Çocuğunuzu, yakın bir arkadaşınızı ya da duygusal partnerinizi düşündüğünüzde muhtemelen akla "sevgi" kelimesi gelir ve birden diğer duygular üşüşür. Neşe ve umut, heyecan, güven ve emniyet ve evet, bazen de üzüntü ve hayal kırıklığı. Sözlükte "sevgi"den daha fazla mensubu olan bir kelime olmayabilir. Ancak hayatımızda esas önemi ona vermemize rağmen nasıl seveceğimizin bize açık bir şekilde hiç öğretilmemesi ilginç değil mi? Arkadaşlıklar kuruyoruz, ilk duygusal ilişkilere yelken açıyoruz, evleniyoruz ve çaresine bakarız umuduyla hastaneden eve bebekler getiriyoruz. Ama gerçek şu ki, sevdiklerimizi sık sık incitiyor ve onlara kaba davranıyoruz. Bunlar hemen göze çarpmayabilir. Mesela arkadaşımızı bizimle zaman geçirmesi için zorlamak, partnerimizin telefonuna gizlice göz atmak veya okulda yeterince çabalamadığı için çocuğumuzu ayıplamak. Yüzde yüzümüz sağlıksız ilişki davranışlarıyla karşılaşıyor ve yine yüzde yüzümüz sağlıksız ilişki davranışları yapıyor. Bu, insan olmanın bir parçası. En kötü hâliyle, sevdiklerimize verdiğimiz zarar taciz ve şiddet olarak ortaya çıkıyor. İlişkide şiddet, kadınların üçte birinin ve erkeklerin dörtte birinin hayatta tecrübe edeceği bir şey. Çoğu kişi gibiyseniz bu verileri duyduğunuzda şöyle diyeceksiniz: "Hayır, bu benim başıma asla gelmez." Taciz ve şiddet kelimelerinden kaçınmak ve onların başka bir yerde başkalarının başına geldiğini düşünmek içgüdüseldir. Ancak gerçek şu ki, sağlıksız ilişkiler ve taciz hepimizin etrafında. Sadece isimlerini değiştiriyor ve bağlantıyı görmezden geliyoruz. Taciz, sağlıksız sevgide gizlenerek bize yaklaşıyor. "One Love" adında bir kuruluşta çalışıyorum. Eski sevgilisi tarafından öldürülen Yeardley için ailesinin başlattığı bir kuruluş. Bu, olacağını kimsenin beklemediği bir trajediydi. Ancak geriye dönüp baktıklarında, tehlike belirtilerini fark ettiler fakat daha önce kimse bu belirtileri anlamamıştı. Çılgınlık, drama veya içki alışkanlığı olarak adlandırılan hareketlerinin aslında ne olduğu anlaşılmamıştı. Bu hareketler tehlikenin açık belirtisiydi. Kızın ailesi anladı ki, herhangi birisi bu belirtiler hakkında eğitilmiş olsaydı kızlarının ölümü engellenebilirdi. Bu yüzden biz, Yeardley ve ailesinin sahip olmadığı bilgilere başka kişilerin sahip olması için çalışıyoruz. Üç temel hedefimiz var: Konuşulması rahatsız edici ve oldukça tuhaf olan konuları herkes tarafından konuşulur hâle getirmek, arkadaş olarak adlandırılan ön cepheye, yardım etmeleri için yetki vermek ve bu süreçte, daha iyi sevebilmek için tüm becerilerimizi geliştirmek. Bunu yapmaya, göremediğimiz sağlıksız belirtileri açığa çıkararak başlamalıyız. İşimiz, gençlerle konuşma başlatmak için bir içerik oluşturmaya odaklanıyor. Verilen derslerden dolayı içeriklerimizin çoğu oldukça ciddi. Ama bugün sağlıksız sevginin beş işaretini açığa çıkarmak için daha neşeli ama yine de düşündürücü bölümlerden birini kullanacağım: "Beyitler" Birinci belirti, yoğunluk. (Video) Mavi: Kaç gündür seni görmedim, özledim. Turuncu: Ben de seni özledim. (#busevgi) Mavi: Seni beş dakikadır görmedim. Sanki bir ömür gibi geldi. Tüm o beş dakika boyunca bensiz ne yapıyordun? Turuncu: Üç dakika olmuştu. (#busevgideğil) Katie Hood: Bunu biri fark etti mi? Bilmiyorum. Ben fark ettim. Kötü ilişkiler kötü başlamaz, heyecan verici ve neşeli başlar. Şefkat ve duygu yoğunluğu ve bir acele vardır. Gerçekten iyi hissettirir. Çok şanslı ve turnayı gözünden vurmuş gibi hissedersiniz. Ama sağlıksız sevgide, bu duygular zamanla değişir. Heyecan, bunaltıcı hatta belki biraz da boğucu olmaya başlar. Bunu hissedersiniz. Belki bu, yeni kız veya erkek arkadaşınız siz daha buna hazır değilken "Seni seviyorum." dediğinde, gittiğiniz her yerde onunla karşılaştığınızda