0:00:00.844,0:00:03.222
เวลาที่นึกถึงอคติหรือความลำเอียง

0:00:03.222,0:00:05.366
เรานึกถึงคนโง่เง่าและชั่วร้าย

0:00:05.366,0:00:07.820
ที่ทำเรื่องโง่เง่าและชั่วร้าย

0:00:07.820,0:00:09.890
และความคิดแบบนี้ก็ได้รับการสรุป

0:00:09.890,0:00:12.358
โดยนักวิจารณ์ชาวอังกฤษ วิลเลียม แฮซลิตต์

0:00:12.358,0:00:15.293
ผู้เขียน [br]"อคติคือลูกหลานของความเพิกเฉยไม่ใส่ใจ"

0:00:15.293,0:00:17.405
ผมอยากจะโน้มน้าวคุณสักหน่อย

0:00:17.405,0:00:19.040
ว่านี่เป็นสิ่งที่เข้าใจกันผิด

0:00:19.040,0:00:20.772
ผมอยากพูดให้คุณเชื่อว่า

0:00:20.772,0:00:22.495
อคติและความลำเอียง

0:00:22.495,0:00:25.783
เป็นเรื่องธรรมชาติ บ่อยครั้งเป็นเรื่องมีเหตุผล

0:00:25.783,0:00:27.614
และบางครั้งก็เป็นสิ่งที่มีศีลธรรม

0:00:27.614,0:00:29.866
และผมคิดว่าเมื่อเราเข้าใจธรรมชาติของมัน

0:00:29.866,0:00:32.375
เราก็จะเข้าใจมันได้ดีขึ้น

0:00:32.375,0:00:33.432
เมื่อเราใช้มันแบบผิดๆ

0:00:33.432,0:00:35.200
แล้วเกิดผลร้ายตามมา

0:00:35.200,0:00:37.525
และเราก็จะได้รู้วิธีที่ดีกว่าเพื่อจัดการกับมัน

0:00:37.525,0:00:39.207
เมื่อสิ่งนี้เกิดขึ้น

0:00:39.207,0:00:42.234
เรามาเริ่มกันที่การเหมารวม คุณมองมาที่ผม

0:00:42.234,0:00:44.480
คุณรู้จักชื่อผม[br]รู้ข้อมูลบางอย่างเกี่ยวกับผม

0:00:44.480,0:00:46.309
และคุณก็อาจตัดสินเรื่องบางอย่าง[br]เกี่ยวกับตัวผมได้

0:00:46.309,0:00:49.162
คุณอาจเดาเรื่องเชื้อชาติของผม

0:00:49.162,0:00:52.443
ความมีส่วนร่วมทางการเมือง [br]ความเชื่อทางศาสนา

0:00:52.443,0:00:54.542
และที่จริง [br]การตัดสินเบื้องต้นเหล่านี้ก็มักถูกต้อง

0:00:54.542,0:00:56.724
เราเก่งเรื่องแบบนี้

0:00:56.724,0:00:58.207
และที่เราเก่งเรื่องแบบนี้

0:00:58.207,0:01:00.940
เพราะความสามารถในการจัดกลุ่มผู้คน

0:01:00.940,0:01:04.195
ไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นลอยๆ ในใจโดยไม่มีเหตุผล

0:01:04.195,0:01:06.511
แต่เป็นกรณีจำเพาะ

0:01:06.511,0:01:08.166
ของกระบวนการตามธรรมชาติ

0:01:08.166,0:01:09.785
ซึ่งก็คือ เมื่อเรามีประสบการณ์บางอย่าง

0:01:09.785,0:01:11.326
กับสิ่งของหรือผู้คนในโลกใบนี้

0:01:11.326,0:01:12.575
ที่เราสามารถจัดกลุ่มได้

0:01:12.575,0:01:15.031
เราก็สามารถใช้ประสบการณ์ของเรา[br]ในการกำหนดลักษณะอย่างกว้างๆ

0:01:15.031,0:01:17.390
ของประสบการณ์ใหม่ที่อยู่ในหมวดหมู่เหล่านี้

0:01:17.390,0:01:19.757
ทุกคนที่นี่คงเคยมีประสบการณ์มากมาย

0:01:19.757,0:01:22.010
ที่เกี่ยวกับเก้าอี้ แอปเปิ้ล และสุนัข

0:01:22.010,0:01:23.646
และสิ่งเหล่านี้ คงทำให้คุณเห็นได้

0:01:23.646,0:01:25.998
ถึงตัวอย่างที่คุณไม่คุ้นเคย [br]และคุณก็สามารถเดาได้

0:01:25.998,0:01:27.314
ว่าคุณนั่งบนเก้าอี้ได้

0:01:27.314,0:01:29.879
แอปเปิ้ลกินได้ และสุนัขคงจะเห่า

0:01:29.879,0:01:31.643
แต่เราอาจเดาผิด

0:01:31.643,0:01:33.443
เก้าอี้อาจล้มพับลงถ้าเรานั่ง

0:01:33.443,0:01:35.665
แอปเปิ้ลอาจอาบยาพิษ สุนัขอาจจะไม่เห่า

0:01:35.665,0:01:38.535
และที่จริง นี่สุนัขผมชื่อเทสซี่ และมันไม่เห่า

0:01:38.535,0:01:41.294
แต่ส่วนใหญ่ เราเก่งเรื่องพวกนี้

0:01:41.294,0:01:43.210
ส่วนใหญ่แล้ว เราเดาเรื่องพวกนี้ถูก

0:01:43.210,0:01:45.024
ทั้งในแง่ที่เกี่ยวข้องกับสังคม และส่วนที่ไม่เกี่ยว

0:01:45.024,0:01:46.973
และถ้าเราไม่มีความสามารถที่จะทำเช่นนั้น

0:01:46.973,0:01:50.189
ถ้าเราไม่มีความสามารถในการคาดเดา[br]สิ่งใหม่ๆ ที่เราพบเจอ

0:01:50.189,0:01:51.640
เราอาจไม่มีชีวิตรอด

0:01:51.640,0:01:54.509
ที่จริง แฮซลิตต์ได้เขียนไว้ในบทความชิ้นถัดมา

0:01:54.509,0:01:55.994
ยอมรับว่าจริง

0:01:55.994,0:01:58.536
เขาเขียนว่า "ถ้าไม่ได้อคติและ[br]ธรรมเนียมปฎิบัติคอยช่วยไว้

