0:00:00.750,0:00:03.010
Deyək ki, hipotetik reaksiyamız var

0:00:03.010,0:00:06.210
burada reaktant A məhsullara çevrilir və

0:00:06.210,0:00:10.423
reaksiya A-ya görə birinci dərəcəlidir.

0:00:11.500,0:00:15.300
Reaksiya A-ya görə birinci dərəcəlidirsə,

0:00:15.300,0:00:17.850
sürət qanunu üçün reaksiya sürətinin[br]düsturunu

0:00:17.850,0:00:19.650
sürət sabiti K vuraq

0:00:19.650,0:00:23.410
A-nın qatılığı üstü bir kimi yaza bilərik.

0:00:23.410,0:00:25.700
Həmçinin reaksiyanın sürətini

0:00:25.700,0:00:29.240
mənfi A-nın qatılığının dəyişməsinin

0:00:29.240,0:00:31.463
zamanla dəyişməyə nisbəti kimi yaza bilərik.

0:00:32.530,0:00:35.200
Hər ikisini bərabərləşdirərək,

0:00:35.200,0:00:36.900
və bəzi hesablamalar edərək,

0:00:36.900,0:00:39.230
inteqrasiya konsepsiyası da daxil olmaqla,

0:00:39.230,0:00:41.200
birinci dərəcəli reaksiya üçün

0:00:41.200,0:00:43.200
inteqrasiya olunmuş sürət qanununu tapırıq,

0:00:43.200,0:00:46.020
bu qanun bizə T müəyyən zamanda[br]A-nın qatılığının təbii

0:00:46.020,0:00:49.780
loqarifminin KT-yə bərabər olduğunu deyir,

0:00:49.780,0:00:51.530
burada K sürət sabiti

0:00:51.530,0:00:55.130
üstəgəl A-nın ilkin qatılığının[br]loqarifminə bərabərdir.

0:00:56.890,0:00:58.450
İnteqrasiya edilmiş sürət qanunu

0:00:58.450,0:01:03.450
düz xəttə aid tənlik olan

0:01:03.630,0:01:07.180
Y funksiyası mx üstəgəl b-yə bərabərdir.

0:01:07.180,0:01:10.980
Belə ki, A-nın qatılığının loqarifmini qrafikə yazsaq,

0:01:10.980,0:01:15.040
davam edək və buraya qoyaq,[br]A-nın qatılığının təbii

0:01:15.040,0:01:19.130
loqarifmini Y oxunda yerləşdirsək

0:01:19.130,0:01:23.660
və zamanı X oxuna yazsaq

0:01:23.660,0:01:26.330
düz bir xətt əldə edərik

0:01:26.330,0:01:28.900
və bu düz xəttin bucaq əmsalı

0:01:28.900,0:01:31.680
mənfi K-yə bərabər olar.

0:01:31.680,0:01:33.593
Yəni bu xəttin bucaq əmsalı,

0:01:34.520,0:01:36.670
bucaq əmsalı mənfi

0:01:36.670,0:01:39.170
sürət sabiti K-ya və

0:01:39.170,0:01:43.200
Y oxu A-nın ilkin qatılığının

0:01:43.200,0:01:45.110
təbii loqarifminə bərabər olardı.

0:01:45.110,0:01:49.150
Yəni bu xəttin Y oxu ilə kəsişdiyi yerdə

0:01:49.150,0:01:51.560
bu nöqtə A-nın ilkin qatılığının

0:01:51.560,0:01:54.740
təbii loqarifminə bərabərdir.

0:01:56.250,0:01:59.970
Metil izonitrilin asetonitrilə çevrilməsi

0:01:59.970,0:02:02.150
birinci dərəcəli reaksiyadır.

0:02:02.150,0:02:05.340
Və bu iki molekul bir-birinin izomeridir.

0:02:05.340,0:02:08.220
Cədvəldə olan məlumatları çevrilmənin[br]birinci

0:02:08.220,0:02:12.680
dərəcəli reaksiya olduğunu[br]göstərmək üçün istifadə edək.

0:02:12.680,0:02:15.720
Metil izonitrilin əmsalı 1 olduğundan

0:02:15.720,0:02:19.870
İnteqrasiya edilmiş sürət qanunundan[br]bu funksiyasından bucaq əmsalının

0:02:19.870,0:02:21.870
mənfi sürət sabiti K-ya bərabər

0:02:21.870,0:02:23.563
olduğu yerlərdə istifadə edək.

