0:00:01.611,0:00:03.222
Ön yargı ve yanlılığı[br]düşündüğümüzde

0:00:03.222,0:00:05.366
aptalca ve kötü şeyler yapan

0:00:05.366,0:00:07.820
aptal ve kötü insanları [br]düşünmeye meyilliyiz.

0:00:07.820,0:00:09.890
Bu fikir, İngiliz eleştirmen

0:00:09.890,0:00:11.978
William Hazlıtt tarafından

0:00:11.978,0:00:15.293
''Ön yargı cehaletin çocuğudur.''[br]şeklinde güzelce özetlenmiştir.

0:00:15.293,0:00:17.405
Burada sizi bunun yanlış olduğuna

0:00:17.405,0:00:19.040
ikna etmek istiyorum.

0:00:19.040,0:00:20.772
Sizi

0:00:20.772,0:00:22.495
ön yargı ve taraflılığın

0:00:22.495,0:00:25.783
doğal olduğuna, çoğunlukla rasyonel [br]ve hatta

0:00:25.783,0:00:27.614
etik olduğuna[br]ikna etmek istiyorum.

0:00:27.614,0:00:29.866
Bunu bir defa anlarsak

0:00:29.866,0:00:32.375
bunlara dair şeyler yolunda gitmediğinde,

0:00:32.375,0:00:33.432
kötü sonuçlandığında

0:00:33.432,0:00:35.200
onlardan anlam çıkarabilmemiz için

0:00:35.200,0:00:37.525
ne yapılacağını bilmek için [br]daha iyi bir noktada

0:00:37.525,0:00:39.207
olacağımızı düşünüyorum.

0:00:39.207,0:00:42.234
Belli başlı şeylerle başlayalım. [br]Siz bana bakarsınız,

0:00:42.234,0:00:44.480
adımı ve hakkımda belli [br]başlı şeyler bilirsiniz

0:00:44.480,0:00:46.309
ve yargılamalar yaparsınız.

0:00:46.309,0:00:48.632
Etnik kökenim, politik yaklaşımım,

0:00:48.632,0:00:51.473
dini inançlarım hakkında[br]tahminler yürütebilirsiniz.

0:00:51.473,0:00:54.542
Ve gerçek şu ki, bu yargılamalar [br]genellikle doğru çıkar.

0:00:54.542,0:00:56.724
Bu tarz durumlarda bir hayli iyiyizdir.

0:00:56.724,0:00:58.207
Bu tarz durumlarda [br]çok iyiyiz

0:00:58.207,0:01:00.940
çünkü insanlar hakkında[br]atıp tutma kabiliyetimiz

0:01:00.940,0:01:04.194
zihnimizin keyfi olarak verdiği[br]bir yanıt değil,

0:01:04.194,0:01:06.511
daha çok

0:01:06.511,0:01:08.166
dünyadaki kategorilere ayrılmış[br]insanlar ve diğer şeylerlerle

0:01:08.166,0:01:09.785
birlikte deneyimlediğimiz

0:01:09.785,0:01:11.326
daha genel bir sürecin

0:01:11.326,0:01:12.575
bir uygulamasıdır

0:01:12.575,0:01:15.031
ve bu kategorilerin [br]aşamalarını genellemek için

0:01:15.031,0:01:17.390
deneyimlerimizi kullanabiliriz.

0:01:17.390,0:01:19.097
Buradaki herkes

0:01:19.097,0:01:21.180
sandalyelere, elmalara, köpeklere ve

0:01:21.180,0:01:23.286
buna dayanan çok sayıda [br]tecrübeye sahiptir.

0:01:23.286,0:01:25.998
Benzersiz örnekleri görebilir,[br]tahmin edebilirsiniz.

0:01:25.998,0:01:27.314
Sandalyeye oturabilir,

0:01:27.314,0:01:29.879
elmayı yiyebilirsiniz, [br]köpek de havlayabilir.

0:01:29.879,0:01:31.643
Yanılıyor da olabiliriz.

0:01:31.643,0:01:33.443
Oturduğunuzda sandalye kırılabilir,

0:01:33.443,0:01:35.665
elma zehirli olabilir,[br]köpek de havlamayabilir.

0:01:35.665,0:01:38.535
Örneğin bu benim köpeğim Tessie.[br]Kendisi havlamaz.

0:01:38.535,0:01:41.294
Ama çoğunlukla, bu işte iyiyiz.

0:01:41.294,0:01:43.210
Çoğunlukla, hem sosyal hem de diğer

0:01:43.210,0:01:45.024
alanlarda iyi tahminler yürütüyoruz.

0:01:45.024,0:01:46.973
Bunu yapamayacak olsaydık,

0:01:46.973,0:01:50.189
karşılaştığımız yeni durumlarda [br]tahmin yürütemeyecek olsaydık

0:01:50.189,0:01:51.640
hayatta kalamazdık.

