[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.25,0:00:09.20,Default,,0000,0000,0000,,Gdy owiana złą sławą postać fikcyjna Dialogue: 0,0:00:09.20,0:00:13.32,Default,,0000,0000,0000,,Carrie White podpaliła\Nszkolną salę podczas studniówki, Dialogue: 0,0:00:13.32,0:00:15.50,Default,,0000,0000,0000,,siejąc postrach w całym miasteczku, Dialogue: 0,0:00:15.50,0:00:18.64,Default,,0000,0000,0000,,użyła do tego mocy telekinezy, Dialogue: 0,0:00:18.64,0:00:24.87,Default,,0000,0000,0000,,czyli zdolności manipulowania przedmiotami\Nwyłącznie za pomocą umysłu. Dialogue: 0,0:00:24.87,0:00:28.86,Default,,0000,0000,0000,,Choć Carrie to tylko filmowa fikcja\Nna podstawie fikcji książkowej, Dialogue: 0,0:00:28.86,0:00:32.86,Default,,0000,0000,0000,,wiara w istnienie telekinezy\Nwcale nie jest fikcyjna. Dialogue: 0,0:00:32.86,0:00:34.89,Default,,0000,0000,0000,,Od stuleci ludzie twierdzą, Dialogue: 0,0:00:34.89,0:00:40.71,Default,,0000,0000,0000,,że umieją sterować przedmiotami\Nza pomocą umysłu. Dialogue: 0,0:00:40.71,0:00:44.74,Default,,0000,0000,0000,,Lewitacja, otwieranie drzwi\Nsiłą woli, czy wyginanie łyżek Dialogue: 0,0:00:44.74,0:00:47.24,Default,,0000,0000,0000,,to intrygujące przykłady. Dialogue: 0,0:00:47.24,0:00:51.10,Default,,0000,0000,0000,,Neo z filmu Matrix\Nzatrzymuje pociski w locie, Dialogue: 0,0:00:51.10,0:00:54.46,Default,,0000,0000,0000,,a Yoda opanował\Ntę umiejętność do perfekcji. Dialogue: 0,0:00:54.46,0:00:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Ale czy telekineza jest prawdziwa, Dialogue: 0,0:00:56.12,0:01:00.90,Default,,0000,0000,0000,,czy tylko tak samo fikcyjna,\Njak Carrie, Yoda i Neo razem wzięci? Dialogue: 0,0:01:00.90,0:01:04.30,Default,,0000,0000,0000,,Żeby to sprawdzić, musimy ocenić\Nzałożenia telekinezy Dialogue: 0,0:01:04.30,0:01:08.48,Default,,0000,0000,0000,,z naukowej perspektywy,\Nużywając metody naukowej. Dialogue: 0,0:01:08.48,0:01:12.29,Default,,0000,0000,0000,,Telekineza jest częścią dyscypliny\Nzwanej parapsychologią, Dialogue: 0,0:01:12.29,0:01:15.37,Default,,0000,0000,0000,,w ramach której uczeni badają\Nzjawiska paranormalne. Dialogue: 0,0:01:15.37,0:01:18.51,Default,,0000,0000,0000,,Parapsychologowie\Nuważają swoje zajęcie za naukę, Dialogue: 0,0:01:18.51,0:01:20.97,Default,,0000,0000,0000,,ale inni naukowcy się z tym nie zgadzają. Dialogue: 0,0:01:20.97,0:01:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od kilku\Npodstawowych obserwacji. Dialogue: 0,0:01:23.46,0:01:25.28,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsza obserwacja: Dialogue: 0,0:01:25.28,0:01:28.62,Default,,0000,0000,0000,,istnieje wiele anegdot\Ndotyczących telekinezy, Dialogue: 0,0:01:28.62,0:01:31.57,Default,,0000,0000,0000,,ale nie ma żadnego\Nnaukowego dowodu na jej istnienie. Dialogue: 0,0:01:31.57,0:01:34.42,Default,,0000,0000,0000,,Żadne z badań przeprowadzonych\Nw oparciu o metodę naukową Dialogue: 0,0:01:34.42,0:01:38.90,Default,,0000,0000,0000,,i powtórzonych w warunkach laboratoryjnych\Nnie potwierdza jej istnienia. Dialogue: 0,0:01:38.90,0:01:43.87,Default,,0000,0000,0000,,W latach 30. ojciec parapsychologii\NJoseph Banks Rhine Dialogue: 0,0:01:43.87,0:01:47.17,Default,,0000,0000,0000,,sprawdzał w laboratorium,\Nczy telekinezą można sprawić, Dialogue: 0,0:01:47.17,0:01:50.47,Default,,0000,0000,0000,,żeby na kostce do gry wypadła\Nwybrana z góry wartość. Dialogue: 0,0:01:50.47,0:01:53.71,Default,,0000,0000,0000,,Jednak naukowcy