0:01:58.536,0:02:00.876
ผมคงไม่รู้วิธีที่จะเดินข้ามไปอีกฟากของห้อง

0:02:00.876,0:02:03.328
หรือไม่รู้วิธีปฏิบัติตัวไม่ว่าในสถานการณ์ไหน

0:02:03.328,0:02:07.531
และไม่รู้ว่าควรรู้สึกอย่างไร[br]ในแง่มุมต่างๆ ที่เกี่ยวกับชีวิต"

0:02:07.531,0:02:09.040
หรือความลำเอียง

0:02:09.040,0:02:10.748
บางครั้ง เราก็แบ่งโลกเป็นสองฟาก

0:02:10.748,0:02:13.749
พวกเรากับพวกเขา คนในกลุ่มกับนอกกลุ่ม

0:02:13.749,0:02:14.910
และบางครั้งเวลาที่เราทำแบบนี้

0:02:14.910,0:02:16.467
เราก็รู้ว่าเรากำลังทำอะไรผิด

0:02:16.467,0:02:18.140
แล้วก็รู้สึกละอาย

0:02:18.140,0:02:19.623
แต่บางครั้งเราก็รู้สึกภูมิใจ

0:02:19.623,0:02:21.436
เรายอมรับว่าเราลำเอียงได้อย่างเปิดเผย

0:02:21.436,0:02:22.718
และตัวอย่างที่ผมชอบมาก

0:02:22.718,0:02:25.120
คือคำถามที่มาจากกลุ่มผู้ฟัง

0:02:25.120,0:02:27.837
การอภิปรายของพรรครีพลับลิกัน[br]ก่อนการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมา

0:02:27.837,0:02:30.129
แอนเดอร์สัน คูเปอร์: มีใครมีคำถามอะไรไหม

0:02:30.129,0:02:34.310
มีคำถามเรื่องความช่วยเหลือต่างประเทศไหมครับ[br]เชิญครับ

0:02:34.310,0:02:36.546
ผู้ฟัง: ชาวอเมริกันกำลังเป็นทุกข์

0:02:36.546,0:02:39.183
อยู่ในประเทศของตัวเองอยู่

0:02:39.183,0:02:42.531
ทำไมเรายังต้องส่งความช่วยเหลือ

0:02:42.531,0:02:43.847
ไปต่างประเทศอีก

0:02:43.847,0:02:47.950
ในเมื่อสิ่งที่จำเป็นจริงๆ คือการเอาตัวเองให้รอด

0:02:47.950,0:02:49.645
แอนเดอร์สัน: ท่านผู้ว่าฯ เพอร์รี ว่าอย่างไรครับ

0:02:49.645,0:02:51.012
(เสียงปรบมือ)

0:02:51.012,0:02:53.350
ริค เพอร์รี: แน่นอนที่สุด ผมคิดว่า...

0:02:53.350,0:02:55.010
พอล บลูม: คนบนเวทีแต่ละคน

0:02:55.010,0:02:56.981
ต่างเห็นด้วยกับข้อเสนอในคำถามของเธอ

0:02:56.981,0:02:59.100
ซึ่งก็คือ ในฐานะที่เราเป็นคนอเมริกัน เราก็ควรใส่ใจ

0:02:59.100,0:03:01.226
เรื่องของคนอเมริกันมากกว่าเรื่องของคนอื่น

0:03:01.226,0:03:04.091
และที่จริงแล้ว โดยทั่วๆ ไป คนเราก็มักเอนเอียง

0:03:04.091,0:03:07.599
ไปหาความรู้สึกเช่น ความสามัคคี ความจงรักภักดี [br]ความภาคภูมิใจ ความรักชาติ

0:03:07.599,0:03:10.315
ที่มีให้ประเทศชาติ หรือให้คนเชื้อชาติเดียวกัน

0:03:10.315,0:03:13.400
ไม่ว่าจะมีความเห็นทางการเมืองแบบใด[br]หลายๆ คนก็รู้สึกภูมิใจที่เป็นคนอเมริกัน

0:03:13.400,0:03:15.462
และเชิดชูชาวอเมริกันไว้เหนือชาติอื่นๆ

0:03:15.462,0:03:18.312
ประชากรในประเทศอื่นๆ[br]ก็รู้สึกเช่นเดียวกับชาติตัวเอง

0:03:18.312,0:03:20.798
และเราก็รู้สึกเช่นเดียวกันกับเรื่องเชื้อชาติ

0:03:20.798,0:03:22.482
คุณบางคนอาจจะนึกแย้งอยู่ในใจ

0:03:22.482,0:03:24.203
คุณบางคนอาจเป็นคนเปิดกว้างทางวัฒนธรรม

0:03:24.213,0:03:26.547
และคิดว่าเรื่องเชื้อชาติและสัญชาติ

0:03:26.547,0:03:28.700
ไม่ควรอยู่เหนือเรื่องศีลธรรม

0:03:28.700,0:03:31.462
แต่แม้คุณๆ ซึ่งผ่านโลกมามาก ก็ยังยอมรับ

0:03:31.462,0:03:33.296
ว่าก็ยังเอนเอียง

0:03:33.296,0:03:35.997
ไปเข้าข้างคนในกลุ่มเดียวกัน[br]เช่น คนที่เป็นเพื่อนและครอบครัว

0:03:35.997,0:03:37.418
คนที่รู้สึกสนิทสนม

0:03:37.418,0:03:38.979
เพราะฉะนั้น แม้แต่คุณเองก็ยังแบ่งแยก

0:03:38.979,0:03:40.954
เป็นพวกเรา พวกเขา

0:03:40.954,0:03:43.557
การแบ่งพวกเช่นนี้เป็นธรรมชาติมาก

0:03:43.557,0:03:46.481
และบ่อยครั้งก็เป็นสิ่งที่มีศีลธรรม[br]แต่บางครั้งเราก็ทำพลาด

0:03:46.481,0:03:48.210
สิ่งนี้อยู่ในวิจัย

0:03:48.210,0:03:50.969
ของนักสังคมจิตวิทยา อองรี ทาจเฟล

0:03:50.969,0:03:53.574
ทาจเฟลเกิดในโปแลนด์ ในปี ค.ศ. 1919

0:03:53.574,0:03:55.713
จากนั้นไปเรียนต่อที่ฝรั่งเศส

0:03:55.713,0:03:58.268
เพราะความที่เป็นยิว ทำให้เขา[br]เรียนมหาวิทยาลัยในโปแลนด์ไม่ได้

