[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.66,0:00:03.12,Default,,0000,0000,0000,,Biz insanlar min illərdir
Dialogue: 0,0:00:03.12,0:00:05.34,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə bizim ətraf mühitimizə\Nbaxaraq bilirik ki,
Dialogue: 0,0:00:05.34,0:00:06.84,Default,,0000,0000,0000,,müxtəlif maddələr var.
Dialogue: 0,0:00:06.84,0:00:08.60,Default,,0000,0000,0000,,Bu müxtəlif maddələr
Dialogue: 0,0:00:08.60,0:00:10.12,Default,,0000,0000,0000,,müxtəlif xüsusiyyətlərə malikdir.
Dialogue: 0,0:00:10.12,0:00:11.47,Default,,0000,0000,0000,,Nəinki onların müxtəlif xüsusiyyətləri var
Dialogue: 0,0:00:11.47,0:00:13.40,Default,,0000,0000,0000,,bəzisi işığı əks etdirə bilir yaxud etdirə bilmir,
Dialogue: 0,0:00:13.40,0:00:16.23,Default,,0000,0000,0000,,müəyyən rəngdə yaxud temperaturda olur,
Dialogue: 0,0:00:16.23,0:00:20.39,Default,,0000,0000,0000,,maye, qaz yaxud bərk olur.
Dialogue: 0,0:00:20.39,0:00:22.29,Default,,0000,0000,0000,,Biz həmçinin onların müəyyən vəziyyətdə
Dialogue: 0,0:00:22.29,0:00:25.03,Default,,0000,0000,0000,,necə reaksiyaya girdiyini müşahidə edəcəyik.
Dialogue: 0,0:00:25.03,0:00:27.41,Default,,0000,0000,0000,,Bu vəziyyətlərin şəkilləri buradadır.
Dialogue: 0,0:00:27.41,0:00:29.07,Default,,0000,0000,0000,,Karbon burada sağdadır.
Dialogue: 0,0:00:29.07,0:00:31.65,Default,,0000,0000,0000,,Burada qrafit formasındadır.
Dialogue: 0,0:00:31.65,0:00:33.91,Default,,0000,0000,0000,,Burada sağdakı qurğuşundur.
Dialogue: 0,0:00:33.91,0:00:36.03,Default,,0000,0000,0000,,Burada sağdakı qızıldır.
Dialogue: 0,0:00:36.03,0:00:38.75,Default,,0000,0000,0000,,Şəkillərini göstərdiklərimin hamısı
Dialogue: 0,0:00:38.75,0:00:41.72,Default,,0000,0000,0000,,hansı ki, onları bu saytdan götürdüm,
Dialogue: 0,0:00:41.72,0:00:43.46,Default,,0000,0000,0000,,hamısı bərk formadadır.
Dialogue: 0,0:00:43.46,0:00:45.83,Default,,0000,0000,0000,,Həmçinin bilirik ki,
Dialogue: 0,0:00:45.83,0:00:49.24,Default,,0000,0000,0000,,hava və hava hissəciklərinin müəyyən növləri var.
Dialogue: 0,0:00:49.24,0:00:51.09,Default,,0000,0000,0000,,Baxdığın hava hissəciyinin növündən asılı olaraq
Dialogue: 0,0:00:51.09,0:00:55.59,Default,,0000,0000,0000,,karbon, oksigen yaxud azotdursa
Dialogue: 0,0:00:55.59,0:00:57.79,Default,,0000,0000,0000,,müxtəlif növ xüsusiyyətlərə malik olduqlarını göstərirlər.
Dialogue: 0,0:00:57.79,0:00:59.67,Default,,0000,0000,0000,,Ya da maye ola biləcək başqa şeylər var.
Dialogue: 0,0:00:59.67,0:01:01.66,Default,,0000,0000,0000,,Hətta bu şeylərdə temperaturu
Dialogue: 0,0:01:01.66,0:01:02.36,Default,,0000,0000,0000,,kifayət qədər qaldırırsan.
Dialogue: 0,0:01:02.36,0:01:04.48,Default,,0000,0000,0000,,Əgər qızılın və qurğuşunun temperaturunu\Nkifayət qədər qaldırsan,
Dialogue: 0,0:01:04.48,0:01:06.44,Default,,0000,0000,0000,,maye ala bilərsən.
Dialogue: 0,0:01:06.44,0:01:10.36,Default,,0000,0000,0000,,Karbonu yandırsan,
Dialogue: 0,0:01:10.36,0:01:12.02,Default,,0000,0000,0000,,onun qaz halını ala bilərsən.
Dialogue: 0,0:01:12.02,0:01:13.69,Default,,0000,0000,0000,,Atmosfere buraxa bilərsən.
Dialogue: 0,0:01:13.69,0:01:14.88,Default,,0000,0000,0000,,Quruluşunu dəyişə bilərsən.
Dialogue: 0,0:01:14.88,0:01:18.53,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar insanlığın min illərdir ki,
Dialogue: 0,0:01:18.53,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,müşahidə etdiyi bir növ şeylərdir.
Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:22.53,Default,,0000,0000,0000,,O fəlsəfi məsələləri
Dialogue: 0,0:01:22.53,0:01:24.42,Default,,0000,0000,0000,,təbii məsələlərə çevirir.
Dialogue: 0,0:01:24.42,0:01:26.79,Default,,0000,0000,0000,,İndi biz daha yaxşı cavab verə bilərik.