0:01:51.640,0:01:54.509
Aslında, Hazlitt de[br]muhteşem denemesinde

0:01:54.509,0:01:55.994
daha sonra bunu kabulleniyor.

0:01:55.994,0:01:58.536
"Genel yargı ve hükümlerin yardımı olmadan

0:01:58.536,0:02:00.876
odadaki yolumu bulamaz;

0:02:00.876,0:02:03.328
ne koşullar içinde kendimi nasıl[br]gerçekleştireceğimi

0:02:03.328,0:02:07.531
ne de hayatla ilgili herhangi bir [br]durumda ne hissedeceğimi kestiremezdim."

0:02:07.531,0:02:09.039
Ya da yanlılığı ele alın.

0:02:09.039,0:02:10.747
Şimdi bazen, biz dünyayı

0:02:10.747,0:02:12.889
biz ve ötekiler olarak ayırıyoruz, [br]bir grup diğerine karşı

0:02:12.889,0:02:14.520
ve bazen bunu yaptığımızda

0:02:14.520,0:02:16.467
yanlış bir şey yaptığımızı biliyoruz,

0:02:16.467,0:02:18.480
bir bakıma da bundan[br]utanç duyuyoruz.

0:02:18.480,0:02:20.563
Ama diğer zamanlarda[br]bundan gurur duyuyoruz.

0:02:20.563,0:02:22.086
Açık bir şekilde kabul ediyoruz.

0:02:22.086,0:02:23.138
Benim favori örneğim

0:02:23.138,0:02:25.559
geçen seçimlerden önceki [br]Cumhuriyetçi bir tartışma

0:02:25.559,0:02:28.492
sırasında seyircilerden [br]gelen bir soru.

0:02:28.492,0:02:30.129
(Video) Anderson Cooper:

0:02:30.129,0:02:32.268
soru yabancı yardımla ilgili? [br]Evet, hanımefendi.

0:02:34.407,0:02:36.546
Seyirci: Amerikan halkı ülkemizde

0:02:36.546,0:02:39.183
şu an acı çekiyor.

0:02:39.183,0:02:41.581
Neden diğer ülkelere

0:02:41.581,0:02:43.847
tüm bu yardımlara [br]kendimizin ihtiyacı varken

0:02:43.847,0:02:47.950
yardım göndermeye devam ediyoruz?

0:02:47.950,0:02:49.945
Sunucu: Vali Perry, [br]buna ne dersiniz?

0:02:49.945,0:02:51.012
(Alkış)

0:02:51.012,0:02:53.350
Rick Perry: Kesinlikle, bence bu..

0:02:53.350,0:02:55.010
Paul Bloom: Sahnedeki herkes

0:02:55.010,0:02:56.391
seyircinin sorusuna katılıyor

0:02:56.391,0:02:59.130
bu da Amerikalılar olarak,[br]Amerikalıları diğer insanlardan

0:02:59.130,0:03:00.956
daha fazla önemsemeliyiz.

0:03:00.956,0:03:04.091
Hatta, genelde insanlar kendi ülkeleri[br]ya da etnik grupları için

0:03:04.091,0:03:07.599
dayanışma, sadakat, gurur, vatanseverlik

0:03:07.599,0:03:09.705
gibi duyguların etkisi altındadır.

0:03:09.705,0:03:13.400
Politikadan bağımsız olarak, pek çok [br]insan Amerikalı olmaktan gurur duyar

0:03:13.400,0:03:16.092
ve Amerikalılara diğer ülke [br]vatandaşlarına nazaran iltimas tanır.

0:03:16.092,0:03:18.312
Diğer ülke vatandaşları da kendi [br]ulusları için aynı duyguları hisseder

0:03:18.312,0:03:20.798
ve biz de kendi etniğimizle[br]aynı duyguları hissederiz.

0:03:20.798,0:03:22.482
Şimdi bazılarınız karşı çıkabilir.

0:03:22.482,0:03:24.203
Bazılarınız kozmopolit olabilir

0:03:24.213,0:03:26.547
etnik ve milliyetin ahlaki egemenlik

0:03:26.547,0:03:28.700
taşımaması gerektiğini düşünebilir.

0:03:28.700,0:03:31.462
ama siz entelektüeller bile

0:03:31.462,0:03:33.296
arkadaş ve aile gibi yakın olduğunuz

0:03:33.296,0:03:35.997
iç gruba doğru bir çekim olması

0:03:35.997,0:03:37.418
gerektiğini kabul eder.

0:03:37.418,0:03:38.979
Yani siz bile onlar ve biz

0:03:38.979,0:03:40.954
diye bir ayrım yapıyorsunuz.

0:03:40.954,0:03:43.557
Şimdi, bu ayrım yeterince doğal

0:03:43.557,0:03:46.481
ve çoğunlukla yeterince ahlaki,[br]ama ters gidebilir.

0:03:46.481,0:03:48.210
Bu büyük sosyal psikolog

0:03:48.210,0:03:50.969
Henri Tajfel'in araştırmasının parçasıydı.