0:03:58.268,0:04:00.778
จากนั้นเขาก็เข้าร่วมในกองทัพฝรั่งเศส

0:04:00.778,0:04:02.061
ในสงครามโลกครั้งที่สอง

0:04:02.061,0:04:03.830
ถูกจับและมาลงเอย

0:04:03.830,0:04:05.361
ที่ค่ายนักโทษสงคราม

0:04:05.361,0:04:07.628
ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่น่าพรั่นพรึงสำหรับเขา

0:04:07.628,0:04:09.316
เพราะถ้ามีใครรู้ว่าเขาเป็นยิว

0:04:09.316,0:04:11.408
เขาก็จะถูกย้ายไปอยู่ในค่ายกักกัน

0:04:11.408,0:04:13.400
และโอกาสรอดชีวิตก็คงแทบไม่มี

0:04:13.400,0:04:15.987
และเมื่อสงครามสิ้นสุดลง และเขาได้รับการปล่อยตัว

0:04:15.987,0:04:18.492
ครอบครัวและเพื่อนๆ ส่วนใหญ่ก็ตายไปหมด

0:04:18.492,0:04:20.329
เขามีส่วนร่วมในโครงการหลายอย่าง

0:04:20.329,0:04:21.860
ได้ช่วยเหลือเด็กกำพร้าจากสงคราม

0:04:21.860,0:04:23.591
แต่เขามีความสนใจอย่างต่อเนื่องยาวนาน

0:04:23.591,0:04:25.136
ในศาสตร์ของความลำเอียง

0:04:25.136,0:04:27.796
และเมื่อทุนเล่าเรียนอันทรงเกียรติของอังกฤษ

0:04:27.796,0:04:29.641
เรื่องภาพพจน์มีประกาศเปิดรับ เขาก็ลงสมัคร

0:04:29.641,0:04:30.998
และก็ได้รับทุน

0:04:30.998,0:04:33.188
จากนั้นเขาก็ได้เริ่มสายอาชีพอันน่าทึ่ง

0:04:33.188,0:04:35.937
ซึ่งมีที่มาจากความเข้าใจอันลึกซึ้ง

0:04:35.937,0:04:37.777
ว่าสิ่งที่คนส่วนใหญ่คิด

0:04:37.777,0:04:39.893
เกี่ยวกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์เป็นเรื่องผิด

0:04:39.893,0:04:42.299
หลายๆ คน คนส่วนใหญ่ในช่วงนั้น

0:04:42.299,0:04:44.200
มองเหตุการณ์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ว่าเป็นการแสดงให้เห็น

0:04:44.200,0:04:47.204
ถึงความผิดปกติครั้งร้ายแรงของชนชาติเยอรมัน

0:04:47.204,0:04:51.038
เป็นความด่างพร้อยทางพันธุกรรม[br]เป็นบุคลิกภาพแบบเผด็จการ

0:04:51.038,0:04:53.096
แต่ทาจเฟลไม่เห็นด้วย

0:04:53.096,0:04:55.639
เขาบอกว่าสิ่งที่เราได้เห็นในการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์

0:04:55.639,0:04:57.950
เป็นแค่ภาคขยาย

0:04:57.950,0:04:59.728
ของกระบวนการทางจิตแบบธรรมดาๆ

0:04:59.728,0:05:01.489
ที่มีอยู่ในตัวพวกเราทุกคน

0:05:01.489,0:05:04.174
เพื่อสำรวจเรื่องนี้ เขาได้ทำการศึกษา

0:05:04.174,0:05:05.918
วัยรุ่นชาวอังกฤษ

0:05:05.918,0:05:07.467
และในงานวิจัยชิ้นหนึ่ง เขาได้สอบถาม

0:05:07.467,0:05:10.019
วัยรุ่นชาวอังกฤษหลายคำถาม

0:05:10.019,0:05:11.903
จากนั้นก็ใช้คำตอบที่ได้มา แล้วพูดว่า

0:05:11.903,0:05:14.260
"ผมได้อ่านคำตอบของคุณแล้ว[br]และเมื่อพิจารณาคำตอบเหล่านี้

0:05:14.260,0:05:16.357
ผมก็ได้ข้อสรุปว่าคุณเป็น..."

0:05:16.357,0:05:17.363
เขาบอกคนครึ่งหนึ่งที่ทำแบบสอบถาม

0:05:17.363,0:05:20.320
"ถ้าไม่ใช่นักนิยมคันดินสกี [br]คือคุณชอบงานของคันดินสกี

0:05:20.320,0:05:23.298
คุณก็เป็นนักนิยมคลี คือชอบงานของคลี

0:05:23.298,0:05:25.114
ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องแต่งขึ้น

0:05:25.114,0:05:27.404
คำตอบที่ได้จากพวกเขา[br]ไม่มีอะไรที่เกี่ยวข้องกับคันดินสกีหรือคลีเลย

0:05:27.404,0:05:30.132
พวกเขาอาจไม่เคยได้ยินชื่อศิลปินทั้งสองคนนี้ด้วยซ้ำ

0:05:30.132,0:05:32.872
เขาแค่แบ่งคนออกเป็นสองพวกตามอำเภอใจ

0:05:32.872,0:05:36.143
แต่สิ่งที่เขาพบ [br]คือการจัดหมวดหมู่แบบนี้มีความสำคัญมาก

0:05:36.143,0:05:38.654
ดังนั้น เมื่อเขาดึงเรื่องเงินเข้ามาเกี่ยว

0:05:38.654,0:05:40.330
คนที่ทำแบบสอบถามยินดีให้เงิน

0:05:40.330,0:05:42.130
กับคนในกลุ่มเดียวกัน

0:05:42.130,0:05:43.963
มากกว่าคนในกลุ่มอื่น

0:05:43.963,0:05:46.290
ที่แย่กว่านั้น คือพวกเขายิ่งสนใจ

0:05:46.290,0:05:48.296
ที่จะหาข้อแตกต่าง

0:05:48.296,0:05:50.862
ระหว่างคนในกลุ่มกับนอกกลุ่ม

0:05:50.862,0:05:52.770
และยินดีที่จะไม่รับเงินเข้ากลุ่มเพิ่ม

0:05:52.770,0:05:58.018
ถ้านั่นทำให้อีกกลุ่มหนึ่งได้เงินน้อยกว่า

0:05:58.018,0:06:00.236
ความมีอคติเช่นนี้เกิดขึ้นตั้งแต่เรายังเด็กมาก

0:06:00.236,0:06:02.536
เพื่อนร่วมงานซึ่งป็นภรรยาของผม คาเรน วีนน์ [br]จากมหาวิทยาลัยเยล