Dialogue: 0,0:01:26.79,0:01:31.32,Default,,0000,0000,0000,,Sual budur ki, əgər karbonu
Dialogue: 0,0:01:31.32,0:01:33.97,Default,,0000,0000,0000,,daha kiçik hissələrə ayırsanız
Dialogue: 0,0:01:33.97,0:01:38.93,Default,,0000,0000,0000,,bu maddənin kiçik parçalarından
Dialogue: 0,0:01:38.93,0:01:43.31,Default,,0000,0000,0000,,hələ də karbonun xüsusiyyətlərinə malik olanı var?
Dialogue: 0,0:01:43.31,0:01:44.73,Default,,0000,0000,0000,,Əgər daha da parçalasaz,
Dialogue: 0,0:01:44.73,0:01:46.27,Default,,0000,0000,0000,,karbon xüsusiyyətlərini
Dialogue: 0,0:01:46.27,0:01:48.27,Default,,0000,0000,0000,,itirə bilərdi.
Dialogue: 0,0:01:48.27,0:01:50.38,Default,,0000,0000,0000,,Cavb budur ki, bəli var.
Dialogue: 0,0:01:50.38,0:01:52.03,Default,,0000,0000,0000,,Bizim terminologiyanı almaq üçün
Dialogue: 0,0:01:52.03,0:01:54.94,Default,,0000,0000,0000,,bu müxtəlif maddələri
Dialogue: 0,0:01:54.94,0:01:58.07,Default,,0000,0000,0000,,( bu saf maddələr hansı ki,
Dialogue: 0,0:01:58.07,0:01:59.96,Default,,0000,0000,0000,,müəyyən temperaturda spesifik
Dialogue: 0,0:01:59.96,0:02:02.02,Default,,0000,0000,0000,,xüsusiyyətləri var və spesifik yolla reaksiyaya girirlər)\Nbiz onları elementlər adlandıracayıq.
Dialogue: 0,0:02:05.21,0:02:06.47,Default,,0000,0000,0000,,Karbon elementdir.
Dialogue: 0,0:02:06.47,0:02:07.57,Default,,0000,0000,0000,,Qurğuşun elemendir.
Dialogue: 0,0:02:07.57,0:02:08.91,Default,,0000,0000,0000,,Qızıl elementdir.
Dialogue: 0,0:02:08.91,0:02:10.95,Default,,0000,0000,0000,,Deyə bilərsən ki, su elementdir.
Dialogue: 0,0:02:10.95,0:02:13.83,Default,,0000,0000,0000,,Tarixdə insanlar suyu element kimi
Dialogue: 0,0:02:13.83,0:02:14.41,Default,,0000,0000,0000,,göstəriblər.
Dialogue: 0,0:02:14.41,0:02:18.25,Default,,0000,0000,0000,,Bilirik ki, su daha sadə elementlərdən yaradılıb.
Dialogue: 0,0:02:18.25,0:02:21.10,Default,,0000,0000,0000,,O oksigendən və hidrogendən ibarətdir.
Dialogue: 0,0:02:21.10,0:02:25.12,Default,,0000,0000,0000,,Bütün elementlər burada
Dialogue: 0,0:02:25.12,0:02:27.83,Default,,0000,0000,0000,,elementlərin dövri cədvəlində sıralanıb.
Dialogue: 0,0:02:27.83,0:02:30.45,Default,,0000,0000,0000,,C karbonu göstərir-- mən sadəcə insanlara
Dialogue: 0,0:02:30.45,0:02:33.28,Default,,0000,0000,0000,,daha uyğun olanları nəzərdən keçirəcəm,
Dialogue: 0,0:02:33.28,0:02:35.71,Default,,0000,0000,0000,,lakin zaman keçdikcə\Nhamısı ilə tanış olacaqsınız.
Dialogue: 0,0:02:35.71,0:02:36.61,Default,,0000,0000,0000,,Bu oksigendir.
Dialogue: 0,0:02:36.61,0:02:38.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu azotdur.
Dialogue: 0,0:02:38.02,0:02:40.14,Default,,0000,0000,0000,,Bu silisiumdur.
Dialogue: 0,0:02:40.14,0:02:42.09,Default,,0000,0000,0000,,Au qızıldır.
Dialogue: 0,0:02:42.09,0:02:43.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu qurğuşundur.
Dialogue: 0,0:02:43.28,0:02:49.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu elemtlərin istənilən birinin ən sadə\Nhissəciyi atomdur.
Dialogue: 0,0:02:52.62,0:02:55.05,Default,,0000,0000,0000,,Və dağıtmağa davam etsəz,
Dialogue: 0,0:02:55.05,0:02:56.94,Default,,0000,0000,0000,,birindən birindən kiçik hissəciklər\Nalmağa davam edəcəksiz
Dialogue: 0,0:02:56.94,0:02:59.74,Default,,0000,0000,0000,,hətta karbon atomu alacaqsınız.
Dialogue: 0,0:02:59.74,0:03:01.53,Default,,0000,0000,0000,,Eyni seyi burada etsəz,
Dialogue: 0,0:03:01.53,0:03:02.62,Default,,0000,0000,0000,,hətta qızıl atomu alardız.
Dialogue: 0,0:03:02.62,0:03:04.49,Default,,0000,0000,0000,,Eyni seyi burada da etdiz,
Dialogue: 0,0:03:04.49,0:03:05.86,Default,,0000,0000,0000,,hətta qurğuşun atomu adlandırılan
Dialogue: 0,0:03:05.86,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,bu daha kiçik
Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:09.45,Default,,0000,0000,0000,,hissəcikləri də alardız.
