[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.87,Default,,0000,0000,0000,,Biz insanlar binlerce yıldır sadece etrafımızdaki çevreye bakmakla biliyoruz ki
Dialogue: 0,0:00:07.21,0:00:10.33,Default,,0000,0000,0000,,Farklı maddeler var. Bu farklı maddeler.. farklı özelliklere sahip görünüyor.
Dialogue: 0,0:00:11.95,0:00:14.74,Default,,0000,0000,0000,,Sadece farklı özelliklere sahip değiller, ışığı belirli bir şekilde yansıtıyorlar, ya da hiç yansıtmıyorlar.
Dialogue: 0,0:00:17.60,0:00:20.46,Default,,0000,0000,0000,,Ya da belirli bir renkteler, ya da belirli bir sıcaklıkta; sıvı, veya gaz veyahut katı olabilirler.
Dialogue: 0,0:00:22.11,0:00:24.87,Default,,0000,0000,0000,,Ancak biz yine belirli şartlarda birbirleriyle nasıl etkileştikleriniz gözlemlemeye başlıyoruz.
Dialogue: 0,0:00:27.66,0:00:31.48,Default,,0000,0000,0000,,ve burada bu maddelerin bazılarının resimleri bulunuyor. İşte bu karbon, ve bu...grafit şeklinde
Dialogue: 0,0:00:31.48,0:00:36.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu kurşun; bu da altın.
Dialogue: 0,0:00:38.72,0:00:41.37,Default,,0000,0000,0000,,ve bu çizdiklerimin hepsi, burada gösterdiğim resimler, hepsini şurdaki websitesinden aldım.
Dialogue: 0,0:00:41.37,0:00:45.45,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların hepsi katı haldeler, fakat biliyoruz ki biz..
Dialogue: 0,0:00:47.40,0:00:49.34,Default,,0000,0000,0000,,içlerinde belirli türlerde hava var gibi görünüyor, biliyorsunuz, belirli hava parçacıkları,
Dialogue: 0,0:00:49.34,0:00:52.21,Default,,0000,0000,0000,,ve bakıyor olduğunuz hava parçacıklarına ne tür olduklarına bağlı olarak
Dialogue: 0,0:00:55.08,0:00:57.95,Default,,0000,0000,0000,,karbon, oksijen ya da azot olabilir, farklı özelliklere sahip görünüyorlar.
Dialogue: 0,0:00:57.95,0:00:59.42,Default,,0000,0000,0000,,Veya, sıvı olabilen başka şeyler var,
Dialogue: 0,0:00:59.42,0:01:02.08,Default,,0000,0000,0000,,veya bu şeylerin sıcaklığını yeterince arttırırsanız,
Dialogue: 0,0:01:02.08,0:01:05.02,Default,,0000,0000,0000,,altının ya da kurşunun sıcaklığını yeterince arttırırsanız,
Dialogue: 0,0:01:05.02,0:01:06.50,Default,,0000,0000,0000,,sıvı hallerini elde edebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:01:06.50,0:01:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Ya da bir şekilde -- bu karbonu yakarsanız,
Dialogue: 0,0:01:09.84,0:01:12.08,Default,,0000,0000,0000,,gaz haline geçirebilirsiniz,
Dialogue: 0,0:01:12.08,0:01:13.35,Default,,0000,0000,0000,,atmosfere salabilirsiniz,
Dialogue: 0,0:01:13.35,0:01:14.70,Default,,0000,0000,0000,,yapısını bozabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:01:14.70,0:01:17.27,Default,,0000,0000,0000,,İşte bir şekilde aşikar olduğumuz bu şeyler,
Dialogue: 0,0:01:17.27,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,insanlık tarafından binlerce yıldır gözlemleniyor.
Dialogue: 0,0:01:20.58,0:01:22.45,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu bizi doğal olarak bir soruya götürüyor,
Dialogue: 0,0:01:22.45,0:01:24.23,Default,,0000,0000,0000,,eskiden beri filozofik olan bir soruya,
Dialogue: 0,0:01:24.23,0:01:26.40,Default,,0000,0000,0000,,fakat bu soruyu şu an biraz daha iyi cevaplıyabiliyoruz,
Dialogue: 0,0:01:26.40,0:01:30.90,Default,,0000,0000,0000,,ve bu soru; bir karbonu sürekli küçük parçalara bölmeye devam edersen
Dialogue: 0,0:01:30.90,0:01:33.52,Default,,0000,0000,0000,,daha küçük ve daha küçük parçalara,
Dialogue: 0,0:01:33.52,0:01:35.55,Default,,0000,0000,0000,,en küçük bir parça var mıdır,
Dialogue: 0,0:01:35.55,0:01:39.87,Default,,0000,0000,0000,,bu şeyin, bu maddenin en küçük bir birimi,
Dialogue: 0,0:01:39.87,0:01:43.17,Default,,0000,0000,0000,,halen karbonun tüm özelliklerini taşıyan;
Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:45.26,Default,,0000,0000,0000,,Ve bir şekilde bunu daha da küçük parçalara ayırabilirsen,
Dialogue: 0,0:01:45.26,0:01:48.39,Default,,0000,0000,0000,,karbonun özelliklerini kaybedecek misin?