0:06:02.536,0:06:04.147
ได้ทำวิจัยเกี่ยวกับเด็กอ่อน

0:06:04.147,0:06:06.979
โดยเอาตุ๊กตาให้เด็กๆ ดู

0:06:06.979,0:06:09.244
และบอกว่าตุ๊กตามีอาหารที่ชอบเป็นพิเศษ

0:06:09.244,0:06:11.426
ตุ๊กตาบางตัวอาจชอบถั่วฝัก

0:06:11.426,0:06:14.001
บางตัวอาจชอบเกรแฮมแครกเกอร์

0:06:14.001,0:06:16.370
จากนั้นก็ได้ทดสอบหาอาหารที่เด็กๆ ชอบ

0:06:16.370,0:06:19.060
และพบว่าส่วนใหญ่นิยมเกรแฮมแครกเกอร์

0:06:19.060,0:06:21.672
แต่คำถามก็คือสิ่งเหล่านี้มีผลกับเด็กๆ ไหม

0:06:21.672,0:06:24.788
ว่าเด็กจะชอบตุ๊กตาตัวไหนมากกว่ากัน[br]เราพบว่าเกี่ยวกันมาก

0:06:24.788,0:06:26.307
เด็กๆ จะชอบตุ๊กตา

0:06:26.307,0:06:29.786
ตัวที่ชอบอาหารแบบเดียวกับพวกเขา

0:06:29.786,0:06:32.342
และที่แย่กว่านั้น พวกเขายิ่งชอบตุ๊กตา

0:06:32.342,0:06:35.327
ตัวที่ลงโทษตุ๊กตาตัวอื่น[br]ซึ่งชอบอาหารที่แตกต่างออกไป

0:06:35.327,0:06:37.604
(เสียงหัวเราะ)

0:06:37.604,0:06:41.236
เราพบจิตวิทยาของการแบ่งพรรคแบ่งพวก[br]ในลักษณะนี้ตลอดเวลา

0:06:41.236,0:06:42.900
เราพบสิ่งนี้ในความขัดแย้งทางการเมือง

0:06:42.900,0:06:45.314
ในกลุ่มที่มีแนวคิดหลากหลาย

0:06:45.314,0:06:48.940
และในระดับที่สุดโต่ง ก็แสดงออกมาในรูปสงคราม

0:06:48.940,0:06:52.157
ซึ่งคนนอกกลุ่มไม่เพียงได้รับสิ่งที่ด้อยกว่า

0:06:52.157,0:06:53.745
แต่กลับถูกลดทอนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

0:06:53.745,0:06:55.985
อย่างเช่นมุมมองที่นาซีมีต่อชาวยิว

0:06:55.985,0:06:58.070
ว่าเป็นเหมือนพยาธิหรือเห็บเหา

0:06:58.070,0:07:02.306
หรือมุมที่ชาวอเมริกันมองชาวญี่ปุ่นว่าเป็นหนูสกปรก

0:07:02.306,0:07:04.520
การแบ่งพรรคแบ่งพวกและเหมารวมส่งผลร้ายเสมอ

0:07:04.520,0:07:06.781
บ่อยครั้งที่อาจเป็นสิ่งที่มีเหตุผลและมีประโยชน์

0:07:06.781,0:07:08.355
แต่บ่อยครั้งก็ไม่มีเหตุผล

0:07:08.355,0:07:09.581
ทำให้เราเข้าใจอะไรผิดๆ

0:07:09.581,0:07:10.798
และมีหลายครั้ง

0:07:10.798,0:07:12.973
ที่นำเราไปสู่ผลลัพธ์ที่ไร้ซึ่งศีลธรรม

0:07:12.973,0:07:15.781
เรื่องที่ถูกนำมาศึกษามากที่สุด

0:07:15.781,0:07:17.448
คือเรื่องของเชื้อชาติ

0:07:17.448,0:07:18.855
มีการวิจัยที่น่าทึ่งชิ้นหนึ่ง

0:07:18.855,0:07:20.929
ก่อนการเลือกตั้ง ค. ศ. 2008

0:07:20.929,0:07:23.955
ซึ่งนักจิตวิทยาสังคมได้พิจารณาปัจจัย

0:07:23.955,0:07:27.397
ที่เชื่อมโยงผู้ลงสมัครรับเลือกตั้ง[br]เข้ากับความเป็นอเมริกา

0:07:27.397,0:07:31.002
โดยมีความเชื่อมโยงในระดับจิตใต้สำนึก[br]เข้ากับธงชาติอเมริกา

0:07:31.002,0:07:32.358
และงานวิจัยชิ้นหนึ่งได้เปรียบเทียบ

0:07:32.358,0:07:34.372
โอบามากับแมคเคน และพบว่าแมคเคน

0:07:34.372,0:07:37.766
เป็นคนที่คนทั่วไปเห็นว่า [br]มีความเป็นอเมริกันมากกว่าโอบามา

