Default,,0000,0000,0000,,Moim ulubionym przykładem\Njest pytanie zadane przez widownię Dialogue: 0,0:02:25.28,0:02:28.45,Default,,0000,0000,0000,,podczas debaty republikanów\Nprzed ostatnimi wyborami. Dialogue: 0,0:02:28.45,0:02:31.10,Default,,0000,0000,0000,,(Wideo) Anderson Cooper:\NCzas na pytania od widowni Dialogue: 0,0:02:31.10,0:02:33.67,Default,,0000,0000,0000,,o pomoc zagraniczną, oddajemy pani głos. Dialogue: 0,0:02:33.67,0:02:36.97,Default,,0000,0000,0000,,Kobieta: Amerykanie cierpią Dialogue: 0,0:02:36.97,0:02:39.47,Default,,0000,0000,0000,,tutaj, w naszym kraju. Dialogue: 0,0:02:39.47,0:02:44.16,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego nadal wysyłamy\Npomoc zagraniczną do innych krajów, Dialogue: 0,0:02:44.16,0:02:47.45,Default,,0000,0000,0000,,kiedy sami potrzebujemy\Nkażdej dostępnej pomocy? Dialogue: 0,0:02:47.45,0:02:49.82,Default,,0000,0000,0000,,AC: Gubernatorze, co pan na to? Dialogue: 0,0:02:49.82,0:02:51.17,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:02:51.17,0:02:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Rick Perry: Oczywiście, myślę... Dialogue: 0,0:02:53.68,0:02:55.27,Default,,0000,0000,0000,,Paul Bloom: Każda osoba na scenie Dialogue: 0,0:02:55.27,0:02:57.02,Default,,0000,0000,0000,,zgadza się z przesłanką jej pytania, Dialogue: 0,0:02:57.02,0:02:59.37,Default,,0000,0000,0000,,bo jako Amerykanie\Npowinniśmy bardziej dbać Dialogue: 0,0:02:59.37,0:03:00.71,Default,,0000,0000,0000,,o Amerykanów niż o innych. Dialogue: 0,0:03:00.71,0:03:03.95,Default,,0000,0000,0000,,Zwykle poprzez poczucie solidarności, Dialogue: 0,0:03:03.95,0:03:07.28,Default,,0000,0000,0000,,lojalności, dumy, patriotyzmu,\Nludzie skłaniają się Dialogue: 0,0:03:07.28,0:03:10.16,Default,,0000,0000,0000,,w stronę swego kraju lub grupy etnicznej. Dialogue: 0,0:03:10.16,0:03:13.49,Default,,0000,0000,0000,,Niezależnie od polityki wielu ludzi\Njest dumnych z bycia Amerykanami Dialogue: 0,0:03:13.49,0:03:15.70,Default,,0000,0000,0000,,i przedkłada Amerykanów\Nnad inne narodowości. Dialogue: 0,0:03:15.70,0:03:18.52,Default,,0000,0000,0000,,Obywatele innych krajów czują \Nto samo wobec swojego narodu, Dialogue: 0,0:03:18.52,0:03:20.50,Default,,0000,0000,0000,,dotyczy to też przynależności etnicznej. Dialogue: 0,0:03:20.50,0:03:22.49,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy mogą się z tym nie zgodzić. Dialogue: 0,0:03:22.49,0:03:24.36,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy z was mogą być kosmopolitami, Dialogue: 0,0:03:24.36,0:03:26.59,Default,,0000,0000,0000,,którzy uważają,\Nże grupa etniczna czy narodowość Dialogue: 0,0:03:26.59,0:03:28.53,Default,,0000,0000,0000,,nie powinny kierować moralnością. Dialogue: 0,0:03:28.53,0:03:31.41,Default,,0000,0000,0000,,Ale nawet wy akceptujecie Dialogue: 0,0:03:31.41,0:03:33.42,Default,,0000,0000,0000,,pewne przywiązanie do grupy wewnętrznej Dialogue: 0,0:03:33.42,0:03:35.50,Default,,0000,0000,0000,,obejmującej przyjaciół i rodzinę, Dialogue: 0,0:03:35.50,0:03:37.24,Default,,0000,0000,0000,,do bliskich wam osób. Dialogue: 0,0:03:37.24,0:03:39.15,Default,,0000,0000,0000,,Nawet wy dokonujecie rozróżnienia Dialogue: 0,0:03:39.15,0:03:40.33,Default,,0000,0000,0000,,między „my” a „oni”. Dialogue: 0,0:03:40.33,0:03:43.37,Default,,0000,0000,0000,,To rozróżnienie jest naturalne Dialogue: 0,0:03:43.37,0:03:46.16,Default,,0000,0000,0000,,i często moralne,\Nale może przybrać zły obrót. Dialogue: 0,0:03:46.16,0:03:47.58,Default,,0000,0000,0000,,Opisano to w badaniu Dialogue: 0,0:03:47.58,0:03:50.45,Default,,0000,0000,0000,,psychologa społecznego, Henriego Tajfela. Dialogue: 0,0:03:50.45,0:03:52.92,Default,,0000,0000,0000,,Tajfel urodził się w Polsce w 1919 roku. Dialogue: 0,0:03:52.92,0:03:55.59,Default,,0000,0000,0000,,Wyjechał na studia do Francji, Dialogue: 0,0:03:55.59,0:03:57.95,Default,,0000,0000,0000,,bo jako Żyd nie mógł studiować w Polsce. Dialogue: 0,0:03:57.97,0:04:00.53,Default,,0000,0000,0000,,Później wstąpił do francuskiego wojska Dialogue: 0,0:04:00.53,0:04:01.84,Default,,0000,0000,0000,,podczas II wojny światowej. Dialogue: 0,0:04:01.84,0:04:03.87,Default,,0000,0000,0000,,Został schwytany i uwięziony Dialogue: 0,0:04:03.87,0:04:05.20,Default,,0000,0000,0000,,w obozie jenieckim. Dialogue: 0,0:04:05.20,0:04:07.37,Default,,0000,0000,0000,,Był to dla niego przeraźliwy czas, Dialogue: 