Dialogue: 0,0:01:48.39,0:01:50.35,Default,,0000,0000,0000,,Cevap şudur ki: Evet, böyle bir parçacık var.
Dialogue: 0,0:01:50.35,0:01:52.20,Default,,0000,0000,0000,,Kullandığım terminolojiyi göstermek için,
Dialogue: 0,0:01:52.20,0:01:56.16,Default,,0000,0000,0000,,bu farklı maddelere, bu saf olan maddelere
Dialogue: 0,0:01:56.16,0:01:59.02,Default,,0000,0000,0000,,belirli sıcaklıkta kendine özgü özellikler gösteren,
Dialogue: 0,0:01:59.02,0:02:01.18,Default,,0000,0000,0000,,ve belirli şekilde etkileşen,
Dialogue: 0,0:02:01.18,0:02:05.29,Default,,0000,0000,0000,,elementler diyoruz.
Dialogue: 0,0:02:05.29,0:02:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Karbon bir elementtir, kurşun bir elementtir ve altın da bir elementtir.
Dialogue: 0,0:02:08.73,0:02:10.40,Default,,0000,0000,0000,,Diyebilirsin ki, su da bir elementtir.
Dialogue: 0,0:02:10.40,0:02:14.22,Default,,0000,0000,0000,,Tarihte insanlar suya da element dediler
Dialogue: 0,0:02:14.22,0:02:17.89,Default,,0000,0000,0000,,fakat şimdi biliyoruz ki su birden fazla temel elementten oluşuyor.
Dialogue: 0,0:02:17.89,0:02:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Oksijen ve hidrojenden oluşuyor.
Dialogue: 0,0:02:20.40,0:02:25.01,Default,,0000,0000,0000,,ve bütün elementler
Dialogue: 0,0:02:25.01,0:02:27.76,Default,,0000,0000,0000,,periyodik tabloda listelenmiş.
Dialogue: 0,0:02:27.76,0:02:29.37,Default,,0000,0000,0000,,C harfi karbonu simgeliyor
Dialogue: 0,0:02:29.37,0:02:30.40,Default,,0000,0000,0000,,-- ben insanların en çok
Dialogue: 0,0:02:30.40,0:02:32.38,Default,,0000,0000,0000,,kullandıklarının üzerinden geçeceğim --
Dialogue: 0,0:02:32.38,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,fakat zamanla bunların hepsini tanıyacaksınız.
Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:39.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu oksijen, bu azot, bu silikon.
Dialogue: 0,0:02:39.15,0:02:42.87,Default,,0000,0000,0000,,Au altının simgesi. Bu da kurşun.
Dialogue: 0,0:02:42.87,0:02:51.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu elementlerin en küçük yapıtaşına da atom adını veriyoruz.
Dialogue: 0,0:02:51.100,0:02:54.56,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bir elementi alıp sürekli olarak
Dialogue: 0,0:02:54.56,0:02:57.08,Default,,0000,0000,0000,,küçük parçalara ayırırsan, en sonunda
Dialogue: 0,0:02:57.08,0:02:59.42,Default,,0000,0000,0000,,karbon atomunu elde edersin.
Dialogue: 0,0:02:59.42,0:03:00.76,Default,,0000,0000,0000,,Şayet buna aynı şeyi yapar ve sürekli parçalarsan
Dialogue: 0,0:03:00.76,0:03:02.54,Default,,0000,0000,0000,,altın atomunu elde edersin.
Dialogue: 0,0:03:02.54,0:03:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Ve aynı şeyi burada da yaparsan,
Dialogue: 0,0:03:03.99,0:03:05.86,Default,,0000,0000,0000,,neticesinde şu küçük
Dialogue: 0,0:03:05.86,0:03:07.76,Default,,0000,0000,0000,,-- daha iyi şekilde ifade edecek olursak -- parçacık,
Dialogue: 0,0:03:07.76,0:03:09.18,Default,,0000,0000,0000,,buna da kurşun atomu deriz.
Dialogue: 0,0:03:09.18,0:03:11.24,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunu daha fazla bölüp
Dialogue: 0,0:03:11.24,0:03:13.60,Default,,0000,0000,0000,,kurşun demeye devam edemezsiniz,
Dialogue: 0,0:03:13.60,0:03:17.04,Default,,0000,0000,0000,,çünkü kurşuna ait özellikleri kaybeder.
Dialogue: 0,0:03:17.04,0:03:18.33,Default,,0000,0000,0000,,Size fikir vermek için söylüyorum,
Dialogue: 0,0:03:18.33,0:03:21.19,Default,,0000,0000,0000,,- bu hayal etmekte çok zorluk çektiğim bir şey-
Dialogue: 0,0:03:21.19,0:03:24.04,Default,,0000,0000,0000,,atomlar inanılmaz derecede küçükler.
Dialogue: 0,0:03:24.04,0:03:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten, hayal edilemeyecek kadar küçük.