0:07:37.766,0:07:40.339
และก็อาจไปถึงขั้นที่คนไม่รู้สึกตกใจที่ได้ยินว่า

0:07:40.339,0:07:42.257
แมคเคนสรรเสริญวีรบุรุษสงคราม

0:07:42.257,0:07:43.916
หลายคนพูดได้อย่างเต็มปาก

0:07:43.916,0:07:46.616
ว่าแมคเคนมีเรื่องราวความเป็นอเมริกัน[br]มากกว่าโอบามา

0:07:46.616,0:07:48.553
นอกจากนี้ยังเปรียบเทียบโอบามา

0:07:48.553,0:07:51.069
กับนายกรัฐมนตรีอังกฤษ โทนี แบลร์

0:07:51.069,0:07:53.330
และพบว่าคนทั่วไปคิดว่าแบลร์

0:07:53.330,0:07:55.837
มีความเป็นอเมริกันมากกว่าโอบามา

0:07:55.837,0:07:57.910
แม้ว่าคนที่ทำแบบสอบถามจะเข้าใจดี

0:07:57.910,0:08:00.900
ว่าเขาไม่ใช่อเมริกันเลย

0:08:00.900,0:08:02.324
แต่แน่นอน ว่าคนตอบสนอง

0:08:02.324,0:08:05.375
จากสีผิวที่เห็น

0:08:05.375,0:08:07.426
การเหมารวมและอคติเช่นนี้

0:08:07.426,0:08:08.876
มีผลกระทบที่เกิดขึ้นจริง

0:08:08.876,0:08:11.748
ซึ่งเป็นสิ่งที่ทั้งสำคัญและละเอียดอ่อน

0:08:11.748,0:08:14.410
ในการวิจัยเมื่อไม่นานมานี้ นักวิจัย

0:08:14.410,0:08:17.679
ได้ลงโฆษณาใน eBay ขายการ์ดเบสบอล

0:08:17.679,0:08:20.413
บางส่วนใช้มือของคนขาวถือการ์ด

0:08:20.413,0:08:21.631
บางส่วนให้คนดำถือ

0:08:21.631,0:08:23.210
ทั้งที่เป็นการ์ดที่เหมือนกัน

0:08:23.210,0:08:24.454
แต่การ์ดที่คนดำถือ

0:08:24.454,0:08:26.521
กลับมีคนประมูลน้อยกว่ามาก

0:08:26.521,0:08:29.005
กว่าการ์ดที่คนขาวถือ

0:08:29.005,0:08:31.367
งานวิจัยของมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด

0:08:31.367,0:08:35.597
นักจิตวิทยาได้วิเคราะห์กรณีของคน

0:08:35.597,0:08:39.166
ที่ถูกพิพากษาให้มีความผิดฐานฆ่าคนขาว

0:08:39.166,0:08:41.970
ผลออกมาว่า หากปัจจัยทุกอย่างเหมือนกัน

0:08:41.970,0:08:44.340
คุณมีโอกาสถูกพิพากษา[br]ให้ต้องรับโทษมากกว่า

0:08:44.340,0:08:46.117
ถ้าคุณมีหน้าตาแบบคนทางขวา

0:08:46.117,0:08:48.090
แทนที่จะหน้าตาแบบคนทางซ้าย

0:08:48.090,0:08:50.119
และเหตุผลสำคัญที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะ

0:08:50.119,0:08:52.653
ชายคนทางขวาหน้าตาดูเป็นคนดำ[br]ที่พบเห็นได้ทั่วไป

0:08:52.653,0:08:55.283
ดูเป็นคนแอฟริกันอเมริกันที่พบได้ทั่วไป

0:08:55.283,0:08:57.332
และดูเหมือนว่านี่จะมีผลต่อการตัดสินใจของผู้คน

0:08:57.332,0:08:59.103
ว่าควรจะทำอย่างไรกับเขา

0:08:59.103,0:09:00.650
ตอนนี้เราเข้าใจความลำเอียงและอคติมากขึ้น

0:09:00.650,0:09:02.307
เราจะจัดการกับมันอย่างไร

0:09:02.307,0:09:03.929
มีถนนหลายสายให้เลือกเดิน

0:09:03.929,0:09:05.363
และทางสายหนึ่งคือตอบสนอง

0:09:05.363,0:09:07.409
ต่ออารมณ์ของผู้อื่น

0:09:07.409,0:09:09.542
คือการเห็นอกเห็นใจคนอื่น

0:09:09.542,0:09:11.415
และเรามักจะทำเช่นนั้นผ่านเรื่องราว

0:09:11.415,0:09:13.980
ถ้าคุณเป็นพ่อแม่ที่ใจกว้าง

0:09:13.980,0:09:15.852
และอยากสนับสนุนให้ลูกๆ

0:09:15.852,0:09:18.226
เข้าใจครอบครัวที่ไม่เป็นไปตามแบบแผน

0:09:18.226,0:09:20.499
คุณอาจจะให้ลูกๆ ได้อ่านหนังสือแบบนี้[br]["ฮีทเธอร์มีแม่สองคน"]

0:09:20.499,0:09:22.225
แต่ถ้าคุณเป็นพวกอนุรักษ์นิยม[br]และมีความเห็นที่ต่างออกไป

0:09:22.225,0:09:24.156
คุณอาจให้ลูกๆ อ่านหนังสือแบบนี้

0:09:24.156,0:09:25.905
(หัวเราะ)[br]["ช่วยด้วย แม่ มีพวกเสรีนิยมอยู่ใต้เตียง"]

0:09:25.905,0:09:29.241
แต่โดยปกติแล้ว เรื่องราวสามารถพลิกผัน

0:09:29.241,0:09:31.473
คนแปลกหน้าที่เราไม่รู้จัก[br]ให้กลายเป็นคนที่มีความหมาย

0:09:31.473,0:09:34.158
และความคิดที่ว่าเราห่วงใยผู้อื่น

0:09:34.158,0:09:35.860
ยามที่เราใส่ใจเรื่องราวของเขา[br]ในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง

0:09:35.860,0:09:38.139
ก็เป็นแนวคิดที่มีให้เห็นมาตลอดประวัติศาสตร์

0:09:38.139,0:09:40.722
ดังที่สตาลินเคยพูดไว้

0:09:40.722,0:09:42.339
"การตายเพียงหนึ่งเป็นโศกนาฏกรรม

0:09:42.339,0:09:44.379
การตายเป็นล้านเป็นตัวเลขทางสถิติ"

0:09:44.379,0:09:45.830
และแม่ชีเทเรซ่าก็พูดไว้ว่า

0:09:45.830,0:09:47.371
"ถ้าฉันดูที่คนหมู่มาก ฉันคงไม่ได้ทำอะไร

0:09:47.371,0:09:49.696
แต่ถ้าใส่ใจเรื่องคนๆ เดียว ก็จะทำอะไรได้มาก"

0:09:49.696,0:09:51.766
นักจิตวิทยาได้วิเคราะห์เรื่องนี้

0:09:51.766,0:09:53.067
ยกตัวอย่างเช่น ในงานวิจัยชิ้นหนึ่ง

0:09:53.067,0:09:55.850
ทดลองให้คนได้อ่านรายการ[br]ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับสถานการณ์วิกฤต

