1
00:00:07,000 --> 00:00:11,075
Υπάρχει ένα τόσο ισχυρό θεατρικό έργο 
για το οποίο μία παλιά δεισιδαιμονία λέει

2
00:00:11,075 --> 00:00:15,088
ότι το όνομά του δεν πρέπει ούτε καν 
να εκστομιστεί μέσα σε θέατρο,

3
00:00:15,746 --> 00:00:20,716
ένα έργο που ξεκινά με μαγεία
και τελειώνει με έναν αποκεφαλισμό,

4
00:00:21,536 --> 00:00:26,067
ένα έργο γεμάτο γρίφους, προφητείες,
εφιαλτικά οράματα,

5
00:00:26,067 --> 00:00:28,438
και πολλούς βάναυσους φόνους,

6
00:00:28,798 --> 00:00:34,447
ένα έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ
αναφερόμενο συχνά ως «το Σκωτσέζικο Έργο»

7
00:00:34,537 --> 00:00:36,888
ή «Η Τραγωδία Του Μάκβεθ».

8
00:00:37,838 --> 00:00:41,697
Ανεβασμένο για πρώτη φορά το 1606
στο θέατρο Globe του Λονδίνου,

9
00:00:41,697 --> 00:00:44,469
ο «Μάκβεθ» αποτελεί την πιο σύντομη 
τραγωδία του Σαίξπηρ.

10
00:00:44,711 --> 00:00:47,713
Επιπλέον, είναι η πιο συναρπαστική 
και γεμάτη δράση.

11
00:00:47,713 --> 00:00:51,493
Σε πέντε πράξεις, αφηγείται την ιστορία
ενός Σκωτσέζου ευγενικής καταγωγής

12
00:00:51,495 --> 00:00:53,381
που κλέβει τον θρόνο,

13
00:00:53,381 --> 00:00:55,635
βασιλεύει με τον τρόμο,

14
00:00:55,635 --> 00:00:58,270
και τέλος, έχει ένα αιματηρό τέλος.

15
00:00:58,810 --> 00:01:02,317
Κατά τη διάρκεια του έργου, θίγονται
σημαντικά ζητήματα περί φιλοδοξίας,

16
00:01:02,317 --> 00:01:03,266
εξουσίας,

17
00:01:03,266 --> 00:01:04,311
και βίας

18
00:01:04,311 --> 00:01:08,481
τα οποία κάνουν άμεση αναφορά
στην πολιτική της εποχής του Σαίξπηρ,

19
00:01:08,481 --> 00:01:11,920

και συνεχίζουν να αντηχούν στην δική μας.

20
00:01:12,512 --> 00:01:16,932
Η Αγγλία στις αρχές του 17ου αιώνα
ήταν πολιτικά επισφαλής.

21
00:01:17,212 --> 00:01:21,921
Η βασίλισσα Ελισάβετ Α' πέθανε το 1603
χωρίς να αφήσει απογόνους,

22
00:01:21,921 --> 00:01:23,498
και με μία αιφνίδια κίνηση,

23
00:01:23,498 --> 00:01:28,632
οι σύμβουλοί της πρόσφεραν το στέμμα
στον Τζέιμς Στιούαρτ, βασιλιά της Σκωτίας.

24
00:01:29,132 --> 00:01:32,502
Δύο χρόνια μετά, έγινε απόπειρα 
δολοφονίας κατά του Τζέιμς,

25
00:01:32,502 --> 00:01:35,082
η λεγόμενη Συνωμοσία της Πυρίτιδας.

26
00:01:35,432 --> 00:01:38,383
Ερωτήματα για το τι είναι αυτό
που κάνει έναν βασιλιά νόμιμο

27
00:01:38,383 --> 00:01:40,093
τίθονταν από πολλούς.

28
00:01:41,023 --> 00:01:44,593
Προφανώς ο Σαίξπηρ είχε αντιληφθεί 
ότι είχε σημαντικό υλικό

29
00:01:44,593 --> 00:01:47,152
όταν συνδύασε και μετέφερε 
στο θέατρο τις ιστορίες

30
00:01:47,152 --> 00:01:51,243
ενός δολοφονικού Σκωτσέζου βασιλιά
του 11ου αιώνα, ονόματι Μάκβεθ,

31
00:01:51,553 --> 00:01:54,642
και αυτές πολλών άλλων Σκωτσέζων ευγενών.

32
00:01:55,342 --> 00:01:58,793
Βρήκε ιστορικές αναφορές 
στο «Χρονικά» του Χόλινσεντ,

33
00:01:58,793 --> 00:02:02,545
ένα δημοφιλές βιβλίο ιστορίας 
της Βρετανίας και της Ιρλανδίας.