0,0:04:07.37,0:04:08.99,Default,,0000,0000,0000,,bo gdyby odkryto, że jest Żydem, Dialogue: 0,0:04:08.99,0:04:11.24,Default,,0000,0000,0000,,zostałby przeniesiony\Ndo obozu koncentracyjnego, Dialogue: 0,0:04:11.24,0:04:13.20,Default,,0000,0000,0000,,którego prawdopodobnie nie przeżyłby. Dialogue: 0,0:04:13.20,0:04:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Po zakończeniu wojny, \Nkiedy został uwolniony, Dialogue: 0,0:04:15.96,0:04:18.32,Default,,0000,0000,0000,,większość jego przyjaciół\Ni rodziny nie żyła. Dialogue: 0,0:04:18.32,0:04:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Zajmował się różnymi rzeczami. Dialogue: 0,0:04:19.87,0:04:21.49,Default,,0000,0000,0000,,Pomagał sierotom wojennym, Dialogue: 0,0:04:21.49,0:04:23.41,Default,,0000,0000,0000,,jednak przede wszystkim interesowała go Dialogue: 0,0:04:23.41,0:04:24.70,Default,,0000,0000,0000,,nauka o uprzedzeniach, Dialogue: 0,0:04:24.70,0:04:26.37,Default,,0000,0000,0000,,więc gdy pojawiło się Dialogue: 0,0:04:26.37,0:04:29.01,Default,,0000,0000,0000,,prestiżowe brytyjskie stypendium\Nna badania stereotypów, Dialogue: 0,0:04:29.01,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,złożył wniosek, dostał stypendium Dialogue: 0,0:04:30.99,0:04:32.70,Default,,0000,0000,0000,,i rozpoczął wspaniałą karierę. Dialogue: 0,0:04:32.70,0:04:35.33,Default,,0000,0000,0000,,Jej punktem wyjściowym było spostrzeżenie, Dialogue: 0,0:04:35.33,0:04:39.64,Default,,0000,0000,0000,,że większość ludzi\Nniewłaściwie myślała o Holokauście. Dialogue: 0,0:04:39.66,0:04:41.95,Default,,0000,0000,0000,,Wielu ludzi, większość w tamtych czasach, Dialogue: 0,0:04:41.95,0:04:44.28,Default,,0000,0000,0000,,postrzegało Holokaust jako rodzaj Dialogue: 0,0:04:44.28,0:04:46.85,Default,,0000,0000,0000,,tragicznego błędu ze strony Niemców, Dialogue: 0,0:04:46.85,0:04:50.82,Default,,0000,0000,0000,,skazę genetyczną, osobowość autorytarną. Dialogue: 0,0:04:50.82,0:04:53.75,Default,,0000,0000,0000,,Tajfel to odrzucił. Dialogue: 0,0:04:53.75,0:04:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Powiedział, że to,\Nco widzimy w Holokauście, Dialogue: 0,0:04:55.86,0:04:57.66,Default,,0000,0000,0000,,jest tylko wyolbrzymieniem Dialogue: 0,0:04:57.66,0:04:59.49,Default,,0000,0000,0000,,normalnych procesów psychologicznych, Dialogue: 0,0:04:59.49,0:05:01.66,Default,,0000,0000,0000,,które zachodzą w każdym z nas. Dialogue: 0,0:05:01.66,0:05:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Żeby to zbadać, przeprowadził serię badań Dialogue: 0,0:05:03.99,0:05:05.95,Default,,0000,0000,0000,,na brytyjskich nastolatkach. Dialogue: 0,0:05:05.95,0:05:07.49,Default,,0000,0000,0000,,W jednym z badań Dialogue: 0,0:05:07.49,0:05:09.66,Default,,0000,0000,0000,,zadawał im różne pytania, Dialogue: 0,0:05:09.66,0:05:11.87,Default,,0000,0000,0000,,a potem, na podstawie odpowiedzi, mówił: Dialogue: 0,0:05:11.87,0:05:14.71,Default,,0000,0000,0000,,"Przejrzałem wasze odpowiedzi\Ni na ich podstawie ustaliłem Dialogue: 0,0:05:14.71,0:05:15.98,Default,,0000,0000,0000,,że jesteście albo...", Dialogue: 0,0:05:15.98,0:05:17.37,Default,,0000,0000,0000,,powiedział połowie z nich, Dialogue: 0,0:05:17.37,0:05:19.99,Default,,0000,0000,0000,,"albo miłośnikami Kandinskiego, \Nuwielbiacie jego prace, Dialogue: 0,0:05:19.99,0:05:22.91,Default,,0000,0000,0000,,lub miłośnikami Klee,\Nuwielbiacie jego prace". Dialogue: 0,0:05:22.91,0:05:24.82,Default,,0000,0000,0000,,Było to zupełnie zmyślone. Dialogue: 0,0:05:24.82,0:05:27.49,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedzi nie miały nic wspólnego\Nz Kandinskim lub Klee. Dialogue: 0,0:05:27.49,0:05:29.95,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie nie słyszeli\Nnawet o tych artystach. Dialogue: 0,0:05:29.95,0:05:32.45,Default,,0000,0000,0000,,Po prostu podzielił ich\Nlosowo na dwie grupy. Dialogue: 0,0:05:32.45,0:05:35.74,Default,,0000,0000,0000,,Odkrył jednak, że te kategorie\Nmiały znaczenie, Dialogue: 0,0:05:35.74,0:05:38.58,Default,,0000,0000,0000,,więc kiedy później dał badanym pieniądze, Dialogue: 0,0:05:38.58,0:05:39.66,Default,,0000,0000,0000,,woleli je przekazać Dialogue: 0,0:05:39.66,0:05:41.66,Default,,0000,0000,0000,,członkom swojej grupy Dialogue: 0,0:05:41.66,0:05:43.37,Default,,0000,0000,0000,,niż członkom drugiej grupy. Dialogue: 0,0:05:43.37,0:05:46.45,Default,,0000,0000,0000,,Co gorsza byli najbardziej