[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.29,0:00:12.09,Default,,0000,0000,0000,,Ponad 3000 lat temu pewien kwiat\Nzaczął pojawiać się jako lekarstwo
Dialogue: 0,0:00:12.09,0:00:15.20,Default,,0000,0000,0000,,w tekstach medycznych starożytnego Egiptu.
Dialogue: 0,0:00:15.20,0:00:16.96,Default,,0000,0000,0000,,Po drugiej stronie Morza Śródziemnego
Dialogue: 0,0:00:16.96,0:00:21.92,Default,,0000,0000,0000,,starożytni Minojczycy odkryli, że można\Nużyć tej rośliny dla osiągnięcia ekstazy.
Dialogue: 0,0:00:21.92,0:00:24.89,Default,,0000,0000,0000,,Obie starożytne cywilizacje\Nbyły na dobrym tropie.
Dialogue: 0,0:00:24.89,0:00:28.37,Default,,0000,0000,0000,,Opium, ekstrakt z maku, o którym mowa,
Dialogue: 0,0:00:28.37,0:00:32.24,Default,,0000,0000,0000,,może wywoływać przyjemność,\Njak i redukować ból.
Dialogue: 0,0:00:32.24,0:00:35.08,Default,,0000,0000,0000,,Mimo że opium jest używane od tamtej pory,
Dialogue: 0,0:00:35.08,0:00:39.29,Default,,0000,0000,0000,,to dopiero w XIX wieku jeden z jego\Ngłównych składników chemicznych,
Dialogue: 0,0:00:39.29,0:00:44.08,Default,,0000,0000,0000,,morfina, został zidentyfikowany\Ni wyodrębniony na użytek medyczny.
Dialogue: 0,0:00:44.08,0:00:48.30,Default,,0000,0000,0000,,Morfina, kodeina i inne substancje\Nwytwarzane bezpośrednio z maku
Dialogue: 0,0:00:48.30,0:00:50.18,Default,,0000,0000,0000,,są nazywane opiatami.
Dialogue: 0,0:00:50.18,0:00:55.39,Default,,0000,0000,0000,,W XX wieku firmy farmaceutyczne\Nstworzyły wiele syntetycznych substancji
Dialogue: 0,0:00:55.39,0:00:57.13,Default,,0000,0000,0000,,podobnych do opiatów,
Dialogue: 0,0:00:57.13,0:01:02.06,Default,,0000,0000,0000,,w tym heroinę, hydrokodon,\Noksykodon i fentanyl.
Dialogue: 0,0:01:02.06,0:01:04.82,Default,,0000,0000,0000,,Niezależnie czy syntetyczne,\Nczy pochodzące od opium,
Dialogue: 0,0:01:04.82,0:01:08.58,Default,,0000,0000,0000,,związki te są nazywane opioidami.
Dialogue: 0,0:01:08.58,0:01:12.10,Default,,0000,0000,0000,,Syntetyczne lub naturalne,\Nlegalne lub zabronione,
Dialogue: 0,0:01:12.10,0:01:17.55,Default,,0000,0000,0000,,opioidy skutecznie redukują ból, \Njednak są również silnie uzależniające.
Dialogue: 0,0:01:17.55,0:01:19.55,Default,,0000,0000,0000,,W latach 80. i 90.
Dialogue: 0,0:01:19.55,0:01:24.71,Default,,0000,0000,0000,,koncerny farmaceutyczne zaczęły\Nintensywnie wprowadzać opioidy na rynek,
Dialogue: 0,0:01:24.71,0:01:27.41,Default,,0000,0000,0000,,znacznie bagatelizując\Nich uzależniający charakter
Dialogue: 0,0:01:27.41,0:01:30.37,Default,,0000,0000,0000,,w środowisku medycznym i poza nim.
Dialogue: 0,0:01:30.37,0:01:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Liczba recept na opioidowe\Nleki przeciwbólowe znacznie wzrosła,
Dialogue: 0,0:01:34.10,0:01:40.24,Default,,0000,0000,0000,,tak jak i liczba uzależnień od opioidów, \Nco rozpoczęło kryzys trwający do dzisiaj.