34
00:02:03,185 --> 00:02:06,583
O Σαίξπηρ θα ήξερε επίσης 
ότι έπρεπε να πει την ιστορία του

35
00:02:06,583 --> 00:02:09,354
με έναν τρόπο που θα τραβούσε 
αμέσως την προσοχή

36
00:02:09,354 --> 00:02:12,594
ενός κοινού πολύμορφου και ζόρικου.

37
00:02:13,144 --> 00:02:15,885
To Globe ήταν ανοιχτό
σε όλες τις κοινωνικές ομάδες.

38
00:02:16,055 --> 00:02:19,263
Πλούσιοι χορηγοί παρακολουθούσαν 
το έργο από στεγασμένα θεωρεία,

39
00:02:19,263 --> 00:02:21,676
ενώ οι φτωχότεροι θεατές πλήρωναν μία πένα

40
00:02:21,676 --> 00:02:25,285
για να το δουν από ένα ανοιχτό τμήμα, 
τη λεγόμενη αρένα.

41
00:02:25,635 --> 00:02:30,504
Ομιλίες, γιουχαΐσματα και ζητωκραυγές 
ήταν συνήθη στη διάρκεια των παραστάσεων.

42
00:02:30,804 --> 00:02:35,665
Υπάρχουν ακόμα και αναφορές για θεατές
να πετάνε έπιπλα όταν το έργο ήταν φιάσκο.

43
00:02:36,425 --> 00:02:40,015
Έτσι ο «Μάκβεθ» ξεκινά με ένα 
κυριολεκτικά εκκωφαντικό θόρυβο.

44
00:02:40,015 --> 00:02:42,946
Ένας κεραυνός σκάει και 
τρεις μάγισσες εμφανίζονται.

45
00:02:42,946 --> 00:02:44,466
Ανακοινώνουν ότι ψάχνουν

46
00:02:44,466 --> 00:02:48,255
έναν Σκωτσέζο ευγενή και ήρωα
πολέμου, ονόματι Μάκβεθ,

47
00:02:48,255 --> 00:02:53,906
έπειτα πετούν μακρύα κραυγάζοντας μία
κατάρα που προβλέπει έναν τρελαμένο κόσμο.

48
00:02:54,046 --> 00:03:01,366
«Είν' τα ωραία φρίκη, φρίκη τα καλά.
Άνεμοι πάρετέ μας, πάχνη κρύψε μας».

49
00:03:01,566 --> 00:03:05,403
Αργότερα βλέπουμε ότι βρίσκουν τον Μάκβεθ
και τον ευγενή φίλο του Μπάνκο.

50
00:03:06,053 --> 00:03:13,394
«Χαίρε, ω Μακβέθ,» προφητεύουν,
«Βασιλεύς μετέπειτα θα γίνεις!»

51
00:03:13,874 --> 00:03:16,135
«Βασιλιάς;» αναρωτιέται ο Μάκβεθ.

52
00:03:16,655 --> 00:03:20,044
Τι θα έπρεπε να κάνει
ώστε να κερδίσει το στέμμα;

53
00:03:20,584 --> 00:03:23,215
Ο Μάκβεθ και η γυναίκα του, 
η λαίδη Μάκβεθ,

54
00:03:23,215 --> 00:03:27,190
σύντομα σχεδιάζουν μια σειρά 
από φόνους, ψέματα και προδοσίες.

55
00:03:27,460 --> 00:03:29,231
Στο λουτρό αίματος που ακολουθεί,

56
00:03:29,231 --> 00:03:32,768
ο Σαίξπηρ παρέχει στους θεατές 
κάποια από τα πιο γνωστά αποσπάσματα

57
00:03:32,768 --> 00:03:34,672
της αγγλικής λογοτεχνίας.

58
00:03:35,092 --> 00:03:40,565
«Έβγα, κηλίς κατηραμένη! Έβγα!»
ουρλιάζει η λαίδη Μάκβεθ πιστεύοντας

59
00:03:40,565 --> 00:03:44,245
ότι δεν μπορεί να σκουπίσει το αίμα
του θύματός της από τα χέρια της.

60
00:03:44,575 --> 00:03:49,026
Η εμμονή της με τις ενοχές είναι ένα
από τα πολλά θέματα που θίγονται στο έργο,

61
00:03:49,266 --> 00:03:52,866
μαζί με την καθολική τάση 
κατάχρησης της εξουσίας,

62
00:03:52,916 --> 00:03:56,080
τον ατέρμονα κύκλο βίας και προδοσίας,

63
00:03:56,280 --> 00:03:59,146
την αψήφιστη πολιτική διαμάχη.

