1
00:00:14,324 --> 00:00:15,986
Witajcie, ludzie!

2
00:00:15,986 --> 00:00:17,695
Nazywam się Matt.

3
00:00:17,695 --> 00:00:19,450
Będziecie musieli się mnie słuchać

4
00:00:19,450 --> 00:00:21,945
przez najbliższe kilka minut.

5
00:00:21,945 --> 00:00:24,715
Ha, ha, ha.

6
00:00:24,715 --> 00:00:27,116
Wybaczcie, to był żart.

7
00:00:29,458 --> 00:00:31,735
To jest mój normalny głos.

8
00:00:31,735 --> 00:00:32,884
Czy kiedyś słuchaliście poleceń

9
00:00:32,884 --> 00:00:36,070
tajemniczego głosu z komputera?

10
00:00:36,070 --> 00:00:38,281
Nie? To wspaniale!

11
00:00:38,281 --> 00:00:40,227
Chciałbym przeprowadzić eksperyment,

12
00:00:40,227 --> 00:00:42,411
ale nie mogę zdradzić, o co w nim chodzi.

13
00:00:42,411 --> 00:00:43,488
Jeśli to zrobię,

14
00:00:43,488 --> 00:00:44,800
eksperyment nie powiedzie się.

15
00:00:44,800 --> 00:00:46,706
Musicie mi zaufać.

16
00:00:46,706 --> 00:00:49,051
Wkrótce wszystko nabierze sensu,

17
00:00:49,051 --> 00:00:50,467
miejmy nadzieję.

18
00:00:50,467 --> 00:00:51,621
Jeśli siedzicie,

19
00:00:51,621 --> 00:00:54,436
wstańcie i zróbcie krok do tyłu.

20
00:00:54,436 --> 00:00:56,522
Za chwilę zmuszę was do odrobiny ruchu,

21
00:00:56,522 --> 00:00:59,181
więc zróbcie sobie miejsce.

22
00:00:59,181 --> 00:01:01,179
Trzeba poprzestawiać jakieś meble?

23
00:01:01,179 --> 00:01:02,305
Nie śpieszcie się.

24
00:01:02,305 --> 00:01:03,008
Poczekam.

25
00:01:04,808 --> 00:01:05,880
Kiedy doliczę do trzech,

26
00:01:05,880 --> 00:01:08,408
zaczniecie skakać na jednej nodze.

27
00:01:08,408 --> 00:01:10,433
Gotowi?

28
00:01:10,433 --> 00:01:11,478
Raz,

29
00:01:11,478 --> 00:01:12,808
dwa,

30
00:01:12,808 --> 00:01:13,811
trzy!

31
00:01:13,811 --> 00:01:14,696
Hop,

32
00:01:14,696 --> 00:01:15,521
hop,

33
00:01:15,521 --> 00:01:16,104
hop,

34
00:01:16,104 --> 00:01:17,567
hop,

35
00:01:17,567 --> 00:01:19,015
hop.

36
00:01:19,015 --> 00:01:20,267
Nieźle!

37
00:01:20,267 --> 00:01:22,111
Nie przestawajcie skakać,

38
00:01:22,111 --> 00:01:25,020
a teraz zaszczekajcie jak pies.

39
00:01:25,020 --> 00:01:26,450
Hau, hau,

40
00:01:26,450 --> 00:01:27,733
hau, hau,

41
00:01:27,733 --> 00:01:29,619
hau, hau,

42
00:01:29,619 --> 00:01:31,765
To był dopiero szczek!

43
00:01:31,765 --> 00:01:33,080
Jeszcze trochę.

44
00:01:33,080 --> 00:01:35,798
Hau, hau, hau,

45
00:01:35,798 --> 00:01:37,071
A teraz trzy,

46
00:01:37,071 --> 00:01:37,938
dwa,

47
00:01:37,938 --> 00:01:38,843
jeden,

48
00:01:38,843 --> 00:01:40,130
Stop!

49
00:01:40,130 --> 00:01:42,590
Odpocznijcie i usiądźcie sobie,

50
00:01:42,590 --> 00:01:45,083
Pomyślcie teraz, ile czasu minęło

51
00:01:45,083 --> 00:01:46,765
pomiędzy moim odliczaniem,

52
00:01:46,765 --> 00:01:48,606
kiedy zaczęliście skakać,

53
00:01:48,606 --> 00:01:50,433
a momentem, gdy powiedziałem: "Stop".

