0:00:00.303,0:00:03.046
Gəlin 9/10 kəsri ilə

0:00:03.046,0:00:08.046
1/6 kəsrini toplayaq.

0:00:09.567,0:00:13.039
Bu halda cəm nəyə bərabər olacaq?

0:00:13.839,0:00:14.827
Düşünə bilərsiniz ki,

0:00:14.827,0:00:16.602
burada məxrəclər fərqlidir və

0:00:16.602,0:00:18.599
necə toplayacağınızı bilmirsiniz.

0:00:18.599,0:00:21.038
Bunun üçün isə

0:00:21.038,0:00:23.546
bu kəsrlərə ortaq məxrəc tapmalıyıq.

0:00:23.546,0:00:26.181
Yəni verilmiş kəsrin hər ikisinin

0:00:26.181,0:00:28.536
məxrəcində eyni ədəd olmalıdır.

0:00:28.536,0:00:30.498
Ortaq məxrəc nəyə bərabər olacaq?

0:00:30.498,0:00:32.125
Belə ki, burada ortaq məxrəc

0:00:32.125,0:00:36.478
həm 10-a, həm də 6-ya bölünən bir [br]ədəd olmalıdır.

0:00:36.478,0:00:38.638
Həm 10-a, həm də 6-ya bölünən ədəd hansıdır?

0:00:38.638,0:00:41.436
Ən kiçik ortaq bölünəni tapmağın

0:00:41.436,0:00:43.502
sadə yolu böyük məxrəclə başlamaqdır.

0:00:43.502,0:00:47.312
Belə ki, 10 6-ya bölünür?

0:00:47.952,0:00:50.978
Xeyr. Bəs 20 6-ya bölünür?

0:00:51.588,0:00:56.005
Xeyr. Bəs 30 necə?[br]Bəli, 30 6-ya bölünür.

0:00:56.005,0:00:57.722
İndi isə 10-a bölünən ədədləri düşünək.

0:00:57.722,0:00:59.556
10-a və 6-ya bölünən

0:00:59.556,0:01:03.644
ən kiçik ədəd hansıdır?[br]30.

0:01:03.644,0:01:05.639
Deməli, verilmiş bu kəsrlərin məxrəclərində

0:01:05.639,0:01:07.605
30 yaza bilərik.

0:01:07.605,0:01:10.296
9/10 kəsrinin məxrəcini necə

0:01:10.296,0:01:11.898
30 yaza bilərik?[br]Belə ki, kəsrin

0:01:11.898,0:01:15.984
məxrəcini 3-ə vurmalıyıq.

0:01:17.074,0:01:19.617
Kəsrin məxrəcini 3-ə vurduq.

0:01:19.617,0:01:22.088
Kəsrin qiymətinin dəyişməməyi üçün

0:01:22.088,0:01:23.586
surəti də eyni ədədə vurmalıyıq.

0:01:23.586,0:01:26.186
Beləliklə, kəsri dəyişməmək üçün

0:01:26.996,0:01:29.854
kəsrin həm surətini,

0:01:29.854,0:01:31.433
həm də məxrəcini

0:01:31.433,0:01:32.954
3-ə vururuq.

0:01:32.954,0:01:35.751
9 vur 3 [br]27-yə bərabərdir.

0:01:35.751,0:01:38.549
Bu halda alırıq ki,[br]9/10 və 27/30

0:01:38.549,0:01:40.964
kərsləri eynidir.

0:01:40.964,0:01:43.564
Biz bu kəsrin məxrəcini 30-a çevirdik.

0:01:43.564,0:01:45.631
Eyni qaydada 1/6 kəsrinin məxrəcini də

0:01:45.631,0:01:49.100
30-a çevirə bilərik.

0:01:49.100,0:01:51.621
Nəyi 30-a böldükdə[br]1/6 alınacaq?

0:01:51.621,0:01:52.724
Videonu dayandırın və

0:01:52.724,0:01:53.850
özünüz tapmağa çalışın.

0:01:53.850,0:01:56.149
6-dan 30 necə ala bilərik?

0:01:56.149,0:01:59.248
5-ə vurmaqla.

0:01:59.908,0:02:01.628
Əgər məxrəci 5-ə vursaq,

0:02:01.628,0:02:04.623
surəti də 5-ə vurmalıyıq.

0:02:04.623,0:02:09.623
1 vur 5 [br]5-ə bərabərdir.

0:02:11.008,0:02:13.749
Deməli, 9/10 elə 27/30-yə,

0:02:13.749,0:02:16.453
1/6 isə 5/30-ə bərabərdir.

0:02:16.453,0:02:20.226
İndi isə çox asanlıqla

0:02:20.226,0:02:21.817
bu iki kəsri toplaya bilərik.

