WEBVTT

00:00:07.250 --> 00:00:11.075
ပြဇာတ်ရဲ့ အမည်ကို ပြဇာတ်ရုံထဲမှာ
ဘယ်တော့မှ အသံထွက်ပြီးမဆိုသင့်ပါလို့

00:00:11.075 --> 00:00:16.036
အယူသီးမှုဟောင်းတစ်ခုက ဆိုရလောက်အောင်ကို 
ဩဇာတိက္ကမကြီးတဲ့ ပြဇာတ်တစ်ခု ရှိပါတယ်။

00:00:16.036 --> 00:00:21.676
စုန်းကဝေအတတ်နဲ့ စပြီး သွေးစွန်း ခေါင်းပြတ်
တစ်ခုနဲ့ အဆုံးသတ်တဲ့ ပြဇာတ်တစ်ခု။

00:00:21.676 --> 00:00:26.167
ပဟေဠိတွေ၊ ဟောကိန်းတွေ၊ မနှစ်မြို့စရာ
အမြင်တွေနဲ့ များစွာသော လူမဆန်တဲ့

00:00:26.167 --> 00:00:28.968
လူသတ်မှုတွေနဲ့
ပြည့်နေတဲ့ ပြဇာတ်တစ်ခု

00:00:28.968 --> 00:00:34.537
တစ်ခါတစ်ရံ "Scottish Play" (သို့)
"Macbeth ရဲ့အဆွေးဇာတ်"လို့ ရည်ညွှန်းတဲ့

00:00:34.537 --> 00:00:38.018
William Shakespeare ရဲ့ ပြဇာတ်တစ်ခုပါ။

00:00:38.018 --> 00:00:41.697
လန်ဒန်က Globe Theater မှာ ၁၆၀၈ ခုနှစ်က 
ပထမဦးဆုံး တင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။

00:00:41.697 --> 00:00:44.933
"Macbeth" ဟာ ရှိတ်စပီးယားရဲ့
အတိုဆုံးအဆွေးဇာတ်ပါ။

00:00:44.933 --> 00:00:48.194
သူ့ရဲ့ အမြူးကြွဆုံးတစ်ပုဒ်လည်းဖြစ်ပါတယ်။

00:00:48.194 --> 00:00:51.515
အခန်း ငါးခန်းမှာ စကော့ ဆွေကြီးမျိုးကြီး
တစ်ဦးရဲ့ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြတယ်။

00:00:51.515 --> 00:00:53.381
ထီးနန်းကိုခိုးယူသူ၊

00:00:53.381 --> 00:00:55.635
ရက်စက်မှုသရဖူဆောင်းတဲ့ကာလကို
ဦးဆောင်ပြီး

00:00:55.635 --> 00:00:58.810
သွေးထွက်သံယို နိဂုံးကို ကြုံရသူပါ။

00:00:58.810 --> 00:01:02.317
တစ်လျှောက်လုံးမှာ ရည်မှန်းချက်၊ အာဏာနဲ့
အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့

00:01:02.317 --> 00:01:03.266
အရေးကြီးတဲ့ 


00:01:03.266 --> 00:01:04.311
မေးခွန်းတွေမေးထားတယ်။

00:01:04.311 --> 00:01:08.721
ရှိတ်စပီးယား ခေတ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးကို
တိုက်ရိုက် ပြောဆိုပြီး

00:01:08.721 --> 00:01:12.922
ကျွန်တော်တို့ ခေတ်အထိကို 
ဆက်လက်ပဲတင်နေတာတွေပါေ

00:01:12.922 --> 00:01:17.212
၁၇ ရာစု အစောပိုင်း အင်္ဂလန်ဟာ
နိုင်ငံရေးအရ မရေရာခဲ့ပါဘူး။

00:01:17.212 --> 00:01:21.971
ပထမ အဲလဇဘက်ဘုရင်မ ဟာ နန်းမွေဆက်ခံ
သူမရှိပဲ ၁၆၀၃ မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး

00:01:21.971 --> 00:01:23.458
မထင်မှတ်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုမှာ

00:01:23.458 --> 00:01:29.352
သူမရဲ့ အကြံပေးတွေက သရဖူကို စကော့တလန်
ဘုရင် James Stewart ကို လွှဲပေးလိုက်တယ်။

00:01:29.352 --> 00:01:32.502
နှစ်နှစ်အကြာမှာ James ဟာ 
Gunpowder Plot. လို့ခေါ်တဲ့

