0:00:06.250,0:00:11.075
Có một vở kịch có sức ảnh hưởng mạnh [br]đến mức một mê tín cổ cho rằng

0:00:11.075,0:00:16.036
không bao giờ được phép nhắc đến[br]tên nó trong nhà hát,

0:00:16.036,0:00:20.676
một vở kịch mở đầu bằng ma thuật[br]

0:00:20.676,0:00:23.466
và kết thúc [br]với cái đầu bị chặt đứt đầy máu me,

0:00:23.466,0:00:26.667
một vở kịch đầy những bí ẩn, [br]lời tiên đoán, ảo ảnh ác mộng,

0:00:26.667,0:00:28.968
và rất nhiều những vụ giết người ghê rợn,

0:00:28.968,0:00:34.537
một vở kịch của William Shakespeare[br]đôi khi được gọi là "Vở kịch Scotland"

0:00:34.537,0:00:38.018
hay "Tấn bi kịch của Macbeth".

0:00:38.018,0:00:41.697
Được biểu diễn lần đầu tại Nhà hát Globe [br]ở Luân Đôn, năm 1606,

0:00:41.697,0:00:44.933
"Macbeth" là bi kịch ngắn nhất [br]của Shakespeare.

0:00:44.933,0:00:48.194
Nó cũng là một trong những vở [br]đầy kịch tính nhất.

0:00:48.194,0:00:51.515
Trong năm hồi kịch, ông kể lại câu chuyện[br]của một quý tộc Scotland,

0:00:51.515,0:00:53.381
người đã chiếm lấy ngai vàng,

0:00:53.381,0:00:55.635
thống trị một triều đại kinh hoàng,

0:00:55.635,0:00:58.810
và sau đó, phải chịu một kết cục đẫm máu.

0:00:58.810,0:01:02.317
Xuyên suốt vở kịch đặt ra[br]các câu hỏi quan trọng

0:01:02.317,0:01:04.336
về tham vọng, quyền lực,[br]và bạo lực

0:01:04.336,0:01:08.721
liên quan trực tiếp đến chính trị [br]vào thời đại của Shakespeare

0:01:08.721,0:01:12.922
và dư âm vẫn còn đến[br]tận ngày hôm nay.

0:01:12.922,0:01:17.212
Nước Anh vào đầu thế kỷ 17 [br]có nền chính trị không ổn định.

0:01:17.212,0:01:21.561
Nữ hoàng Elizabeth I mất vào năm 1603[br]mà không có người nối dõi,

0:01:21.561,0:01:23.778
và với một quyết định bất ngờ,

0:01:23.778,0:01:29.352
những người cố vấn của bà đã truyền ngôi [br]cho James Stewart, Vua của Scotland.

0:01:29.352,0:01:32.502
Hai năm sau, James lọt vào tầm ngắm[br]của một âm mưu ám sát

0:01:32.502,0:01:35.632
gọi là Âm mưu Thuốc súng.

0:01:35.632,0:01:38.503
Các câu hỏi về điều làm nên[br]một vị vua chính thống

0:01:38.503,0:01:41.243
được tất cả mọi người bàn tán.

0:01:41.243,0:01:44.963
Vậy nên, Shakespeare chắc hẳn [br]đã biết rằng ông có đủ chất liệu

0:01:44.963,0:01:47.742
khi đúc kết và chuyển thể [br]những câu chuyện

0:01:47.742,0:01:51.353
về một vị vua tàn bạo người Scotland [br]ở thế kỷ 11 tên là Macbeth

0:01:51.353,0:01:55.432
và một vài những quý tộc [br]người Scotland khác.

0:01:55.432,0:01:59.233
Ông tìm thấy biên niên sử của họ [br]trong "Sử biên niên" của Hollinshed,

0:01:59.233,0:02:03.325
một lược sử nổi tiếng vào thế kỷ 16 [br]của Vương quốc Anh và Ireland.

0:02:03.325,0:02:06.583
Shakespeare hẳn cũng đã biết rằng [br]ông cần phải kể chuyện

0:02:06.583,0:02:09.354
theo cách mà [br]sẽ ngay lập tức thu hút

0:02:09.354,0:02:13.254
bộ phận khán giả đa dạng [br]và huyên náo của mình.

0:02:13.254,0:02:16.055
Nhà hát Globe mở cửa [br]cho mọi tầng lớp xã hội.

0:02:16.055,0:02:19.263
Những chủ nô giàu có [br]quan sát vở kịch từ ban công có mái che

0:02:19.263,0:02:22.336
trong khi những người nghèo hơn [br]trả một xu để coi buổi biểu diễn

0:02:22.336,0:02:25.715
từ khu vực ngoài trời [br]được gọi là sàn nhà hát.

0:02:25.715,0:02:30.924
Nói chuyện, giễu cợt và cổ vũ[br]là bình thường trong các buổi diễn.

0:02:30.924,0:02:36.545
Có cả trường hợp khán giả [br]ném đồ đạc lên khi vở kịch thất bại.

0:02:36.545,0:02:40.015
"Macbeth" mở màn [br]với một tiếng nổ đúng nghĩa.

0:02:40.015,0:02:42.946
Tiếng sấm gầm[br]và ba mụ phù thủy xuất hiện.

0:02:42.946,0:02:45.646
Họ tuyên bố đang tìm[br]một quý tộc người Scotland

0:02:45.646,0:02:48.345
và một anh hùng chiến tranh tên Macbeth,

0:02:48.345,0:02:54.126
và bay đi sau khi gieo một lời nguyền[br]tiên đoán về một thế giới loạn lạc.

0:02:54.126,0:03:01.106
"Chuyện đời thật giả khó lường [br]Sương mù, khí bẩn vẫn thường trộn nhau."