0:02:24.820,0:02:28.100
Bərabərləşdirilmiş tənlikdə[br]reaktivin qarşısında

0:02:28.100,0:02:31.130
əmsal olaraq 2 olsaydı,[br]stoxiometrik əmsal kimi

0:02:32.070,0:02:35.570
onun 1/2 hissəsini daxil etməli idik.

0:02:35.570,0:02:38.540
İki nisbəti bir-birinə bərabər etdikdə və

0:02:38.540,0:02:42.610
mənfi KT almaq əvəzinə hesabladıqda

0:02:42.610,0:02:45.513
mənfi iki KT əldə edə bilərik.

0:02:46.400,0:02:51.100
Ancaq reaksiyada əmsalımız 2 deyil.

0:02:51.100,0:02:54.340
Əmsalımız birdir, buna görə də inteqrasiya

0:02:54.340,0:02:58.113
edilmiş sürət qanununun bu[br]funksiyasından istifadə edirik.

0:02:59.660,0:03:02.070
Həm də nəzərə alın ki, bu A-nın qatılığı

0:03:02.070,0:03:05.760
baxımından inteqrasiya edilmiş sürət

0:03:05.760,0:03:08.930
qanunu funksiyasıdır, lakin məlumat[br]cədvəlində

0:03:08.930,0:03:10.090
metil izonitrilin qatılığı yox,

0:03:10.090,0:03:13.350
onun təzyiqi verilib.

0:03:13.350,0:03:16.080
Amma təzyiq ideal qaz qanunundan qatılıq

0:03:16.080,0:03:21.080
ilə əlaqəlidir, PV nRT-yə bərabərdir.

0:03:21.360,0:03:25.470
Hər iki tərəfi V-yə bölsək,

0:03:25.470,0:03:28.630
onda təzyiqin, n moldur, V isə həcmdir,

0:03:28.630,0:03:30.730
belə ki, mol bölünsün həcm[br]molyarlığa bərabər olduğu üçün

0:03:30.730,0:03:34.020
təzyiqin molyarlıq vurulsun R-ə[br]oda vurulsun T-yə

0:03:34.020,0:03:38.210
bərabər olduğunu görərik.

0:03:38.210,0:03:41.340
Buna görə təzyiq qatılıq ilə düz

0:03:41.340,0:03:45.520
mütənasibdir və qaz üçün təzyiqi ölçmək

0:03:45.520,0:03:48.390
qatılığı əldə etməkdən daha asandır.

0:03:48.390,0:03:50.310
Tez-tez təzyiq baxımından qazlar üçün

0:03:50.310,0:03:53.670
məlumatları görəcəksiniz.

0:03:53.670,0:03:55.780
Buna görə, inteqrasiya olunmuş sürət

0:03:55.780,0:04:00.290
qanununun bu funksiyasının T[br]zamanı vurulsun qazın təzyiqinin

0:04:00.290,0:04:03.530
təbii loqarifminə bərabərdir[br]mənfi KT üstəgəl qazın ilkin

0:04:03.530,0:04:08.160
təzyiqinin təbii loqarifminə[br]bərabər olduğunu düşünün.

0:04:08.160,0:04:10.350
Buna görə reaksiyanın 1-ci dərəcəli

0:04:10.350,0:04:14.060
olduğunu göstərmək üçün metil izonitril

0:04:14.060,0:04:18.380
təzyiqinin təbii loqarifmasını Y oxu üzərində,

0:04:18.380,0:04:20.960
zamanı isə X oxu üzərində qurmalıyıq.

0:04:20.960,0:04:24.283
Məlumat cədvəlində yeni sütuna ehtiyacımız var.

0:04:25.184,0:04:27.950
Metil izonitril təzyiqinin təbii

0:04:27.950,0:04:32.950
loqarifmini yerləşdirməliyik.

0:04:33.690,0:04:36.460
Məsələn, zaman 0-a bərabər olduqda

0:04:36.460,0:04:41.460
metil izonitrilin təzyiqi 502 torrdur.

0:04:41.670,0:04:45.350
Beləliklə, 502-nin təbii loqarifmini götürməliyik.

0:04:45.350,0:04:49.313
Və 502-nin təbii loqarifmi 6.219-dur.

0:04:55.480,0:04:56.730
Vaxt itirməmək üçün irəli getdim

0:04:56.730,0:04:58.600
və son sütunu burada doldurdum,

0:04:58.600,0:05:01.840
metil izonitrilin təzyiqinin təbii loqarifmi.