zainteresowani Dialogue: 0,0:05:46.45,0:05:47.66,Default,,0000,0000,0000,,wyznaczeniem różnicy Dialogue: 0,0:05:47.66,0:05:50.24,Default,,0000,0000,0000,,między swoją grupą a innymi grupami, Dialogue: 0,0:05:50.24,0:05:52.91,Default,,0000,0000,0000,,więc rezygnowali z pieniędzy\Nna rzecz swojej grupy, Dialogue: 0,0:05:52.91,0:05:56.75,Default,,0000,0000,0000,,jeśli tym sposobem druga grupa\Nmiałaby jeszcze mniej. Dialogue: 0,0:05:56.75,0:06:00.39,Default,,0000,0000,0000,,Ta stronniczość zdaje się\Npojawiać bardzo wcześnie. Dialogue: 0,0:06:00.39,0:06:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Moja żona i współpracowniczka\Nz Uniwersytetu Yale, Karen Wynn, Dialogue: 0,0:06:03.34,0:06:05.17,Default,,0000,0000,0000,,przeprowadziła szereg badań z dziećmi, Dialogue: 0,0:06:05.17,0:06:07.37,Default,,0000,0000,0000,,przedstawiając im maskotki Dialogue: 0,0:06:07.37,0:06:09.37,Default,,0000,0000,0000,,z określonymi preferencjami żywieniowymi. Dialogue: 0,0:06:09.37,0:06:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Jedna lubi zieloną fasolkę, Dialogue: 0,0:06:11.32,0:06:13.41,Default,,0000,0000,0000,,inna lubi krakersy. Dialogue: 0,0:06:13.41,0:06:15.87,Default,,0000,0000,0000,,Sprawdzane są\Npreferencje żywieniowe dzieci, Dialogue: 0,0:06:15.87,0:06:18.58,Default,,0000,0000,0000,,które zwykle wolą krakersy. Dialogue: 0,0:06:18.58,0:06:23.33,Default,,0000,0000,0000,,Pytanie: czy ma to wpływ na sposób,\Nw jaki dzieci traktują maskotki? Dialogue: 0,0:06:23.33,0:06:25.15,Default,,0000,0000,0000,,Ma ogromne znaczenie. Dialogue: 0,0:06:25.15,0:06:26.49,Default,,0000,0000,0000,,Dzieci zwykle wolą maskotkę, Dialogue: 0,0:06:26.49,0:06:29.27,Default,,0000,0000,0000,,która ma takie same\Npreferencje żywieniowe jak one, Dialogue: 0,0:06:29.27,0:06:32.20,Default,,0000,0000,0000,,co gorsza, wolą maskotki, Dialogue: 0,0:06:32.20,0:06:35.12,Default,,0000,0000,0000,,które wymierzają kary\Nmaskotkom z innym gustem. Dialogue: 0,0:06:35.12,0:06:37.41,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:06:37.41,0:06:41.45,Default,,0000,0000,0000,,Wszędzie widzimy ten rodzaj psychologii\Ngrupy wewnętrznej i zewnętrznej. Dialogue: 0,0:06:41.45,0:06:42.78,Default,,0000,0000,0000,,W starciach politycznych Dialogue: 0,0:06:42.78,0:06:44.87,Default,,0000,0000,0000,,między grupami o różnych ideologiach, Dialogue: 0,0:06:44.87,0:06:48.70,Default,,0000,0000,0000,,w skrajnych przypadkach wojny, Dialogue: 0,0:06:48.70,0:06:51.66,Default,,0000,0000,0000,,gdzie grupa zewnętrzna\Nnie tylko dostaje mniej, Dialogue: 0,0:06:51.66,0:06:53.16,Default,,0000,0000,0000,,wręcz się ją odczłowiecza, Dialogue: 0,0:06:53.16,0:06:56.35,Default,,0000,0000,0000,,jak przy nazistowskim postrzeganiu Żydów Dialogue: 0,0:06:56.35,0:06:58.12,Default,,0000,0000,0000,,jako robactwa lub wszy, Dialogue: 0,0:06:58.12,0:07:01.66,Default,,0000,0000,0000,,lub amerykańskim postrzeganiu\NJapończyków jako szczurów. Dialogue: 0,0:07:01.66,0:07:04.45,Default,,0000,0000,0000,,Stereotypy też mogą przybrać zły obrót. Dialogue: 0,0:07:04.45,0:07:06.58,Default,,0000,0000,0000,,Często są racjonalne i przydatne, Dialogue: 0,0:07:06.58,0:07:08.53,Default,,0000,0000,0000,,ale czasami są irracjonalne, Dialogue: 0,0:07:08.53,0:07:09.49,Default,,0000,0000,0000,,dają złe odpowiedzi, Dialogue: 0,0:07:09.49,0:07:10.66,Default,,0000,0000,0000,,a innym razem Dialogue: 0,0:07:10.66,0:07:13.86,Default,,0000,0000,0000,,prowadzą do niemoralnych konsekwencji. Dialogue: 0,0:07:13.86,0:07:16.55,Default,,0000,0000,0000,,Przypadkiem najszerzej badanym Dialogue: 0,0:07:16.55,0:07:17.74,Default,,0000,0000,0000,,jest przypadek rasy. Dialogue: 0,0:07:17.76,0:07:19.40,Default,,0000,0000,0000,,Przeprowadzono fascynujące badanie Dialogue: 0,0:07:19.40,0:07:20.70,Default,,0000,0000,0000,,przed wyborami w 2008 roku, Dialogue: 0,0:07:20.70,0:07:24.16,Default,,0000,0000,0000,,w którym psycholodzy społeczni badali, Dialogue: 0,0:07:24.16,0:07:26.95,Default,,0000,0000,0000,,w jakim stopniu kandydaci\Nkojarzą się z Ameryką, Dialogue: 0,0:07:26.95,0:07:30.35,Default,,0000,0000,0000,,ściślej z amerykańską flagą. Dialogue: 0,0:07:30.35,0:07:32.24,Default,,0000,0000,0000,,W jednym z badań porównywali Dialogue: 0,0:07:32.24,0:07:34.37,Default,,0000,0000,0000,,Obamę i McCaina i odkryli, że McCaina Dialogue: 0,0:07:34.37,0:07:37.58,Default,,0000,0000,0000,,postrzega się jako bardziej\Namerykańskiego