0:03:50.969,0:03:53.434
Tajfel, 1919'da Polonya'da doğdu,

0:03:53.434,0:03:55.533
Fransa'da üniversiteye [br]gitmek için ayrıldı

0:03:55.533,0:03:58.268
çünkü bir Yahudi olarak Polonya'da[br]üniversiteye gidemezdi.

0:03:58.268,0:04:00.778
daha sonra II. Dünya Savaşında

0:04:00.778,0:04:02.061
Fransız ordusuna katıldı.

0:04:02.061,0:04:03.830
Esir düştü ve kendisini bir savaş

0:04:03.830,0:04:05.361
kampında mahkum olarak buldu,

0:04:05.361,0:04:07.348
onun için korkunç zamanlardı

0:04:07.348,0:04:09.526
çünkü Yahudi olduğunun[br]ortaya çıkması halinde

0:04:09.526,0:04:11.408
yüksek olasıkla kurtulamayacağı

0:04:11.408,0:04:13.400
bir toplama kampına gönderilebilirdi.

0:04:13.400,0:04:15.987
Hatta, savaş sona erip[br]serbest bırakıldığında

0:04:15.987,0:04:18.492
pek çok arkadaşı ve ailesi ölmüştü.

0:04:18.492,0:04:20.329
Birçok farklı uğraşın içinde bulundu.

0:04:20.329,0:04:21.860
Savaş yetimlerine yardım etti.

0:04:21.860,0:04:23.591
Ancak ön yargı bilimine

0:04:23.591,0:04:25.136
uzun soluklu bir ilgisi vardı

0:04:25.136,0:04:27.796
klişeler üzerine saygıdeğer[br]bir İngiliz bursu

0:04:27.796,0:04:29.641
açılınca başvurdu

0:04:29.641,0:04:30.998
ve kazandı,

0:04:30.998,0:04:33.188
sonrasında bu harika kariyerine başladı.

0:04:33.188,0:04:35.937
Kariyerini başlatan

0:04:35.937,0:04:37.777
çoğu insanın soykırımın yanlış

0:04:37.777,0:04:39.893
olduğunu düşünme şekliyle ilgili[br]görüşüydü.

0:04:39.893,0:04:42.299
Çoğu insan zamanında

0:04:42.299,0:04:44.200
soykırımı Alman tarafında

0:04:44.200,0:04:47.204
bir çeşit trajik defoyu temsil eden,

0:04:47.204,0:04:51.038
genetik bir kusur, [br]otoriter kişilik yapısı gibi gördü.

0:04:51.038,0:04:53.096
Tajfel bunu reddetti.

0:04:53.096,0:04:55.639
Tajfel soykırımda gördüğümüzün

0:04:55.639,0:04:57.950
her birimizin içinde olan

0:04:57.950,0:04:59.728
normal psikolojik sürecin yalnızca

0:04:59.728,0:05:01.489
abartılı bir tezahürü[br]olduğunu söyledi.

0:05:01.489,0:05:04.174
Bunu araştırmak için, İngiliz gençlerle

0:05:04.174,0:05:05.918
bir dizi klasik çalışma yaptı.

0:05:05.918,0:05:07.467
Çalışmalarından birinde yaptığı,

0:05:07.467,0:05:10.019
İngiliz gençlere çok çeşitli[br]sorular sormak oldu

0:05:10.019,0:05:11.903
ve cevaplara göre, dedi ki

0:05:11.903,0:05:14.260
"Cevaplarınıza baktım,[br]ve cevaplarınıza dayanarak

0:05:14.260,0:05:16.357
"Siz..."

0:05:16.357,0:05:17.363
yarısına

0:05:17.363,0:05:20.320
"...Kandinsky ve[br]onun çalışmalarına hayransınız."

0:05:20.320,0:05:23.298
diger yarısına da "...Klee ve[br]onun çalışmalarına hayransınız." dedi.

0:05:23.298,0:05:25.114
Tamamiyle sahteydi.

0:05:25.114,0:05:27.404
Cevapların Kandinsky ya da [br]Klee'yle alakası yoktu

0:05:27.404,0:05:30.132
Muhtemelen sanatçıları duymamışlardı bile

0:05:30.132,0:05:32.872
Sadece rastgele ayırmıştı.

0:05:32.872,0:05:36.143
Bulduğu ise kategorilerin önemli olduğuydu

0:05:36.143,0:05:38.654
daha sonra deneklere para verdiğinde,

0:05:38.654,0:05:40.330
parayı diğer gruptansa

0:05:40.330,0:05:42.130
kendi grup üyelerine

0:05:42.130,0:05:43.963
vermeyi tercih ettiler.

