WEBVTT 00:00:14.324 --> 00:00:15.986 Witajcie, ludzie! 00:00:15.986 --> 00:00:17.695 Nazywam się Matt. 00:00:17.695 --> 00:00:19.450 Będziecie musieli się mnie słuchać 00:00:19.450 --> 00:00:21.945 przez najbliższe kilka minut. 00:00:21.945 --> 00:00:24.715 Ha, ha, ha. 00:00:24.715 --> 00:00:27.116 Wybaczcie, to był żart. 00:00:29.458 --> 00:00:31.735 To jest mój normalny głos. 00:00:31.735 --> 00:00:32.884 Czy kiedyś słuchaliście poleceń 00:00:32.884 --> 00:00:36.070 tajemniczego głosu z komputera? 00:00:36.070 --> 00:00:38.281 Nie? To wspaniale! 00:00:38.281 --> 00:00:40.227 Chciałbym przeprowadzić eksperyment, 00:00:40.227 --> 00:00:42.411 ale nie mogę zdradzić, o co w nim chodzi. 00:00:42.411 --> 00:00:43.488 Jeśli to zrobię, 00:00:43.488 --> 00:00:44.800 eksperyment nie powiedzie się. 00:00:44.800 --> 00:00:46.706 Musicie mi zaufać. 00:00:46.706 --> 00:00:49.051 Wkrótce wszystko nabierze sensu, 00:00:49.051 --> 00:00:50.467 miejmy nadzieję. 00:00:50.467 --> 00:00:51.621 Jeśli siedzicie, 00:00:51.621 --> 00:00:54.436 wstańcie i zróbcie krok do tyłu. 00:00:54.436 --> 00:00:56.522 Za chwilę zmuszę was do odrobiny ruchu, 00:00:56.522 --> 00:00:59.181 więc zróbcie sobie miejsce. 00:00:59.181 --> 00:01:01.179 Trzeba poprzestawiać jakieś meble? 00:01:01.179 --> 00:01:02.305 Nie śpieszcie się. 00:01:02.305 --> 00:01:03.008 Poczekam. 00:01:04.808 --> 00:01:05.880 Kiedy doliczę do trzech, 00:01:05.880 --> 00:01:08.408 zaczniecie skakać na jednej nodze. 00:01:08.408 --> 00:01:10.433 Gotowi? 00:01:10.433 --> 00:01:11.478 Raz, 00:01:11.478 --> 00:01:12.808 dwa, 00:01:12.808 --> 00:01:13.811 trzy! 00:01:13.811 --> 00:01:14.696 Hop, 00:01:14.696 --> 00:01:15.521 hop, 00:01:15.521 --> 00:01:16.104 hop, 00:01:16.104 --> 00:01:17.567 hop, 00:01:17.567 --> 00:01:19.015 hop. 00:01:19.015 --> 00:01:20.267 Nieźle! 00:01:20.267 --> 00:01:22.111 Nie przestawajcie skakać, 00:01:22.111 --> 00:01:25.020 a teraz zaszczekajcie jak pies. 00:01:25.020 --> 00:01:26.450 Hau, hau, 00:01:26.450 --> 00:01:27.733 hau, hau, 00:01:27.733 --> 00:01:29.619 hau, hau, 00:01:29.619 --> 00:01:31.765 To był dopiero szczek! 00:01:31.765 --> 00:01:33.080 Jeszcze trochę. 00:01:33.080 --> 00:01:35.798 Hau, hau, hau, 00:01:35.798 --> 00:01:37.071 A teraz trzy, 00:01:37.071 --> 00:01:37.938 dwa, 00:01:37.938 --> 00:01:38.843 jeden, 00:01:38.843 --> 00:01:40.130 Stop! 00:01:40.130 --> 00:01:42.590 Odpocznijcie i usiądźcie sobie, 00:01:42.590 --> 00:01:45.083 Pomyślcie teraz, ile czasu minęło 00:01:45.083 --> 00:01:46.765 pomiędzy moim odliczaniem, 00:01:46.765 --> 00:01:48.606 kiedy zaczęliście skakać, 00:01:48.606 --> 00:01:50.433 a momentem, gdy powiedziałem: "Stop". 00:01:50.433 --> 00:01:51.835 Spróbujcie zgadnąć. 