Dialogue: 0,0:01:40.24,0:01:43.22,Default,,0000,0000,0000,,Żeby zrozumieć, dlaczego opioidy\Nsą tak uzależniające,
Dialogue: 0,0:01:43.22,0:01:48.05,Default,,0000,0000,0000,,należy prześledzić wpływ tych leków\Nna organizm ludzki już od pierwszej dawki
Dialogue: 0,0:01:48.05,0:01:52.45,Default,,0000,0000,0000,,przez regularne zażywanie aż do odwyku.
Dialogue: 0,0:01:53.11,0:01:55.87,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z tych leków\Nnieznacznie różni się chemicznie,
Dialogue: 0,0:01:55.87,0:01:58.86,Default,,0000,0000,0000,,ale wszystkie działają\Nna system opioidowy,
Dialogue: 0,0:01:58.86,0:02:02.79,Default,,0000,0000,0000,,wiążąc się z receptorami\Nopioidowymi w mózgu.
Dialogue: 0,0:02:02.79,0:02:07.64,Default,,0000,0000,0000,,Endorfiny łagodzą sygnały bólowe\Nprzez wiązanie się z receptorami,
Dialogue: 0,0:02:07.64,0:02:12.23,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy leki opioidowe\Nwiążą się o wiele mocniej i na dłużej,
Dialogue: 0,0:02:12.23,0:02:17.48,Default,,0000,0000,0000,,dlatego mogą zniwelować\Nwiększy ból niż endorfiny.
Dialogue: 0,0:02:17.48,0:02:20.45,Default,,0000,0000,0000,,Receptory opioidowe mogą\Nwpływać na wszystko,
Dialogue: 0,0:02:20.45,0:02:22.94,Default,,0000,0000,0000,,od nastroju po zwykłe funkcje organizmu.
Dialogue: 0,0:02:22.94,0:02:27.05,Default,,0000,0000,0000,,Także przez te funkcje,\Nsiła i trwałość wiązania się opioidów
Dialogue: 0,0:02:27.05,0:02:30.25,Default,,0000,0000,0000,,oznacza, że ich skutki\Nsą wyraźniejsze i bardziej rozległe
Dialogue: 0,0:02:30.25,0:02:34.07,Default,,0000,0000,0000,,niż naturalnych cząsteczek\Nsygnalizacyjnych organizmu.
Dialogue: 0,0:02:34.07,0:02:38.82,Default,,0000,0000,0000,,Wiązanie się leku z receptorami\Nopioidowymi powoduje wydzielanie dopaminy,
Dialogue: 0,0:02:38.82,0:02:44.10,Default,,0000,0000,0000,,która odpowiada za odczuwanie przyjemności\Ni może być odpowiedzialna za ekstazę,
Dialogue: 0,0:02:44.10,0:02:46.63,Default,,0000,0000,0000,,charakterystyczną\Nfazę narkotyczną opioidów.
Dialogue: 0,0:02:46.63,0:02:50.74,Default,,0000,0000,0000,,Jednocześnie opioidy redukują \Nwydzielanie noradrenaliny,
Dialogue: 0,0:02:50.74,0:02:56.59,Default,,0000,0000,0000,,która wpływa na czujność, oddychanie,\Ntrawienie i ciśnienie krwi.
Dialogue: 0,0:02:56.59,0:02:59.83,Default,,0000,0000,0000,,Dawka terapeutyczna powoduje \Nspadek noradrenaliny,
Dialogue: 0,0:02:59.83,0:03:03.37,Default,,0000,0000,0000,,co może wywołać skutki uboczne,\Ntakie jak zaparcia.
Dialogue: 0,0:03:03.37,0:03:07.77,Default,,0000,0000,0000,,W wyższych dawkach opioidy mogą\Nobniżyć puls i częstotliwość oddychania
Dialogue: 0,0:03:07.77,0:03:11.96,Default,,0000,0000,0000,,do niebezpiecznego poziomu, powodując\Nutratę przytomności, a nawet śmierć.
Dialogue: 0,0:03:13.68,0:03:18.04,Default,,0000,0000,0000,,Z czasem organizm zaczyna \Nwykształcać tolerancję na opioidy.
Dialogue: 0,0:03:18.04,0:03:21.17,Default,,0000,0000,0000,,Może zmniejszyć liczbę\Nreceptorów opioidowych
Dialogue: 0,0:03:21.17,0:03:24.10,Default,,0000,0000,0000,,albo receptory mogą stać się mniej czułe.