00:01:32.502 --> 00:01:35.632
လုပ်ကြံမှုတစ်ခုမှာ လုပ်ကြံခံလိုက်ရတယ်။

00:01:35.632 --> 00:01:37.963
တရားဝင် ဘုရင်တစ်ပါးမြှောက်စေရေး
မေးခွန်းတွေက

00:01:37.963 --> 00:01:41.243
လူတိုင်းရဲ့ပါးစပ်ဖျားမှာရှိခဲ့တယ်။


00:01:41.243 --> 00:01:44.593
ဒီတော့ ရှိတ်စပီးယားဟာ Macbeth 
လို့ခေါ်တဲ့ စကော့စတန်ဘုရင်နဲ့

00:01:44.593 --> 00:01:47.152
အခြားသော စကော့ဆွေကြီးမျိုးကြီးတွေရဲ့
ကြောက်မက်ဖွယ်

00:01:47.152 --> 00:01:51.353
၁၁ ရာစုအကြောင်း သူ့ဇာတ်လမ်းတွေကို
ပေါင်းစည်း၊ ပြင်ဆင်တဲ့အခါမှာ

00:01:51.353 --> 00:01:55.432
ထိရောက်တဲ့ကုန်ကြမ်းသူ့မှာ
ရှိတာ သူသိခဲ့မှာပါ။

00:01:55.432 --> 00:01:58.793
သူတို့ရဲ့နှစ်အလိုက်မှတ်တမ်းကို 
လူသိများတဲ့ ၁၆ ရာစုနှစ်

00:01:58.793 --> 00:02:03.325
ဗြိတိန်နဲ့ အိုင်ယာလန်သမိုင်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ 
Hollinshed ရဲ့ "Chronicles" မှာသူတွေ့တယ်။

00:02:03.325 --> 00:02:06.583
ရှိတ်စပီးယားဟာ စုံလင်ပြီး
ဗရုတ်ကျတဲ့ သူ့ပရိတ်သတ်ရဲ့အာရုံကို

00:02:06.583 --> 00:02:09.354
ချက်ချင်းဖမ်းစားစေမယ့်
နည်းလမ်းတစ်ခုနဲ့ သူ့ဇာတ်လမ်းကို

00:02:09.354 --> 00:02:13.254
ပြောပြဖို့လိုတယ်ဆိုတာ သိခဲ့လိမ်မယ်။

00:02:13.254 --> 00:02:16.055
The Globe ဟာ လူတန်းစားအလွှာ
အားလုံးကိုကြိုဆိုခဲ့တယ်။

00:02:16.055 --> 00:02:19.263
ပိုချမ်းသာတဲ့လူတွေက အမိုးပါတဲ့ 
လေသာဆောင်တွေကနေ ဇာတ်စင်ကိုကြည့်ပြီး

00:02:19.263 --> 00:02:22.336
ပိုဆင်းရဲသူတွေကတော့ pit လို့ခေါ်တဲ့
လေဟာပြင်အပိုင်းကနေ

00:02:22.336 --> 00:02:25.715
တစ်ပဲပေးပြီး ကြည့်ကြတယ်။


00:02:25.715 --> 00:02:30.924
ဖျော်ဖြေမှုတွေအတွင်း စကားပြောတာ၊
လှောင်ပြောင်တာ၊ အားပေးတာတွေဟာဖြစ်နေကျပါ။

00:02:30.924 --> 00:02:36.545
ပြဇာတ်တွေဆိိုးတဲအခါ အခါပရိဘောဂနဲ့ပေါက်တဲ့
ပရိတ်သတ်တွေရဲ့မှတ်တမ်းတွေတောင်ရှိပါတယ်။

00:02:36.545 --> 00:02:40.015
ဒီတော့ "Macbeth" ဟာ 
တိုက်ရိုက် ဝုန်းကနဲ ဖွင့်လိုက်တယ်။

00:02:40.015 --> 00:02:42.946
မိုးကြိုသံမြည်ပြီး စုန်းမ
သုံးယောက်ပေါ်လာတယ်။

00:02:42.946 --> 00:02:44.466
သူတို့ဟာ Macbeth လို့ခေါ်တဲ့


00:02:44.466 --> 00:02:48.345
စစ်သူရဲကောင်းစကော့ အမျိုးကောင်းသားကို 
ရှာနေတာလို့ ကြေညာပြီး

00:02:48.345 --> 00:02:54.126
ရူးသွားတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို ဟောကိန်းထုတ်တဲ့
ကျိန်စာတစ်ခု ရွတ်ဆိုရင်း ပျံထွက်သွားတယ်။