0:05:01.840,0:05:04.790
Zaman artdıqca nələrin baş verdiyinə baxın,

0:05:04.790,0:05:09.230
zaman artdıqca metil[br]izonitrilin təzyiqi

0:05:09.230,0:05:13.900
asetonitrilə çevrildiyi üçün azalır.

0:05:13.900,0:05:16.690
Qrafikdə metil[br]izonitrilin təzyiqinin

0:05:16.690,0:05:20.370
təbii loqarifmi Y oxunda olacaq.

0:05:20.370,0:05:23.930
Və X oxunda zaman olacaq.

0:05:23.930,0:05:25.540
Burada ilk məqama diqqət yetirin,

0:05:25.540,0:05:28.460
zaman 0 saniyəyə bərabər olduqda,

0:05:28.460,0:05:33.460
təzyiqin təbii loqarifmi 6.219-dur.

0:05:33.800,0:05:37.050
Beləliklə, aşağı enib qrafikə baxaq.

0:05:37.050,0:05:39.560
Buna görə artıq onu qrafikdə göstərmişəm.

0:05:39.560,0:05:43.490
Və indicə zaman 0 olduqda,

0:05:43.490,0:05:47.560
ilk nöqtənin 6.219-a bərabər olduğunu gördük.

0:05:47.560,0:05:52.560
Artıq qrafikdə digər[br]məlumat nöqtələri də var.

0:05:52.810,0:05:55.820
1-ci dərəcəli reaksiya üçün[br]inteqrasiya edilmiş sürət qanununu

0:05:55.820,0:06:00.720
və qatılıq əvəzinə təzyiqləri göstərdim.

0:06:00.720,0:06:03.890
Beləliklə,metil izonitrilin təzyiqinin

0:06:03.890,0:06:06.850
təbii loqarifmi y oxunda, zaman

0:06:06.850,0:06:10.300
isə X oxunda yerləşir,

0:06:10.300,0:06:12.700
xəttin bucaq əmsalı mənfi sürət sabiti

0:06:12.700,0:06:15.950
K-ya bərabər olmalıdır.

0:06:15.950,0:06:18.870
Xəttin bucaq əmsalını[br]tapmaq üçün çox yol var,

0:06:18.870,0:06:22.900
1 yol qrafik kalkulyatorundan istifadədir.

0:06:22.900,0:06:25.210
Qrafik kalkulyatorundan istifadə etdim

0:06:25.210,0:06:28.030
və cədvəldən əldə etdiyim[br]məlumatları yerləşdirdim

0:06:28.030,0:06:30.700
və xəttin bucaq əmsalının

0:06:30.700,0:06:33.850
mənfi 2.08 vur on üstü mənfi dördə

0:06:37.230,0:06:42.130
bərabər olduğunu tapdım.

0:06:42.130,0:06:46.360
Davam etsəm və y, mx[br]üstəgəl b-yə bərabərdir

0:06:46.360,0:06:49.900
yazsam, K sürət sabitini tapmaq üçün[br]bucaq əmsalının

0:06:49.900,0:06:52.430
mənfisini aradan qaldırmalıyam.

0:06:52.430,0:06:56.350
Buna görə K, müsbət 2.08 vur

0:06:58.230,0:07:02.150
10 üstü mənfi dördə bərabərdir.

0:07:02.150,0:07:03.800
Sürət sabiti üçün vahidləri tapaq,

0:07:03.800,0:07:06.040
xatırlayaq ki, bucaq əmsalı Y-dəki dəyişiklik

0:07:06.040,0:07:10.460
bölünsün X-dəki dəyişikliyə bərabərdir.

0:07:10.460,0:07:14.100
Y-dəki dəyişiklik təzyiqin[br]təbii loqarifmidir,

0:07:14.100,0:07:19.070
onun vahidi yoxdur və[br]saniyə ərzində baş verir.

0:07:19.070,0:07:24.070
K-nın vahidi bir bölünsün[br]saniyə olmalıdır.

0:07:24.950,0:07:27.640
Və nəhayət, düz bir xətt aldığımız üçün

0:07:27.640,0:07:32.640
təzyiqin təbii loqarifminin [br]zamandan asılılıq qrafikini qursaq,

0:07:33.130,0:07:36.770
bu məlumatların birinci dərəcəli[br]reaksiyaya görə olduğunu bilərik.

0:07:36.770,0:07:39.070
Bu səbəbdən metil izonitrilin asetonitrilə

0:07:39.070,0:07:41.400
çevrilməsinin birinci dərəcəli reaksiya

0:07:41.400,0:07:43.283
olduğunu sübut etdik.