0:05:43.963,0:05:46.290
Daha kötüsü, en çok kendi grupları

0:05:46.290,0:05:48.296
ve diğer grup arasında

0:05:48.296,0:05:50.862
bir farklılık kurmaya meraklıydılar,

0:05:50.862,0:05:52.770
eğer böyle yaparak diğer gruba[br]daha bile az verebileceklerse

0:05:52.770,0:05:58.018
kendi grupları için[br]paradan vazgeçeceklerdi

0:05:58.018,0:06:00.236
Bu taraflılık çok erken[br]zamanlarda ortaya çıkıyor gibi.

0:06:00.236,0:06:02.536
İş arkadaşım ve eşim, Karen Wynn, Yale'de

0:06:02.536,0:06:04.147
bebeklerle bir dizi[br]çalışmada bulundu

0:06:04.147,0:06:06.979
burada bebeklere kuklalar sunuyor,

0:06:06.979,0:06:09.244
bu kuklaların belli[br]yiyecek tercihleri var.

0:06:09.244,0:06:11.426
Kuklalardan biri bezelye seviyor olabilir.

0:06:11.426,0:06:14.001
Diğeri kraker sevebilir.

0:06:14.001,0:06:16.370
Bebeklerin kendi yemek tercihlerini[br]test ettiler

0:06:16.370,0:06:19.060
ve bebekler genelde krakeri tercih etti.

0:06:19.060,0:06:21.672
Ama soru şu, bu bebeklerin kuklalara

0:06:21.672,0:06:24.788
nasıl davrandığını etkiliyor mu?[br]Gayet etkiliyor.

0:06:24.788,0:06:26.307
Genelde kendileriyle aynı

0:06:26.307,0:06:29.786
yemek zevkine sahip [br]kuklaları tercih ediyorlar

0:06:29.786,0:06:32.342
ve kötüsü, farklı yemek [br]tercihine sahip kuklayı

0:06:32.342,0:06:35.327
cezalandıran kuklaları [br]tercih ediyorlar.

0:06:35.327,0:06:37.604
(Kahkaha)

0:06:37.604,0:06:41.236
Bu tür grup-içi, grup-dışı psikolojisini [br]sürekli görüyoruz.

0:06:41.236,0:06:42.900
Farklı ideolojilerdeki

0:06:42.900,0:06:45.314
politik çatışmalarda görüyoruz.

0:06:45.314,0:06:48.940
Aşırı ucunu, savaş durumlarında görüyoruz

0:06:48.940,0:06:52.157
dış gruba sadece az vererek değil

0:06:52.157,0:06:53.745
insanlıktan çıkararak

0:06:53.745,0:06:55.985
aynı Nazi'lerin Yahudilere [br]haşerat ya da bit gibi

0:06:55.985,0:06:58.070
baktığı perspektifte

0:06:58.070,0:07:02.306
ya da Amerikalıların Japonlara [br]fare yakıştırmasında görüyoruz.

0:07:02.306,0:07:04.520
Genellemeler de ters gidebilir.

0:07:04.520,0:07:06.781
Yani bazen rasyonel ve faydalılar

0:07:06.781,0:07:08.355
ancak bazen akıl dışılar

0:07:08.355,0:07:09.581
yanlış cevaplar veriyorlar

0:07:09.581,0:07:10.798
ve diğer zamanlarda

0:07:10.798,0:07:12.973
tamamiyle ahlak dışı sonuçlara[br]sebep oluyorlar.

0:07:12.973,0:07:15.781
En çok üzerinde çalışılan

0:07:15.781,0:07:17.448
konu ırk meselesi.

0:07:17.448,0:07:18.855
2008 seçimleri öncesinde

0:07:18.855,0:07:20.929
sosyal psikologların, hangi adayların

0:07:20.929,0:07:23.955
Amerikan bayrağıyla bilinçsiz [br]bir eşleştirmenin olduğu

0:07:23.955,0:07:27.397
ve ne ölçüde Amerika ile [br]özdeşleştirildiğine derinlemesine

0:07:27.397,0:07:31.002
baktığı harika bir çalışma vardı.

0:07:31.002,0:07:32.125
Çalışmalarının birinde

0:07:32.125,0:07:33.248
Obama ve McCain'i karşılaştırdılar.

0:07:34.372,0:07:37.766
McCain'in Obama'dan daha[br]Amerikalı algılandığını keşfettiler ve

0:07:37.766,0:07:40.339
bir noktaya kadar, insanlar[br]bunu duymaktan şaşırmadılar.

0:07:40.339,0:07:42.257
McCain ünlü bir savaş kahramanı ve

0:07:42.257,0:07:43.916
pek çok insan açıkça onun[br]Obama'dan daha

0:07:43.916,0:07:46.616
Amerikalı bir hikayesi [br]olduğunu söyleyecektir.

0:07:46.616,0:07:48.553
Ama Obama'yı da İngiliz Başbakan

0:07:48.553,0:07:51.069
Tony Blair ile karşılaştırdılar

0:07:51.069,0:07:53.330
ve Blair'in da Obama'dan daha

0:07:53.330,0:07:55.837
Amerikalı bulunduğunu gördüler

0:07:55.837,0:07:57.910
ki Amerikalı olmadığını

0:07:57.910,0:08:00.900
açıkça [br]bildikleri halde.