niż Obamę. Dialogue: 0,0:07:37.58,0:07:39.95,Default,,0000,0000,0000,,Słysząc to, ludzie nie są zbyt zaskoczeni. Dialogue: 0,0:07:39.95,0:07:41.91,Default,,0000,0000,0000,,McCain jest znanym bohaterem wojennym Dialogue: 0,0:07:41.91,0:07:43.70,Default,,0000,0000,0000,,i wielu przyznałoby otwarcie, Dialogue: 0,0:07:43.70,0:07:46.95,Default,,0000,0000,0000,,że jego historia jest bardziej\Namerykańska niż Obamy. Dialogue: 0,0:07:46.95,0:07:48.82,Default,,0000,0000,0000,,Ale porównano też Obamę Dialogue: 0,0:07:48.82,0:07:51.45,Default,,0000,0000,0000,,z brytyjskim premierem Tonym Blairem Dialogue: 0,0:07:51.45,0:07:53.53,Default,,0000,0000,0000,,i okazało się, że Blair\Nteż jest postrzegany Dialogue: 0,0:07:53.53,0:07:56.12,Default,,0000,0000,0000,,jako bardziej amerykański, Dialogue: 0,0:07:56.12,0:07:57.67,Default,,0000,0000,0000,,mimo że badani dobrze wiedzieli, Dialogue: 0,0:07:57.67,0:07:59.62,Default,,0000,0000,0000,,że nie jest Amerykaninem. Dialogue: 0,0:07:59.62,0:08:01.91,Default,,0000,0000,0000,,Ale reagowali oczywiście Dialogue: 0,0:08:01.91,0:08:04.37,Default,,0000,0000,0000,,na kolor skóry. Dialogue: 0,0:08:04.37,0:08:07.28,Default,,0000,0000,0000,,Te stereotypy i uprzedzenia Dialogue: 0,0:08:07.28,0:08:08.95,Default,,0000,0000,0000,,mają realne konsekwencje, Dialogue: 0,0:08:08.95,0:08:10.73,Default,,0000,0000,0000,,zarówno subtelne, jak i bardzo ważne. Dialogue: 0,0:08:10.73,0:08:14.71,Default,,0000,0000,0000,,W niedawno przeprowadzonym badaniu\Nnaukowcy wystawili na sprzedaż Dialogue: 0,0:08:14.71,0:08:17.12,Default,,0000,0000,0000,,na eBay'u karty baseballowe. Dialogue: 0,0:08:17.12,0:08:20.12,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre z nich trzymała biała dłoń, Dialogue: 0,0:08:20.12,0:08:21.62,Default,,0000,0000,0000,,inne trzymała czarna dłoń. Dialogue: 0,0:08:21.62,0:08:22.95,Default,,0000,0000,0000,,Były to te same karty. Dialogue: 0,0:08:22.95,0:08:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Te trzymane w czarnej dłoni Dialogue: 0,0:08:24.62,0:08:27.32,Default,,0000,0000,0000,,otrzymały znacząco niższe oferty cenowe Dialogue: 0,0:08:27.32,0:08:28.95,Default,,0000,0000,0000,,niż te trzymane w białej dłoni. Dialogue: 0,0:08:28.95,0:08:31.45,Default,,0000,0000,0000,,Na Uniwersytecie Stanforda Dialogue: 0,0:08:31.45,0:08:34.66,Default,,0000,0000,0000,,psycholodzy badali przypadki osób Dialogue: 0,0:08:34.66,0:08:38.45,Default,,0000,0000,0000,,skazanych za morderstwo białych osób. Dialogue: 0,0:08:38.45,0:08:41.58,Default,,0000,0000,0000,,Przy tych samych okolicznościach Dialogue: 0,0:08:41.58,0:08:44.24,Default,,0000,0000,0000,,kara śmierci jest bardziej prawdopodobna, Dialogue: 0,0:08:44.24,0:08:46.20,Default,,0000,0000,0000,,jeśli wyglądasz jak człowiek po prawej Dialogue: 0,0:08:46.20,0:08:47.74,Default,,0000,0000,0000,,niż po lewej. Dialogue: 0,0:08:47.74,0:08:50.19,Default,,0000,0000,0000,,Przede wszystkim dlatego, Dialogue: 0,0:08:50.19,0:08:52.82,Default,,0000,0000,0000,,że mężczyzna po prawej jest\Narchetypowo bardziej czarny, Dialogue: 0,0:08:52.82,0:08:54.62,Default,,0000,0000,0000,,bardziej afroamerykański, Dialogue: 0,0:08:54.62,0:08:57.12,Default,,0000,0000,0000,,i to najwyraźniej wpływa na decyzje ludzi Dialogue: 0,0:08:57.12,0:08:58.70,Default,,0000,0000,0000,,odnośnie tego, co z nim zrobić. Dialogue: 0,0:08:58.70,0:09:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy o tym wiemy, Dialogue: 0,0:09:00.28,0:09:01.95,Default,,0000,0000,0000,,jak możemy z tym walczyć? Dialogue: 0,0:09:01.95,0:09:03.58,Default,,0000,0000,0000,,Są różne sposoby. Dialogue: 0,0:09:03.58,0:09:07.91,Default,,0000,0000,0000,,Jednym jest przemawianie\Ndo ludzkich emocji, Dialogue: 0,0:09:07.91,0:09:09.79,Default,,0000,0000,0000,,do ludzkiej empatii, Dialogue: 0,0:09:09.81,0:09:12.15,Default,,0000,0000,0000,,co często robimy poprzez opowiadania. Dialogue: 0,0:09:12.15,0:09:14.25,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli jesteś liberalnym rodzicem Dialogue: 0,0:09:14.25,0:09:15.88,Default,,0000,0000,0000,,i chcesz przekonać swoje dzieci Dialogue: 0,0:09:15.88,0:09:17.77,Default,,0000,0000,0000,,do zalet nietradycyjnych rodzin, Dialogue: 0,0:09:17.77,0:09:20.50,Default,,0000,0000,0000,,możesz im dać taką książkę. \N["Heather ma dwie mamusie"]. Dialogue: 0,0:09:20.50,0:09:22.79,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli jesteś konserwatywny\Ni masz inne podejście, Dialogue: 0,0:09:22.79,0:09:24.32,Default,,0000,0000,0000,,możesz im dać taką książkę. Dialogue: 0,0:09:24.32,0:09:27.21,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) ["Pomocy! Mamo!