0:09:55.850,0:10:00.106
แล้วดูว่าคนบริจาคเงินเท่าไร

0:10:00.106,0:10:01.690
เพื่อช่วยเหลือเหตุการณ์นี้

0:10:01.690,0:10:03.527
แต่อีกกลุ่มหนึ่ง ไม่ได้รับข้อเท็จจริงอะไรเลย

0:10:03.527,0:10:05.625
แต่ได้รับข้อมูลเรื่องคนแทน

0:10:05.625,0:10:08.065
โดยได้ทราบชื่อและได้เห็นหน้า

0:10:08.065,0:10:11.284
ผลออกมาว่ากลุ่มหลังบริจาคมากกว่ามาก

0:10:11.284,0:10:13.145
ทั้งหมดนี้ไม่ใช่เคล็ดลับอะไรเลย

0:10:13.145,0:10:15.256
สำหรับคนที่ทำงานเกี่ยวข้องกับการกุศล

0:10:15.256,0:10:17.904
คนเรามักไม่ป้อนคนอื่น

0:10:17.904,0:10:19.227
ด้วยข้อเท็จจริงและสถิติ

0:10:19.227,0:10:20.249
แต่เราเอาหน้าตาของคนจริงๆ ให้เขาดู

0:10:20.249,0:10:21.985
เอาเรื่องราวของผู้คนมาแสดงให้ดู

0:10:21.985,0:10:25.212
เป็นไปได้ที่การส่งต่อความเห็นอกเห็นใจ

0:10:25.212,0:10:27.183
ไปยังคนๆ หนึ่ง ความเห็นใจนั้นก็จะขยายขอบเขต

0:10:27.183,0:10:30.061
ไปยังกลุ่มที่คนๆ นั้นสังกัดอยู่ได้

0:10:30.061,0:10:32.527
นี่คือแฮเรียต บีเชอร์ สโตว์

0:10:32.527,0:10:34.970
มีเรื่องเล่า ซึ่งไม่ทราบที่มาแน่ชัด

0:10:34.970,0:10:37.044
ว่าประธานาธิบดีลินคอล์นเชิญเธอ

0:10:37.044,0:10:39.042
ไปที่ทำเนียบขาว ช่วงกลางสงครามกลางเมือง

0:10:39.042,0:10:40.626
และกล่าวกับเธอว่า

0:10:40.626,0:10:43.290
"คุณนั่นเอง สุภาพสตรีตัวเล็กๆ [br]ที่เป็นต้นเหตุของสงครามที่ยิ่งใหญ่"

0:10:43.290,0:10:45.175
เขาพูดถึงหนังสือ "กระท่อมน้อยของลุงทอม"

0:10:45.175,0:10:47.706
"กระท่อมน้อยของลุงทอม" [br]ไม่ใช่หนังสือทางปรัชญาที่ยิ่งใหญ่

0:10:47.706,0:10:50.850
หรือเทววิทยา ไม่ใช่แม้วรรณกรรม

0:10:50.850,0:10:53.365
แต่หนังสือทำหน้าที่ได้ดี

0:10:53.365,0:10:55.863
ในการให้เราได้ลองเอาใจเขามาใส่ใจเรา

0:10:55.863,0:10:58.196
กับคนที่เราไม่เคยนึกอยากใส่ใจ

0:10:58.196,0:11:00.598
คือได้ลองเอาใจทาสมาใส่ใจเรา

0:11:00.598,0:11:02.379
และนั่นก็น่าจะเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา

0:11:02.379,0:11:03.983
ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคม

0:11:03.983,0:11:06.345
และในช่วงไม่นานมานี้ ถ้าเราลองดูอเมริกา

0:11:06.345,0:11:09.414
ในช่วงหลายทศวรรษมานี้

0:11:09.414,0:11:12.563
ก็มีเหตุให้ควรเชื่อว่าซิทคอมอย่าง "เดอะคอสบีโชว์"

0:11:12.563,0:11:15.251
มีส่วนเปลี่ยนทัศนคติที่คนอเมริกัน[br]มีต่อชาวแอฟริกันอเมริกันอย่างมาก

0:11:15.251,0:11:18.234
ในขณะที่ซิทคอมอย่าง "วิลแอนด์เกรซ" [br]และ "โมเดิร์นแฟมิลี"

0:11:18.234,0:11:19.597
ก็เปลี่ยนทัศนคติของชาวอเมริกัน

0:11:19.597,0:11:20.897
ที่มีต่อกลุ่มคนรักร่วมเพศ

0:11:20.897,0:11:23.352
ผมคิดว่าคงไม่เป็นการกล่าวที่เกินเลยไป

0:11:23.352,0:11:26.013
ว่าตัวเร่งปฏิกิริยาสำคัญที่ก่อให้เกิด[br]การเปลี่ยนแปลงในอเมริกา

0:11:26.013,0:11:28.906
คือละครซิทคอม

0:11:28.906,0:11:30.322
แต่นี่ไม่ใช่เรื่องของอารมณ์เพียงอย่างเดียว

0:11:30.322,0:11:31.598
ผมอยากจะปิดท้ายด้วยการนำเสนอ

0:11:31.598,0:11:33.833
ถึงพลังแห่งเหตุผล

0:11:33.833,0:11:35.989
มีบางตอนที่เขียนไว้ในหนังสืออันน่าทึ่ง

0:11:35.989,0:11:37.212
ชื่อ "The Better Angels of our Nature"