Dialogue: 0,0:03:09.45,0:03:11.24,Default,,0000,0000,0000,,Daha da dağıda bilməzdiz
Dialogue: 0,0:03:11.24,0:03:13.56,Default,,0000,0000,0000,,və bu hələ qurğuşun adlanır,
Dialogue: 0,0:03:13.56,0:03:17.11,Default,,0000,0000,0000,,onun üçün hələ də qurğuşunun\Nxüsusiyyətləri qalıb
Dialogue: 0,0:03:17.11,0:03:19.49,Default,,0000,0000,0000,,Mən sadəcə sənə ideya vermək üçün-- bu çətin təsəvvür etdiyim
Dialogue: 0,0:03:19.49,0:03:21.60,Default,,0000,0000,0000,,bir şeydirdir-- ki,
Dialogue: 0,0:03:21.60,0:03:24.69,Default,,0000,0000,0000,,atomlar ağlasılmaz və
Dialogue: 0,0:03:24.69,0:03:26.22,Default,,0000,0000,0000,,həqiqətən təsəvvür edilməyəcək balacadırlar.
Dialogue: 0,0:03:26.22,0:03:27.75,Default,,0000,0000,0000,,Məsələn, karbon.
Dialogue: 0,0:03:27.75,0:03:29.55,Default,,0000,0000,0000,,Saçım da karbondandır.
Dialogue: 0,0:03:29.55,0:03:33.32,Default,,0000,0000,0000,,Əslində, mənim əksəriyyətim karbondandır.
Dialogue: 0,0:03:33.32,0:03:36.69,Default,,0000,0000,0000,,Əslində, yaşayan varlıqların çoxsu karbondandır.
Dialogue: 0,0:03:36.69,0:03:40.84,Default,,0000,0000,0000,,Saçımı karbon kimi götürsəm
Dialogue: 0,0:03:40.84,0:03:42.26,Default,,0000,0000,0000,,saçın əksəriyyəti karbondur.
Dialogue: 0,0:03:42.26,0:03:43.97,Default,,0000,0000,0000,,Əgər saçımı götürsən,
Dialogue: 0,0:03:43.97,0:03:46.08,Default,,0000,0000,0000,,o sarı deyil,
Dialogue: 0,0:03:46.08,0:03:46.70,Default,,0000,0000,0000,,qaraya çalır.
Dialogue: 0,0:03:46.70,0:03:48.28,Default,,0000,0000,0000,,Saçım qaradır,
Dialogue: 0,0:03:48.28,0:03:50.27,Default,,0000,0000,0000,,lakin onu ekranda görə bilməzdiz.
Dialogue: 0,0:03:50.27,0:03:51.77,Default,,0000,0000,0000,,Amma mən saçımı götürsəydim
Dialogue: 0,0:03:51.77,0:03:55.82,Default,,0000,0000,0000,,və soruşsaydım ki,\Nsaçım neçə karbon atomu enindədir?
Dialogue: 0,0:03:55.82,0:03:57.87,Default,,0000,0000,0000,,Saçımın küncünü götürsən, uzunluğunu yox,
Dialogue: 0,0:03:57.87,0:04:00.04,Default,,0000,0000,0000,,saçımın enini,
Dialogue: 0,0:04:00.04,0:04:03.38,Default,,0000,0000,0000,,o neçə karbon atomu enindədir?
Dialogue: 0,0:04:03.38,0:04:04.80,Default,,0000,0000,0000,,Zənn edə bilərsən, sən bilirsən
Dialogue: 0,0:04:04.80,0:04:07.54,Default,,0000,0000,0000,,Sal artıq mənə onların çox kiçik olduğunu dedi.
Dialogue: 0,0:04:07.54,0:04:10.02,Default,,0000,0000,0000,,Orada 1000 yaxud 10000 yaxud 100000
Dialogue: 0,0:04:10.02,0:04:10.78,Default,,0000,0000,0000,,karbon atomu ola bilər.
Dialogue: 0,0:04:10.78,0:04:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Mən deyərdim, yox.
Dialogue: 0,0:04:12.00,0:04:14.54,Default,,0000,0000,0000,,1 milyon karbon atomu var
Dialogue: 0,0:04:14.54,0:04:17.58,Default,,0000,0000,0000,,yaxud sən insan saçının eni boyunca
Dialogue: 0,0:04:17.58,0:04:21.31,Default,,0000,0000,0000,,1 milyon karbon atomu qoya bilərsən.
Dialogue: 0,0:04:21.31,0:04:22.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu açıq-aşkar bir təxmindir.
Dialogue: 0,0:04:22.73,0:04:23.97,Default,,0000,0000,0000,,Bu dəqiq 1 milyon deyil.
Dialogue: 0,0:04:23.97,0:04:26.86,Default,,0000,0000,0000,,Amma bu sənə\Natomların kiçik olduğunu göstərir.
Dialogue: 0,0:04:26.86,0:04:28.62,Default,,0000,0000,0000,,Başından bir tük çək
Dialogue: 0,0:04:28.62,0:04:31.30,Default,,0000,0000,0000,,və tükün boyunca bir-birinin yanında
Dialogue: 0,0:04:31.30,0:04:34.44,Default,,0000,0000,0000,,bir milyon şey qoyduğunu təsəvvür et.
Dialogue: 0,0:04:34.44,0:04:37.45,Default,,0000,0000,0000,,Tükün uzunluğu yox, tükün eni.