Dialogue: 0,0:03:25.90,0:03:27.56,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, karbon
Dialogue: 0,0:03:27.56,0:03:29.38,Default,,0000,0000,0000,,Benim saçım bile karbondan oluşuyor.
Dialogue: 0,0:03:29.38,0:03:31.88,Default,,0000,0000,0000,,Aslında ben büyük oranda karbondan oluşuyorum.
Dialogue: 0,0:03:31.88,0:03:35.91,Default,,0000,0000,0000,,Aslında bütün canlı varlıklar büyük oranda karbondan oluşuyor.
Dialogue: 0,0:03:35.91,0:03:40.53,Default,,0000,0000,0000,,Ve saçımı alırsanız. Ve benim saçım da karbon.
Dialogue: 0,0:03:40.53,0:03:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Büyük oranda karbon.
Dialogue: 0,0:03:42.23,0:03:43.99,Default,,0000,0000,0000,,İşte bir saç telimi tam da buraya alırsanız,
Dialogue: 0,0:03:43.99,0:03:45.56,Default,,0000,0000,0000,,-- saçım sarı değil,
Dialogue: 0,0:03:45.56,0:03:46.77,Default,,0000,0000,0000,,fakat sarı siyahla güzel bir zıtlık oluştuyor.
Dialogue: 0,0:03:46.77,0:03:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Saçım siyah. Fakat öyle yaparsam,
Dialogue: 0,0:03:47.95,0:03:49.71,Default,,0000,0000,0000,,ekranda göremezdiniz.
Dialogue: 0,0:03:49.71,0:03:51.97,Default,,0000,0000,0000,,Saçımı bu şekilde alsaydınız, ve size
Dialogue: 0,0:03:51.97,0:03:55.20,Default,,0000,0000,0000,,saç telimin kaç karbon atomu genişliğinde olduğunu sorsaydım
Dialogue: 0,0:03:55.20,0:03:58.47,Default,,0000,0000,0000,,Yani saç telimin bir kesitini alsaydınız, uzunluğuna değil,
Dialogue: 0,0:03:58.47,0:04:00.36,Default,,0000,0000,0000,,enine ve deseydim ki:
Dialogue: 0,0:04:00.36,0:04:03.26,Default,,0000,0000,0000,,Bu kaç karbon atomu genişliğindedir?
Dialogue: 0,0:04:03.26,0:04:07.05,Default,,0000,0000,0000,,Ve şöyle tahmin edebilirdiniz, Oh, Sal bana atomun çok küçük olduğunu zaten söyledin,
Dialogue: 0,0:04:07.05,0:04:09.15,Default,,0000,0000,0000,,dolayısıyla bin atom genişliğinde olabilir,
Dialogue: 0,0:04:09.15,0:04:10.48,Default,,0000,0000,0000,,ya da on bin, veya yüz bin,
Dialogue: 0,0:04:10.48,0:04:11.79,Default,,0000,0000,0000,,ve size hayır cevabını verirdim.
Dialogue: 0,0:04:11.79,0:04:14.25,Default,,0000,0000,0000,,Bir miyon atom genişliğinde.
Dialogue: 0,0:04:14.25,0:04:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Veya bir milyon atomu saç telim genişliğine sığacak şekilde
Dialogue: 0,0:04:17.44,0:04:20.93,Default,,0000,0000,0000,,yan yana dizebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:04:20.93,0:04:22.58,Default,,0000,0000,0000,,bu yaklaşık bir sayı,
Dialogue: 0,0:04:22.58,0:04:24.03,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak bir milyon değil tabi ki,
Dialogue: 0,0:04:24.03,0:04:26.60,Default,,0000,0000,0000,,sadece size atomun ne kadar küçük olduğu hakkında bir fikir verebilmek için,
Dialogue: 0,0:04:26.60,0:04:28.44,Default,,0000,0000,0000,,Saçınızdan bir tel kopartın
Dialogue: 0,0:04:28.44,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,ve düşünün ki bu telin içine
Dialogue: 0,0:04:30.99,0:04:33.99,Default,,0000,0000,0000,,yan yana bir milyon tane atom koyuyorsunuz.
Dialogue: 0,0:04:33.99,0:04:37.04,Default,,0000,0000,0000,,Boyuna da değil enine
Dialogue: 0,0:04:37.04,0:04:39.18,Default,,0000,0000,0000,,Saçınızın bir telinin genişliğini bile görmek bu kadar zorken
Dialogue: 0,0:04:39.18,0:04:40.72,Default,,0000,0000,0000,,orada bir milyon tane karbon atomu olması,
Dialogue: 0,0:04:40.72,0:04:42.98,Default,,0000,0000,0000,,sadece buna alışın.
Dialogue: 0,0:04:42.98,0:04:48.09,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok hoş bir şey
Dialogue: 0,0:04:48.09,0:04:49.03,Default,,0000,0000,0000,,ama biliyoruz ki
Dialogue: 0,0:04:49.03,0:04:51.38,Default,,0000,0000,0000,,bu karbonun en temel yapıtaşı,
Dialogue: 0,0:04:51.38,0:04:53.93,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir elementin en temel yapıtaşı.