Dialogue: 0,0:03:24.10,0:03:29.03,Default,,0000,0000,0000,,Żeby doświadczyć tego samego co wcześniej\Nuwolnienia dopaminy i odczuwania nastroju,
Dialogue: 0,0:03:29.03,0:03:32.38,Default,,0000,0000,0000,,potrzeba coraz większych dawek,
Dialogue: 0,0:03:32.38,0:03:36.14,Default,,0000,0000,0000,,co prowadzi do uzależnienia\Nfizjologicznego i nawyku.
Dialogue: 0,0:03:36.14,0:03:39.66,Default,,0000,0000,0000,,Gdy ludzie biorą więcej opioidów,\Nżeby zrekompensować tolerancję,
Dialogue: 0,0:03:39.66,0:03:42.76,Default,,0000,0000,0000,,poziom noradrenaliny coraz bardziej spada,
Dialogue: 0,0:03:42.76,0:03:46.30,Default,,0000,0000,0000,,co zaczyna wpływać\Nna podstawowe funkcje organizmu.
Dialogue: 0,0:03:46.30,0:03:50.84,Default,,0000,0000,0000,,Ciało wytwarza wtedy\Nwięcej receptorów noradrenaliny,
Dialogue: 0,0:03:50.84,0:03:54.60,Default,,0000,0000,0000,,żeby wykryć jej mniejszą ilość.
Dialogue: 0,0:03:54.60,0:03:57.21,Default,,0000,0000,0000,,Zwiększona wrażliwość na noradrenalinę
Dialogue: 0,0:03:57.21,0:04:00.28,Default,,0000,0000,0000,,pozwala na normalne\Nfunkcjonowanie organizmu,
Dialogue: 0,0:04:00.28,0:04:05.29,Default,,0000,0000,0000,,ale żeby zachować nową równowagę,\Nuzależnia się on od opioidów.
Dialogue: 0,0:04:05.29,0:04:10.45,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli ktoś fizycznie zależny\Nod opioidów nagle przestanie je brać,
Dialogue: 0,0:04:10.45,0:04:12.52,Default,,0000,0000,0000,,zaburza tę równowagę.
Dialogue: 0,0:04:12.52,0:04:17.26,Default,,0000,0000,0000,,Poziom noradrenaliny może wzrosnąć\Nw ciągu doby od odstawienia opioidów,
Dialogue: 0,0:04:17.26,0:04:19.53,Default,,0000,0000,0000,,ale ciało potrzebuje\Nznacznie więcej czasu,
Dialogue: 0,0:04:19.53,0:04:22.93,Default,,0000,0000,0000,,żeby pozbyć się dodatkowo wytworzonych\Nreceptorów noradrenaliny.
Dialogue: 0,0:04:22.93,0:04:24.85,Default,,0000,0000,0000,,Oznacza to okres czasu,
Dialogue: 0,0:04:24.85,0:04:28.08,Default,,0000,0000,0000,,w którym ciało jest\Nnadwrażliwe na noradrenalinę,
Dialogue: 0,0:04:28.08,0:04:31.34,Default,,0000,0000,0000,,co powoduje objawy odstawienia
Dialogue: 0,0:04:31.34,0:04:35.37,Default,,0000,0000,0000,,obejmujące ból mięśni,\Nbóle brzucha, gorączkę i wymioty.
Dialogue: 0,0:04:35.37,0:04:39.100,Default,,0000,0000,0000,,Nawet chwilowe objawy odstawienia\Nmogą być niesamowicie destruktywne.
Dialogue: 0,0:04:39.100,0:04:43.80,Default,,0000,0000,0000,,Poważne przypadki mogą skutkować\Nciężkimi dolegliwościami
Dialogue: 0,0:04:43.80,0:04:46.69,Default,,0000,0000,0000,,trwającymi kilka dni, a nawet tygodni.
Dialogue: 0,0:04:46.69,0:04:50.36,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie uzależnieni od opioidów\Nniekoniecznie biorą leki,
Dialogue: 0,0:04:50.36,0:04:54.33,Default,,0000,0000,0000,,żeby doznać ekstazy,\Nale by uniknąć zachorowania.
Dialogue: 0,0:04:54.33,0:04:58.15,Default,,0000,0000,0000,,Odstawiając leki, wielu ryzykuje\Nutratę zarobków, a nawet pracy
Dialogue: 0,0:04:58.15,0:05:02.21,Default,,0000,0000,0000,,lub nie ma kto się nimi zająć\Nw tym okresie.