64
00:03:59,316 --> 00:04:01,591
Είναι χαρακτηριστικό
της γλώσσας του Σαίξπηρ,

65
00:04:01,591 --> 00:04:04,186
ότι κάποιες φράσεις
που πρωτοεμφανίστηκαν στο έργο,

66
00:04:04,186 --> 00:04:08,306
έχουν επαναληφθεί τόσες φορές
που έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας.

67
00:04:08,656 --> 00:04:12,014
Μεταξύ αυτών,
«Γλυκύ της ευσπλαχνίας γάλα»,

68
00:04:12,014 --> 00:04:14,257
«'Ο,τι εγένετο, εγένετο»,

69
00:04:14,257 --> 00:04:16,520
και το διάσημο ξόρκι των μαγισσών,

70
00:04:16,520 --> 00:04:23,667
«Γύριζε, βάζε, βράζε, ανακάτονε.
Καίε φωτιά και τρίζε, κόχλαζε νερό!»

71
00:04:23,897 --> 00:04:28,349
Αλλά ο Σαίξπηρ φυλάει το καλύτερο
για τον ίδιο τον Μάκβεθ.

72
00:04:28,489 --> 00:04:32,998
Προς το τέλος του έργου, ο Μάκβεθ
συλλογίζεται την καθολικότητα του θανάτου

73
00:04:32,998 --> 00:04:35,659
και την ματαιότητα της ζωής.

74
00:04:35,759 --> 00:04:39,757
«Σβήσε, λιγόζωε δαυλέ!» θρηνεί.

75
00:04:40,077 --> 00:04:42,401
«Δεν είν' ο βίος άλλο
παρά σκιά που περπατεί,

76
00:04:42,401 --> 00:04:47,207
παρά θεάτρου μίμος οπού πηγαινοέρχεται 
μιαν ώραν 'ς την σκηνήν του

77
00:04:47,207 --> 00:04:49,399
και πλέον δεν ακούεται.

78
00:04:49,739 --> 00:04:54,437
Είν' ένα παραμύθι που λέγει ένας παλαβός, 
βοήν, θυμούς γεμάτον,

79
00:04:54,437 --> 00:04:56,929
αλλά δεν έχει νόημα.»

80
00:04:57,589 --> 00:05:02,807
Ίσως η ζωή είναι ιστορία που διηγείται 
ένας τρελός, αλλά ο «Μάκβεθ» δεν είναι.

81
00:05:02,907 --> 00:05:05,469
Τόσο η γλώσσα του Σαίξπηρ
όσο και οι χαρακτήρες του

82
00:05:05,469 --> 00:05:08,818
έχουν γίνει μέρος της κουλτούρας μας
με ένα σπάνιο τρόπο.

83
00:05:08,818 --> 00:05:10,949
Σκηνοθέτες συχνά χρησιμοποιούν την ιστορία

84
00:05:10,949 --> 00:05:13,270
ώστε να ρίξουν φως 
σε καταχρήσεις εξουσίας,

85
00:05:13,270 --> 00:05:16,689
τόσο από την Αμερικανική μαφία
όσο και από δικτάτορες ανά τον κόσμο.

86
00:05:17,229 --> 00:05:19,580
Το έργο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη
πολλές φορές,

87
00:05:19,580 --> 00:05:22,790
συμπεριλαμβανομένου
του «Θρόνος του Αίματος» του Κουροσάβα

88
00:05:22,790 --> 00:05:25,201
που λαμβάνει χώρα στη φεουδαρχική Ιαπωνία,

89
00:05:25,201 --> 00:05:28,349
και της εκμοντερνισμένης εκδοχής
ονόματι «Scotland, PA»,

90
00:05:28,349 --> 00:05:30,531
στην οποία ο Μάκβεθ και οι αντίπαλοί του

91
00:05:30,531 --> 00:05:33,640
είναι διαχειριστές 
ανταγωνιστικών εστιατορίων.

92
00:05:34,280 --> 00:05:36,190
Ανεξαρτήτως της παρουσίασης,

93
00:05:36,190 --> 00:05:37,890
ζητήματα ηθικής,

94
00:05:37,890 --> 00:05:40,171
πολιτικής και εξουσίας,

95
00:05:40,171 --> 00:05:42,583
συνεχίζουν να είναι επίκαιρα 
στις μέρες μας,

96
00:05:42,583 --> 00:05:46,736
όσο είναι και ο «Μάκβεθ» του Σαίξπηρ.