Dialogue: 0,0:04:53.93,0:04:55.95,Default,,0000,0000,0000,,ve daha açık olan birşey var ki
Dialogue: 0,0:04:55.95,0:04:59.07,Default,,0000,0000,0000,,bu temel yapıtaşları birbirleriyle alakalı.
Dialogue: 0,0:04:59.07,0:05:02.56,Default,,0000,0000,0000,,Bir karbon atomu daha da küçük temel parçaçıklardan oluşur.
Dialogue: 0,0:05:02.56,0:05:07.47,Default,,0000,0000,0000,,Bir altın atomu daha da küçük temel parçaçıklardan oluşur.
Dialogue: 0,0:05:07.47,0:05:10.44,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunlar tam olarak,
Dialogue: 0,0:05:10.44,0:05:12.76,Default,,0000,0000,0000,,bu daha küçük temel parçacıkların düzenine göre tanımlanır.
Dialogue: 0,0:05:12.76,0:05:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu temel parçacıkların
Dialogue: 0,0:05:14.09,0:05:15.90,Default,,0000,0000,0000,,sayısını değiştirecek olsaydınız,
Dialogue: 0,0:05:15.90,0:05:17.84,Default,,0000,0000,0000,,bir elementin özelliklerini değiştirebiliyor olurdunuz,
Dialogue: 0,0:05:17.84,0:05:18.89,Default,,0000,0000,0000,,nasıl etkileştiğini,
Dialogue: 0,0:05:18.89,0:05:22.77,Default,,0000,0000,0000,,veya elementin bizzat kendisini değiştirmiş olurdunuz.
Dialogue: 0,0:05:22.77,0:05:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunu biraz daha iyi anlayabilmek için,
Dialogue: 0,0:05:25.14,0:05:28.01,Default,,0000,0000,0000,,bu temel parçaçıklar hakkında biraz konuşalım.
Dialogue: 0,0:05:28.01,0:05:31.82,Default,,0000,0000,0000,,İşte proton.
Dialogue: 0,0:05:31.82,0:05:35.52,Default,,0000,0000,0000,,Ve aslında proton
Dialogue: 0,0:05:35.52,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,-- atom çekirdeğindeki proton sayısını tanımlar
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.10,Default,,0000,0000,0000,,ve bunla ilgili birazdan konuşacağız --
Dialogue: 0,0:05:40.10,0:05:42.97,Default,,0000,0000,0000,,bu bir elementin ne olduğunu tanımlar.
Dialogue: 0,0:05:42.97,0:05:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu elementi tanımlayan şeydir.
Dialogue: 0,0:05:45.49,0:05:47.33,Default,,0000,0000,0000,,buradaki periyodik tabloya bakarsanız,
Dialogue: 0,0:05:47.33,0:05:50.15,Default,,0000,0000,0000,,elementların atom numaralarına göre sıralandığını görürsünüz,
Dialogue: 0,0:05:50.15,0:05:51.58,Default,,0000,0000,0000,,ve atom numarası
Dialogue: 0,0:05:51.58,0:05:54.67,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak elementdeki proton sayısını gösterir.
Dialogue: 0,0:05:54.67,0:05:58.67,Default,,0000,0000,0000,,Yani tanıma göre, hidrojenin 1 protonu vardır.
Dialogue: 0,0:05:58.67,0:06:02.80,Default,,0000,0000,0000,,Helyumun 2 protonu bulunur. Karbon 6 protona sahiptir.
Dialogue: 0,0:06:02.80,0:06:05.33,Default,,0000,0000,0000,,7 protonlu bir karbonunuz olamaz.
Dialogue: 0,0:06:05.33,0:06:07.17,Default,,0000,0000,0000,,Eğer olursa o azot olur,
Dialogue: 0,0:06:07.17,0:06:09.23,Default,,0000,0000,0000,,artık karbon olmaz.
Dialogue: 0,0:06:09.23,0:06:10.59,Default,,0000,0000,0000,,Oksijende 8 proton var. .
Dialogue: 0,0:06:10.59,0:06:12.67,Default,,0000,0000,0000,,Bir şekilde bir proton daha eklersek
Dialogue: 0,0:06:12.67,0:06:14.05,Default,,0000,0000,0000,,oksijen olmaktan çıkar
Dialogue: 0,0:06:14.05,0:06:18.33,Default,,0000,0000,0000,,ve flor olur. Yani proton sayısı elementi tanımlar.
Dialogue: 0,0:06:18.33,0:06:20.07,Default,,0000,0000,0000,,Elemente kimliğini verir.