0:11:37.212,0:11:39.228
สตีเฟน พิงเกอร์ กล่าวว่า

0:11:39.228,0:11:41.810
ในพันธสัญญาเดิมสอนให้รักเพื่อนบ้าน

0:11:41.810,0:11:44.532
และพันธสัญญาใหม่สอนให้รักศัตรู

0:11:44.532,0:11:47.218
แต่ผมไม่ชอบทั้งคู่เลย

0:11:47.218,0:11:48.885
แต่ก็ไม่ได้อยากฆ่าให้ตาย

0:11:48.885,0:11:50.751
ผมรู้ว่าเรามีหน้าที่ต่อกัน

0:11:50.751,0:11:54.221
แต่ความรู้สึกที่ผมมีต่อเขา ความเชื่อที่มีต่อพวกเขา

0:11:54.221,0:11:55.934
ว่าผมควรปฏิบัติต่อเขาอย่างไรให้มีศีลธรรม

0:11:55.934,0:11:57.981
ไม่ได้ตั้งอยู่บนพื้นฐานความรัก

0:11:57.981,0:11:59.920
แต่ว่าตั้งอยู่บนพื้นฐานความเข้าใจเรื่องสิทธิมนุษยชน

0:11:59.920,0:12:02.143
ความเชื่อว่าชีวิตของเขาก็มีค่าสำหรับเขา

0:12:02.143,0:12:04.499
เช่นเดียวกับที่ชีวิตผมก็มีค่ากับผม

0:12:04.499,0:12:06.431
และเพื่อสนับสนุนแนวคิดนี้ เขาได้เล่าเรื่อง

0:12:06.431,0:12:08.279
ของนักปรัชญาผู้ยิ่งใหญ่ อดัม สมิธ

0:12:08.279,0:12:09.965
ซึ่งผมก็อยากนำเรื่องนี้มาเล่าด้วยเช่นกัน

0:12:09.965,0:12:11.261
แม้ว่าจะขอดัดแปลงเล็กน้อย

0:12:11.261,0:12:12.939
ให้เข้ากับยุคสมัย

0:12:12.939,0:12:14.840
อดัม สมิธ เริ่มต้นด้วยการขอให้เราจินตนาการ

0:12:14.840,0:12:16.741
ถึงการตายของผู้คนนับพัน

0:12:16.741,0:12:18.781
และจินตนาการว่าคนนับพันนั้น

0:12:18.781,0:12:21.020
อยู่ในประเทศที่คุณแทบไม่รู้จัก

0:12:21.020,0:12:24.574
อาจเป็นประเทศจีน หรืออินเดีย [br]หรือประเทศหนึ่งในแอฟริกา

0:12:24.574,0:12:27.058
สมิธถามว่า คุณจะตอบสนองเรื่องเหล่านี้อย่างไร

0:12:27.058,0:12:29.365
คุณอาจจะพูดว่า นั่นแย่หน่อยนะ

0:12:29.365,0:12:31.241
แล้วก็ทำแบบนี้ไปเรื่อยๆ จนชั่วชีวิต

0:12:31.241,0:12:33.460
ถ้าคุณลองได้เปิดอ่านนิวยอร์กไทมส์ออนไลน์ [br]หรืออะไรทำนองนั้น

0:12:33.460,0:12:36.420
จะพบว่าสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นกับเราตลอดเวลา

0:12:36.420,0:12:37.941
เราใช้ชีวิตของเราต่อไป

0:12:37.941,0:12:40.135
แต่สมิธบอกให้เราลองจินตนาการดูว่า

0:12:40.135,0:12:41.389
ในวันพรุ่งนี้

0:12:41.389,0:12:43.928
นิ้วก้อยคุณจะถูกตัดทิ้ง

0:12:43.928,0:12:46.097
สมิธกล่าวว่า เหตุการณ์อย่างหลัง[br]จะสำคัญกว่ามาก

0:12:46.097,0:12:47.508
คืนนั้น คุณจะนอนไม่หลับเลย

0:12:47.508,0:12:48.861
เฝ้าคิดแต่เรื่องนั้น

0:12:48.861,0:12:50.880
สิ่งนี้เลยนำไปสู่คำถาม

0:12:50.880,0:12:53.346
ว่าคุณจะยอมสละชีวิตนับพันๆ

0:12:53.346,0:12:55.315
เพื่อแลกกับนิ้วก้อยของตัวเองไหม

0:12:55.315,0:12:57.633
ขอให้ตอบคำถามนี้ในใจก็พอนะครับ

0:12:57.633,0:13:00.552
ส่วนสมิธกล่าวว่า ไม่มีทางยอมแน่ๆ

0:13:00.552,0:13:02.244
เป็นความคิดที่น่าสยดสยองสิ้นดี

0:13:02.244,0:13:04.275
และนี่ก็นำไปสู่คำถามอีกคำถามหนึ่ง

0:13:04.275,0:13:05.649
อย่างที่สมิธเคยถามไว้

0:13:05.649,0:13:07.867
"ถ้าความไม่สนใจใยดีในตัวเรามักทำให้

0:13:07.867,0:13:09.315
เราเป็นคนสกปรกเลวทราม และเห็นแก่ตัว

0:13:09.315,0:13:10.780
เหตุใดความต้องการมีส่วนร่วมของมุนษย์

0:13:10.780,0:13:13.313
จึงผลักดันให้เราเป็นคนใจดีมีเมตตา[br]และมีคุณธรรม

0:13:13.313,0:13:15.363
และคำตอบของสมิธคือ "มีเหตุผล

0:13:15.363,0:13:17.138
หลักเกณฑ์ และมโนธรรม

0:13:17.138,0:13:18.679
ที่คอยเตือนสติเราอยู่

0:13:18.679,0:13:22.104
ด้วยเสียงที่ทำให้กิเลส[br]ตัวที่อวดดีที่สุดของเรายังต้องตกใจ

0:13:22.104,0:13:23.781
บอกว่าเราเป็นแค่คนๆ หนึ่งในบรรดามหาชน

0:13:23.781,0:13:26.222
ซึ่งไม่ได้มีอะไรดีไปกว่าคนอื่นๆ เลย

0:13:26.222,0:13:28.347
ส่วนสุดท้ายนี้มักจะเรียกกันว่า

0:13:28.347,0:13:31.555
เป็นหลักเกณฑ์แห่งความไม่มีอคติ

0:13:31.555,0:13:34.184
และหลักเกณฑ์แห่งความไม่มีอคตินี้[br]ก็ได้สะท้อนออกมา

0:13:34.184,0:13:35.931
ในทุกศาสนา ทั่วโลก

0:13:35.951,0:13:38.209
สะท้อนในรูปกฎเหล็กแห่งการปฏิบัติ

0:13:38.209,0:13:40.663
และยังอยู่ในปรัชญาศีลธรรมทุกๆ ปรัชญาในโลก

0:13:40.663,0:13:41.970
ซึ่งนำเสนอในรูปแบบที่ต่างกันออกไป

0:13:41.970,0:13:44.964
แต่มีความเชื่อพื้นฐานเหมือนกัน[br]คือ เราควรมองและตัดสินคำว่าศีลธรม

0:13:44.964,0:13:47.949
จากมุมมองแห่งความไม่มีอคติ

0:13:47.949,0:13:49.771
คำกล่าวที่ยืนยันแนวคิดดังกล่าว

0:13:49.771,0:13:52.856
สำหรับผมแล้ว ไม่ได้มาจาก[br]นักเทววิทยา หรือนักปรัชญา

0:13:52.856,0:13:54.213
แต่มาจากฮัมฟรีย์ โบการ์ต

0:13:54.213,0:13:55.760
ในตอนจบของภาพยนตร์ "คาซาบลังกา"