0:03:01.106,0:03:05.403
Có thể thấy sau đó, chúng tìm thấy Macbeth[br]và người bạn quý tộc Banquo của ông.

0:03:05.403,0:03:14.054
"Macbeth vạn tuế," chúng tiên đoán,[br]"một ngày kia, ngươi sẽ làm vua!"

0:03:14.054,0:03:16.745
"Vua?" Macbeth tự hỏi.

0:03:16.745,0:03:20.674
Chính xác là ông phải làm gì [br]để giành lấy ngôi vua?

0:03:20.674,0:03:23.215
Macbeth và vợ của mình [br]là Phu nhân Macbeth

0:03:23.215,0:03:27.550
nhanh chóng lên kế hoạch cho một chuỗi [br]giết người, dối trá và phản bội.

0:03:27.550,0:03:31.311
Trong cuộc tắm máu sau đó,[br]Shakespeare đã đưa đến cho người đọc

0:03:31.311,0:03:35.102
một vài những đoạn văn đáng nhớ nhất[br]trong văn học nước Anh.

0:03:35.102,0:03:40.565
"Cút đi, vết bẩn khốn khiếp! Ta nói, cút!"[br]Phu nhân Macbeth khóc khi tin rằng

0:03:40.565,0:03:44.675
không thể lau sạch máu từ nạn nhân[br]khỏi tay của mình.

0:03:44.675,0:03:49.266
Sự ám ảnh với tội lỗi của bà là [br]một trong những chủ đề xuyên suốt vở kịch,

0:03:49.266,0:03:52.676
cùng với nó là xu hướng [br]lạm dụng quyền lực phổ biến,

0:03:52.676,0:03:56.280
vòng quay luẩn quẩn [br]của bạo hành và phản bội,

0:03:56.280,0:03:59.316
sự xung đột chính trị đầy thách thức.

0:03:59.316,0:04:01.521
Điển hình với ngôn ngữ của Shakespeare,

0:04:01.521,0:04:04.186
một số cụm từ xuất hiện trong vở kịch

0:04:04.186,0:04:08.886
được lặp lại nhiều lần đến nỗi [br]trở thành những cụm từ phổ biến ngày nay.

0:04:08.886,0:04:12.014
Bao gồm [br]"nhân chi sơ, tính bổn thiện",

0:04:12.014,0:04:14.257
"chuyện gì đã qua thì cho qua"

0:04:14.257,0:04:16.520
và câu thần chú nổi tiếng [br]của mụ phù thủy,

0:04:16.520,0:04:24.177
"Gấp đôi, gấp đôi, vất vả và khó khăn[br]Lửa bùng cháy và vạc sôi bong bóng."

0:04:24.177,0:04:28.579
Nhưng Shakespeare giữ lại phần hay nhất[br]cho bản thân Macbeth.

0:04:28.579,0:04:32.998
Về cuối vở kịch, Macbeth ngẫm nghĩ[br]về tính phổ quát của cái chết

0:04:32.998,0:04:35.879
và sự phù phiếm của cuộc sống.

0:04:35.879,0:04:40.187
"Tắt, tắt, cây nến nhỏ!" ông kêu than.

0:04:40.187,0:04:42.401
"Cuộc đời là gì ngoài [br]một cái bóng vất vưởng,

0:04:42.401,0:04:47.207
một diễn viên nghèo đi khuệnh khoạng và[br]gặm nhấm thời gian của mình trên sân khấu

0:04:47.207,0:04:49.739
rồi sau đó chẳng được ai nhớ tới.

0:04:49.739,0:04:54.437
Đó là câu chuyện được kể bởi [br]một tên ngốc, đầy âm thanh và sự thịnh nộ

0:04:54.437,0:04:57.699
nhưng lại hoàn toàn vô nghĩa."

0:04:57.699,0:05:02.977
Cuộc đời có thể là câu chuyện được kể bởi [br]một tên ngốc, nhưng "Macbeth" thì khác.

0:05:02.977,0:05:06.709
Ngôn ngữ và nhân vật của Shakespeare [br]đã đi vào tiềm thức văn hóa của chúng ta

0:05:06.709,0:05:08.818
tới mức độ hiếm thấy.

0:05:08.818,0:05:12.189
Đạo diễn thường dùng câu chuyện này [br]để phơi bày sự lạm dụng quyền lực,

0:05:12.189,0:05:14.120
từ băng nhóm tội phạm mafia ở Mỹ

0:05:14.120,0:05:17.229
cho tới những kẻ độc tài [br]trên toàn thế giới.

0:05:17.229,0:05:19.610
Vở kịch này nhiều lần [br]được chuyển thể thành phim,

0:05:19.610,0:05:22.870
bao gồm "Ngôi vàng đẫm máu" [br]của Akira Kurosawa,

0:05:22.870,0:05:25.201
đặt trong thời phong kiến Nhật Bản,

0:05:25.201,0:05:28.569
và một phiên bản hiện đại[br]tên là "Scotland, PA,"

0:05:28.569,0:05:30.531
trong đó, Macbeth và những kẻ thù địch

0:05:30.531,0:05:34.450
là quản lý của những cửa hàng [br]thức ăn nhanh đang cạnh tranh lẫn nhau.

0:05:34.450,0:05:36.190
Dù cách trình bày như thế nào,

0:05:36.190,0:05:38.640
những câu hỏi về đạo đức,

0:05:38.640,0:05:42.661
chính trị và quyền lực vẫn được nhắc tới[br]trong cuộc sống hiện tại,

0:05:42.661,0:05:47.100
vậy nên, trông như là, [br]"Macbeth" của Shakespeare cũng thế.