Dialogue: 0,0:06:20.07,0:06:22.97,Default,,0000,0000,0000,,Ve atom numarası, protonların sayısı,
Dialogue: 0,0:06:22.97,0:06:25.45,Default,,0000,0000,0000,,protonların sayısı -- hatırlayın,
Dialogue: 0,0:06:25.45,0:06:27.67,Default,,0000,0000,0000,,bu üste yazılan sayıdır
Dialogue: 0,0:06:27.67,0:06:30.12,Default,,0000,0000,0000,,periyodik tablodaki elementlerin her biri için
Dialogue: 0,0:06:30.12,0:06:31.53,Default,,0000,0000,0000,,--- proton sayısı
Dialogue: 0,0:06:31.53,0:06:34.13,Default,,0000,0000,0000,,atom numarasına eşittir
Dialogue: 0,0:06:34.13,0:06:36.85,Default,,0000,0000,0000,,atom numarasına eşittir.
Dialogue: 0,0:06:36.87,0:06:38.86,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sayı yukarı konuyor çünkü bu
Dialogue: 0,0:06:38.86,0:06:42.22,Default,,0000,0000,0000,,bir elementin karakteristik özelliklerini belirler
Dialogue: 0,0:06:42.22,0:06:46.13,Default,,0000,0000,0000,,Atomun diğer iki birleşeni
Dialogue: 0,0:06:46.13,0:06:47.70,Default,,0000,0000,0000,,-- Tahminen şöyle diyoruz --
Dialogue: 0,0:06:47.70,0:06:55.12,Default,,0000,0000,0000,,elektron ve nötrondur.
Dialogue: 0,0:06:55.12,0:06:57.54,Default,,0000,0000,0000,,Ve kafanızda oluşturmaya başlayabileceğiniz model
Dialogue: 0,0:06:57.54,0:07:00.42,Default,,0000,0000,0000,,-- ve bu model, kimya boyunca göreceğimiz,
Dialogue: 0,0:07:00.42,0:07:02.83,Default,,0000,0000,0000,,biraz daha soyut
Dialogue: 0,0:07:02.83,0:07:04.82,Default,,0000,0000,0000,,ve hayal etmesi güç hale gelecek --
Dialogue: 0,0:07:04.82,0:07:06.55,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunun hakkında düşünmenin bir yolu
Dialogue: 0,0:07:06.55,0:07:08.35,Default,,0000,0000,0000,,protonlarınız ve nötronlarınız var
Dialogue: 0,0:07:08.35,0:07:09.82,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlar atomun merkezindeler
Dialogue: 0,0:07:09.82,0:07:11.60,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar atomun çekirdeği.
Dialogue: 0,0:07:11.60,0:07:14.87,Default,,0000,0000,0000,,Örnek olarak biliyoruz ki karbonda 6 proton var.
Dialogue: 0,0:07:14.87,0:07:19.07,Default,,0000,0000,0000,,İşte bir, iki, üç, dört, beş, altı.
Dialogue: 0,0:07:19.07,0:07:22.38,Default,,0000,0000,0000,,Karbon 12, bu karbonun bir çeşididir
Dialogue: 0,0:07:22.38,0:07:24.20,Default,,0000,0000,0000,,ve 6 nötronu vardır.
Dialogue: 0,0:07:24.20,0:07:25.75,Default,,0000,0000,0000,,Farklı nötron sayıları olan
Dialogue: 0,0:07:25.75,0:07:28.02,Default,,0000,0000,0000,,karbon versiyonlarınız olabilir.
Dialogue: 0,0:07:28.02,0:07:30.11,Default,,0000,0000,0000,,Yani nötronlar değişebilir, rlektronlar değişebilir,
Dialogue: 0,0:07:30.11,0:07:31.73,Default,,0000,0000,0000,,halen aynı elemente sahip olursunuz.
Dialogue: 0,0:07:31.73,0:07:33.27,Default,,0000,0000,0000,,Protonlar değişemez.
Dialogue: 0,0:07:33.27,0:07:35.90,Default,,0000,0000,0000,,Protonu değiştirirseniz farklı bir element elde etmiş olursunuz.
Dialogue: 0,0:07:35.90,0:07:39.20,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bir karbon 12 çiziyorum.
Dialogue: 0,0:07:39.20,0:07:43.20,Default,,0000,0000,0000,,İşte bir, iki, üç, dört, beş, altı.
Dialogue: 0,0:07:43.20,0:07:46.49,Default,,0000,0000,0000,,Bu karbon 12 nin çekirdeği
Dialogue: 0,0:07:46.49,0:07:48.33,Default,,0000,0000,0000,,Bazen böyle yazılır.
Dialogue: 0,0:07:48.33,0:07:51.13,Default,,0000,0000,0000,,Bazen esasen
Dialogue: 0,0:07:51.13,0:07:53.83,Default,,0000,0000,0000,,proton sayısı da yazılır.
Dialogue: 0,0:07:53.83,0:07:56.13,Default,,0000,0000,0000,,Karbon 12 yazmamızın nedeni,
Dialogue: 0,0:07:56.13,0:07:58.68,Default,,0000,0000,0000,,-- gördüğünüz gibi 6 nötron saydım --
Dialogue: 0,0:07:58.68,0:08:00.38,Default,,0000,0000,0000,,bunun toplam olmasıdır.