0:02:21.817,0:02:23.267
Məxrəcləri 30 olan

0:02:23.267,0:02:25.335
iki kəsri toplayırıq.

0:02:25.335,0:02:30.062
27/30 + 5/30 cəmini tapmalıyıq.

0:02:30.062,0:02:35.062
27 üstəgəl 5

0:02:35.471,0:02:40.201
böl 30-a bərabər olacaq.

0:02:41.181,0:02:43.583
Bu da bərabərdir

0:02:43.583,0:02:47.361
32/30.

0:02:47.361,0:02:50.781
32/30.

0:02:50.781,0:02:54.321
Gəlin bu kəsri bir az sadələşdirək.

0:02:54.801,0:02:56.805
Belə ki, 32 və 30 hər ikisi

0:02:56.805,0:03:00.196
2-yə bölünür.

0:03:00.196,0:03:03.505
Surəti və məxrəci 2-yə bölək.

0:03:03.505,0:03:06.118
Surətdə 16,

0:03:06.118,0:03:08.902
məxrəcdə isə 15 alırıq.

0:03:09.452,0:03:12.640
16/15 kəsrini qarışıq ədəd

0:03:12.640,0:03:16.215
şəklində yazaq. 16-da 15[br]bir dəfədir,

0:03:16.215,0:03:17.574
qalıqda da 1 qalır.

0:03:17.574,0:03:20.255
Deməli, bu, elə 1 tam 1/15 deməkdir.

0:03:20.795,0:03:22.534
Başqa bir nümunəyə baxaq.

0:03:22.534,0:03:27.018
Fərz edək ki,

0:03:27.018,0:03:31.881
1/2 ilə

0:03:31.881,0:03:36.881
11/12-i toplamaq istəyirik.

0:03:36.893,0:03:38.033
Videonu dayandırın və

0:03:38.033,0:03:40.864
özünüz tapmağa çalışın.

0:03:40.864,0:03:42.502
Biz yenə ortaq

0:03:42.502,0:03:43.883
məxrəc tapmalıyıq.

0:03:43.883,0:03:45.102
Əgər məxrəclər eyni olsa idi,

0:03:45.102,0:03:46.264
bu kəsrləri dərhal toplamaq mümkün idi.

0:03:46.264,0:03:48.527
Lakin eyni olmadığından

0:03:48.527,0:03:50.222
ortaq məxrəc tapmalıyıq.

0:03:50.902,0:03:53.468
Beləliklə, biz

0:03:53.468,0:03:55.794
2 və 12-yə bölünən ədəd tapmalıyıq.

0:03:55.794,0:03:58.164
Daha doğrusu, 2 və 12-nin

0:03:58.164,0:04:00.264
ən kiçik ortaq bölünənini tapmalıyıq.

0:04:00.264,0:04:01.901
12 ilə başlayaq.

0:04:01.901,0:04:05.291
12 vur 1 [br]12-yə bərabərdir.

0:04:05.291,0:04:07.949
12 əslində 12-nin bölünənidir.

0:04:07.949,0:04:10.632
Bəs 12 2-yə bölünür?

0:04:10.632,0:04:12.790
Bəli, 12 2-yə bölünür.

0:04:12.790,0:04:15.855
Beləliklə, 12 2 və 12-nin ən kiçik

0:04:15.855,0:04:17.213
ortaq bölünənidir. Ona görə də bu

0:04:17.213,0:04:19.013
kəsrlərin məxrəcini 12-yə çevirəcəyik.

0:04:19.013,0:04:21.625
Nəyi 12-yə böldükdə 1/2 alınar?

0:04:21.625,0:04:24.446
2-dən 12 almaq üçün [br]2-ni 6-ya vururuq.

0:04:24.446,0:04:27.104
Bu halda surəti də 6-ya vurmalıyıq.

0:04:27.104,0:04:30.588
Beləliklə, 1/2 və 6/12 [br]kəsrləri bərabərdir.

0:04:30.588,0:04:33.954
2-nin yarısı 1, 12-nin yarısı isə 6-dır.

0:04:34.914,0:04:38.485
Nəyi 12-yə böldükdə [br]11/12 alarıq?

0:04:38.485,0:04:40.855
Burada artıq

0:04:40.855,0:04:43.258
11/12 kəsrinin məxrəcində 12 var.

0:04:43.258,0:04:45.029
Deməli, dəyişməyə ehtiyac yoxdur.

0:04:45.615,0:04:48.268
11/12 və bu kəsrləri toplayaq.