00:02:54.126 --> 00:03:01.576
"တရားမျှတမှုဟာ ဆိုးယုတ်ပြီး ဆိုးယုတ်မှုက 
တရားမျှတ၊မြုခိုးနဲ့ လေဆိုးညစ်ကနေ ရစ်ဝဲနေ"

00:03:01.576 --> 00:03:05.403
နောက်ပိုင်း Macbeth နဲ့ အမျိုးကောင်းသား
Banquo ကိုသူတို့ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။

00:03:05.403 --> 00:03:14.054
သူတို့ဟောတာက "အားလုံးက Macbeth ကို 
ကြိုကြ၊ ဒါနောက်တက်မယ့် ဘုရင်ဖြစ်လိမ့်မယ်။"

00:03:14.054 --> 00:03:16.745
"ဘုရင်တဲ့လား၊ လို့ Macbeth တွေးမိတယ်။

00:03:16.745 --> 00:03:20.674
သရဖူရဖို့ သူဘာလုပ်ဖို့များ
လိုအပ်တာပါလိမ့်။

00:03:20.674 --> 00:03:23.215
Macbeth နဲ့ သူ့ဇနီး Lady Macbeth ဟာ

00:03:23.215 --> 00:03:27.550
မကြာခင်မှာပဲ လူသတ်တာ၊ လိမ်လည်တာနဲ့
သစ္စာဖောက်တာတွေ တောက်လျှောက်အစီအစဉ်ချတယ်။

00:03:27.550 --> 00:03:28.991
သွေးချောင်းစီးလူသတ်ပွဲမှာ


00:03:28.991 --> 00:03:32.768
ရှိတ်စပီးယားက ကြည့်ရှုသူတွေကို 
အဂလိပ်စာပေက မမေ့နိုင်စာအဖြစ်ဆုံး

00:03:32.768 --> 00:03:35.172
စာပိုဒ်တွေနဲ့ ပံ့ပိုးပေးတယ်။

00:03:35.172 --> 00:03:40.565
"ကျွတ်၊ မကောင်းတဲ့အစွန်း ကျွတ်စမ်း၊
ငါပြောနေတယ်"လို့ Lady Macbeth ဟာ

00:03:40.565 --> 00:03:44.675
သူမရဲ့သားကောင်ရဲ့သွေးကို သူမလက်တွေကနေ 
သုတ်ပစ်လို့မရဘူးယုံကြည်တဲ့အခါ အော်ဟစ်တယ်။

00:03:44.675 --> 00:03:49.266
သူမရဲ့ အပြစ်စွဲလမ်းမှုဟာ ပြဇာတ်တစ်ခုလုံး
ပါဝင်တဲ့ အကြောင်းအရာများစွာထဲက တစ်ခုပါ၊

00:03:49.266 --> 00:03:52.676
အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်ဖို့ 
နေရာတိုင်းဖြစ်တတ်မှုနဲ့

00:03:52.676 --> 00:03:56.280
အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ သစ္စာဖောက်တို့ရဲ့
အဆုံးမဲ့သံသရာ၊

00:03:56.280 --> 00:03:59.316
နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခကို ဖီဆန်ခြင်းနဲ့အတူပါ။

00:03:59.316 --> 00:04:01.521
ရှိတ်စပီးယားရဲ့ဘာသာစကား ထုံးစံအတိုင်း

00:04:01.521 --> 00:04:04.186
ပြဇာတ်မှာ စပါလာတာနဲ့ 
များစွာသောစကားစုတွေဟာ

00:04:04.186 --> 00:04:08.886
ရိုးအီသွားတဲ့အထိကို ကြိမ်ဖန်များစွာ
ထပ်ကျော့ထားပါတယ်။

00:04:08.886 --> 00:04:12.014
ပါဝင်တာတွေကတော့ "အကြင်နာတရား"

00:04:12.014 --> 00:04:14.257
"ပြီးတော့လည်း ပြီးတာပဲ" နဲ့

00:04:14.257 --> 00:04:16.520
ထင်ရှားတဲ့ စုံးမတွေရဲ့ ကျိန်စာဖြစ်တဲ့

00:04:16.520 --> 00:04:24.177
"ဆတိုးလို့ အပင်ပန်းခံလုပ် ပြီးတော့ ဒုက္ခ
မီးမြှိုက်ေတာ့ ဒယ်အိုး ဗလုံစီ"ပါ။

00:04:24.177 --> 00:04:28.579
ဒါပေမဲ့ ရှိုတ်စပီးယားဟာ Macbeth ကိုယ်တိုင်
အတွက် ပျစ်ပျစ်နှစ်နှစ်အရှိဆုံးတွေဖယ်ထားတယ်

