1
00:00:06,951 --> 00:00:10,881
شیزۆفرێنیا پێش زیاتر لە سەدەیەك
بەر لە ئێستا بۆ یەکەم جار ناسێنرا،

2
00:00:10,881 --> 00:00:13,850
بەڵام هەتاکو ئێستا ئێمە هۆکارە 
تەواوەتیەکانی نازانین.

3
00:00:13,850 --> 00:00:18,770
وەکو یەکێک لە نەخۆشیە هەرە پشتگوێ خراو و
لەکەدار کراوەکان ماوەتەوە تا ئەمڕۆ.

4
00:00:18,770 --> 00:00:23,939
کەواتە، با بەرەو ئەوە بڕۆین کە دەیزانین لە
نیشانەکانەوە بۆ هۆکارەکان و چارەسەرەکان.

5
00:00:23,939 --> 00:00:26,819
شیزۆفرێنیا وەك نیشانەیەك دادەنرێت،

6
00:00:26,819 --> 00:00:30,260
واتا لەوانەیە چەند ژمارەیەك لە ناڕێکی
بەیەکەوە بەستراو لەخۆ بگرێت

7
00:00:30,260 --> 00:00:33,960
کە نیشانەی چونیەکی هەیە
بەڵام هۆکارەکانی جیاوازە.

8
00:00:33,960 --> 00:00:38,020
هەموو کەسێکی توشبووی شیزۆفرێنیا
نیشانەی کەمی جیاوازی هەیە،

9
00:00:38,020 --> 00:00:44,101
و یەکەم نیشانە دەکرێت بە ئاسانی نەپێکرێت
گۆڕانی ورد لە کەسایەتی، توڕە بوون،

10
00:00:44,101 --> 00:00:47,701
یان زیادە ڕەوی کردنی پلە بە پلە
لە بیرکردنەوەی نائاسایی.

11
00:00:47,701 --> 00:00:51,760
نەخۆشەکان بە گشتی دوای سەرهەڵدانی
یەک شێتی هۆشی دیاریدەکرێن،

12
00:00:51,760 --> 00:00:55,902
بە ئاسایی لە پیاواندا لە کۆتاییەکانی
هەرزەکاری و سەرەتای ٢٠کانی تەمەن ڕودەدات

13
00:00:55,902 --> 00:00:59,041
و لە کۆتاییەکانی ٢٠کانی تەمەن و
سەرەتای ٣٠کانی تەمەن لە ئافرەتاندا.

14
00:00:59,041 --> 00:01:03,611
زنجیرەی یەکەمی نەخۆشیە دەروونیەکە دەکرێت
خەیاڵ کردن و وڕێنە کردن لەخۆ بگرێت،

15
00:01:03,611 --> 00:01:06,162
و ناڕێکی لە قسەکردن و هەڵسوکەوت.

16
00:01:06,162 --> 00:01:08,321
ئەوانە پێیان دەڵێن نیشانە ئەرێنیەکان،

17
00:01:08,321 --> 00:01:10,851
واتە لەو کەسانەدا ڕوودەدەن
کە شیزۆفرێنیایان هەیە

18
00:01:10,851 --> 00:01:13,551
بەڵام لە دانیشتوانی گشتی نا.

19
00:01:13,551 --> 00:01:17,071
ئەوە بە گشتی بۆ چوونێکی هەڵەیە
کە توشبوانی شیزۆفرێنیا

20
00:01:17,071 --> 00:01:19,021
چەند جۆرە کەسایەتیەکیان هەیە،

21
00:01:19,021 --> 00:01:23,181
بەڵام ئەو نیشانانە ئاڵۆزی لە کرداری
بیرکردنەوە دەردەخات،

22
00:01:23,181 --> 00:01:26,861
لە جیاتی خستنەڕووی کەسایەتیاکی دیکە.

23
00:01:26,861 --> 00:01:29,791
شیزۆفرێنیا لەهەمان کاتدا
نیشانەی نەرێنیشی هەیە،

24
00:01:29,791 --> 00:01:33,681
ئەوانەش جۆرایەتین لە توشبووانی
شیزۆفرێنیا کەم دەبێتەوە،

25
00:01:33,681 --> 00:01:37,566
وەکو هاندەر، دەربڕینی سۆز، یان قسە کردن.

26
00:01:37,566 --> 00:01:41,646
هەروەها نیشانەی درك پێکراویش هەیە،
وەك قورسی لە سەرنجدان،

27
00:01:41,646 --> 00:01:45,006
بیرهاتنەوەی زانیاریەکان، و بڕیاردان.

28
00:01:45,006 --> 00:01:48,246
کەواتە چی دەبێتە هۆی
سەرهەڵدانی نەخۆشی دەروونی؟

29
00:01:48,246 --> 00:01:51,276
بە ئەگەری زۆرەوە تاکە هۆکارێك نییە،
بەڵکو کۆمەڵەیەكن

30
00:01:51,276 --> 00:01:53,526
لە جیناتی بۆماوەیی و هۆکاری
ژینگەیی زیان بەخش.