0:08:00.900,0:08:02.324
Ama tabii ki teninin rengine

0:08:02.324,0:08:05.375
göre tepki veriyorlardı.

0:08:05.375,0:08:07.426
Bu genellemeler ve taraflılığın

0:08:07.426,0:08:08.876
incelikli ve çok önemli

0:08:08.876,0:08:11.748
gerçek-dünya sonuçları var.

0:08:11.748,0:08:14.410
Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, [br]araştırmacılar

0:08:14.410,0:08:17.679
eBay'e beysbol kart[br]reklamları yerleştirdiler.

0:08:17.679,0:08:20.413
Bazılarını tutanların elleri beyaz,

0:08:20.413,0:08:21.631
bazıları siyahtı.

0:08:21.631,0:08:23.210
Kartlar ise aynıydı.

0:08:23.210,0:08:24.454
Siyahlar tarafından tutulanlar

0:08:24.454,0:08:26.521
beyazlar tarafından [br]tutulanlara göre

0:08:26.521,0:08:29.005
kayda değer ölçüde daha az teklif aldı.

0:08:29.005,0:08:31.367
Standford'da yapılan araştırmada

0:08:31.367,0:08:35.597
psikologlar beyaz bir insanın cinayetinden

0:08:35.597,0:08:39.166
mahkum olmuş insanların[br]vakalarını incelediler.

0:08:39.166,0:08:41.970
Görünen o ki, diğer her şey [br]sabit tutulduğunda

0:08:41.970,0:08:44.340
eğer soldakinden çok

0:08:44.340,0:08:46.117
sağdaki adama benziyorsanız

0:08:46.117,0:08:48.090
idam edilme ihtimaliniz daha yüksek.

0:08:48.090,0:08:50.119
Büyük ölçüde böyle, çünkü

0:08:50.119,0:08:52.653
sağdaki adam daha prototip siyah

0:08:52.653,0:08:54.933
daha prototip bir [br]Afrikalı-Amerikalı gözüküyor

0:08:54.933,0:08:57.202
ve anlaşılan o ki bu, [br]insanların onunla ilgili

0:08:57.202,0:08:59.533
ne yapılması gerektiği yönündeki[br]kararlarını etkiliyor.

0:08:59.533,0:09:01.110
Yani şimdi bunu öğrendik

0:09:01.110,0:09:03.007
peki bununla nasıl [br]mücadele edeceğiz?

0:09:03.007,0:09:04.439
Birçok farklı yol var.

0:09:04.439,0:09:05.363
Biri

0:09:05.363,0:09:07.409
insanların duygusal tepkilerine

0:09:07.409,0:09:09.542
ve empatilerine hitap etmek

0:09:09.542,0:09:11.415
bunu da çoğu kez hikayeler üstünden yaparız.

0:09:11.415,0:09:13.980
Eğer liberal bir ebeveynseniz

0:09:13.980,0:09:15.852
ve çocuklarınızı geleneksel olmayan[br]ailelerin esasına

0:09:15.852,0:09:18.226
inanmaları yönünde [br]teşvik etmek istiyorsanız

0:09:18.226,0:09:20.499
onlara bunun gibi bir kitap verebilirsiniz. [br]["Heather'in iki annesi var"]

0:09:20.499,0:09:22.225
Eğer muhafazakarsanız ve [br]farklı bir tavrınız varsa,

0:09:22.225,0:09:24.156
onlara böyle bir kitap verebilirsiniz.

0:09:24.156,0:09:25.905
(Gülüşmeler) [br]["Anne yetiş! Yatağımın altında liberaller var"]

0:09:25.905,0:09:29.241
Ama genelde, hikayeler

0:09:29.241,0:09:31.473
isimsiz yabancıları önemli kılabilir

0:09:31.473,0:09:34.158
ve fikir şu ki; insanlara birey[br]olarak odaklandığımızda

0:09:34.158,0:09:35.860
onları önemsiyoruz

0:09:35.860,0:09:38.139
tarih boyunca kendini kanıtlamış bir fikir

0:09:38.139,0:09:40.722
Stalin'in söylediği varsayılan bir söz

0:09:40.722,0:09:42.339
"Bir kişinin ölümü trajedi,

0:09:42.339,0:09:44.379
bir milyonun işe ölümü istatistiktir"

0:09:44.379,0:09:45.830
ve Rahibe Teresa demiştir ki

0:09:45.830,0:09:47.371
"Eğer kitlelere bakacak olursam, [br]asla harekete geçmem.

0:09:47.371,0:09:49.696
eğer birine bakarsam, geçerim."

0:09:49.696,0:09:51.766
Psikologlar bunu araştırdılar.