54
00:01:50,433 --> 00:01:51,835
Spróbujcie zgadnąć.

55
00:01:51,835 --> 00:01:55,523
Podajcie dokładną liczbę - sekundy, minuty.

56
00:01:55,523 --> 00:01:58,105
Zapiszcie ten czas na kartce.

57
00:01:59,520 --> 00:02:00,875
Już?

58
00:02:00,875 --> 00:02:04,529
To było dokładnie 26 sekund.

59
00:02:04,529 --> 00:02:06,083
Pomyliliście się?

60
00:02:06,083 --> 00:02:07,993
Są spore szanse, że tak.

61
00:02:07,993 --> 00:02:10,102
Dlaczego tak się dzieje?

62
00:02:10,102 --> 00:02:12,637
Przyczyną jest percepcja czasu.

63
00:02:12,637 --> 00:02:16,005
Choć potrafimy określać czas bardzo dokładnie,

64
00:02:16,005 --> 00:02:19,001
doświadczając czegoś nowego, dynamicznego,

65
00:02:19,001 --> 00:02:20,254
jak podskakiwanie na jednej nodze

66
00:02:20,254 --> 00:02:23,455
i słuchanie rozkazów głosu z komputera

67
00:02:23,455 --> 00:02:25,916
lub skakanie ze spadochronem,

68
00:02:25,916 --> 00:02:29,178
często błędnie określamy upływ czasu.

69
00:02:29,178 --> 00:02:31,416
Pierwszy skok na bungee

70
00:02:31,416 --> 00:02:35,096
wydaje się trwać może 10 sekund,

71
00:02:35,096 --> 00:02:37,270
choć pomiar czasu mógł wykazać,

72
00:02:37,270 --> 00:02:39,836
że skok trwał jedynie 5 sekund.

73
00:02:39,836 --> 00:02:41,821
Wyjaśnieniem tej różnicy jest fakt,

74
00:02:41,821 --> 00:02:43,943
że w odróżnieniu od fizycznego spadku ciała,

75
00:02:43,943 --> 00:02:46,370
percepcja naszego mózgu nie podąża

76
00:02:46,370 --> 00:02:49,117
w prostej linii między dwoma punktami.

77
00:02:49,117 --> 00:02:50,480
Niektórzy naukowcy twierdzą,

78
00:02:50,480 --> 00:02:52,660
że mózg podąża bardziej zakrzywioną ścieżką,

79
00:02:52,660 --> 00:02:54,683
zależną od ilości informacji,

80
00:02:54,683 --> 00:02:57,346
które odbieramy, spadając.

81
00:02:57,346 --> 00:02:59,125
David Eagleman,

82
00:02:59,125 --> 00:03:01,710
neurobiolog z Baylor College of Medicine,

83
00:03:01,710 --> 00:03:04,377
uważa, że percepcja czasu zależy

84
00:03:04,377 --> 00:03:06,501
od ilości wspomnień i informacji,

85
00:03:06,501 --> 00:03:08,384
które zapisujemy w mózgu.

86
00:03:08,384 --> 00:03:09,802
Kiedy zdobywamy nowe doświadczenia,

87
00:03:09,802 --> 00:03:12,633
np. przy pierwszym skoku z trampoliny,

88
00:03:12,633 --> 00:03:14,169
zmysły się nam wyostrzają.

89
00:03:14,169 --> 00:03:15,544
Odbieramy więcej szczegółów,

90
00:03:15,544 --> 00:03:17,770
wrażeń wzrokowych, dźwięków, zapachów

91
00:03:17,770 --> 00:03:19,521
niż miałoby to miejsce w normalnej sytuacji.

92
00:03:19,521 --> 00:03:21,219
Zapisujemy w umysłach więcej informacji,

93
00:03:21,219 --> 00:03:23,231
układając je we wspomnienia.

94
00:03:23,231 --> 00:03:25,056
Im więcej informacji zapamiętamy,

95
00:03:25,056 --> 00:03:28,706
takich jak zapach chloru podczas skoku,

96
00:03:28,706 --> 00:03:30,116
czy kolor wody,

97
00:03:30,116 --> 00:03:33,288
tym dłuższa jest percepcja tego doświadczenia.