\NPod moim łóżkiem są liberałowie!"]. Dialogue: 0,0:09:27.21,0:09:29.40,Default,,0000,0000,0000,,Opowieści mogą zmieniać Dialogue: 0,0:09:29.40,0:09:31.58,Default,,0000,0000,0000,,anonimowych obcych\Nw ludzi, którzy się liczą. Dialogue: 0,0:09:31.58,0:09:34.28,Default,,0000,0000,0000,,To, że troszczymy się o ludzi, Dialogue: 0,0:09:34.28,0:09:36.56,Default,,0000,0000,0000,,kiedy widzimy w nich jednostki, Dialogue: 0,0:09:36.56,0:09:38.49,Default,,0000,0000,0000,,ma odzwierciedlenie w historii. Dialogue: 0,0:09:38.49,0:09:40.21,Default,,0000,0000,0000,,Stalin powiedział podobno: Dialogue: 0,0:09:40.21,0:09:41.84,Default,,0000,0000,0000,,"Jedna śmierć to tragedia, Dialogue: 0,0:09:41.84,0:09:43.78,Default,,0000,0000,0000,,milion – to statystyka". Dialogue: 0,0:09:43.78,0:09:45.45,Default,,0000,0000,0000,,Matka Teresa powiedziała: Dialogue: 0,0:09:45.45,0:09:47.46,Default,,0000,0000,0000,,"Patrząc w tłum, niczego nie zrobię. Dialogue: 0,0:09:47.46,0:09:49.37,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc na jednostkę, zareaguję”. Dialogue: 0,0:09:49.38,0:09:50.95,Default,,0000,0000,0000,,Psycholodzy badali to zjawisko. Dialogue: 0,0:09:50.95,0:09:52.91,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym badaniu Dialogue: 0,0:09:52.91,0:09:55.15,Default,,0000,0000,0000,,uczestnicy dostali listę faktów o kryzysie Dialogue: 0,0:09:55.15,0:09:58.95,Default,,0000,0000,0000,,i zbadano, ile wpłaciliby na zbiórkę, Dialogue: 0,0:09:58.95,0:10:00.99,Default,,0000,0000,0000,,żeby rozwiązać ten kryzys. Dialogue: 0,0:10:00.99,0:10:03.69,Default,,0000,0000,0000,,Drugiej grupie nie podano żadnych faktów, Dialogue: 0,0:10:03.69,0:10:05.55,Default,,0000,0000,0000,,ale przedstawiono im jedną osobę, Dialogue: 0,0:10:05.55,0:10:07.45,Default,,0000,0000,0000,,podano imię i pokazano twarz. Dialogue: 0,0:10:07.45,0:10:10.34,Default,,0000,0000,0000,,Ci ludzie byli o wiele hojniejsi. Dialogue: 0,0:10:10.34,0:10:12.45,Default,,0000,0000,0000,,To nic nowego Dialogue: 0,0:10:12.45,0:10:15.52,Default,,0000,0000,0000,,dla osób zaangażowanych\Nw działalność charytatywną. Dialogue: 0,0:10:15.52,0:10:17.12,Default,,0000,0000,0000,,Zwykle nie zasypuje się ludzi Dialogue: 0,0:10:17.12,0:10:18.82,Default,,0000,0000,0000,,faktami i statystykami. Dialogue: 0,0:10:18.82,0:10:20.24,Default,,0000,0000,0000,,Pokazuje się raczej twarze, Dialogue: 0,0:10:20.24,0:10:21.74,Default,,0000,0000,0000,,pokazuje się ludzi. Dialogue: 0,0:10:21.74,0:10:24.45,Default,,0000,0000,0000,,Możliwe, że wyrażając\Nwspółczucie wobec jednostki, Dialogue: 0,0:10:24.45,0:10:28.03,Default,,0000,0000,0000,,może ono być przeniesione na grupę, Dialogue: 0,0:10:28.03,0:10:29.80,Default,,0000,0000,0000,,do której ta jednostka należy. Dialogue: 0,0:10:29.80,0:10:32.26,Default,,0000,0000,0000,,To Harriet Beecher Stowe. Dialogue: 0,0:10:32.26,0:10:33.98,Default,,0000,0000,0000,,Historia, może zmyślona, mówi o tym, Dialogue: 0,0:10:33.98,0:10:36.26,Default,,0000,0000,0000,,że prezydent Lincoln zaprosił ją Dialogue: 0,0:10:36.26,0:10:38.69,Default,,0000,0000,0000,,do Białego Domu w trakcie wojny secesyjnej Dialogue: 0,0:10:38.69,0:10:40.24,Default,,0000,0000,0000,,i powiedział do niej: Dialogue: 0,0:10:40.24,0:10:43.58,Default,,0000,0000,0000,,"Więc ty jesteś tą małą kobietą,\Nktóra wywołała tę wielką wojnę”. Dialogue: 0,0:10:43.58,0:10:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Mówił o "Chacie wuja Toma”. Dialogue: 0,0:10:44.95,0:10:47.43,Default,,0000,0000,0000,,"Chata wuja Toma" nie jest \Nwielkim dziełem filozofii Dialogue: 0,0:10:47.43,0:10:50.66,Default,,0000,0000,0000,,czy teologii, może nawet nie literatury, Dialogue: 0,0:10:50.66,0:10:52.20,Default,,0000,0000,0000,,ale skłania ludzi do tego, Dialogue: 0,0:10:52.20,0:10:55.41,Default,,0000,0000,0000,,żeby postawili się w sytuacji osób, Dialogue: 0,0:10:55.41,0:10:57.83,Default,,0000,0000,0000,,w której inaczej by się nie znaleźli, Dialogue: 0,0:10:57.83,0:10:59.99,Default,,0000,0000,0000,,żeby postawili się w sytuacji niewolników. Dialogue: 0,0:10:59.99,0:11:02.74,Default,,0000,0000,0000,,To równie dobrze mogło być katalizatorem Dialogue: 