Dialogue: 0,0:08:00.38,0:08:03.68,Default,,0000,0000,0000,,bunu toplam sayı olarak görebilirsiniz
Dialogue: 0,0:08:03.68,0:08:04.74,Default,,0000,0000,0000,,-- bunu görmenin bir yolu,
Dialogue: 0,0:08:04.74,0:08:06.40,Default,,0000,0000,0000,,ve ileride bu nüans farkına biraz daha iyi anlayacağız,
Dialogue: 0,0:08:06.40,0:08:07.77,Default,,0000,0000,0000,,-- bu atomun çekirdeğindeki toplam
Dialogue: 0,0:08:07.77,0:08:11.84,Default,,0000,0000,0000,,proton ve nötron sayısıdır.
Dialogue: 0,0:08:11.84,0:08:15.24,Default,,0000,0000,0000,,Ve tanım gereği bu karbonun atom numarası 6,
Dialogue: 0,0:08:15.24,0:08:16.63,Default,,0000,0000,0000,,fakat buraya tekrar yazabiliriz,
Dialogue: 0,0:08:16.63,0:08:18.60,Default,,0000,0000,0000,,sadece kendimize hatırlatabilmek için.
Dialogue: 0,0:08:18.60,0:08:21.34,Default,,0000,0000,0000,,Yani karbon atomunun merkezinde bu çekirdeğimiz var.
Dialogue: 0,0:08:21.34,0:08:24.86,Default,,0000,0000,0000,,Ve karbon 12, 6 proton ve 6 nötrona sahip.
Dialogue: 0,0:08:24.86,0:08:27.50,Default,,0000,0000,0000,,Karbonun bir diğer çeşidi ise karbon 14 ve bunda 6 proton, 8 nötron var.
Dialogue: 0,0:08:27.50,0:08:30.91,Default,,0000,0000,0000,,6 proton, dolayısıyla 8 nötron olmalı.
Dialogue: 0,0:08:30.91,0:08:32.47,Default,,0000,0000,0000,,Yani nötron sayısı değişebilir.
Dialogue: 0,0:08:32.47,0:08:34.61,Default,,0000,0000,0000,,Ama buradaki karbon 12
Dialogue: 0,0:08:34.61,0:08:36.84,Default,,0000,0000,0000,,ve karbon 12 nötr ise
Dialogue: 0,0:08:36.84,0:08:40.66,Default,,0000,0000,0000,,ve birazdab bu kelime hakkında da biraz nüans vereceğim
Dialogue: 0,0:08:40.66,0:08:43.20,Default,,0000,0000,0000,,eğer nötr ise 6 elektronu olur
Dialogue: 0,0:08:43.20,0:08:45.40,Default,,0000,0000,0000,,İşte 6 tane elektron çiziyorum.
Dialogue: 0,0:08:45.40,0:08:49.47,Default,,0000,0000,0000,,bir, iki, üç, dört, beş, altı.
Dialogue: 0,0:08:49.47,0:08:51.84,Default,,0000,0000,0000,,Ve bir yolu, -- elektronlar ve çekirdel arasındaki ilişki
Dialogue: 0,0:08:51.84,0:08:54.63,Default,,0000,0000,0000,,hakkında düşünmenin
Dialogue: 0,0:08:54.63,0:08:56.89,Default,,0000,0000,0000,,belki de ilk yolu
Dialogue: 0,0:08:56.89,0:08:58.85,Default,,0000,0000,0000,,elektronları çevrede,
Dialogue: 0,0:08:58.85,0:09:00.84,Default,,0000,0000,0000,,çekirdeğin çevresinde dolaşıyor
Dialogue: 0,0:09:00.84,0:09:02.96,Default,,0000,0000,0000,,olarak hayal etmektir.
Dialogue: 0,0:09:02.96,0:09:04.69,Default,,0000,0000,0000,,Bir model de onları çekirdeğin
Dialogue: 0,0:09:04.69,0:09:06.70,Default,,0000,0000,0000,,etrafında yörüngede olarak düşünmektedir,
Dialogue: 0,0:09:06.70,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,ki bu çok da doğru değildir.
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.50,Default,,0000,0000,0000,,Onlar, örneğin güneşin etrafındaki bir gezegen gibi
Dialogue: 0,0:09:10.50,0:09:11.66,Default,,0000,0000,0000,,yörüngede dolaşmazlar.
Dialogue: 0,0:09:11.66,0:09:13.75,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu güzel bir başlama noktası.
Dialogue: 0,0:09:13.75,0:09:16.27,Default,,0000,0000,0000,,Bir başka yol ise onları çekirdeğin etrafında zıplıyor olarak
Dialogue: 0,0:09:16.27,0:09:18.69,Default,,0000,0000,0000,,hayal etmek ya da uğulduyorlarmış gibi.
Dialogue: 0,0:09:18.69,0:09:19.96,Default,,0000,0000,0000,,Ve bunun nedeni
Dialogue: 0,0:09:19.96,0:09:22.07,Default,,0000,0000,0000,,bu seviyede gerçekte olanın çok ilginç bir hal almazı,
Dialogue: 0,0:09:22.07,0:09:23.54,Default,,0000,0000,0000,,ve elektronun gerçekten ne yapıyor olduğunu anlamak için
Dialogue: 0,0:09:23.54,0:09:26.41,Default,,0000,0000,0000,,aslında quantim fiziği almamız gerekir.