Dialogue: 0,0:04:37.45,0:04:39.36,Default,,0000,0000,0000,,Hətta tükün enini belə görmək çətindir
Dialogue: 0,0:04:39.36,0:04:41.11,Default,,0000,0000,0000,,və onun boyunca bir milyon
Dialogue: 0,0:04:41.11,0:04:43.18,Default,,0000,0000,0000,,karbon atomu ola bilər.
Dialogue: 0,0:04:43.18,0:04:46.86,Default,,0000,0000,0000,,İndi daha aydındır ki, bildiyimiz kimi
Dialogue: 0,0:04:46.86,0:04:50.84,Default,,0000,0000,0000,,bu karbonun və hər hansı elementin
Dialogue: 0,0:04:50.84,0:04:54.22,Default,,0000,0000,0000,,ən vacib quruluş hissəsidir.
Dialogue: 0,0:04:54.22,0:04:57.13,Default,,0000,0000,0000,,Hətta daha aydındır ki,
Dialogue: 0,0:04:57.13,0:04:58.57,Default,,0000,0000,0000,,bu quruluş hissəcikləri bir- birinə əlaqəlidir.
Dialogue: 0,0:04:58.57,0:05:02.40,Default,,0000,0000,0000,,Karbon atomu daha əsaslı
Dialogue: 0,0:05:02.40,0:05:02.95,Default,,0000,0000,0000,,hissəciklərdən qurulmuşdur.
Dialogue: 0,0:05:02.95,0:05:07.67,Default,,0000,0000,0000,,Qızıl atomu hətta daha əsaslı\Nhissəciklərdən qurulmuşdur.
Dialogue: 0,0:05:07.67,0:05:09.17,Default,,0000,0000,0000,,Və asılı olaraq--onlar həqiqiətən bu əsaslı hissəciklər
Dialogue: 0,0:05:09.17,0:05:12.87,Default,,0000,0000,0000,,yerləşməsinə görə təyin olunur.
Dialogue: 0,0:05:12.87,0:05:15.43,Default,,0000,0000,0000,,Əgər əsaslı hissəciklərin sayını dəyişsəydin
Dialogue: 0,0:05:15.43,0:05:18.43,Default,,0000,0000,0000,,elementin xüsusiyyətlərini və\Nnecə reaksiyaya girdiyini
Dialogue: 0,0:05:18.43,0:05:22.81,Default,,0000,0000,0000,,hətta elementin özünü dəyişə bilərdin.
Dialogue: 0,0:05:22.81,0:05:25.48,Default,,0000,0000,0000,,Daha yaxşı başa düşmək üçün
Dialogue: 0,0:05:25.48,0:05:28.26,Default,,0000,0000,0000,,bu əsaslı hissəciklər haqqında danışaq.
Dialogue: 0,0:05:28.26,0:05:30.36,Default,,0000,0000,0000,,Belə ki, protonunuz var.
Dialogue: 0,0:05:33.02,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Proton doğrudan da --atomun nüvəsindəki\N
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.34,Default,,0000,0000,0000,,protonların sayı və
Dialogue: 0,0:05:38.34,0:05:40.61,Default,,0000,0000,0000,,ikincidə nüvə haqqında danışacam--
Dialogue: 0,0:05:40.61,0:05:43.01,Default,,0000,0000,0000,,elementi təyin edir.
Dialogue: 0,0:05:43.01,0:05:45.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu elementi təyin edəndir.
Dialogue: 0,0:05:45.70,0:05:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Burada dövri cədvələ baxanda
Dialogue: 0,0:05:47.66,0:05:50.49,Default,,0000,0000,0000,,onlar atom sayları sırası ilə yazılıb.
Dialogue: 0,0:05:50.49,0:05:52.25,Default,,0000,0000,0000,,Atom sayı hərfi olaraq
Dialogue: 0,0:05:52.25,0:05:55.14,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə elemendə olan protonların sayıdır.
Dialogue: 0,0:05:55.14,0:05:58.95,Default,,0000,0000,0000,,İzahına görə,\Nhidrogenin bir protonu,
Dialogue: 0,0:05:58.95,0:06:03.12,Default,,0000,0000,0000,,heliumun iki və karbonun altı protonu var.
Dialogue: 0,0:06:03.12,0:06:05.44,Default,,0000,0000,0000,,Yeddi protonlu karbon ola bilməz.
Dialogue: 0,0:06:05.44,0:06:07.15,Default,,0000,0000,0000,,O azot ola bilər.
Dialogue: 0,0:06:07.15,0:06:09.30,Default,,0000,0000,0000,,O hər halda karbon ola bilməz.
Dialogue: 0,0:06:09.30,0:06:10.73,Default,,0000,0000,0000,,Oksigenin səkkiz protonu var.
Dialogue: 0,0:06:10.73,0:06:12.94,Default,,0000,0000,0000,,Əgər necəsə ora basqa\Nbir proton əlavə etsəydin,
Dialogue: 0,0:06:12.94,0:06:14.68,Default,,0000,0000,0000,,o artıq oksigen olmazdı.
Dialogue: 0,0:06:14.68,0:06:16.37,Default,,0000,0000,0000,,O flüor ola bilərdi.
Dialogue: 0,0:06:16.37,0:06:17.70,Default,,0000,0000,0000,,Belə ki, o elementi təyin edir.