0:13:55.760,0:13:59.536
ผมจะสปอยล์เนื้อหานะ เขาพูดกับคนรักของเขา

0:13:59.536,0:14:00.676
ว่าทั้งคู่ต้องแยกทางกัน

0:14:00.676,0:14:02.269
เพื่อประโยชน์ของคนหมู่มาก

0:14:02.269,0:14:04.133
เขาพูดกับเธอว่า ผมขอไม่เลียนสำเนียงนะ

0:14:04.133,0:14:05.915
เขาพูดกับเธอว่า "เห็นได้ชัดเลย

0:14:05.915,0:14:07.274
ว่าปัญหาของคนตัวเล็กๆ สามคน

0:14:07.274,0:14:10.385
เทียบไม่ได้เลยกับปัญหา[br]หนักหนาในโลกที่มีกองอยู่เป็นภูเขา"

0:14:10.385,0:14:13.665
เหตุผลของเราอาจช่วยให้เราก้าวข้ามกิเลสไปได้

0:14:13.665,0:14:15.381
เหตุผลอาจช่วยกระตุ้นให้เรา

0:14:15.381,0:14:16.602
ขยายขอบเขตของความเห็นอกเห็นใจออกไป

0:14:16.602,0:14:18.929
อาจกระตุ้นให้เราเขียนหนังสืออย่าง[br]"กระท่อมน้อยของลุงทอม"

0:14:18.929,0:14:20.652
หรืออ่านหนังสืออย่าง "กระท่อมน้อยของลุงทอม"

0:14:20.652,0:14:23.346
และเหตุผลก็อาจยังช่วยให้เราสร้าง

0:14:23.346,0:14:25.308
ธรรมเนียม ข้อห้าม และกฎหมาย

0:14:25.308,0:14:27.118
ที่คอยควบคุมเรา

0:14:27.118,0:14:28.794
ไม่ให้ทำสิ่งต่างๆ ตามแรงขับตามธรรมชาติ

0:14:28.794,0:14:30.383
ในฐานะสิ่งมีชีวิตที่มีเหตุผล เรารู้สึก

0:14:30.383,0:14:31.778
ว่าเราควรถูกควบคุม

0:14:31.778,0:14:33.791
สิ่งนี้คือรัฐธรรมนูญ

0:14:33.791,0:14:36.712
รัฐธรรมนูญคือสิ่งที่ก่อร่างขึ้นในอดีต

0:14:36.712,0:14:38.019
และมีผลบังคับใช้ในปัจจุบัน

0:14:38.019,0:14:39.004
และสิ่งที่บัญญัติไว้ในนั้น คือ

0:14:39.004,0:14:41.231
ไม่ว่าเราจะเลือกตั้งกันอีกกี่รอบ

0:14:41.231,0:14:43.834
และได้ประธานาธิบดีคนดังคนเดิม[br]มาดำรงตำแหน่งเป็นวาระที่สาม

0:14:43.834,0:14:45.929
ไม่ว่าชาวอเมริกันผิวขาว

0:14:45.929,0:14:49.997
จะรู้สึกอยากนำการค้าทาสกลับมา[br]เราก็ทำไม่ได้

0:14:49.997,0:14:51.673
เราผูกพันตัวเองไว้กับคำมั่นสัญญานี้แล้ว

0:14:51.673,0:14:54.090
และเราก็ผูกพันตัวเองในลักษณะอื่นๆ ด้วยเช่นกัน

0:14:54.090,0:14:56.848
เรารู้ว่าเวลาเราต้องการเลือก

0:14:56.848,0:14:59.799
คนเข้ามาทำงาน เข้ามารับรางวัล

0:14:59.799,0:15:02.757
เราเองก็มีอคติเรื่องเชื้อชาติ

0:15:02.757,0:15:05.053
อคติเรื่องเพศ

0:15:05.053,0:15:07.268
อคติเรื่องรูปลักษณ์ที่ดูน่าดึงดูดใจ

0:15:07.268,0:15:09.919
แม้บางครั้งเราจะพูดว่า[br]"ไม่เป็นไรหรอก นี่เป็นธรรมชาติมนุษย์"

0:15:09.919,0:15:12.226
แต่อีกหลายครั้ง เราพูดว่า "แบบนี้มันผิด"

0:15:12.226,0:15:14.115
และเพื่อจัดการกับอคตินี้

0:15:14.115,0:15:16.366
เราไม่เพียงพยายามให้มากขึ้น

0:15:16.366,0:15:19.367
แต่เราพยายามสร้างสถานการณ์

0:15:19.367,0:15:22.406
ที่ไม่ให้ข้อมูลอื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง[br]มาทำให้เรามีอคติ

0:15:22.406,0:15:23.721
ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมวงออเคสตร้า

0:15:23.721,0:15:26.366
ถึงทดสอบนักดนตรีที่หลังฉากเพื่อคัดเข้าวง

0:15:26.366,0:15:27.610
เพื่อที่ข้อมูลเพียงอย่างเดียวที่จะได้รับ

0:15:27.610,0:15:30.303
คือข้อมูลที่เป็นประโยชน์จริงๆ

0:15:30.303,0:15:32.626
ผมคิดว่าอคติและความลำเอียง

0:15:32.626,0:15:35.720
สะท้อนให้เห็นความเป็นสองขั้วในธรรมชาติมนุษย์

0:15:35.720,0:15:39.496
เรามีความกล้าหาญ สัญชาตญาณ อารมณ์

0:15:39.496,0:15:41.657
ซึ่งส่งผลกับการตัดสินใจและการกระทำของเรา

0:15:41.657,0:15:43.988
ให้ออกมาดีหรือชั่วร้าย

0:15:43.988,0:15:47.610
แต่เราก็ยังสามารถใคร่ครวญสิ่งต่างๆ อย่างมีเหตุผล

0:15:47.610,0:15:49.045
วางแผนอย่างชาญฉลาด

0:15:49.045,0:15:51.862
และบางครั้ง เราก็ใช้สิ่งเหล่านี้

0:15:51.862,0:15:53.805
เพื่อพัฒนาและหล่อเลี้ยงอารมณ์ของเรา

0:15:53.805,0:15:56.573
บางครั้งก็เพื่อบรรเทาอารมณ์ให้สงบลง

0:15:56.573,0:15:57.807
และด้วยวิธีการเช่นนี้

0:15:57.807,0:16:00.574
เหตุผลก็ช่วยให้เราสร้างสรรค์โลกที่ดีกว่าเดิมได้

0:16:00.574,0:16:02.918
ขอบคุณครับ

0:16:02.918,0:16:06.623
(เสียงปรบมือ)