98
00:03:33,288 --> 00:03:34,817
Oznacza to, że ilość wspomnień

99
00:03:34,817 --> 00:03:36,711
i informacje zapisane w mózgu

100
00:03:36,711 --> 00:03:38,706
mają bezpośredni wpływ na to,

101
00:03:38,706 --> 00:03:41,215
jak długo według nas coś trwało.

102
00:03:41,215 --> 00:03:42,763
Czy słyszeliście kiedyś relację kogoś,

103
00:03:42,763 --> 00:03:45,236
kto przeżył wypadek samochodowy?

104
00:03:45,236 --> 00:03:48,553
Choć wypadki drogowe zwykle trwają sekundy,

105
00:03:48,553 --> 00:03:50,597
ich uczestnicy często mieli wrażenie,

106
00:03:50,597 --> 00:03:54,377
jakby trwało to o wiele dłużej.

107
00:03:54,377 --> 00:03:56,474
Percepcja czasu może także tłumaczyć,

108
00:03:56,474 --> 00:03:59,614
czemu dzieciństwo zdawało się nie mieć końca.

109
00:03:59,614 --> 00:04:02,940
Dla dorosłych rok może minąć jak mgnienie oka.

110
00:04:02,940 --> 00:04:06,012
Dzieci kodują w głowach więcej informacji.

111
00:04:06,012 --> 00:04:07,692
Dzieje się tak, bo wiele doświadczeń

112
00:04:07,692 --> 00:04:12,071
doznanych w dzieciństwie jest dla nas nowych.

113
00:04:12,071 --> 00:04:14,075
Wspomnień zapisanych w mózgu jest tyle,

114
00:04:14,075 --> 00:04:16,993
że wracając do nich mamy wrażenie,

115
00:04:16,993 --> 00:04:20,255
że wydarzenia te trwały wieki.

116
00:04:20,255 --> 00:04:22,122
Dodatkowo, kiedy mieliśmy 5 lat,

117
00:04:22,122 --> 00:04:25,093
rok stanowił 1/5 naszego życia.

118
00:04:25,093 --> 00:04:28,623
Dla 25-latka rok to tylko 1/25,

119
00:04:28,623 --> 00:04:31,219
co zmienia percepcję czasu.

120
00:04:31,219 --> 00:04:32,616
Jeśli jesteście dorośli,

121
00:04:32,616 --> 00:04:34,295
przypomnijcie sobie, jak po raz pierwszy

122
00:04:34,295 --> 00:04:37,334
wybraliście się do dalekiego kraju.

123
00:04:37,334 --> 00:04:40,093
Czy te 2 tygodnie, 
spędzone na poznawaniu otoczenia,

124
00:04:40,093 --> 00:04:43,512
nie zdawały się trwać dłużej niż 14 dni?

125
00:04:43,512 --> 00:04:44,973
Chociaż percepcja czasu jest mocno osadzona

126
00:04:44,973 --> 00:04:47,181
w naukach ścisłych i teorii,

127
00:04:47,181 --> 00:04:48,933
daje nam bardzo dobrą lekcję,

128
00:04:48,933 --> 00:04:50,684
jak powinniśmy przeżywać życie.

129
00:04:50,684 --> 00:04:52,279
Z pewnością słyszeliście,

130
00:04:52,279 --> 00:04:53,729
że nie powinno się wylegiwać na kanapie,

131
00:04:53,729 --> 00:04:56,096
i pozwalać, by życie przeciekało przez palce.

132
00:04:56,096 --> 00:04:58,586
Percepcja czasu wyjaśnia, dlaczego tak jest.

133
00:04:58,586 --> 00:05:00,027
Gdy wstaniecie i zaczniecie odkrywać świat,

134
00:05:00,027 --> 00:05:01,445
zdobywając nowe doświadczenia,

135
00:05:01,445 --> 00:05:03,948
czy nawet skacząc na jednej nodze,

136
00:05:03,948 --> 00:05:05,668
i szczekając jak pies,

137
00:05:05,668 --> 00:05:07,036
poczujecie, że życie

138
00:05:07,036 --> 00:05:10,421
trwa znacznie dłużej.