Dialogue: 0,0:06:20.24,0:06:22.45,Default,,0000,0000,0000,,Atom nömrəsi ,protonların sayı --\N
Dialogue: 0,0:06:22.45,0:06:25.55,Default,,0000,0000,0000,,bunun dövri cədvəldə elemtlərin hər biri üçün
Dialogue: 0,0:06:25.55,0:06:27.34,Default,,0000,0000,0000,,sağda yuxarıda yazılan
Dialogue: 0,0:06:27.34,0:06:30.26,Default,,0000,0000,0000,,rəqəm olduğunu yada salın--
Dialogue: 0,0:06:30.26,0:06:33.01,Default,,0000,0000,0000,,protonların sayı atom\Nnömrəsinə bərabərdir.
Dialogue: 0,0:06:36.70,0:06:38.08,Default,,0000,0000,0000,,Onlar bu rəqəmi buraya qoyublar,
Dialogue: 0,0:06:38.08,0:06:42.16,Default,,0000,0000,0000,,çünki o elementin\Nxüsusiyyətini müəyyən edir.
Dialogue: 0,0:06:42.16,0:06:46.05,Default,,0000,0000,0000,,Atomun başqa iki tərkibi--
Dialogue: 0,0:06:46.05,0:06:47.43,Default,,0000,0000,0000,,zənn edirəm ki o üsulla adlandırmişdıq--
Dialogue: 0,0:06:47.43,0:06:51.78,Default,,0000,0000,0000,,elektron və neytrondur.
Dialogue: 0,0:06:55.39,0:06:57.11,Default,,0000,0000,0000,,Beynində modeli düzəltməyə başlaya bilərsən
Dialogue: 0,0:06:57.11,0:07:01.32,Default,,0000,0000,0000,,-- bu model, kimyanı nəzərdən keçirdiyimizə görə
Dialogue: 0,0:07:01.32,0:07:03.69,Default,,0000,0000,0000,,bir az mücərrəd və konseptuallaşdırmaq üçün
Dialogue: 0,0:07:03.69,0:07:04.98,Default,,0000,0000,0000,,çətin olacaq.
Dialogue: 0,0:07:04.98,0:07:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Bu haqda fikirləşmək üçün\Nbir üsul budur ki,
Dialogue: 0,0:07:06.35,0:07:08.43,Default,,0000,0000,0000,,sizin atomun mərkəzində
Dialogue: 0,0:07:08.43,0:07:09.85,Default,,0000,0000,0000,,proton və neytronlarınız var.
Dialogue: 0,0:07:09.85,0:07:11.71,Default,,0000,0000,0000,,Onlar atom nüvəsidir.
Dialogue: 0,0:07:11.71,0:07:15.06,Default,,0000,0000,0000,,Məsələn karbon, biz bilirik, altı protonu var.
Dialogue: 0,0:07:15.06,0:07:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Bir, iki, üç, dörd, beş, altı.
Dialogue: 0,0:07:19.66,0:07:22.42,Default,,0000,0000,0000,,Karbon-12, hansı ki\Nkarbonun göstəricisidir,
Dialogue: 0,0:07:22.42,0:07:24.11,Default,,0000,0000,0000,,həmçinin altı neytronu olacaq.
Dialogue: 0,0:07:24.11,0:07:26.10,Default,,0000,0000,0000,,Müxtəlif sayda neytronları olan
Dialogue: 0,0:07:26.10,0:07:27.94,Default,,0000,0000,0000,,karbon versiyalarınız ola bilər.
Dialogue: 0,0:07:27.94,0:07:30.33,Default,,0000,0000,0000,,Neytronlar və elektronlar dəyişə bilər,
Dialogue: 0,0:07:30.33,0:07:31.83,Default,,0000,0000,0000,,lakin hələ də eyni elementiniz var.
Dialogue: 0,0:07:31.83,0:07:33.28,Default,,0000,0000,0000,,Protonlar dəyişə bilməz.
Dialogue: 0,0:07:33.28,0:07:36.48,Default,,0000,0000,0000,,Protonu dəyişəndə fərqli\Nelement alırsınız.
Dialogue: 0,0:07:36.48,0:07:41.30,Default,,0000,0000,0000,,Qoyun karbon-12 nüvəsini çəkim,
Dialogue: 0,0:07:41.30,0:07:43.30,Default,,0000,0000,0000,,bir, iki, üç, dörd, beş, altı.
Dialogue: 0,0:07:43.30,0:07:46.45,Default,,0000,0000,0000,,Burad sağda karbon-12 nüvəsi var
Dialogue: 0,0:07:46.45,0:07:48.91,Default,,0000,0000,0000,,Bəzən o belə yazılacaq.
Dialogue: 0,0:07:48.91,0:07:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Bəzən onlar protonların sayını da
Dialogue: 0,0:07:52.72,0:07:53.84,Default,,0000,0000,0000,,yazacaq.
Dialogue: 0,0:07:53.84,0:07:56.51,Default,,0000,0000,0000,,Karbon-12 yazmağın səbəbi
Dialogue: 0,0:07:56.51,0:07:58.83,Default,,0000,0000,0000,,-- bilirsən ki, altı neytron saydım--
Dialogue: 0,0:07:58.83,0:08:00.76,Default,,0000,0000,0000,,bu cəmdir, sən cəmi sayı görə bilərsən--
Dialogue: 0,0:08:00.76,0:08:04.21,Default,,0000,0000,0000,,onu görməyin yoludur.
Dialogue: 0,0:08:04.21,0:08:05.58,Default,,0000,0000,0000,,Gələckdə balaca bir nüans alacayıq-- bu nüvənin
Dialogue: 0,0:08:05.58,0:08:08.37,Default,,0000,0000,0000,,içindəki proton
Dialogue: 0,0:08:08.37,0:08:11.87,Default,,0000,0000,0000,,və neytronların cəmi sayıdır.