veya size sık sık mesaj atıp aradığında olur. Gün içinde başka işleriniz olduğunu bilmelerine rağmen geç cevap verdiğinizde sabırsızlanırlar. İlişkinin nasıl başladığının değil nasıl geliştiğinin önemli olduğunu hatırlamalıyız. Yeni bir ilişkinin ilk günlerinde nasıl hissettiğimizi dikkate almalıyız. İlişkinin hızından memnun musunuz? Nefes alabilecek bir alanın olduğunu hissediyor musunuz? Kendi ihtiyaçlarımıza dair konuşmak için kendi sesimizi kullanmamız da önemli. İsteklerinize saygı duyuluyor mu? İkinci belirti, soyutlanma. (Video) Turuncu 2: Takılmak ister misin? Turuncu 1: Pazartesileri bizim eğlence günümüz. (#busevgi) Turuncu 2: Takılmak ister misin? Turuncu 1: Pazartesi bizim eğlence günümüz. 2: Peki yarın? 1: Yarın şekerleme günümüz. 2: Çarşamba? 1: Arkadaşsız gün. (#busevgideğil) KH: Bana sorarsanız soyutlanma, sağlıksız sevginin en çok gözden kaçan ve yanlış anlaşılan belirtisi. Neden? Çünkü her yeni ilişki, yoğun bir beraber vakit geçirme isteğiyle başlar. Bir şey yön değiştirdiğinde bunu gözden kaçırmak kolay. Yeni kız veya erkek arkadaşınız sizi, aile ve arkadaşlarınızdan, savunma sisteminizden uzaklaştırıp sizi kendisine daha sıkı bağladığında soyutlanma gizlice içeri girer. En yakın arkadaşınız hakkında "Neden onlarla takılıyorsun? Onlar ezik." veya aileniz için "Ayrılmamızı istiyorlar. Bize tamamen karşılar." gibi şeyler söyleyebilirler. Soyutlanma, ilişkiden önceki hayatındaki herkesle ilgili şüphe tohumları ekmektir. Sağlıklı sevgide özgürlük vardır, beraber vakit geçirmeyi seven ama önceden değer verdikleri kişi ve aktivitelere de bağlı kalan iki kişi. Başta uyanık olduğunuz her dakikayı birlikte geçirirken özgürlüğün de devam etmesini sağlamak kilit noktasıdır. Bunu, arkadaşlarınızla plan yapıp o planlara uyarak ve partnerinizi de bunun için cesaretlendirerek yaparsınız. Üçüncü belirtisiyse aşırı kıskançlık. (Video) Mavi 2: Neden bu kadar mutlusun? Mavi 1: Beni Instagram'dan takip etmeye başladı! (#busevgi) Mavi 2: Neden bu kadar gerginsin? Mavi 1: Beni her yerden takip etmeye başladı. (#busevgideğil) KH: Balayı dönemi geçmeye başlayınca aşırı kıskançlık içeri girebilir. Partneriniz daha talepkâr olabilir, her an nerede ve kiminle olduğunuzu bilmeye ihtiyaç duyabilir. Veya her yerden sizi takip edebilir, çevrim için ve çevrim dışı. Aşırı kıskançlık beraberinde sahip olma isteği ve güvensizlik getirir. Başkalarıyla flört etme veya aldatma gibi devamlı suçlamalar getirir. Siz kaygılanacak bir şey olmadığını, sadece onu sevdiğinizi söylerken sizi dinlemeyi reddetmeyi getirir. Kıskançlık, her insan ilişkisinin bir parçası ama aşırı kıskançlık farklı. Tehditkâr, tehlikeli ve öfkeli bir yönü var. Sevgi böyle hissettirmemeli. Dördüncü belirti, aşağılama. (Video) Mavi: Takılmak ister misin? Turuncu: Ders çalışmam lazım. Mavi: Yine de A alacaksın. Mükemmel bir A. (#busevgi) Mavi: Takılmak ister misin? Turuncu: Ders çalışmam lazım. Mavi: Yine de F alacaksın. Aptalca bir F. (#busevgideğil) KH: Evet, hmm. Sağlıksız sevgide, kelimeler silah olarak kullanılır. Önceden eğlenceli ve neşeli olan konuşmalar kaba ve utanç verici bir hâl alır. Belki partneriniz can acıtıcı bir şekilde sizinle dalga geçer, eğlence olsun diye size zarar veren şakalar yapıp hikâyeler anlatırlar. İncindiğinizi anlatmaya çalıştığınızda sizi susturur ve yine sizi aşırı tepki göstermekle suçlarlar. "Neden bu kadar hassassın? Sorunun ne? Bir huzur ver." Bu kelimelerle susturulursunuz. Şu oldukça anlaşılır bir şey: Partneriniz sizi desteklemeli. Kelimeleri sizi kuvvetlendirmeli, moralinizi bozmamalı. Sırlarınızı saklamalı ve sadık olmalı. Sizi daha çok öz güvenli hissettirmeli, daha az değil. Son olarak beşinci belirti, dengesizlik. (Video) Turuncu 1: Ayrılırsak