Dialogue: 0,0:09:26.41,0:09:29.19,Default,,0000,0000,0000,,Fakat kafanızdaki ilk zihinsel model
Dialogue: 0,0:09:29.19,0:09:32.40,Default,,0000,0000,0000,,carbon 12 atomunun merkezinde
Dialogue: 0,0:09:32.40,0:09:34.07,Default,,0000,0000,0000,,çekirdeği olduğudur.
Dialogue: 0,0:09:34.07,0:09:36.64,Default,,0000,0000,0000,,Tam burada da çekirdek var.
Dialogue: 0,0:09:36.64,0:09:40.73,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu elektronlar da çekirdeğin etrafında zıplıyorlar.
Dialogue: 0,0:09:40.73,0:09:43.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu elektronların zıplayıp
Dialogue: 0,0:09:43.01,0:09:45.14,Default,,0000,0000,0000,,gitmemelerinin sebebi ise
Dialogue: 0,0:09:45.14,0:09:47.20,Default,,0000,0000,0000,,çekirdeğe bir şekilde bağlı olmaları
Dialogue: 0,0:09:47.20,0:09:49.31,Default,,0000,0000,0000,,ve atomun bir parçası olmaları,
Dialogue: 0,0:09:49.31,0:09:54.58,Default,,0000,0000,0000,,bunun sebebi protonların pozitif yüke,
Dialogue: 0,0:09:54.58,0:09:57.92,Default,,0000,0000,0000,,elektronların negatif yüke sahip olması.
Dialogue: 0,0:09:57.92,0:10:02.48,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu bu temel parçacıkların temel özelliği.
Dialogue: 0,0:10:02.48,0:10:03.62,Default,,0000,0000,0000,,Bir yükün bir etiketin dışında ne anlam ifade
Dialogue: 0,0:10:03.62,0:10:05.47,Default,,0000,0000,0000,,ettiğini düşünmeye başladığınızda
Dialogue: 0,0:10:05.47,0:10:06.87,Default,,0000,0000,0000,,işler oldukça derinleşmeye başlar.
Dialogue: 0,0:10:06.87,0:10:08.40,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu konuda bildiğimiz şey,
Dialogue: 0,0:10:08.40,0:10:10.70,Default,,0000,0000,0000,,elektromanyetik güçten bahsettiğimizde
Dialogue: 0,0:10:10.70,0:10:13.15,Default,,0000,0000,0000,,zıt yüklerin birbirini çektiğidir.
Dialogue: 0,0:10:13.15,0:10:14.96,Default,,0000,0000,0000,,Bunu düşünmenin en kolay yolu
Dialogue: 0,0:10:14.96,0:10:16.55,Default,,0000,0000,0000,,protonlar ve elektronlar
Dialogue: 0,0:10:16.55,0:10:18.13,Default,,0000,0000,0000,,farklı yüklere sahip olduklarından
Dialogue: 0,0:10:18.13,0:10:20.13,Default,,0000,0000,0000,,birbirlerini çekerler.
Dialogue: 0,0:10:20.13,0:10:21.46,Default,,0000,0000,0000,,Nötronlar yüksüzdürler
Dialogue: 0,0:10:21.46,0:10:25.09,Default,,0000,0000,0000,,ve sadece çekirdekte öylece dururlar,
Dialogue: 0,0:10:25.09,0:10:28.58,Default,,0000,0000,0000,,belirli elementlerin atomları için
Dialogue: 0,0:10:28.58,0:10:33.15,Default,,0000,0000,0000,,özellikler üzerinde belirli bir seviyede etkileri yoktur.
Dialogue: 0,0:10:33.15,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama elektronların uçup
Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:36.82,Default,,0000,0000,0000,,gitmemelerinin sebebi
Dialogue: 0,0:10:36.82,0:10:38.60,Default,,0000,0000,0000,,çekiliyor olmalarıdır.
Dialogue: 0,0:10:38.60,0:10:42.33,Default,,0000,0000,0000,,Çekirdeğe doğru çekilmektedirler.
Dialogue: 0,0:10:42.33,0:10:45.07,Default,,0000,0000,0000,,Ve inanılmaz derecede yüksek hızlara sahiptirler
Dialogue: 0,0:10:45.07,0:10:47.14,Default,,0000,0000,0000,,-- gerçekten de zordur --
Dialogue: 0,0:10:47.14,0:10:48.45,Default,,0000,0000,0000,,yine burada
Dialogue: 0,0:10:48.45,0:10:51.55,Default,,0000,0000,0000,,elektronun ne yapıyor olduğunu
Dialogue: 0,0:10:51.55,0:10:52.57,Default,,0000,0000,0000,,konuşmaya başladığımızda
Dialogue: 0,0:10:52.57,0:10:54.16,Default,,0000,0000,0000,,fiziğin ilginç bir kısmına dokunmaya başlıyoruz.