0,0:11:02.74,0:11:04.72,Default,,0000,0000,0000,,wielkiej przemiany społecznej. Dialogue: 0,0:11:04.72,0:11:06.06,Default,,0000,0000,0000,,Obserwując Amerykę Dialogue: 0,0:11:06.08,0:11:08.45,Default,,0000,0000,0000,,w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci, Dialogue: 0,0:11:08.45,0:11:12.66,Default,,0000,0000,0000,,można śmiało przypuszczać,\Nże takie programy jak "The Cosby Show" Dialogue: 0,0:11:12.66,0:11:15.45,Default,,0000,0000,0000,,radykalnie zmieniły podejście\NAmerykanów do Afroamerykanów, Dialogue: 0,0:11:15.45,0:11:18.26,Default,,0000,0000,0000,,a programy takie jak\N"Will i Grace” i "Współczesna rodzina” Dialogue: 0,0:11:18.26,0:11:19.61,Default,,0000,0000,0000,,zmieniły stosunek Amerykanów Dialogue: 0,0:11:19.61,0:11:21.16,Default,,0000,0000,0000,,do homoseksualistów. Dialogue: 0,0:11:21.16,0:11:22.92,Default,,0000,0000,0000,,Chyba nie przesadzam, twierdząc, Dialogue: 0,0:11:22.92,0:11:25.91,Default,,0000,0000,0000,,że głównym katalizatorem\Nmoralnej zmiany w Ameryce Dialogue: 0,0:11:25.91,0:11:28.99,Default,,0000,0000,0000,,jest serial komediowy. Dialogue: 0,0:11:28.99,0:11:31.34,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie chodzi tylko o emocje. Dialogue: 0,0:11:31.34,0:11:32.46,Default,,0000,0000,0000,,Chcę zakończyć apelem Dialogue: 0,0:11:32.46,0:11:33.62,Default,,0000,0000,0000,,do siły rozumu. Dialogue: 0,0:11:33.62,0:11:36.03,Default,,0000,0000,0000,,W znakomitej książce: Dialogue: 0,0:11:36.03,0:11:37.61,Default,,0000,0000,0000,,”Zmierzch przemocy” Dialogue: 0,0:11:37.61,0:11:38.95,Default,,0000,0000,0000,,Steven Pinker pisze, Dialogue: 0,0:11:38.95,0:11:41.37,Default,,0000,0000,0000,,że Stary Testament każe kochać bliźniego, Dialogue: 0,0:11:41.37,0:11:44.75,Default,,0000,0000,0000,,a Nowy Testament mówi,\Nżeby miłować nieprzyjaciół, Dialogue: 0,0:11:44.75,0:11:46.76,Default,,0000,0000,0000,,ale tak naprawdę\Nnie kocham żadnego z nich, Dialogue: 0,0:11:46.76,0:11:48.41,Default,,0000,0000,0000,,ale nie chcę ich zabić. Dialogue: 0,0:11:48.41,0:11:50.28,Default,,0000,0000,0000,,Wiem, że mam wobec nich zobowiązania, Dialogue: 0,0:11:50.28,0:11:53.32,Default,,0000,0000,0000,,ale moje moralne uczucia wobec nich, \Nmoje moralne przekonania Dialogue: 0,0:11:53.32,0:11:56.33,Default,,0000,0000,0000,,odnośnie tego, jak powinienem się\Nwobec nich zachowywać, Dialogue: 0,0:11:56.33,0:11:57.74,Default,,0000,0000,0000,,nie opierają się na miłości. Dialogue: 0,0:11:57.74,0:12:00.33,Default,,0000,0000,0000,,Opierają się na rozumieniu praw człowieka, Dialogue: 0,0:12:00.33,0:12:03.10,Default,,0000,0000,0000,,na wierze, że ich życie jest\Ntak samo wartościowe dla nich, Dialogue: 0,0:12:03.10,0:12:04.88,Default,,0000,0000,0000,,jak moje życie dla mnie. Dialogue: 0,0:12:04.88,0:12:06.85,Default,,0000,0000,0000,,Pinker popiera swoją tezę opowieścią Dialogue: 0,0:12:06.85,0:12:08.58,Default,,0000,0000,0000,,wielkiego filozofa, Adama Smitha, Dialogue: 0,0:12:08.58,0:12:10.05,Default,,0000,0000,0000,,którą też chcę wam przekazać, Dialogue: 0,0:12:10.05,0:12:11.07,Default,,0000,0000,0000,,trochę dopasowując ją Dialogue: 0,0:12:11.07,0:12:12.37,Default,,0000,0000,0000,,do współczesności. Dialogue: 0,0:12:12.37,0:12:14.92,Default,,0000,0000,0000,,Adam Smith najpierw prosi,\Nżebyście wyobrazili sobie Dialogue: 0,0:12:14.92,0:12:16.60,Default,,0000,0000,0000,,śmierć tysięcy ludzi w kraju, Dialogue: 0,0:12:16.60,0:12:20.46,Default,,0000,0000,0000,,który nie jest ci znany. Dialogue: 0,0:12:20.46,0:12:24.65,Default,,0000,0000,0000,,Mogą to być Chiny, Indie\Nlub kraj w Afryce. Dialogue: 0,0:12:24.65,0:12:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Smith pyta, jakbyś zareagował? Dialogue: 0,0:12:27.22,0:12:29.06,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzielibyście: "Wielka szkoda!", Dialogue: 0,0:12:29.06,0:12:31.20,Default,,0000,0000,0000,,a wasze życie toczyłoby się dalej. Dialogue: 0,0:12:31.20,0:12:33.44,Default,,0000,0000,0000,,Otworzylibyście stronę "New York Timesa" Dialogue: 0,0:12:33.44,0:12:36.24,Default,,0000,0000,0000,,i przeczytali o tym,\Na to się przecież zdarza na co dzień, Dialogue: 0,0:12:36.24,0:12:37.85,Default,,0000,0000,0000,,i żylibyście dalej swoim życiem. Dialogue: 0,0:12:37.85,0:12:39.99,Default,,0000,0000,0000,,Potem Smith każe sobie wyobrazić, Dialogue: 0,0:12:39.99,0:12:41.41,Default,,0000,0000,0000,,że dowiadujesz się, że jutro Dialogue: 