Dialogue: 0,0:08:11.87,0:08:15.17,Default,,0000,0000,0000,,İzah olaraq, karbonun atom nömrəsi altıdır
Dialogue: 0,0:08:15.17,0:08:16.63,Default,,0000,0000,0000,,və sadəcə bizə xatırlatsın deyə
Dialogue: 0,0:08:16.63,0:08:18.87,Default,,0000,0000,0000,,onu bura yenidən yaza bilərik.
Dialogue: 0,0:08:18.87,0:08:21.55,Default,,0000,0000,0000,,Karbon atomunun mərkəzində nüvəmiz var.
Dialogue: 0,0:08:21.55,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Və karbon-12-nin altı protonu və altı \Nneytronu olacaq.
Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:26.97,Default,,0000,0000,0000,,Karbonun başqa versiyası karbon-14-dür,
Dialogue: 0,0:08:26.97,0:08:29.04,Default,,0000,0000,0000,,hələ də altı protonu olacaq,
Dialogue: 0,0:08:29.04,0:08:31.02,Default,,0000,0000,0000,,amma səkkiz neytronu olacaq.
Dialogue: 0,0:08:31.02,0:08:32.56,Default,,0000,0000,0000,,Neytronların sayı dəyişə bilər.
Dialogue: 0,0:08:32.56,0:08:34.95,Default,,0000,0000,0000,,Lakin orada sağdakı karbon-12-dir.
Dialogue: 0,0:08:34.95,0:08:38.99,Default,,0000,0000,0000,,Əgər karbon-2 neytraldırsa
Dialogue: 0,0:08:38.99,0:08:41.42,Default,,0000,0000,0000,,-- bu sözdə bir saniyəlik nüans verəcem--
Dialogue: 0,0:08:41.42,0:08:43.89,Default,,0000,0000,0000,,əgər neytraldırsa, altı elektronu olacaq.
Dialogue: 0,0:08:43.89,0:08:47.69,Default,,0000,0000,0000,,Qoyun bu altı elektronu çəkim, bir, iki,
Dialogue: 0,0:08:47.69,0:08:49.91,Default,,0000,0000,0000,,üç, dörd, beş, altı.
Dialogue: 0,0:08:49.91,0:08:52.19,Default,,0000,0000,0000,,Bir üsul-- bu elektronlar və
Dialogue: 0,0:08:52.19,0:08:54.98,Default,,0000,0000,0000,,nüvə haqqında fikirləşməyin
Dialogue: 0,0:08:54.98,0:08:57.38,Default,,0000,0000,0000,,birinci dərəcəli üsulu ola bilər--
Dialogue: 0,0:08:57.38,0:09:00.34,Default,,0000,0000,0000,,budur ki, elektronları bir növ nüvənin
Dialogue: 0,0:09:00.34,0:09:02.93,Default,,0000,0000,0000,,ətrafında hərəkət edən təsəvvür edə bilərsiz.
Dialogue: 0,0:09:02.93,0:09:04.54,Default,,0000,0000,0000,,Bir model
Dialogue: 0,0:09:04.54,0:09:06.79,Default,,0000,0000,0000,,onları nüvənin ətrafında\Nfırlanan şey kimi fikirləşməkdir.
Dialogue: 0,0:09:06.79,0:09:08.05,Default,,0000,0000,0000,,Amma bu tamamilə doğru deyil.
Dialogue: 0,0:09:08.05,0:09:10.46,Default,,0000,0000,0000,,Onlar planetin günəş ətrafında
Dialogue: 0,0:09:10.46,0:09:11.71,Default,,0000,0000,0000,,fırlandığı üsulla fırlanmır.
Dialogue: 0,0:09:11.71,0:09:13.90,Default,,0000,0000,0000,,Lakin, yaxşı bir başlama nöqtəsidir.
Dialogue: 0,0:09:13.90,0:09:16.43,Default,,0000,0000,0000,,Başqa yol budur ki,
Dialogue: 0,0:09:16.43,0:09:18.68,Default,,0000,0000,0000,,onlar nüvə ətrafında sıçrayır.
Dialogue: 0,0:09:18.68,0:09:20.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu sadədir, çünki
Dialogue: 0,0:09:20.68,0:09:22.10,Default,,0000,0000,0000,,bu səviyyədə reallıq çox qəribə olur.
Dialogue: 0,0:09:22.10,0:09:24.18,Default,,0000,0000,0000,,Biz elektronun həqiqətən nə etdiyini
Dialogue: 0,0:09:24.18,0:09:26.57,Default,,0000,0000,0000,,anlamaq üçün kvant fizikasına gedəcəyik.
Dialogue: 0,0:09:26.57,0:09:29.32,Default,,0000,0000,0000,,Beyninizdəki ilk fikri model budur ki,
Dialogue: 0,0:09:29.32,0:09:32.74,Default,,0000,0000,0000,,bu karbon-12 atomunun mərkəzində
Dialogue: 0,0:09:32.74,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,nüvəmiz var, orada sağdadır.
Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:40.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu elektronlar\Nnüvənin ətrafında sıçrayır.
Dialogue: 0,0:09:40.70,0:09:43.85,Default,,0000,0000,0000,,Və bu elektronlar
Dialogue: 0,0:09:43.85,0:09:45.36,Default,,0000,0000,0000,,sadəcə nüvədən uzaqlaşmır.
