WEBVTT 00:00:06.631 --> 00:00:09.863 Có bao giờ bạn chia sẻ vấn đề của mình với người bạn để rồi nhận ra 00:00:09.863 --> 00:00:14.540 anh ta dường như không hiểu được vì sao vấn đề đó lại quan trọng với bạn? 00:00:14.540 --> 00:00:18.783 Có bao giờ bạn trình bày ý tưởng để rồi nhận lại thái độ bối rối? 00:00:18.783 --> 00:00:20.482 Hay có thể bạn đang tranh cãi 00:00:20.482 --> 00:00:22.640 thì người kia đột nhiên chỉ trích bạn 00:00:22.640 --> 00:00:26.387 đã không hề lắng nghe những gì họ nói? 00:00:26.387 --> 00:00:27.810 Chuyện gì đang xảy ra vậy? 00:00:27.810 --> 00:00:30.017 Câu trả lời là sự hiểu lầm trong giao tiếp 00:00:30.017 --> 00:00:31.490 ở một dạng nào đó, 00:00:31.490 --> 00:00:33.230 chúng ta đều trải qua điều này. 00:00:33.230 --> 00:00:34.578 Vấn đề này gây ra nhầm lẫn, 00:00:34.578 --> 00:00:35.682 thù địch, 00:00:35.682 --> 00:00:36.874 hiểu nhầm 00:00:36.874 --> 00:00:41.573 thậm chí còn khiến tàu thăm dò vũ trụ hàng tỉ đô la đâm vào bề mặt Sao Hỏa. 00:00:41.573 --> 00:00:44.823 Thực tế là kể cả khi trực tiếp đối mặt với người khác, 00:00:44.823 --> 00:00:46.308 trong cùng một căn phòng, 00:00:46.308 --> 00:00:48.074 nói cùng một ngôn ngữ, 00:00:48.074 --> 00:00:51.489 giao tiếp giữa con người cũng phức tạp một cách khó tin. 00:00:51.489 --> 00:00:54.637 Tin vui là nếu ta có được hiểu biết cơ bản 00:00:54.637 --> 00:00:56.406 về những gì diễn ra khi giao tiếp 00:00:56.406 --> 00:00:59.275 ta hoàn toàn có thể tránh được hiểu lầm trong giao tiếp. 00:00:59.275 --> 00:01:04.228 Qua nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu đã hỏi "Chuyện gì xảy ra khi ta giao tiếp?" 00:01:04.228 --> 00:01:06.935 Một cách diễn dịch, được gọi là mô hình chuyển giao, 00:01:06.935 --> 00:01:11.766 xem giao tiếp như một thông điệp đi trực tiếp từ người này sang người kia, 00:01:11.766 --> 00:01:15.622 giống như ai đó ném quả bóng rồi bỏ đi. 00:01:15.622 --> 00:01:16.753 Nhưng thực tế thì, 00:01:16.753 --> 00:01:20.680 mô hình này không giải thích được sự phức tạp diễn ra trong giao tiếp. 00:01:20.680 --> 00:01:22.671 Giới thiệu mô hình giao dịch, 00:01:22.671 --> 00:01:26.675 mô hình này thừa nhận những thách thức phát sinh khi giao tiếp. 00:01:26.675 --> 00:01:30.465 Theo mô hình này, chính xác hơn là xem giao tiếp giữa con người 00:01:30.465 --> 00:01:32.272 như trò chơi bắt ném đồ vật. 00:01:32.272 --> 00:01:36.000 Khi ta phát ra thông điệp, đồng thời ta cũng nhận phản hồi từ bên kia. 00:01:36.000 --> 00:01:39.674 Thông qua việc giao dịch, ta cùng tạo ra ý nghĩa. 00:01:39.674 --> 00:01:43.307 Nhưng từ việc trao đổi này lại nảy sinh thêm nhiều điều phức tạp. 00:01:43.307 --> 00:01:45.273 Không giống như ở vũ trụ Star Trek 00:01:45.273 --> 00:01:47.393 ở đó một số nhân vật có khả năng ngoại cảm, 00:01:47.393 --> 00:01:49.523 hoàn toàn chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc. 00:01:49.523 --> 00:01:52.807 Là con người, chúng ta không thể không gửi và nhận thông điệp 00:01:52.807 --> 00:01:55.695 thông qua lăng kính chủ quan của mình. 00:01:55.695 --> 00:01:59.688 Khi giao tiếp, một người diễn tả diễn dịch của mình về thông điệp này, 00:01:59.688 --> 00:02:01.719 và đối phương 00:02:01.719 --> 00:02:04.521 sẽ nghe được diễn dịch của riêng anh về thông điệp đó. 00:02:04.521 --> 00:02:09.928 Màng lọc nhận thức của chúng ta liên tục chuyển đổi giữa ý nghĩa và diễn dịch. 