00:04:28.579 --> 00:04:32.998
ပြဇာတ်အဆုံးပိုင်းမှာ သေခြင်းရဲ့ ဖြစ်မြဲ
သဘော နဲ့ ဘဝရဲ့ အဓိပ္ပာယ်မဲ့မှုအပေါ်

00:04:32.998 --> 00:04:35.879
Macbeth ဆင်ခြင်မိတယ်။


00:04:35.879 --> 00:04:40.187
သူညည်းညူတာက "ထွက်၊ ထွက်သွား 
တိုတောင်းတဲ့ ဖယောင်းတိုင်၊

00:04:40.187 --> 00:04:42.401
ဘဝဆိုတာ လမ်းလျှောက်နေတဲ့ အရိပ်သက်သက်ပဲ၊

00:04:42.401 --> 00:04:47.207
သနားစရာ ဇာတ်ဆောင်တစ်ဦး ဟန်ပါပါလျှောက်ပြီး
ဇာတ်စင်ပေါ်မှာသူ့အချိန် တရွေ့ရွေ့ကုန်တယ်၊

00:04:47.207 --> 00:04:49.739
နောက်ဘာမှ မကြားရတော့ဘူး။

00:04:49.739 --> 00:04:54.437
ဒါဟာ သူရူးတစ်ယောက် ပြောတဲ့ပုံပြင်တစ်ပုဒ်
အသံဗလံနဲ့ ဒေါသတွေပြည့်နှက်လို့၊

00:04:54.437 --> 00:04:57.699
ဘာမှမဟုတ်တာကို ရမယ်ဖွဲ့ရင်းပေါ့"

00:04:57.699 --> 00:05:02.977
ဘဝဆိုတာ သူရူးတစ်ယောက် ပြောတဲ့ပုံပြင်လို
ဖြစ်လောက်ပေမဲ့"Macbeth" ကတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

00:05:02.977 --> 00:05:06.709
ရှိတ်စပီးယား ဘာသာစကားနဲ့ ဇာတ်ကောင်တွေဟာ
ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု အသိဉာဏ်ထဲကို

00:05:06.709 --> 00:05:08.818
အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဝင်ရောက်နေပါတယ်။


00:05:08.818 --> 00:05:12.189
ဒါရိုက်တာတွေက အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်တာ
ပြဖို့ ဒီဇာတ်လမ်းကို မကြာခဏသုံးတယ်။

00:05:12.189 --> 00:05:14.120
အမေရိကန် မာဖီးယားကနေ

00:05:14.120 --> 00:05:17.229
ကမ္ဘာတစ်လွှားက အာဏာရှင်တွေအထိပါပဲ။

00:05:17.229 --> 00:05:19.610
ဒီပြဇာတ်ကိုရုပ်ရှင်အဖြစ် 
အကြိမ်ကြိမ် ပြောင်းခဲ့တယ်

00:05:19.610 --> 00:05:22.870
Akira Kurosawa ရဲ့ "Throne of Blood"
အပါအဝင်ပါ။

00:05:22.870 --> 00:05:25.201
၎င်းက မြေရှင်ပဒေသရာဇ်စနစ် ဂျပန်မှာ
ဖြစ်ပျက်ပြီး

00:05:25.201 --> 00:05:28.569
"Scotland, PA" လို့ခေါ်တဲ့ ခေတ်မီ
အောင်လုပ်ထားတဲ့ တင်ဆက်မှုတစ်ခုပါ။

00:05:28.569 --> 00:05:30.531
၎င်းမှာ Macbeth နဲ့ သူ့ပြိုင်ဘက်တွေဟာ

00:05:30.531 --> 00:05:34.450
ပြိုင်ဆိုင်နေတဲ့ အမြန်ပြင် 
စားသောက်ဆိုင်တွေရဲ့ မန်နေဂျာတွေပါ။

00:05:34.450 --> 00:05:36.190
မည်သို့တင်ပြစေကာမူ

00:05:36.190 --> 00:05:37.890
သမစိတ္တရှုထောင့်၊ နိုင်ငံရေးနဲ့

00:05:37.890 --> 00:05:39.141
အာဏာရဲ့ 
ပြဿနာတွေကတော့

00:05:39.141 --> 00:05:42.612
ယနေ့တိုင် သက်ဆိုင်နေဆဲပါ။

00:05:42.612 --> 00:05:46.290
ဒီတော့ ဒါက ရှိတ်စပီးယားရဲ့ 
"Macbeth" ဖြစ်ပုံရပါတယ်။