0,0:12:41.41,0:12:44.30,Default,,0000,0000,0000,,mają ci odciąć mały palec. Dialogue: 0,0:12:44.30,0:12:46.15,Default,,0000,0000,0000,,Smith uważa, że to miałoby znaczenie. Dialogue: 0,0:12:46.15,0:12:47.47,Default,,0000,0000,0000,,Nie mógłbyś spać w nocy, Dialogue: 0,0:12:47.47,0:12:48.66,Default,,0000,0000,0000,,ciągle byś o tym myślał. Dialogue: 0,0:12:48.66,0:12:51.11,Default,,0000,0000,0000,,Tu trzeba zadać pytanie: Dialogue: 0,0:12:51.11,0:12:53.62,Default,,0000,0000,0000,,Czy poświęciłbyś tysiące istnień, Dialogue: 0,0:12:53.62,0:12:55.28,Default,,0000,0000,0000,,żeby uratować swój mały palec? Dialogue: 0,0:12:55.28,0:12:57.85,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedzcie sobie w myśli na to pytanie. Dialogue: 0,0:12:57.85,0:13:00.49,Default,,0000,0000,0000,,Smith twierdzi, że absolutnie nie, Dialogue: 0,0:13:00.49,0:13:01.91,Default,,0000,0000,0000,,co za niedorzeczna myśl. Dialogue: 0,0:13:01.91,0:13:03.37,Default,,0000,0000,0000,,Rodzi to pytanie, Dialogue: 0,0:13:03.37,0:13:05.34,Default,,0000,0000,0000,,jak to ujmuje Smith: Dialogue: 0,0:13:05.34,0:13:08.02,Default,,0000,0000,0000,,"Skoro nasze bierne uczucia\Nsą prawie zawsze Dialogue: 0,0:13:08.02,0:13:09.23,Default,,0000,0000,0000,,wstrętne i samolubne, Dialogue: 0,0:13:09.23,0:13:11.55,Default,,0000,0000,0000,,jak to możliwe,\Nże nasze aktywne zasady są często Dialogue: 0,0:13:11.55,0:13:13.06,Default,,0000,0000,0000,,tak hojne i szlachetne?”. Dialogue: 0,0:13:13.06,0:13:15.28,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedź jest następująca: Dialogue: 0,0:13:15.29,0:13:16.78,Default,,0000,0000,0000,,"To rozum, prawo i sumienie Dialogue: 0,0:13:16.78,0:13:18.32,Default,,0000,0000,0000,,przemawiają do nas, Dialogue: 0,0:13:18.32,0:13:21.75,Default,,0000,0000,0000,,mówią nam, choć czujemy się wyjątkowi, Dialogue: 0,0:13:21.75,0:13:23.70,Default,,0000,0000,0000,,że jesteśmy tylko jednymi z wielu, Dialogue: 0,0:13:23.70,0:13:26.34,Default,,0000,0000,0000,,i pod żadnym względem\Nnie jesteśmy lepsi niż inni". Dialogue: 0,0:13:26.34,0:13:28.22,Default,,0000,0000,0000,,Ta ostatnia część jest często opisywana Dialogue: 0,0:13:28.22,0:13:31.18,Default,,0000,0000,0000,,jako zasada bezstronności. Dialogue: 0,0:13:31.18,0:13:33.57,Default,,0000,0000,0000,,Ta zasada pojawia się Dialogue: 0,0:13:33.57,0:13:36.05,Default,,0000,0000,0000,,we wszystkich religiach świata, Dialogue: 0,0:13:36.05,0:13:38.33,Default,,0000,0000,0000,,we wszystkich odmianach złotej zasady Dialogue: 0,0:13:38.33,0:13:40.52,Default,,0000,0000,0000,,i we wszystkich\Nteoriach etycznych na świecie, Dialogue: 0,0:13:40.52,0:13:42.91,Default,,0000,0000,0000,,które różnią się od siebie\Npod wieloma względami, Dialogue: 0,0:13:42.91,0:13:46.04,Default,,0000,0000,0000,,ale opierają się na założeniu,\Nże powinniśmy osądzać moralne czyny Dialogue: 0,0:13:46.04,0:13:48.26,Default,,0000,0000,0000,,z bezstronnego punktu widzenia. Dialogue: 0,0:13:48.26,0:13:50.66,Default,,0000,0000,0000,,Według mnie ten pogląd\Nzostał najlepiej wyrażony Dialogue: 0,0:13:50.66,0:13:52.99,Default,,0000,0000,0000,,nie przez teologa czy filozofa, Dialogue: 0,0:13:52.99,0:13:54.68,Default,,0000,0000,0000,,ale przez Humphreya Bogarta Dialogue: 0,0:13:54.68,0:13:55.84,Default,,0000,0000,0000,,pod koniec "Casablanki”. Dialogue: 0,0:13:55.84,0:13:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Uwaga, spoiler! Dialogue: 0,0:13:57.55,0:14:00.66,Default,,0000,0000,0000,,Mówi swojej kochance, że muszą się rozstać Dialogue: 0,0:14:00.66,0:14:02.33,Default,,0000,0000,0000,,dla dobra ogółu Dialogue: 0,0:14:02.33,0:14:04.25,Default,,0000,0000,0000,,i mówi do niej, nie będę udawał akcentu, Dialogue: 0,0:14:04.25,0:14:06.23,Default,,0000,0000,0000,,ale mówi: "Niewiele trzeba, aby dostrzec, Dialogue: 0,0:14:06.23,0:14:07.75,Default,,0000,0000,0000,,że problemy trzech małych ludzi Dialogue: 0,0:14:07.75,0:14:10.42,Default,,0000,0000,0000,,są zupełnie nieważne\Nw tym szalonym świecie”. Dialogue: 0,0:14:10.42,0:14:13.66,Default,,0000,0000,0000,,Rozum pozwala nam kontrolować popędy. Dialogue: 0,0:14:13.66,0:14:14.91,Default,,0000,0000,0000,,Może motywować nas Dialogue: 0,0:14:14.91,0:14:16.49,Default,,0000,0000,0000,,do wyrażania empatii, Dialogue: 0,0:14:16.49,0:14:18.88,Default,,0000,0000,0000,,do napisania książki jak "Chata wuja Toma” Dialogue: 0,0:14:18.88,0:14:20.63,Default,,0000,0000,0000,,lub