Dialogue: 0,0:05:02.21,0:05:05.12,Default,,0000,0000,0000,,W przypadku powrotu do opioidów,
Dialogue: 0,0:05:05.12,0:05:08.26,Default,,0000,0000,0000,,zwiększa się ryzyko przedawkowania,
Dialogue: 0,0:05:08.26,0:05:12.26,Default,,0000,0000,0000,,bo standardowa dawka\Nstosowana przy podwyższonej tolerancji,
Dialogue: 0,0:05:12.26,0:05:14.45,Default,,0000,0000,0000,,może być teraz śmiertelna.
Dialogue: 0,0:05:14.45,0:05:18.37,Default,,0000,0000,0000,,Od 1980 roku liczba przypadkowych zgonów\Nspowodowanych przedawkowaniem opioidów
Dialogue: 0,0:05:18.37,0:05:21.39,Default,,0000,0000,0000,,gwałtownie wzrosła w USA,
Dialogue: 0,0:05:21.39,0:05:25.37,Default,,0000,0000,0000,,a uzależnienie od opioidów\Nwzrosło na całym świecie.
Dialogue: 0,0:05:25.37,0:05:29.53,Default,,0000,0000,0000,,Pomimo regulacji recept na leki opioidowe,
Dialogue: 0,0:05:29.53,0:05:32.90,Default,,0000,0000,0000,,przypadki przedawkowań\Ni uzależnień ciągle wzrastają,
Dialogue: 0,0:05:32.90,0:05:35.64,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza wśród młodych ludzi.
Dialogue: 0,0:05:35.64,0:05:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Wiele przypadków uzależnienia\Nodnotowano u ludzi w średnim wieku,
Dialogue: 0,0:05:38.72,0:05:42.21,Default,,0000,0000,0000,,którzy uzależnili się\Nod przepisanych im leków
Dialogue: 0,0:05:42.21,0:05:45.62,Default,,0000,0000,0000,,lub wykupionych z recept\Nznajomych i członków rodziny.
Dialogue: 0,0:05:45.62,0:05:50.100,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie młodzi ludzie często zaczynają\Nod zażywania leków na receptę,
Dialogue: 0,0:05:50.100,0:05:55.20,Default,,0000,0000,0000,,a po czasie przerzucają się\Nna heroinę czy syntetyczne opioidy,
Dialogue: 0,0:05:55.20,0:05:58.09,Default,,0000,0000,0000,,które są tańsze i łatwiejsze do zdobycia.
Dialogue: 0,0:05:58.09,0:06:01.85,Default,,0000,0000,0000,,Co możemy zrobić w celu zmniejszenia\Nwspółczynnika uzależnień i przedawkowań
Dialogue: 0,0:06:01.85,0:06:05.54,Default,,0000,0000,0000,,oprócz zaostrzenia regulacji\Nleków opioidowych?
Dialogue: 0,0:06:05.54,0:06:10.42,Default,,0000,0000,0000,,Najlepszą obroną przed przedawkowaniem\Njest obecnie lek nalokson,
Dialogue: 0,0:06:10.42,0:06:15.10,Default,,0000,0000,0000,,który wiąże się z receptorami\Nopioidowymi, ale ich nie aktywuje.
Dialogue: 0,0:06:15.10,0:06:18.15,Default,,0000,0000,0000,,Powstrzymuje inne opioidy\Nprzed wiązaniem się z receptorami,
Dialogue: 0,0:06:18.15,0:06:22.84,Default,,0000,0000,0000,,a nawet usuwa je z receptorów,\Nżeby zapobiec przedawkowaniu.
Dialogue: 0,0:06:22.84,0:06:26.11,Default,,0000,0000,0000,,Uzależnienie od opioidów\Nrzadko występuje samodzielnie.
Dialogue: 0,0:06:26.11,0:06:28.39,Default,,0000,0000,0000,,Zazwyczaj ludzie uzależnieni od opioidów
Dialogue: 0,0:06:28.39,0:06:30.94,Default,,0000,0000,0000,,zmagają się również\Nz chorobami psychicznymi.
Dialogue: 0,0:06:30.94,0:06:34.42,Default,,0000,0000,0000,,Pacjenci hospitalizowani i ambulatoryjni\Nmogą liczyć na programy leczenia,
Dialogue: 0,0:06:34.42,0:06:38.27,Default,,0000,0000,0000,,które łączą lekarstwa,\Nusługi zdrowotne i psychoterapię.