nie byli w stanie\Npowtórzyć wyników badania, Dialogue: 0,0:01:53.71,0:01:56.39,Default,,0000,0000,0000,,a ponieważ powtórzenia są kluczowe\Nw udowodnieniu idei, Dialogue: 0,0:01:56.39,0:01:58.24,Default,,0000,0000,0000,,stanowiło to problem. Dialogue: 0,0:01:58.24,0:01:59.69,Default,,0000,0000,0000,,Poza naukowcami Dialogue: 0,0:01:59.69,0:02:02.97,Default,,0000,0000,0000,,jest wielu samozwańczych telekinetyków, Dialogue: 0,0:02:02.97,0:02:06.35,Default,,0000,0000,0000,,ale wszyscy albo zostali\Nprzyłapani na oszustwie, Dialogue: 0,0:02:06.35,0:02:10.49,Default,,0000,0000,0000,,albo nie potrafią tego zrobić w warunkach,\Nw których nie mają pełnej kontroli, Dialogue: 0,0:02:10.49,0:02:15.26,Default,,0000,0000,0000,,co sugeruje, że manipulują sytuacją,\Nżeby uzyskać pożądany rezultat. Dialogue: 0,0:02:15.26,0:02:20.68,Default,,0000,0000,0000,,Wiele organizacji wyznaczyło\Nnagrody pieniężne dla tych, Dialogue: 0,0:02:20.68,0:02:23.56,Default,,0000,0000,0000,,którzy udowodnią,\Nże zdolności paranormalne Dialogue: 0,0:02:23.56,0:02:26.09,Default,,0000,0000,0000,,takie jak telekineza istnieją. Dialogue: 0,0:02:26.09,0:02:29.02,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze nikt nie zgłosił się po nagrodę. Dialogue: 0,0:02:29.02,0:02:30.66,Default,,0000,0000,0000,,Druga obserwacja: Dialogue: 0,0:02:30.66,0:02:32.40,Default,,0000,0000,0000,,W badaniach telekinezy Dialogue: 0,0:02:32.40,0:02:36.54,Default,,0000,0000,0000,,nie ma zgodnej opinii odnośnie tego,\Nco tak naprawdę jest mierzone. Dialogue: 0,0:02:36.54,0:02:40.03,Default,,0000,0000,0000,,Czy w grę wchodzą potężne fale mózgowe,\Ntakie jak te używane przez Yodę? Dialogue: 0,0:02:40.03,0:02:43.100,Default,,0000,0000,0000,,Skoro nikt się z tym nie zgadza,\Ntrudno jest zastosować wzorzec, Dialogue: 0,0:02:43.100,0:02:46.76,Default,,0000,0000,0000,,co jest wymagane w pozostałych\Ndyscyplinach naukowych Dialogue: 0,0:02:46.76,0:02:49.40,Default,,0000,0000,0000,,do sprawdzenia słuszności założeń. Dialogue: 0,0:02:49.40,0:02:50.92,Default,,0000,0000,0000,,Trzecia obserwacja: Dialogue: 0,0:02:50.92,0:02:54.02,Default,,0000,0000,0000,,celem nauki jest odkrywanie nieznanego, Dialogue: 0,0:02:54.02,0:02:56.39,Default,,0000,0000,0000,,a w historii badań naukowych Dialogue: 0,0:02:56.39,0:02:57.81,Default,,0000,0000,0000,,zdarzało się, Dialogue: 0,0:02:57.81,0:03:01.39,Default,,0000,0000,0000,,że nowe odkrycia były sprzeczne\Nz ówczesną nauką, Dialogue: 0,0:03:01.39,0:03:04.41,Default,,0000,0000,0000,,a nawet przewracały niektóre\Ndyscypliny nauki do góry nogami. Dialogue: 0,0:03:04.41,0:03:07.67,Default,,0000,0000,0000,,Takich odkryć trzeba dowodzić\Nwyjątkowo starannie, Dialogue: 0,0:03:07.67,0:03:10.14,Default,,0000,0000,0000,,żeby stawić opór sceptykom. Dialogue: 0,0:03:10.14,0:03:11.72,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli chodzi o telekinezę, Dialogue: 0,0:03:11.72,0:03:14.27,Default,,0000,0000,0000,,jej założenia są sprzeczne z obecną nauką, Dialogue: 0,0:03:14.27,0:03:17.49,Default,,0000,0000,0000,,ale brakuje silnych dowodów\Nna ich poparcie. Dialogue: 0,0:03:17.49,0:03:21.13,Default,,0000,0000,0000,,Nasz wszechświat kontrolują\Ni objaśniają prawa fizyki. Dialogue: 0,0:03:21.13,0:03:25.30,Default,,0000,0000,0000,,Jedno z nich mówi, że fale mózgowe\Nnie mogą sterować przedmiotami, Dialogue: 0,0:03:25.30,0:03:28.27,Default,,0000,0000,0000,,bo nie są silne, ani nie mają\Nwystarczającego zasięgu, Dialogue: 