31
00:01:53,526 --> 00:02:01,361
شیزۆفرێنیا لە بەهێزترین بەستەری جیناتی 
هەیە لە چاو نەخۆشیە دەروونیەکانی تردا.

32
00:02:01,361 --> 00:02:03,561
بیر لەوە بکەوە ١%ی خەڵك
شیزۆفرێنیای هەبێیت،

33
00:02:03,561 --> 00:02:08,181
منداڵ یان خوشک و برای توشبووی
شیزۆفرێنیا نزیکەی دە هێندە زیاترە

34
00:02:08,181 --> 00:02:09,991
بۆ گەشەکردنی ئەو نەخۆشییە،

35
00:02:09,991 --> 00:02:13,042
و دووانەیەکی لێکچووی کەسێکی 
توشبوو بە شیزۆفرێنیا

36
00:02:13,042 --> 00:02:16,232
بە ڕێژەی ٤٠% ئەگەری تووشبوونی هەیە.

37
00:02:16,232 --> 00:02:19,402
بەزۆری، کەسوکارە ڕاستەخۆییەکانی
توشبوو بە شیزۆفرێنیا

38
00:02:19,402 --> 00:02:23,252
ڕێژیەکی ناوەندگیر لە جۆرەکانی هاوبەشی
ئەو ئاڵۆزیە دەخەنەڕوو-

39
00:02:23,252 --> 00:02:26,502
بەڵام بۆ مەودایەک نا کە پێویستی
بە چارەسەرکردن بێت.

40
00:02:26,502 --> 00:02:29,222
جیناتی هەمەجۆر بە دڵنیاییەوە رۆڵێك ئەبینن،

41
00:02:29,222 --> 00:02:32,742
بەڵام ئێمە نازانین چەند، یان کامانەن.

42
00:02:32,742 --> 00:02:37,700
هۆکارە ژینگەییەکان وەکو بەرکەوتنی
ڤایرۆسی بڕواپێکراو لە سەرەتای منداڵی

43
00:02:37,700 --> 00:02:41,780
لەوانەیە ئەگەری توشبوونی شیزۆفرێنیا
لەو کەسەدا زیاتر بکات،

44
00:02:41,780 --> 00:02:45,213
و بەکارهێنانی هەندێك دەرمانی بێهۆشکەر،
وەکو ماریجوانا،

45
00:02:45,213 --> 00:02:47,342
لەوانەیە نەخۆشی دەروونی دروست بکات

46
00:02:47,342 --> 00:02:50,161
لە کەسە زۆر هەستیارەکان.

47
00:02:50,161 --> 00:02:53,163
ئەو هۆکارانە هەموو کەسەکان
بە هەمان رێگە توش ناکەن.

48
00:02:53,163 --> 00:02:55,663
بۆ ئەوانەی مەترسی بۆماوەییان زۆر کەمە،

49
00:02:55,663 --> 00:02:58,997
هیچ بڕێک لە هۆکارەکانی مەترسی
بەرکەوتنی ژینگەیی

50
00:02:58,997 --> 00:03:01,567
ڕابەریان دەکات بۆ گەشەکردنی
شیزۆفرێنیا: بۆ ئەوانەی

51
00:03:01,567 --> 00:03:07,768
ڕێژەی مەترسیان زۆرە کەمبوونی مەترسی
دیکەیان ڕەنگە ناوەندگیریەکیان پێ ببەخشێت.

52
00:03:07,768 --> 00:03:12,441
دەرمانەکانی دژی نەخۆشی دەروونی بەکارهێنرا
بۆ مامەڵە کردنی شیزۆفرێنیا یارمەتی

53
00:03:12,441 --> 00:03:16,946
توێژەرەکانیدا کار بکەن لە دوای
شوێنەواری شێواوی لەسەر مێشك.

54
00:03:16,946 --> 00:03:20,886
دژە نەخۆشی دەروونی باو رێگری
دەکات لە داهاتووی دۆپامین.

55
00:03:20,886 --> 00:03:24,403
ئەوانە دەتوانن زۆر کاریگەر بن
لە کەم کردنەوەی نیشانە ئەرێنیەکان،

56
00:03:24,403 --> 00:03:28,783
کە بەستراوە بۆ زیاد کردنی دۆپامین
لە ڕێڕەوە تایبەتەکانی مێشك.

57
00:03:28,783 --> 00:03:32,059
بەڵام هەمان دەرمان دەتوانێ نیشانەی
نەرێنیەکان دروست بکات،

58
00:03:32,059 --> 00:03:35,637
ئێمەش ئەوەمان دۆزیەوە کە ئەو نیشانە
نەرێنیانە بۆ شیزۆفرێنیا بەستراوە

59
00:03:35,637 --> 00:03:39,387
بە کەمێك لە دۆپامین لە
بەشەکانی دیکەی مێشك.