00:02:09.928 --> 00:02:11.570 Nhớ trò chơi ném đồ vật chứ? 00:02:11.570 --> 00:02:13.722 Hãy tưởng tượng chơi trò đó với cục đất sét. 00:02:13.722 --> 00:02:15.529 Khi mỗi người chơi đụng vào đất sét, 00:02:15.529 --> 00:02:18.356 họ nhào nặn để nó vừa với nhận thức khác biệt của riêng họ 00:02:18.356 --> 00:02:20.710 dựa vào các yếu tố, 00:02:20.710 --> 00:02:25.056 như kiến thức hay trải nghiệm cũ, tuổi tác, sắc tộc, giới tính 00:02:25.056 --> 00:02:28.785 dân tộc, tôn giáo hay bối cảnh gia đình. 00:02:28.785 --> 00:02:32.448 Mỗi người đều cùng lúc diễn dịch thông điệp họ nhận được 00:02:32.448 --> 00:02:35.396 tùy theo mối quan hệ giữa họ với người kia 00:02:35.396 --> 00:02:36.838 và sự hiểu biết của riêng họ 00:02:36.838 --> 00:02:41.759 về ngữ nghĩa và hàm ý của những từ được sử dụng. 00:02:41.759 --> 00:02:44.562 Họ cũng có thể bị phân tâm bởi các tác nhân kích thích khác, 00:02:44.562 --> 00:02:45.719 như giao thông 00:02:45.719 --> 00:02:47.470 hoặc cái bụng đang kêu gào. 00:02:47.470 --> 00:02:49.649 Thậm chí cảm xúc cũng làm che mờ nhận thức 00:02:49.649 --> 00:02:52.508 và càng có thêm nhiều người tham gia trò chuyện, 00:02:52.508 --> 00:02:54.508 mỗi người có tính chủ quan riêng mình, 00:02:54.508 --> 00:02:58.601 việc giao tiếp càng trở nên phức tạp một cách nhanh chóng. 00:02:58.601 --> 00:03:02.937 Vậy nên khi cục đất sét di chuyển qua lại giữa hai người, 00:03:02.937 --> 00:03:06.033 được biến đổi, được nắn lại và luôn trong trạng thái thay đổi, 00:03:06.033 --> 00:03:11.284 nên không lạ gì thông điệp của chúng ta có lúc trở thành hiểu lầm trong giao tiếp. 00:03:11.284 --> 00:03:13.535 May thay, có một vài cách thực hành đơn giản 00:03:13.535 --> 00:03:18.456 giúp chúng ta điều chỉnh tương tác hàng ngày để giao tiếp tốt hơn. 00:03:18.456 --> 00:03:19.586 Một là: 00:03:19.586 --> 00:03:24.041 nhận ra rằng nghe bị động và lắng nghe chủ động là 2 việc khác nhau. 00:03:24.041 --> 00:03:28.374 Tích cực tương tác với phản hồi ngôn ngữ và phi ngôn ngữ của người khác, 00:03:28.374 --> 00:03:32.389 và điều chỉnh thông điệp của mình để giúp đối phương hiểu bạn nhiều hơn. 00:03:32.389 --> 00:03:33.286 Hai là 00:03:33.286 --> 00:03:37.317 lắng nghe bằng đôi mắt, đôi tai cũng như trực giác của mình. 00:03:37.317 --> 00:03:40.276 Hãy nhớ rằng giao tiếp không chỉ liên quan đến mỗi lời nói. 00:03:40.276 --> 00:03:41.434 Ba là: 00:03:41.434 --> 00:03:45.036 dành thời gian để hiểu người khác cũng như giúp người khác hiểu bạn. 00:03:45.036 --> 00:03:47.131 Khi vội vã muốn thể hiện bản thân, 00:03:47.131 --> 00:03:50.227 ta thường dễ quên rằng giao tiếp là con đường hai chiều. 00:03:50.227 --> 00:03:52.960 Cởi mở với những gì người kia nói. 00:03:52.960 --> 00:03:54.613 Và cuối cùng, bốn là: 00:03:54.613 --> 00:03:57.849 Ý thức về màng lọc nhận thức cá nhân của bạn. 00:03:57.849 --> 00:03:59.402 Những gì bạn đã trải nghiệm, 00:03:59.402 --> 00:04:01.967 bao gồm văn hóa, cộng đồng và gia đình, 00:04:01.967 --> 00:04:04.451 sẽ ảnh hưởng đến cách bạn nhìn nhận thế giới. 00:04:04.451 --> 00:04:07.968 Hãy nói rằng "Đây là cách tôi nhìn nhận vấn đề, còn bạn thấy thế nào?" 00:04:07.968 --> 00:04:11.385 Đừng mặc định rằng nhận thức của bạn là sự thật khách quan. 00:04:11.385 --> 00:04:14.177 Điều này sẽ giúp bạn nói chuyện được với người khác 00:04:14.177 --> 00:04:16.966 để có thể cùng thấu hiểu lẫn nhau.