0:09:51.766,0:09:53.067
Örneğin, bir çalışmada

0:09:53.067,0:09:55.850
insanlara bir krizle ilgili[br]bir dizi bilgi verildi

0:09:55.850,0:10:00.106
ve krizi çözmek için ne kadar

0:10:00.106,0:10:01.690
bağışta bulunacaklarına bakıldı

0:10:01.690,0:10:03.527
diğer grupla hiçbir[br]bilgi paylaşılmadı

0:10:03.527,0:10:05.625
ama bir kişiden bahsedildi

0:10:05.625,0:10:08.065
onlarla kişinin yüzü ve ismi paylaşıldı

0:10:08.065,0:10:11.284
bu kişiler çok daha fazla [br]yardımda bulundular.

0:10:11.284,0:10:13.145
Bunların hiçbirinin hayır işleriyle

0:10:13.145,0:10:15.256
uğraşanlara sır olduğunu sanmıyorum.

0:10:15.256,0:10:17.904
İnsanlar genelde diğer insanları

0:10:17.904,0:10:19.227
istatistik ve bilgilerle [br]boğmazlar.

0:10:19.227,0:10:20.249
Daha ziyade, [br]yüzler gösterirler,

0:10:20.249,0:10:21.985
insanları gösterirler.

0:10:21.985,0:10:25.212
Bir bireye karşı duyduğumuz sempatinin

0:10:25.212,0:10:27.183
genişletilerek o kişinin olduğu gruba da

0:10:27.183,0:10:30.061
yayılabilmesi mümkün.

0:10:30.061,0:10:32.527
Bu Harriet Beecher Stowe.

0:10:32.527,0:10:34.970
Bu hikaye, belki uydurma,

0:10:34.970,0:10:37.044
Başkan Lincoln

0:10:37.044,0:10:39.042
Sivil Savaş'ın ortasında [br]Beyaz Saray'a çağırıp,

0:10:39.042,0:10:40.626
ona şöyle demiştir

0:10:40.626,0:10:43.290
"Demek büyük savaşı başlatan[br]küçük hanım sizsiniz"

0:10:43.290,0:10:45.175
"Tom Amca'nın Kulübesi" nden[br]bahsediyordu.

0:10:45.175,0:10:47.706
"Tom Amca'nın Kulübesi" büyük bir felsefe

0:10:47.706,0:10:50.850
ya da teoloji hatta edebi [br]bir kitap bile değil

0:10:50.850,0:10:53.365
ama insanları kendilerini [br]başkalarının yerine koymaları için

0:10:53.365,0:10:55.863
normalde koymayacakları insanlar için

0:10:55.863,0:10:58.196
kölelerin yerine koydurması açısından

0:10:58.196,0:11:00.598
harika bir iş yapıyor.

0:11:00.598,0:11:02.379
ve bu büyük bir sosyal değişim için

0:11:02.379,0:11:03.983
bir katalizör olabilirdi.

0:11:03.983,0:11:06.345
Yakın zamanda, Amerika'ya bakarak

0:11:06.345,0:11:09.414
son birkaç onyılda

0:11:09.414,0:11:12.563
"The Cosby Show" gibi programların [br]Amerikalıların

0:11:12.563,0:11:15.251
Afrikalı-Amerikalılara karşı tavırlarında

0:11:15.251,0:11:18.234
"Will and Grace" ve[br]"Modern Family" gibi programlarınsa

0:11:18.234,0:11:19.597
eşcinsel kadın ve erkeklerep[br]karşı tavrında

0:11:19.597,0:11:20.897
büyük değişim yarattığına inanmak [br]için bazı sebepler var.

0:11:20.897,0:11:23.352
Şunu söylemenin abartı olduğunu düşünmüyorum:

0:11:23.352,0:11:26.013
Amerikadaki ahlaki değişim için büyük katalizör

0:11:26.013,0:11:28.906
durum komedisi haline geldi.

0:11:28.906,0:11:30.322
Ama yalnızca duygular değil

0:11:30.322,0:11:31.598
mantığın gücüne dikkat çekerek

0:11:31.598,0:11:33.833
noktalamak istiyorum.

0:11:33.833,0:11:35.989
Bir noktada bu harika kitapta

0:11:35.989,0:11:37.212
"The Better Angels of Our Nature,""

0:11:37.212,0:11:39.228
Steven Pinker diyor ki;

0:11:39.228,0:11:41.810
Eski Ahit komşunuzu sevin der,

0:11:41.810,0:11:44.532
ve Yeni Ahit düşmanınızı sevin

0:11:44.532,0:11:47.218
ama ben aslında ikisini de sevmiyorum,

0:11:47.218,0:11:48.885
ama onları öldürmek de istemiyorum.

0:11:48.885,0:11:50.751
Onlara karşı sorumluluklarım olduğunu biliyorum

0:11:50.751,0:11:54.221
ama onlara karşı nasıl davranmam gerektiği

0:11:54.221,0:11:55.934
konusunda ahlaki duygularım, inançlarım

0:11:55.934,0:11:57.981
sevgi temeline dayanmıyor.