üzülürüm. Turuncu 2: Ben de üzülürüm. (#busevgi) Turuncu 1: Eğer ayrılırsak depresyona girerim. Kendimi buradan atarım. Yaparım! Beni durdurmaya çalışma! (#busevgideğil) KH: Sık ayrılıp barışmalar, iniş çıkışlar; gerginlik arttıkça dengesizlik de artar. Ağlamalı, öfkeli kavgalar ve ardından duygusal barışmalar, "Değersizsin, neden seninle olduğumu bile bilmiyorum!" gibi nefret dolu ve can acıtıcı yorumlar, çabucak dilenen özürler ve tekrar olmayacağına dair verilen sözler. Artık ilişkinin iniş çıkışlarına o kadar şartlanmışsınızdır ki ilişkinizin ne kadar sağlıksız ve hatta tehlikeli hâle geldiğini fark edemezsiniz. Sağlıksız sevginin tacize dönüşünü görmek gerçekten zor olabilir ama söylemeliyim ki ilişkinizde bu belirtilerden ne kadar çok varsa ilişkiniz o kadar sağlıksız ve belki de tehlikeli olabilir. Eğer içinizden bir ses ayrılıp gitmenizi söylüyorsa ki bu, sağlıksız bir ilişkide olduklarında çoğu arkadaşımıza verdiğimiz bir tavsiye, bu her zaman en iyi tavsiye değildir. Ayrılma anı, şiddet için güçlü bir tetikleyici olabilir. Şiddete uğrayacağınızdan korkuyorsanız veya şiddet görüyorsanız güvenli bir şekilde ayrılmak için uzmanların tavsiyelerine danışmalısınız. Bu, sadece duygusal ilişkilerden ve şiddetten ibaret değil. Sağlıksız ilişki belirtilerini anlamak hayatınızdaki neredeyse tüm ilişkileri anlayıp denetlemenizi sağlayabilir. Hayatınızda ilk kez, arkadaşınıza neden kırgın olduğunuzu veya belli bir aile bireyiyle olan her konuşmanızdan sonra neden cesaretsiz ve kaygılı hissettiğinizi anlayabilirsiniz. Hatta kendi tutku ve kıskançlığınızın, hayatınızdaki insanlar için nasıl sorunlar oluşturduğunu bile fark etmeye başlayabilirsiniz. Anlamak, gelişmek için ilk adımdır ve her sağlıksız ilişkiyi sağlıklı hâle getiremeseniz de bazı ilişkileri geçmişte bırakmak zorunda kalsanız da ilişkileri geliştirmek için her gün kendi görevinizi yerine getirebilirsiniz. Size heyecan verici bir haberim var: bunu gerçekleştirmek çok da zor değil. Dürüst iletişim, karşılıklı saygı, nezaket ve sabır; bunları her gün yapabiliriz. Bunlar sizi kesinlikle daha iyi biri yapacak olsa da şunu söylemeliyim ki kusursuz olmanızı sağlamayacak. Benim işim bu. Her gün sağlıklı ilişkiler hakkında düşünüp konuşmalar yapıyorum ve buna rağmen sağlıksız şeyler yapıyorum. Daha geçen sabah tartışma, kavga ve kahvaltıyla ilgili şikayetler arasında dört çocuğumu okula hazırlamaya çalışıyordum ve sonunda tepem attı. Kasıtlı olarak kızgın bir sesle bağırdım, "Herkes çenesini kapatıp dediğimi yapsın! Siz dünyanın en kötü çocuklarısınız! Oyun sürenizi ve tatlılarınızı elinizden alacağım! Sizi eğlendirme ihtimali olan her şeyi elinizden alacağım!" (Gülüşmeler) Hiç bunu yaşadınız mı? (Alkışlar) Dengesizlik, aşağılama. En büyük oğlum dönüp bana baktı ve şöyle dedi: "Anne, bu sevgi değil." (Kahkahalar) Bana cevap verdiği için bir dakikalığına onu öldürmek istedim. Ama sonra kendimi toparladım ve aslında onunla gurur duyduğumu anladım. Beni durdurmak için kullanacağı bir dil olması beni gururlandırdı. Çocuklarımın, kendilerine nasıl davranıldığı konusunda sınırın ne olması gerektiğini anlamalarını ve bu sınır aşıldığında bunu kabullenmeleri yerine kullanacakları bir dile ve söz hakkına sahip olmalarını istiyorum. Çok uzun zaman boyunca, ilişkilere basit bir konu gibi davrandık. Ama aslında ilişki becerileri, kazanmanın en önemli ve en zor olduğu şeylerden biri. Sağlıksız sevginin belirtilerini anlamak, sağlıksız sevgiye giden çıkmaza girmenizi önlemekle kalmaz. Sağlıklı olma sanatını anlayıp uygulamak, hayatınızı her yönden geliştirir. Şuna ikna oldum ki, sevgi bir içgüdü ve duygu olsa da daha iyi sevme yeteneği, hepimizin kazanıp zamanla geliştirebileceği bir beceri. Teşekkür ederim. (Alkışlar)