do przeczytania takiej książki. Dialogue: 0,0:14:20.63,0:14:23.27,Default,,0000,0000,0000,,Rozum może motywować nas do tworzenia Dialogue: 0,0:14:23.27,0:14:25.04,Default,,0000,0000,0000,,zwyczajów, zakazów, praw, Dialogue: 0,0:14:25.04,0:14:26.63,Default,,0000,0000,0000,,które powstrzymają nas Dialogue: 0,0:14:26.63,0:14:28.43,Default,,0000,0000,0000,,przed działaniem pod wpływem impulsu, Dialogue: 0,0:14:28.43,0:14:30.24,Default,,0000,0000,0000,,kiedy czujemy, że jako istoty rozumne, Dialogue: 0,0:14:30.24,0:14:32.07,Default,,0000,0000,0000,,powinniśmy być ograniczeni prawem. Dialogue: 0,0:14:32.07,0:14:33.45,Default,,0000,0000,0000,,Do tego służy konstytucja. Dialogue: 0,0:14:33.45,0:14:35.98,Default,,0000,0000,0000,,Konstytucja to coś,\Nco powstało w przeszłości Dialogue: 0,0:14:35.98,0:14:37.90,Default,,0000,0000,0000,,i obowiązuje w teraźniejszości. Dialogue: 0,0:14:37.90,0:14:38.84,Default,,0000,0000,0000,,Według niej Dialogue: 0,0:14:38.84,0:14:41.29,Default,,0000,0000,0000,,nieważne, jak bardzo pragniemy\Nponownie wybrać Dialogue: 0,0:14:41.29,0:14:43.42,Default,,0000,0000,0000,,popularnego prezydenta\Nna trzecią kadencję, Dialogue: 0,0:14:43.42,0:14:46.15,Default,,0000,0000,0000,,nieważne, jak mocno\Nbiali Amerykanie mogą wierzyć, Dialogue: 0,0:14:46.15,0:14:49.87,Default,,0000,0000,0000,,że niewolnictwo powinno być\Nprzywrócone, nie możemy tego zrobić. Dialogue: 0,0:14:49.87,0:14:51.12,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy ograniczeni. Dialogue: 0,0:14:51.12,0:14:53.45,Default,,0000,0000,0000,,Ograniczamy się też na inne sposoby. Dialogue: 0,0:14:53.45,0:14:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Wiemy, że przy wyborze kogoś do pracy, Dialogue: 0,0:14:58.52,0:15:00.03,Default,,0000,0000,0000,,do otrzymania nagrody, Dialogue: 0,0:15:00.03,0:15:02.85,Default,,0000,0000,0000,,dyskryminujemy ludzi ze względu na rasę, Dialogue: 0,0:15:02.85,0:15:04.49,Default,,0000,0000,0000,,płeć, Dialogue: 0,0:15:04.49,0:15:06.52,Default,,0000,0000,0000,,atrakcyjność Dialogue: 0,0:15:06.52,0:15:09.74,Default,,0000,0000,0000,,i czasami możemy powiedzieć:\N„To dobrze, tak powinno być”, Dialogue: 0,0:15:09.74,0:15:11.78,Default,,0000,0000,0000,,ale innym razem mówimy: „To jest złe”. Dialogue: 0,0:15:11.78,0:15:13.53,Default,,0000,0000,0000,,Zatem, żeby to zwalczyć, Dialogue: 0,0:15:13.53,0:15:15.78,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko staramy się bardziej, Dialogue: 0,0:15:15.78,0:15:18.20,Default,,0000,0000,0000,,ale też tworzymy sytuacje, Dialogue: 0,0:15:18.20,0:15:22.32,Default,,0000,0000,0000,,w których inne źródła informacji\Nnie mogą wpłynąć na naszą decyzję, Dialogue: 0,0:15:22.32,0:15:23.63,Default,,0000,0000,0000,,dlatego wiele orkiestr Dialogue: 0,0:15:23.63,0:15:25.59,Default,,0000,0000,0000,,przesłuchuje muzyków za zasłoną, Dialogue: 0,0:15:25.59,0:15:27.87,Default,,0000,0000,0000,,żeby zdobyć wyłącznie istotne informacje, Dialogue: 0,0:15:27.87,0:15:30.16,Default,,0000,0000,0000,,te, które mają znaczenie. Dialogue: 0,0:15:30.16,0:15:32.95,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że uprzedzenia i stronniczość Dialogue: 0,0:15:32.95,0:15:35.58,Default,,0000,0000,0000,,ilustrują pierwotną dwoistość\Nludzkiej natury. Dialogue: 0,0:15:35.58,0:15:39.16,Default,,0000,0000,0000,,Mamy przeczucia, instynkty, emocje, Dialogue: 0,0:15:39.16,0:15:41.93,Default,,0000,0000,0000,,które wpływają na nasze oceny i działania Dialogue: 0,0:15:41.93,0:15:43.45,Default,,0000,0000,0000,,w dobry i zły sposób, Dialogue: 0,0:15:43.45,0:15:47.62,Default,,0000,0000,0000,,ale jesteśmy też zdolni\Ndo racjonalnych przemyśleń Dialogue: 0,0:15:47.62,0:15:49.33,Default,,0000,0000,0000,,i inteligentnego planowania, Dialogue: 0,0:15:49.33,0:15:51.99,Default,,0000,0000,0000,,Tych zdolności możemy użyć\Nw niektórych sytuacjach, Dialogue: 0,0:15:51.99,0:15:54.14,Default,,0000,0000,0000,,żeby czasem wzmocnić emocje, Dialogue: 0,0:15:54.14,0:15:56.95,Default,,0000,0000,0000,,a czasem je stłumić. Dialogue: 0,0:15:56.95,0:15:58.14,Default,,0000,0000,0000,,W ten właśnie sposób Dialogue: 0,0:15:58.14,0:16:00.95,Default,,0000,0000,0000,,rozum pomaga nam tworzyć lepszy świat. Dialogue: 0,0:16:00.95,0:16:02.98,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję. Dialogue: 0,0:16:02.98,0:16:07.40,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)