0,0:03:28.27,0:03:31.80,Default,,0000,0000,0000,,żeby wpłynąć na cokolwiek\Npoza obrębem naszej czaszki. Dialogue: 0,0:03:31.80,0:03:34.97,Default,,0000,0000,0000,,Fizyka też wyjaśnia, że jedynymi siłami,\Nktóre mogą wpływać Dialogue: 0,0:03:34.97,0:03:39.27,Default,,0000,0000,0000,,na przedmioty z odległości\Nsą magnetyzm i grawitacja. Dialogue: 0,0:03:39.36,0:03:43.28,Default,,0000,0000,0000,,Najbliższym odpowiednikiem telekinezy,\Njaki potrafi wyjaśnić nauka, Dialogue: 0,0:03:43.28,0:03:47.40,Default,,0000,0000,0000,,jest sterowanie ramieniem robota\Nza pomocą myśli. Dialogue: 0,0:03:47.40,0:03:50.08,Default,,0000,0000,0000,,Do mózgu sparaliżowanych\Nna skutek udaru osób Dialogue: 0,0:03:50.08,0:03:54.41,Default,,0000,0000,0000,,można wszczepić malutkie przewody\Nw rejony odpowiedzialne za ruch, Dialogue: 0,0:03:54.41,0:03:58.40,Default,,0000,0000,0000,,a następnie nauczyć pacjentów koncentrować\Nsię na poruszaniu robotycznym ramieniem, Dialogue: 0,0:03:58.40,0:04:00.60,Default,,0000,0000,0000,,działającym jak przedłużenie ich mózgu. Dialogue: 0,0:04:00.60,0:04:01.80,Default,,0000,0000,0000,,To faktycznie działa! Dialogue: 0,0:04:01.80,0:04:04.48,Default,,0000,0000,0000,,To niesamowite, ale to nie telekineza. Dialogue: 0,0:04:04.48,0:04:07.78,Default,,0000,0000,0000,,Myśli pacjentów nie są\Nnieokreślone czy niewykrywalne. Dialogue: 0,0:04:07.78,0:04:09.61,Default,,0000,0000,0000,,To sygnały, które można zmierzyć Dialogue: 0,0:04:09.61,0:04:12.97,Default,,0000,0000,0000,,i zamienić na sygnał\Nzrozumiały dla robota. Dialogue: 0,0:04:12.97,0:04:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Nauka może zmierzyć,\Nzbadać i wyjaśnić ten ruch, Dialogue: 0,0:04:16.12,0:04:20.45,Default,,0000,0000,0000,,wykazując tym, że taki rodzaj sterowania\Nza pomocą umysłu jest prawdziwy. Dialogue: 0,0:04:20.45,0:04:22.94,Default,,0000,0000,0000,,Nauka to żmudny proces zbierania Dialogue: 0,0:04:22.94,0:04:27.12,Default,,0000,0000,0000,,dowodów za i przeciw danej idei. Dialogue: 0,0:04:27.12,0:04:28.84,Default,,0000,0000,0000,,Gromadząc dowody, Dialogue: 0,0:04:28.84,0:04:31.04,Default,,0000,0000,0000,,patrzymy, który stos jest wyższy, Dialogue: 0,0:04:31.04,0:04:35.73,Default,,0000,0000,0000,,a w przypadku telekinezy jest to\Nstos, który nie dowodzi jej istnienia. Dialogue: 0,0:04:35.73,0:04:39.86,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy twierdzą, że to zjawisko\Nmistyczne, wychodzące poza granice nauki, Dialogue: 0,0:04:39.86,0:04:41.28,Default,,0000,0000,0000,,i nie ma w tym nic złego. Dialogue: 0,0:04:41.28,0:04:45.47,Default,,0000,0000,0000,,Jednak w takim przypadku telekineza\Nstaje się kwestią przekonania osobistego. Dialogue: 0,0:04:45.47,0:04:47.76,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli nie można czegoś\Nocenić w sposób naukowy, Dialogue: 0,0:04:47.76,0:04:50.58,Default,,0000,0000,0000,,nie można tego nazwać nauką. Dialogue: 0,0:04:50.58,0:04:53.29,Default,,0000,0000,0000,,Wyniki naszego badania pokazują, Dialogue: 0,0:04:53.29,0:04:57.39,Default,,0000,0000,0000,,że choć chcemy wierzyć w istnienie\Ntkwiącej w nas mocy, Dialogue: 0,0:04:57.94,0:05:00.92,Default,,0000,0000,0000,,telekineza ma słabe poparcie naukowe. Dialogue: 0,0:05:00.92,0:05:03.02,Default,,0000,0000,0000,,Przykro nam Neo, Carrie i mistrzu Yoda. Dialogue: 0,0:05:03.02,0:05:07.16,Default,,0000,0000,0000,,Wasze zdolności są zadziwiające,\Nale na razie zostają tylko w filmach.