0:11:57.981,0:11:59.920
İnsan haklarını anlamamda, [br]onların hayatının

0:11:59.920,0:12:02.143
benimki kadar değerli olduğu[br]inancında saklı.

0:12:02.143,0:12:04.499
Bunu desteklemek için,

0:12:04.499,0:12:06.431
büyük filozof

0:12:06.431,0:12:08.279
Adam Smith'ten bir hikaye anlatır

0:12:08.279,0:12:09.965
ben de bu hikayeyi

0:12:09.965,0:12:11.261
modern zamanlar için biraz

0:12:11.261,0:12:12.939
değiştirerek anlatmak istiyorum.

0:12:12.939,0:12:14.840
Adam Smith binlerce insanın[br]ölümünü hayal etmenizi

0:12:14.840,0:12:16.741
isteyerek başlar

0:12:16.741,0:12:18.781
ve binlerce insanı hayal edin

0:12:18.781,0:12:21.020
tanımadığınız bir ülkede

0:12:21.020,0:12:24.574
Çin ya da Hindistan olabilir[br]ya da Afrika'da bir ülke.

0:12:24.574,0:12:27.058
Smith soruyor, nasıl tepki verirdiniz?

0:12:27.058,0:12:29.365
derdiniz ki, bu çok kötü

0:12:29.365,0:12:31.241
ve hayatınıza devam ederdiniz.

0:12:31.241,0:12:33.460
The New York Times online ya da[br]başkasını açarsanız

0:12:33.460,0:12:36.420
keşfedersiniz , aslında bu bize sürekli olur

0:12:36.420,0:12:37.941
hayatlarımıza devam ederiz.

0:12:37.941,0:12:40.135
Ama onun yerine, Smith'in

0:12:40.135,0:12:41.389
bunu yarın öğreneceğinizi söylediğini hayal edin

0:12:41.389,0:12:43.928
serçe parmağınız kesilecek.

0:12:43.928,0:12:46.097
Smith bu durumun farkettireceğini söyler.

0:12:46.097,0:12:47.508
o gece bunu merak ederek

0:12:47.508,0:12:48.861
uyuyamazdınız.

0:12:48.861,0:12:50.880
Şu soruyu gündeme getirir:

0:12:50.880,0:12:53.346
serçe parmağınızı kurtarmak için

0:12:53.346,0:12:55.315
binlerce yaşamı feda eder miydiniz?

0:12:55.315,0:12:57.633
Şimdi bunu kendi kafanızın[br]özelinde cevaplayın,

0:12:57.633,0:13:00.552
ama Smith diyor ki, kesinlikle hayır

0:13:00.552,0:13:02.244
ne felaket bir düşünce.

0:13:02.244,0:13:04.275
Ve şu soruyu akla getirir

0:13:04.275,0:13:05.649
Smith der ki:

0:13:05.649,0:13:07.867
" pasif duygularımız neredeyse her zaman

0:13:07.867,0:13:09.315
çok bencil ve çok çıkarcıyken,

0:13:09.315,0:13:10.780
etkin ilkelerimiz bu derece

0:13:10.780,0:13:13.313
cömert ve asıl olabilmekte?"

0:13:13.313,0:13:15.363
Smith'in cevabı şu olur: "Bu mantık,

0:13:15.363,0:13:17.138
prensip, vicdan."

0:13:17.138,0:13:18.679
Bize

0:13:18.679,0:13:22.104
en küstahça tutkularımızı[br]şaşırtmaya muktedir bir sesle

0:13:22.104,0:13:23.781
"biz biri diğerinden daha iyi

0:13:23.781,0:13:26.222
olmayan çokluğun biriyiz "diye seslenir.

0:13:26.222,0:13:28.347
ve bu son kısım sıklıkla

0:13:28.347,0:13:31.555
tarafsızlık prensibi olarak ifa edilir.

0:13:31.555,0:13:34.184
ve tarafsızlık prensibi kendisini

0:13:34.184,0:13:35.931
dünyanın tüm dinlerinde ortaya koyar

0:13:35.951,0:13:38.209
altın oranın tüm farklı versiyonlarında

0:13:38.209,0:13:40.663
ve pek çok açıdan farklılık gösteren

0:13:40.663,0:13:42.330
dünyanın tüm ahlaki felselerinde

0:13:42.330,0:13:44.964
ama ahlaki, bir çeşit tarafsız bakıştan

0:13:44.964,0:13:47.949
değerlendirmemiz gerektiğini varsayar.

0:13:47.949,0:13:49.771
Bu fikrin en temiz ifadesi aslında

0:13:49.771,0:13:52.856
bana göre, bir ilahiyatçı [br]ya da filozoftan değil

0:13:52.856,0:13:54.213
ama "Casablanca"nın sonunda

0:13:54.213,0:13:55.760
Humphrey Bogart'tan gelir.

