0:00:32.123,0:00:34.793
ਮੈਂ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ।

0:00:35.820,0:00:37.400
ਪਿੰਡ ਕੌੜੇ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਾਂ।

0:00:37.561,0:00:38.801
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ,

0:00:41.462,0:00:42.752
ਕੌਮ ਲੁਹਾਰ।

0:00:45.460,0:00:48.379
ਅਸੀਂ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

0:00:50.453,0:00:52.804
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਹੁਤ, ਮਤਲਬ

0:00:55.017,0:00:57.207
ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਸੀ।

0:00:58.735,0:01:02.026
ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਕੌੜੇ ਤੋਂ

0:01:02.026,0:01:04.956
ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਪੰਜਵੀਂ ਕਲਾਸ ਤੱਕ।

0:01:05.987,0:01:08.016
ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੁਮਾਣ ਵਿੱਚ,

0:01:08.536,0:01:10.037
ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਘੁਮਾਣ,

0:01:10.850,0:01:12.370
ਉੱਥੇ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦੇ ਸੀ।

0:01:12.370,0:01:13.910
ਦਸ ਜਮਾਤਾਂ ਉੱਥੇ ਕੀਤੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ।

0:01:16.766,0:01:19.153
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ।

0:01:20.616,0:01:22.296
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸੀ।

0:01:23.263,0:01:26.043
ਦੋਨੋ ਟਾਈਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੁਣਦੇ ਸੀ, ਪੜ੍ਹਦੇ ਸੀ।

0:01:28.509,0:01:30.665
ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਿਖਾਲਦੇ ਸੀ।

0:01:32.635,0:01:35.507
ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ

0:01:36.837,0:01:38.420
ਕਿ ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਤੁਰ ਪਈ।

0:01:40.060,0:01:41.851
ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਦੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ

0:01:41.851,0:01:43.241
ਆਪਣੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦੇ ਸੀ।

0:01:43.425,0:01:45.425
ਨਾਲ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ।

0:01:46.707,0:01:47.617
ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਸੀ,

0:01:47.617,0:01:50.182
ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਤੇ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।

0:02:03.786,0:02:05.056
ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਤਿੰਨ ਸੀ।

0:02:05.717,0:02:12.887
ਅਸੀਂ ਬੜੇ ਮਿਹਨਤ-ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ।

0:02:14.786,0:02:16.423
ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ,

0:02:16.423,0:02:18.195
ਆਹਿਸਤੇ-ਆਹਿਸਤੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ

0:02:18.195,0:02:19.282
ਦਾ ਕੰਮ ਡੇਹ ਪੈ ਕਰਨ।

0:02:19.282,0:02:21.455
ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਆ ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਵੀ

0:02:21.455,0:02:23.305
ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਆ।

0:02:23.825,0:02:25.395
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜਿਹੜਾ ਸੀ,

0:02:25.815,0:02:28.185
ਉਹ ਲੜਕਾ ਸਾਡਾ ਬੜਾ ਕਮਾਊ ਸੀ।

0:02:28.864,0:02:30.394
ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ,

0:02:30.718,0:02:32.074
ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ,

0:02:32.733,0:02:33.979
ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।

0:02:33.979,0:02:37.406
ਪੂਰੀ ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਪਲੱਥੀ ਪਵਾ ਕੇ

0:02:37.530,0:02:39.246
ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ-ਪਾਣੀ ਛਕਾਉਂਦਾ ਸੀ,

0:02:39.483,0:02:41.543
ਜਵਾਨ ਅਸੀਂ ਕਰਲੇ, ਤਕੜੇ ਹੋਗੇ ਸੀ।

0:02:43.334,0:02:45.144
ਕੁਝ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਜਿਹਦੇ ਵਿੱਚ

0:02:47.040,0:02:48.750
ਖਾੜਕੂ ਲਹਿਰ ਤੁਰ ਪਈ।

0:02:49.848,0:02:51.266
ਖਾੜਕੂ ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ

0:02:52.564,0:02:54.854
ਮੋਟਰ ਦੇ ਲਾਗੋਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ ਲੰਘਦੇ ਸੀ।