Dialogue: 0,0:06:38.27,0:06:41.03,Default,,0000,0000,0000,,Jednak w większości\Nsą to bardzo drogie programy,
Dialogue: 0,0:06:41.03,0:06:44.28,Default,,0000,0000,0000,,a na tańsze odpowiedniki\Ntrzeba długo czekać.
Dialogue: 0,0:06:44.28,0:06:48.67,Default,,0000,0000,0000,,Wymagają również całkowitej\Ndetoksykacji z opioidów
Dialogue: 0,0:06:48.67,0:06:50.93,Default,,0000,0000,0000,,przed rozpoczęciem leczenia.
Dialogue: 0,0:06:50.93,0:06:55.17,Default,,0000,0000,0000,,Zarówno okres odstawienia,\Njak i wielomiesięczny pobyt w ośrodku
Dialogue: 0,0:06:55.17,0:07:00.75,Default,,0000,0000,0000,,jest niemożliwy dla ludzi\Nryzykujących utratę pracy i domu.
Dialogue: 0,0:07:00.75,0:07:04.73,Default,,0000,0000,0000,,Programy leczenia podtrzymującego\Npokonują niektóre z tych przeszkód
Dialogue: 0,0:07:04.73,0:07:08.02,Default,,0000,0000,0000,,i eliminują nadużywanie opioidów,\Nwykorzystując kombinację
Dialogue: 0,0:07:08.02,0:07:10.99,Default,,0000,0000,0000,,lekarstw i terapii behawioralnej.
Dialogue: 0,0:07:10.99,0:07:14.26,Default,,0000,0000,0000,,Programy te niwelują\Nobjawy odstawienia lekarstw,
Dialogue: 0,0:07:14.26,0:07:18.41,Default,,0000,0000,0000,,które w przeciwieństwie do heroiny\Ni innych leków opioidowych
Dialogue: 0,0:07:18.41,0:07:23.55,Default,,0000,0000,0000,,wiążą się z receptorami opioidowymi\Nbez wpływu na psychikę.
Dialogue: 0,0:07:23.55,0:07:25.53,Default,,0000,0000,0000,,Metadon i buprenorfina
Dialogue: 0,0:07:25.53,0:07:29.10,Default,,0000,0000,0000,,są obecnie głównymi lekami stosowanymi\Nw opioidowym leczeniu podtrzymującym,
Dialogue: 0,0:07:29.10,0:07:32.16,Default,,0000,0000,0000,,ale lekarze potrzebują specjalnego\Npozwolenia, żeby je wypisać,
Dialogue: 0,0:07:32.16,0:07:34.91,Default,,0000,0000,0000,,nawet jeśli do wypisania leków opioidowych
Dialogue: 0,0:07:34.91,0:07:38.00,Default,,0000,0000,0000,,nie wymaga się\Ncertyfikatu czy przeszkolenia.
Dialogue: 0,0:07:38.00,0:07:40.20,Default,,0000,0000,0000,,Buprenorfina jest towarem deficytowym
Dialogue: 0,0:07:40.20,0:07:43.48,Default,,0000,0000,0000,,z rosnącym popytem na czarnym rynku.
Dialogue: 0,0:07:43.48,0:07:46.62,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze długa droga w walce\Nprzeciw uzależnieniu opioidami,
Dialogue: 0,0:07:46.62,0:07:50.58,Default,,0000,0000,0000,,ale posiadamy świetne środki\Ndo wykorzystania w leczeniu.
Dialogue: 0,0:07:50.58,0:07:55.04,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli ty lub ktoś, kogo znasz\Nwalczycie z nałogiem opioidowym w USA,
Dialogue: 0,0:07:55.04,0:07:57.49,Default,,0000,0000,0000,,Ministerstwo Zdrowia i Usług Społecznych
Dialogue: 0,0:07:57.49,0:08:01.45,Default,,0000,0000,0000,,uruchomiło infolinię: 800 662 4357
Dialogue: 0,0:08:02.45,0:08:07.60,Default,,0000,0000,0000,,i bazę danych ponad 14 000 placówek\Nzajmujących się uzależnieniami w USA:
Dialogue: 0,0:08:07.60,0:08:12.48,Default,,0000,0000,0000,,www.hhs.gov/opioids