Dialogue: 0,0:09:45.36,0:09:47.57,Default,,0000,0000,0000,,Onlar nə üçün nüvəyə bağlanır və
Dialogue: 0,0:09:47.57,0:09:49.86,Default,,0000,0000,0000,,protonlarının müsbət və elektronlarının
Dialogue: 0,0:09:49.86,0:09:54.57,Default,,0000,0000,0000,,mənfi yükü olan
Dialogue: 0,0:09:54.57,0:09:57.99,Default,,0000,0000,0000,,bu atom hissəsini formalaşdırır.
Dialogue: 0,0:09:57.99,0:10:01.87,Default,,0000,0000,0000,,Və o əsaslı hissəciklərin\Nxüsusiyyətlərindən biridir.
Dialogue: 0,0:10:01.87,0:10:03.29,Default,,0000,0000,0000,,Yükün nə olduğu haqqında
Dialogue: 0,0:10:03.29,0:10:04.69,Default,,0000,0000,0000,,fikirləşməyə başlayanda,
Dialogue: 0,0:10:04.69,0:10:05.48,Default,,0000,0000,0000,,o prinsipcə fərqlidir?
Dialogue: 0,0:10:05.48,0:10:07.02,Default,,0000,0000,0000,,Bir növ dərinləşməyə başlayır.
Dialogue: 0,0:10:07.02,0:10:08.81,Default,,0000,0000,0000,,Lakin bildiyimiz bir şey,
Dialogue: 0,0:10:08.81,0:10:10.67,Default,,0000,0000,0000,,elektromaqnit qüvvəsi\Nhaqqında danışanda
Dialogue: 0,0:10:10.67,0:10:13.28,Default,,0000,0000,0000,,oxşar olmayan yüklər\Nbir-birini cəzb edir.
Dialogue: 0,0:10:13.28,0:10:14.89,Default,,0000,0000,0000,,Bunun haqqında fikirləşməyin
Dialogue: 0,0:10:14.89,0:10:17.10,Default,,0000,0000,0000,,ən yaxşı yolu protonlar və elektronlardır,
Dialogue: 0,0:10:17.10,0:10:19.99,Default,,0000,0000,0000,,çünki müxtəlif yükləri var\Nvə bir-birini cəzb edir.
Dialogue: 0,0:10:19.99,0:10:21.52,Default,,0000,0000,0000,,Neytronlar yüksüzdür.
Dialogue: 0,0:10:21.52,0:10:25.07,Default,,0000,0000,0000,,Onlar sadəcə nüvənin içində dayanır.
Dialogue: 0,0:10:25.07,0:10:30.70,Default,,0000,0000,0000,,Onlar bəzi elemtlərin atomları üçün
Dialogue: 0,0:10:30.70,0:10:33.33,Default,,0000,0000,0000,,xassələrə bəzi səviyyələrdə təsir edir.
Dialogue: 0,0:10:33.33,0:10:36.34,Default,,0000,0000,0000,,Səbəb budur ki, elektronlar
Dialogue: 0,0:10:36.34,0:10:37.97,Default,,0000,0000,0000,,öz-özünə uçmur,
Dialogue: 0,0:10:37.97,0:10:42.47,Default,,0000,0000,0000,,çünki onlar nüvəyə cəzb olunur.
Dialogue: 0,0:10:42.47,0:10:45.69,Default,,0000,0000,0000,,Onların həmçinin\Nağlasığmaz yüksək sürəti var.
Dialogue: 0,0:10:45.69,0:10:48.63,Default,,0000,0000,0000,,Bu həqiqəətən də çətindir-- və biz yeniden
Dialogue: 0,0:10:48.63,0:10:51.26,Default,,0000,0000,0000,,fizikanın qəribə hissələrinə toxunmağa,
Dialogue: 0,0:10:51.26,0:10:54.38,Default,,0000,0000,0000,,elektronun nə etdiyi haqqında\Ndanışmağa başlayırıq.
Dialogue: 0,0:10:54.38,0:10:56.78,Default,,0000,0000,0000,,Bu kifayətdir, zənn edirəm ki , deyə bilərdiz ki,
Dialogue: 0,0:10:56.78,0:10:59.69,Default,,0000,0000,0000,,o kifayət qədər sıçrayaraq nüvənin içinə
Dialogue: 0,0:10:59.69,0:11:04.52,Default,,0000,0000,0000,,düşmək istəmir, bu da haqqında\Nfikirləşməyin başqa yoludur.
Dialogue: 0,0:11:04.52,0:11:08.22,Default,,0000,0000,0000,,Mən orada sağda\Nproton sayı ilə müəyyən edilən
Dialogue: 0,0:11:08.22,0:11:09.82,Default,,0000,0000,0000,,karbon-12-ni qeyd etmisdim.
Dialogue: 0,0:11:09.82,0:11:12.71,Default,,0000,0000,0000,,Oksigen səkkiz protonu\Nolmaqla müəyyən edilə bilər.
Dialogue: 0,0:11:12.71,0:11:16.42,Default,,0000,0000,0000,,Elektronlar digər elektronlarla\Nqarşılıqlı əlaqədə ola bilər.
Dialogue: 0,0:11:16.42,0:11:19.14,Default,,0000,0000,0000,,Yaxud başqa atomlar\Ntərəfindən qoparıla bilər.
Dialogue: 0,0:11:19.14,0:11:23.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu həqiqətən çoxlu \Nkimya anlayışı formalaşdırır.
Dialogue: 0,0:11:23.38,0:11:26.40,Default,,0000,0000,0000,,Bu müəyyən elementdə yaxud atomda
Dialogue: 0,0:11:26.40,0:11:27.86,Default,,0000,0000,0000,,nə qədər elektron olduğuna əsaslanır.