0:13:55.760,0:13:59.536
Yani, spoiler uyarısı, sevdiği kadına

0:13:59.536,0:14:00.676
herkesin yararına

0:14:00.676,0:14:02.269
ayrılmaları gerektiğini söyler

0:14:02.269,0:14:04.133
ve ona der ki, aksanını taklit etmeyeceğim

0:14:04.133,0:14:05.915
ama der ki, "

0:14:05.915,0:14:07.274
üç küçük kişinin sorunları

0:14:07.274,0:14:10.385
bu çılgın dünyada beş para etmez."

0:14:10.385,0:14:13.665
Mantığımız tutkularımızı göz ardı[br]etmemizi sağlayabilir.

0:14:13.665,0:14:15.381
Mantığımız bizi empatimizi[br]genişletmemiz

0:14:15.381,0:14:16.602
için motive edebilir

0:14:16.602,0:14:18.929
"Uncle Tom's Cabin" gibi bir kitabı[br]yazmamız için

0:14:18.929,0:14:20.652
ya da Uncle Tom's Cabin'i[br]okumamız için motive edebilir.

0:14:20.652,0:14:23.346
ve mantığımız bizi

0:14:23.346,0:14:25.308
dürtülerimizle hareket etmemize karşı sınırlayacak

0:14:25.308,0:14:27.118
gelenekler ve tabular ve kanunlar

0:14:27.118,0:14:28.794
yaratmamız için motive edebilir

0:14:28.794,0:14:30.383
rasyonel varlıklar olarak, sınırlanmamız

0:14:30.383,0:14:31.778
gerektiğini hissederiz çünkü.

0:14:31.778,0:14:33.791
Anayasa budur.

0:14:33.791,0:14:36.712
Bir anayasa geçmişte kurulmuş

0:14:36.712,0:14:38.019
şu ana uygulanan bir şeydir.

0:14:38.019,0:14:39.004
ve der ki,

0:14:39.004,0:14:41.231
her ne kadar popüler bir başkanı üçüncü dönem için

0:14:41.231,0:14:43.834
yeniden seçsek de,

0:14:43.834,0:14:45.929
her ne kadar beyaz Amerikalılar

0:14:45.929,0:14:49.997
kölelik kurumunu yeniden kurmayı [br]hissetmek için seçseler de, yapamayız.

0:14:49.997,0:14:51.673
Kendimizi sınırlıyoruz.

0:14:51.673,0:14:54.090
ve kendimizi diğer şekillerle [br]de sınırlıyoruz.

0:14:54.090,0:14:56.848
Bir kişiyi bir iş, bir ödül için

0:14:56.848,0:14:59.799
seçmeye geldiğine

0:14:59.799,0:15:02.757
onların ırkıyla ilgili güçlü şekilde taraflıyız

0:15:02.757,0:15:05.053
cinsiyetleri için taraflıyız

0:15:05.053,0:15:07.268
ne kadar çekici olduklarıyla ilgili taraflıyız

0:15:07.268,0:15:09.919
ve bazen diyebilir ki, " peki hoş, olması gereken bu"

0:15:09.919,0:15:12.226
Ama diğer zamanlar diyoruz ki, "Bu yanlış."

0:15:12.226,0:15:14.115
bununla mücadele için,

0:15:14.115,0:15:16.366
daha fazla çalışmıyoruz

0:15:16.366,0:15:19.367
daha ziyade yaptığımız bu diğer [br]bilgi kaynaklarının

0:15:19.367,0:15:22.406
bizi yanlılığa itemeyeceği koşullar kurmak

0:15:22.406,0:15:23.721
pek çok orkestranın müzisyenlerini

0:15:23.721,0:15:26.366
sahnenin arkasından seçmesinin sebebi bu

0:15:26.366,0:15:27.610
böylelikle tek sahip oldukları bilgi

0:15:27.610,0:15:30.303
önemli olduğuna inandıkları bilgi.

0:15:30.303,0:15:32.626
Bence ön yargı ve taraflılık

0:15:32.626,0:15:35.720
insan doğasının temel bir ikililiği.

0:15:35.720,0:15:39.496
İç seslerimiz, önsezilerimiz,[br]duygularımız var

0:15:39.496,0:15:41.657
ve bunlar yargı ve hareketlerimizi etkiler

0:15:41.657,0:15:43.988
iyi ya da kötü

0:15:43.988,0:15:47.610
ama aynı zamanda rasyonel [br]müzakere ve akıllı planlama

0:15:47.610,0:15:49.045
yeteneğine de sahibiz.

0:15:49.045,0:15:51.862
ve bunları bazı durumlarda duygularımızı

0:15:51.862,0:15:53.805
hızlandırmada ve[br]beslemede

0:15:53.805,0:15:56.573
diğer durumlarda durdurma da [br]kullanabiliriz.

0:15:56.573,0:15:57.807
ve bu şekilde

0:15:57.807,0:16:00.574
mantık bize daha iyi bir dünya [br]yaratmaya yardımcı olur.

0:16:00.574,0:16:02.918
Teşekkürler.

0:16:02.918,0:16:06.623
(Alkış)