00:01:51.835 --> 00:01:55.523 Podajcie dokładną liczbę - sekundy, minuty. 00:01:55.523 --> 00:01:58.105 Zapiszcie ten czas na kartce. 00:01:59.520 --> 00:02:00.875 Już? 00:02:00.875 --> 00:02:04.529 To było dokładnie 26 sekund. 00:02:04.529 --> 00:02:06.083 Pomyliliście się? 00:02:06.083 --> 00:02:07.993 Są spore szanse, że tak. 00:02:07.993 --> 00:02:10.102 Dlaczego tak się dzieje? 00:02:10.102 --> 00:02:12.637 Przyczyną jest percepcja czasu. 00:02:12.637 --> 00:02:16.005 Choć potrafimy określać czas bardzo dokładnie, 00:02:16.005 --> 00:02:19.001 doświadczając czegoś nowego, dynamicznego, 00:02:19.001 --> 00:02:20.254 jak podskakiwanie na jednej nodze 00:02:20.254 --> 00:02:23.455 i słuchanie rozkazów głosu z komputera 00:02:23.455 --> 00:02:25.916 lub skakanie ze spadochronem, 00:02:25.916 --> 00:02:29.178 często błędnie określamy upływ czasu. 00:02:29.178 --> 00:02:31.416 Pierwszy skok na bungee 00:02:31.416 --> 00:02:35.096 wydaje się trwać może 10 sekund, 00:02:35.096 --> 00:02:37.270 choć pomiar czasu mógł wykazać, 00:02:37.270 --> 00:02:39.836 że skok trwał jedynie 5 sekund. 00:02:39.836 --> 00:02:41.821 Wyjaśnieniem tej różnicy jest fakt, 00:02:41.821 --> 00:02:43.943 że w odróżnieniu od fizycznego spadku ciała, 00:02:43.943 --> 00:02:46.370 percepcja naszego mózgu nie podąża 00:02:46.370 --> 00:02:49.117 w prostej linii między dwoma punktami. 00:02:49.117 --> 00:02:50.480 Niektórzy naukowcy twierdzą, 00:02:50.480 --> 00:02:52.660 że mózg podąża bardziej zakrzywioną ścieżką, 00:02:52.660 --> 00:02:54.683 zależną od ilości informacji, 00:02:54.683 --> 00:02:57.346 które odbieramy, spadając. 00:02:57.346 --> 00:02:59.125 David Eagleman, 00:02:59.125 --> 00:03:01.710 neurobiolog z Baylor College of Medicine, 00:03:01.710 --> 00:03:04.377 uważa, że percepcja czasu zależy 00:03:04.377 --> 00:03:06.501 od ilości wspomnień i informacji, 00:03:06.501 --> 00:03:08.384 które zapisujemy w mózgu. 00:03:08.384 --> 00:03:09.802 Kiedy zdobywamy nowe doświadczenia, 00:03:09.802 --> 00:03:12.633 np. przy pierwszym skoku z trampoliny, 00:03:12.633 --> 00:03:14.169 zmysły się nam wyostrzają. 00:03:14.169 --> 00:03:15.544 Odbieramy więcej szczegółów, 00:03:15.544 --> 00:03:17.770 wrażeń wzrokowych, dźwięków, zapachów 00:03:17.770 --> 00:03:19.521 niż miałoby to miejsce w normalnej sytuacji. 00:03:19.521 --> 00:03:21.219 Zapisujemy w umysłach więcej informacji, 00:03:21.219 --> 00:03:23.231 układając je we wspomnienia. 00:03:23.231 --> 00:03:25.056 Im więcej informacji zapamiętamy, 00:03:25.056 --> 00:03:28.706 takich jak zapach chloru podczas skoku, 00:03:28.706 --> 00:03:30.116 czy kolor wody, 00:03:30.116 --> 00:03:33.288 tym dłuższa jest percepcja tego doświadczenia. 