60
00:03:39,387 --> 00:03:42,787
هەندێك توشبووی شیزۆفرێنیا کەمی
لە ڕیشاڵە دەماریەکان نیشاندەدەن،

61
00:03:42,787 --> 00:03:47,277
و ئەوەش ناڕوون دەبێت ئەگەر ئەو سست
بوونە لە ئەنجامی نەخۆشیەکە خۆی بێت

62
00:03:47,277 --> 00:03:50,581
یان نیشانەکان بەهۆی دەرمانی
بێهۆشکەرەوە دامرکێن.

63
00:03:50,581 --> 00:03:55,092
بەخۆشحاڵیەوە، تازەترین دروست کردن لە دژە
نەخۆشی دەروونی ئامانجەکە دەپێکێت

64
00:03:55,092 --> 00:03:59,089
هەندێك لەو بابەتانە ئامانجیان گوێزەرەوە
دەماریە هەمەجۆرەکانە،

65
00:03:59,089 --> 00:04:02,113
وەکو سیرۆتۆنین لە جێگەی دۆپامین.

66
00:04:02,113 --> 00:04:07,112
ئەوە ڕوونە کە هیچ هۆیەکی بڵاوکردنەوە نییە
کە بەرپرس بێت لە هەموو نیشانەکان،

67
00:04:07,112 --> 00:04:10,652
و چونکە ئەو دەرمانە بێهۆشکەرانە کارلە
ئاماژەکان دەکەن بەدرێژایی مێشك ولاشە،

68
00:04:10,652 --> 00:04:14,179
ئەوان دەتوانن کاریگەری لاوەکیان
هەبێت وەک زیادبوونی کێش.

69
00:04:14,179 --> 00:04:18,655
سەرەڕای ئەو ئەو ئاڵۆزبوونە، دژە نەخۆشییە
دەروونیەکان دەتوانن زۆر کاریگەر بن،

70
00:04:18,655 --> 00:04:21,675
بە تایبەتی کاتێك تێکەڵ دەکرێت
لەگەڵ دەست تێوەردانێکی دیکە

71
00:04:21,675 --> 00:04:24,259
وەك چارەسەری ناسراوی دەروونی.

72
00:04:24,259 --> 00:04:28,529
چارەسەر بە لێدانە کارەباییەکان،
لەگەڵ ئەوەی پشوویەکی تەمەن کورتی پێدەدات،

73
00:04:28,529 --> 00:04:31,381
هەروەها دووبارە وەک چارەسەرێکی
کاریگەر دەردەکەوێت،

74
00:04:31,381 --> 00:04:34,129
بە تایبەتی کاتێك هەلبژاردەکانیتر
شکست دێنن.

75
00:04:34,129 --> 00:04:37,629
هەروەها دەستێوەردانی
پێش وەختەش زۆر گرینگە.

76
00:04:37,629 --> 00:04:40,689
دوای چەند مانگێك یان چەند ساڵێك لە
نەخۆشی دەروونی چارەسەر نەکراو،

77
00:04:40,689 --> 00:04:45,179
دەکرێ هەندێك نەخۆشی دەروونی ببێت بە
بەشێکی جیانەکراوە لە کەسایەتی کەسەکە.

78
00:04:45,179 --> 00:04:49,130
و هێشتا، پەڵەی شەرمەزاری مرۆڤایەتی
بەستراوە بەو دەستنیشان کردنە

79
00:04:49,130 --> 00:04:51,869
کە وادەکات ڕێگری لە کەسەکان
بکات بۆ داواکردنی یارمەتی.

80
00:04:51,869 --> 00:04:55,499
توشبووانی شیزۆفرێنیا هێشتا وەکو
ئەوەی مەترسی بن سەیریان دەکرێت،

81
00:04:55,499 --> 00:04:59,209
بەڵام لەڕاستیدا زیاتر وەکو
قوربانی توندوتیژیەکن

82
00:04:59,209 --> 00:05:01,019
وەک لە تاوانبارێك.

83
00:05:01,019 --> 00:05:04,389
و چارەسەی گونجاو لەوانەیە یارمەتی
کەم کردنەوەی ئەگەری توندوتیژی بدات

84
00:05:04,389 --> 00:05:06,719
کە هاوبەشی شیزۆفرێنیایە.

85
00:05:06,719 --> 00:05:11,269
هەر بۆیە پەروەردە کردنی نەخۆشەکان،
خێزانیەکانیان، و کۆمەڵگەکەیان--

86
00:05:11,269 --> 00:05:15,292
یارمەتی داخورانی ئەو پەڵەیە دەدات
و گەشتن بە چارەسەر پێشدەخات.