Dialogue: 0,0:11:27.86,0:11:29.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu elektronlar\Nnece konfiqurasiya olunub.
Dialogue: 0,0:11:29.58,0:11:33.99,Default,,0000,0000,0000,,Başqa element elektronları\Nnecə konfiqurasiya olunub.
Dialogue: 0,0:11:33.99,0:11:36.49,Default,,0000,0000,0000,,Yaxud eyni elementin\Nbaşqa atomları ola bilər.
Dialogue: 0,0:11:36.49,0:11:41.18,Default,,0000,0000,0000,,Bir element atomunun başqa bir\Nelement atomu ilə
Dialogue: 0,0:11:41.18,0:11:43.36,Default,,0000,0000,0000,,necə reaksiyaya\Ngirdiyini proqnoz verə bilərik.
Dialogue: 0,0:11:43.36,0:11:46.70,Default,,0000,0000,0000,,Yaxud bir element atomu \Nbaşqa bir elemt atomu ilə
Dialogue: 0,0:11:46.70,0:11:48.78,Default,,0000,0000,0000,,necə reaksiyaya girir, necə rabitə yaradır
Dialogue: 0,0:11:48.78,0:11:51.37,Default,,0000,0000,0000,,yaxud yaratmır, cəlb olunur
Dialogue: 0,0:11:51.37,0:11:52.63,Default,,0000,0000,0000,,yoxsa itələnir.
Dialogue: 0,0:11:52.63,0:11:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Məsələn, -- gələcəkdə bunun haqqında
Dialogue: 0,0:11:55.23,0:12:00.11,Default,,0000,0000,0000,,daha çox öyrənəcəyik--
Dialogue: 0,0:12:00.11,0:12:03.18,Default,,0000,0000,0000,,başqa atomun hər hansı səbəb üçün
Dialogue: 0,0:12:03.18,0:12:05.84,Default,,0000,0000,0000,,karbondan elektron götürməsi mümkündür.
Dialogue: 0,0:12:05.84,0:12:09.78,Default,,0000,0000,0000,,Müəyyən elementlər,\Nonların neytral atomları
Dialogue: 0,0:12:09.78,0:12:12.36,Default,,0000,0000,0000,,digərlərinin elektronlarına\Nböyük oxşarlığı
Dialogue: 0,0:12:12.36,0:12:14.01,Default,,0000,0000,0000,,haqqında danışacağıq.
Dialogue: 0,0:12:14.01,0:12:17.14,Default,,0000,0000,0000,,Bunların biri karbondan elektron qoparar
Dialogue: 0,0:12:17.14,0:12:19.54,Default,,0000,0000,0000,,və karbonun elektronları protonlarından
Dialogue: 0,0:12:19.54,0:12:21.73,Default,,0000,0000,0000,,az olacaq.
Dialogue: 0,0:12:21.73,0:12:25.37,Default,,0000,0000,0000,,Beş elektron və altı proton qalardı.
Dialogue: 0,0:12:25.37,0:12:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu tam müsbət yük olacaqdı.
Dialogue: 0,0:12:28.15,0:12:30.11,Default,,0000,0000,0000,,Bu karbon-12-də, etdiyim birinci variantda
Dialogue: 0,0:12:30.11,0:12:33.17,Default,,0000,0000,0000,,altı protonum və altı elektronum var idi.
Dialogue: 0,0:12:33.17,0:12:34.53,Default,,0000,0000,0000,,Yüklər ixtisar olunur.
Dialogue: 0,0:12:34.53,0:12:37.17,Default,,0000,0000,0000,,Elektron itirsəm, onlardan beşi qalacaq.
Dialogue: 0,0:12:37.17,0:12:39.21,Default,,0000,0000,0000,,Sonra tam müsbət yüküm olacaqdı.
Dialogue: 0,0:12:39.21,0:12:41.24,Default,,0000,0000,0000,,Bu kimya videoları haqqında
Dialogue: 0,0:12:41.24,0:12:42.99,Default,,0000,0000,0000,,daha çox başdan-ayağa danışacayıq.
Dialogue: 0,0:12:42.99,0:12:44.20,Default,,0000,0000,0000,,Umid edirəm ki, bu artıq
Dialogue: 0,0:12:44.20,0:12:46.24,Default,,0000,0000,0000,,həqiqətən aydınlaşmağa başlayıb.
Dialogue: 0,0:12:46.24,0:12:48.30,Default,,0000,0000,0000,,Biz həqiqətən də,
Dialogue: 0,0:12:48.30,0:12:52.94,Default,,0000,0000,0000,,atom adlanan əsaslı quruluş\Nhissəciklərinə çata bilərik.
Dialogue: 0,0:12:52.94,0:12:55.52,Default,,0000,0000,0000,,Daha aydın olan budur ki, hətta bu əsaslı
Dialogue: 0,0:12:55.52,0:12:58.80,Default,,0000,0000,0000,,hissəciklər daha əsaslı hissəciklərdən qurulub.
Dialogue: 0,0:12:58.80,0:13:00.63,Default,,0000,0000,0000,,Atomun xassələrini dəyişmək,
Dialogue: 0,0:13:00.63,0:13:03.16,Default,,0000,0000,0000,,yaxud bir element atomunu
Dialogue: 0,0:13:03.16,0:13:05.88,Default,,0000,0000,0000,,digər element atomuna çevirmək üçün
Dialogue: 0,0:13:05.88,0:13:08.47,Default,,0000,0000,0000,,bu şeylərin hamısı dəyişdirilə bilər.