00:03:33.288 --> 00:03:34.817 Oznacza to, że ilość wspomnień 00:03:34.817 --> 00:03:36.711 i informacje zapisane w mózgu 00:03:36.711 --> 00:03:38.706 mają bezpośredni wpływ na to, 00:03:38.706 --> 00:03:41.215 jak długo według nas coś trwało. 00:03:41.215 --> 00:03:42.763 Czy słyszeliście kiedyś relację kogoś, 00:03:42.763 --> 00:03:45.236 kto przeżył wypadek samochodowy? 00:03:45.236 --> 00:03:48.553 Choć wypadki drogowe zwykle trwają sekundy, 00:03:48.553 --> 00:03:50.597 ich uczestnicy często mieli wrażenie, 00:03:50.597 --> 00:03:54.377 jakby trwało to o wiele dłużej. 00:03:54.377 --> 00:03:56.474 Percepcja czasu może także tłumaczyć, 00:03:56.474 --> 00:03:59.614 czemu dzieciństwo zdawało się nie mieć końca. 00:03:59.614 --> 00:04:02.940 Dla dorosłych rok może minąć jak mgnienie oka. 00:04:02.940 --> 00:04:06.012 Dzieci kodują w głowach więcej informacji. 00:04:06.012 --> 00:04:07.692 Dzieje się tak, bo wiele doświadczeń 00:04:07.692 --> 00:04:12.071 doznanych w dzieciństwie jest dla nas nowych. 00:04:12.071 --> 00:04:14.075 Wspomnień zapisanych w mózgu jest tyle, 00:04:14.075 --> 00:04:16.993 że wracając do nich mamy wrażenie, 00:04:16.993 --> 00:04:20.255 że wydarzenia te trwały wieki. 00:04:20.255 --> 00:04:22.122 Dodatkowo, kiedy mieliśmy 5 lat, 00:04:22.122 --> 00:04:25.093 rok stanowił 1/5 naszego życia. 00:04:25.093 --> 00:04:28.623 Dla 25-latka rok to tylko 1/25, 00:04:28.623 --> 00:04:31.219 co zmienia percepcję czasu. 00:04:31.219 --> 00:04:32.616 Jeśli jesteście dorośli, 00:04:32.616 --> 00:04:34.295 przypomnijcie sobie, jak po raz pierwszy 00:04:34.295 --> 00:04:37.334 wybraliście się do dalekiego kraju. 00:04:37.334 --> 00:04:40.093 Czy te 2 tygodnie, spędzone na poznawaniu otoczenia, 00:04:40.093 --> 00:04:43.512 nie zdawały się trwać dłużej niż 14 dni? 00:04:43.512 --> 00:04:44.973 Chociaż percepcja czasu jest mocno osadzona 00:04:44.973 --> 00:04:47.181 w naukach ścisłych i teorii, 00:04:47.181 --> 00:04:48.933 daje nam bardzo dobrą lekcję, 00:04:48.933 --> 00:04:50.684 jak powinniśmy przeżywać życie. 00:04:50.684 --> 00:04:52.279 Z pewnością słyszeliście, 00:04:52.279 --> 00:04:53.729 że nie powinno się wylegiwać na kanapie, 00:04:53.729 --> 00:04:56.096 i pozwalać, by życie przeciekało przez palce. 00:04:56.096 --> 00:04:58.586 Percepcja czasu wyjaśnia, dlaczego tak jest. 00:04:58.586 --> 00:05:00.027 Gdy wstaniecie i zaczniecie odkrywać świat, 00:05:00.027 --> 00:05:01.445 zdobywając nowe doświadczenia, 00:05:01.445 --> 00:05:03.948 czy nawet skacząc na jednej nodze, 00:05:03.948 --> 00:05:05.668 i szczekając jak pies, 00:05:05.668 --> 00:05:07.036 poczujecie, że życie 00:05:07.036 --> 00:05:10.421 trwa znacznie dłużej.