0:04:48.600,0:04:51.350
Beləliklə, alırıq ki,

0:04:52.520,0:04:55.820
6 üstəgəl 11,

0:04:56.510,0:05:01.510
6 üstəgəl 11 böl 12.

0:05:02.378,0:05:06.021
Böl 12. [br]6/12 üstəgəl 11/12

0:05:06.021,0:05:09.318
6 üstəgəl 11 böl 12-yə bərabərdir.

0:05:10.728,0:05:15.087
Bu da bizə 17/12 verəcək.

0:05:15.087,0:05:16.504
Bunu qarışıq ədəd şəklində yazaq.

0:05:16.504,0:05:19.487
17-də 12 bir dəfədir,

0:05:19.487,0:05:24.487
qalıq da 5 olur.[br]Deməli, 1 tam 5/12 şəklində olacaq.

0:05:24.530,0:05:25.710
Yenə bir nümunəyə baxaq.

0:05:25.710,0:05:29.007
Bu, çox maraqlıdır.

0:05:29.007,0:05:31.043
Fərz edək ki,

0:05:31.523,0:05:35.894
3/4 kəsri ilə

0:05:36.504,0:05:40.584
1/5 kəsrini toplayırıq.

0:05:41.414,0:05:43.974
1 böl 5.

0:05:43.974,0:05:44.659
Bu, nəyə bərabər olacaq?

0:05:44.659,0:05:46.157
Videonu dayandırın və

0:05:46.157,0:05:47.870
özünüz tapmağa çalışın.

0:05:47.870,0:05:49.291
Belə ki, verilmiş kəslərin məxrəcləri

0:05:49.291,0:05:52.052
müxtəlifdir. Onları toplamaq üçün

0:05:52.052,0:05:53.457
yenə ortaq məxrəc tapmalıyıq.

0:05:53.457,0:05:54.792
Gəlin görək.

0:05:54.792,0:05:57.095
Burada

0:05:57.095,0:05:59.738
4 və 5-in ən kiçik ortaq bölünəni nədir?

0:06:00.548,0:06:01.862
Böyük ədədlə, yəni 5 ilə

0:06:01.862,0:06:04.718
başlayaq və

0:06:04.718,0:06:07.061
5-in həm də 4-ə bölünən bölünənlərinə baxaq.

0:06:07.061,0:06:10.064
5 4-ə bölünmür.

0:06:10.064,0:06:13.622
10 da

0:06:13.622,0:06:14.702
4-ə bölünmür.

0:06:14.702,0:06:17.059
15 də 4-ə tam bölünmür.

0:06:17.059,0:06:20.763
20 isə 4-ə tam bölünür.[br]4 vur 5 elə 20-yə bərabərdir.

0:06:20.763,0:06:23.514
Beləliklə, verilmiş bu iki

0:06:23.514,0:06:27.460
kəsrin ortaq məxrəci 20 olacaq.

0:06:27.460,0:06:28.714
Yəni məxrəcdə 20 olacaq.

0:06:29.454,0:06:32.266
3/4 kəsrinin məxrəcini 20-yə çevirək.

0:06:32.996,0:06:35.319
4-ü 20-yə çevirmək üçün

0:06:35.319,0:06:36.949
4-ü 5-ə vururuq.

0:06:36.949,0:06:38.466
Deməli, surəti də 5-ə vurmalıyıq.

0:06:38.466,0:06:41.398
3 vur 5 [br]15-ə bərabərdir.

0:06:41.398,0:06:44.183
Sadəcə 4-ü 5-ə vuraraq məxrəcdə 20 yazdıq.

0:06:44.183,0:06:45.820
Eyni qaydada, surəti də 5-ə vurduq və

0:06:45.820,0:06:47.736
3 vur 5 15-ə bərabər oldu.

0:06:47.736,0:06:52.658
Beləliklə, 3/4 kəsri[br]elə 15/20 deməkdir.

0:06:52.658,0:06:55.004
1/5-ə baxaq.

0:06:55.004,0:06:58.358
5-i 20-yə çevirmək üçün[br]5-i 4-ə vurmalıyıq.

0:06:58.358,0:06:59.995
Bu halda surəti də 4-ə vururuq.

0:06:59.995,0:07:03.861
Surəti 4-ə vurub[br]4/20 alırıq.

0:07:04.451,0:07:07.181
Beləliklə, 3/4 üstəgəl 1/5 əvəzinə

0:07:07.181,0:07:10.815
15/20 üstəgəl 4/20 yazırıq.

0:07:10.815,0:07:12.973
Bu, nəyə bərabər olacaq?

0:07:12.973,0:07:17.932
15 üstəgəl 4, [br]yəni 19/20.

0:07:17.932,0:07:22.024
Bu qədər.