Dialogue: 0,0:10:54.16,0:10:55.95,Default,,0000,0000,0000,,-- fakat bu kadarı yeter --
Dialogue: 0,0:10:55.95,0:10:56.84,Default,,0000,0000,0000,,tahmin ediyorum ki
Dialogue: 0,0:10:56.84,0:10:57.92,Default,,0000,0000,0000,,çekirdeğin etrafında zıplarken
Dialogue: 0,0:10:57.92,0:11:00.73,Default,,0000,0000,0000,,neden üzerine düşmediğini sorabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:11:00.73,0:11:02.87,Default,,0000,0000,0000,,Herhalde bu bunu düşünmenin bir yolu.
Dialogue: 0,0:11:02.87,0:11:08.12,Default,,0000,0000,0000,,İşte burada bahsettiğim karbon 12
Dialogue: 0,0:11:08.12,0:11:09.77,Default,,0000,0000,0000,,proton sayısıyla belirlenmiş.
Dialogue: 0,0:11:09.77,0:11:12.40,Default,,0000,0000,0000,,Oksijen ise 8 protona sahip olmasıyla tanımlanacaktır.
Dialogue: 0,0:11:12.40,0:11:16.47,Default,,0000,0000,0000,,Elektronlar başka elektronlarla etkileşime girebilirler.
Dialogue: 0,0:11:16.47,0:11:18.65,Default,,0000,0000,0000,,Farklı atomlar tarafında alınabilirler.
Dialogue: 0,0:11:18.65,0:11:21.02,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu kimya hakkındaki anlayışımızın
Dialogue: 0,0:11:21.02,0:11:23.27,Default,,0000,0000,0000,,büyük kısmını oluşturur.
Dialogue: 0,0:11:23.27,0:11:25.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu atomun ya da belirli bir elementin
Dialogue: 0,0:11:25.100,0:11:27.60,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar elektronu olduğuna bağlıdır.
Dialogue: 0,0:11:27.60,0:11:29.47,Default,,0000,0000,0000,,Bu elektronların nasıl düzenlendiği
Dialogue: 0,0:11:29.47,0:11:33.87,Default,,0000,0000,0000,,ya da başka elementlerin ya da aynı elementin diğer atomlarının
Dialogue: 0,0:11:33.87,0:11:36.02,Default,,0000,0000,0000,,elektronlarının nasıl düzenlendiğine bağlıdır.
Dialogue: 0,0:11:36.02,0:11:41.27,Default,,0000,0000,0000,,Bir elementin atomunun aynı elementin başka atomuyla nasıl tepki vereceğini yada başka bir elementin atomuyla
Dialogue: 0,0:11:46.73,0:11:49.70,Default,,0000,0000,0000,,birleşip ya da birleşmeyeceğini birbirlerini çekip ya da iteceklerini düşünmeye başlayabiliriz.
Dialogue: 0,0:11:52.20,0:11:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Örnek olarak, bunu daha sonra öğreneceğiz, bir atomun bir yerde karbondan herhangi bir nedenle elektron çekebilir
Dialogue: 0,0:12:02.73,0:12:05.55,Default,,0000,0000,0000,,Bazı belirli elementlerin atomlarının daha fazla elektrona eğilimli oldukları hakkında konuşacağız.
Dialogue: 0,0:12:13.72,0:12:15.22,Default,,0000,0000,0000,,Atom karbonda elektron aldıktan sonra karbonda proton sayısından az elektron olacak
Dialogue: 0,0:12:21.83,0:12:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Yani 5 elektron ve 6 protonu olacak.
Dialogue: 0,0:12:25.14,0:12:27.80,Default,,0000,0000,0000,,Ve biz de net bir pozitif yük elde edeceğiz.
Dialogue: 0,0:12:27.80,0:12:30.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu ilk yaptığım karbon 12de
Dialogue: 0,0:12:30.04,0:12:34.27,Default,,0000,0000,0000,,6 proton ve altı nötron vardı ve yük iptal edilmişti.
Dialogue: 0,0:12:34.27,0:12:36.55,Default,,0000,0000,0000,,Ama bir elektron kaybettiğinde 5 tanesi kaldı ve net bir pozitif yük elde etti.
Dialogue: 0,0:12:38.93,0:12:40.78,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar hakkında kimya bölümünde daha fazla konuşacağız
Dialogue: 0,0:12:42.87,0:12:44.30,Default,,0000,0000,0000,,Umarım ki bu kadar güzel bir başlangıç için memnunsunuzdur.
Dialogue: 0,0:12:46.13,0:12:51.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu temel yerleşime atom dendiğini
Dialogue: 0,0:12:53.12,0:12:54.92,Default,,0000,0000,0000,,ve bu temel yerleşimin de daha fazla temelden oluştuğunu
Dialogue: 0,0:12:58.67,0:13:00.87,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların da atom özelliklerini değiştirmek için yar değiştirdiklerini hatta atomlar arası geçiş yaptığını öğrenmişsinizdir.