0:02:55.646,0:02:59.016
ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਮੁਖਬਰਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ,

0:02:59.931,0:03:01.530
ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ।

0:03:03.083,0:03:04.983
ਖਾੜਕੂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ,

0:03:04.983,0:03:06.373
ਲਾਗੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੇ ਸੀ।

0:03:06.994,0:03:10.364
ਕਮਾਦ, ਕਮਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲੁਕਦੇ ਸੀ, ਲੰਘਦੇ ਸੀ ਰੋਜ਼।

0:03:11.393,0:03:15.423
ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਤਾ,

0:03:16.876,0:03:18.766
ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਖਾੜਕੂ ਆਉਂਦੇ ਆ।

0:03:19.638,0:03:22.188
ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਹਰੋਂ ਤੁਰਿਆ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ,

0:03:22.188,0:03:24.486
ਜਿਸ ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਸਰਕਾਰ,

0:03:24.538,0:03:26.248
ਪੁਲਿਸ ਗਈ ਆ।

0:03:27.163,0:03:30.533
ਗਈ ਆ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਮਿਲਿਆ ਤੇ

0:03:30.533,0:03:32.475
ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਤੇਰਾ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਆ?

0:03:34.349,0:03:35.999
ਤੇਰੇ ਲੀੜੇ ਬੜੇ ਭਿੱਜੇ ਆ,

0:03:37.186,0:03:39.086
ਤੂੰ ਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ 'ਚੋਂ ਆਇਆ।

0:03:39.670,0:03:42.051
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਖਾੜਕੂ ਵੇਖਿਆ ਨੀ ਹਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ।

0:03:43.152,0:03:45.172
ਆਖੇ, ਤੇਰਾ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਆ? ਚੱਲ ਘਰ ਵਿਖਾ।

0:03:46.161,0:03:49.201
ਜਦ ਮੈਂ ਘਰ ਗਿਆ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਵੀ,

0:03:50.140,0:03:51.680
ਤੇਰੇ ਮੁੰਡੇ ਕਿੱਥੇ ਆ?

0:03:52.601,0:03:54.681
ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ।

0:03:54.681,0:03:56.901
ਬਾਹਰ ਪੱਠੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਕੋਈ ਪੜਨ ਗਏ ਆ।

0:03:58.592,0:03:59.922
ਚੱਲ ਗਿਆ

0:04:00.570,0:04:05.460
ਦੂਸਰਾ ਦਿਨ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹ ਘਰ ਆ ਗਿਆ।

0:04:06.390,0:04:07.910
ਬੰਦੇ ਕਿੱਥੇ ਆ ਤੇਰੇ।

0:04:08.576,0:04:11.056
ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਉਹ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਗਏ ਆ ਸਕੂਲ।

0:04:11.109,0:04:12.549
ਰਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵਜੇ ਆਏ ਆ।

0:04:14.483,0:04:18.183
ਆਖੇ, ਪੇਸ਼ ਕਰਵਾ ਬੰਦੇ।

0:04:18.183,0:04:19.343
ਚੱਲ ਤੂੰ ਚੱਲ।

0:04:19.930,0:04:21.390
ਮੈਂ ਆਖਿਆ, ਵੀ ਚਲੋ ਮੈਂ ਚੱਲਦਾ,

0:04:21.390,0:04:22.730
ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਤੇ ਪਤਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।

0:04:22.730,0:04:24.230
ਮੈਨੂੰ ਲੈ ਚੱਲੋ ਜਿੱਥੇ ਖੜਨਾ

0:04:25.990,0:04:29.140
ਆਖੇ, ਤੁਸੀਂ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਛਕਾਉਂਦੇ ਹੋ।

0:04:29.771,0:04:31.481
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, ਵੀ ਅਸੀਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ,

0:04:31.481,0:04:32.771
ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ,

0:04:32.999,0:04:35.049
ਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਛਕਾਉਣੇ ਆ।

0:04:35.871,0:04:37.961
ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਖਾੜਕੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਨਹੀਂ ਛਕਾਏ।

0:04:38.726,0:04:40.500
ਵਾਪਸ ਚੱਲ ਗਿਆ।