1 00:00:00,540 --> 00:00:05,594 Hal-hazırda, Böyük Partlayışın nə vaxt baş verdiyinə dair ən yaxşı ehtimal 2 00:00:05,594 --> 00:00:08,450 ancaq bir daha deyim ki, bu ifadəni o qədər də bəyənmirəm, 3 00:00:08,450 --> 00:00:10,765 çünki bu, bir növ partlayışı nəzərdə tutur. 4 00:00:10,765 --> 00:00:12,650 Lakin bu, bildiyiniz kimi əslində 5 00:00:12,650 --> 00:00:14,840 bir növ kosmosun genişlənməsidir və kosmosun 6 00:00:14,840 --> 00:00:17,510 həqiqətən də təklikdən genişlənməyə başladığı andır. 7 00:00:17,510 --> 00:00:20,970 Ancaq bununla əlaqəli bizim ən yaxşı ehtimalımız 8 00:00:20,970 --> 00:00:23,520 bu hadisənin 13,7 milyard il əvvəl baş verdiyinə dair bir fikrin olmasıdır. 9 00:00:23,520 --> 00:00:26,672 Böyük pullar haqqında danışmağımıza 10 00:00:26,672 --> 00:00:28,730 və milyardlarla ölçülən rəqəmlərlə 11 00:00:28,730 --> 00:00:31,190 işlədiyimizə baxmayaraq 12 00:00:31,190 --> 00:00:33,170 bu yenədə inanılmaz bir zaman ölçüsüdür. 13 00:00:33,170 --> 00:00:36,530 Ölçülən bir şey kimi görünür amma əslində bu belə deyil. 14 00:00:36,530 --> 00:00:38,350 Növbəti videolarda mən onsuzda 15 00:00:38,350 --> 00:00:40,200 vaxt miqyası haqqında danışacağam. 16 00:00:40,200 --> 00:00:42,670 Biz 13,7 milyard ilin nə qədər uzun olduğunu 17 00:00:42,670 --> 00:00:44,240 dəyərləndirə bilərik və ya 18 00:00:44,240 --> 00:00:47,820 bunun əksini edə bilərik. 19 00:00:47,820 --> 00:00:51,510 Onu da vurğulamaq istəyirəm ki, bu, hazırda əlimizdə olan 20 00:00:51,510 --> 00:00:52,760 ən yaxşı təxmindir. 21 00:00:52,760 --> 00:00:54,760 Böyük Partlayış haqqında bildiyim 22 00:00:54,760 --> 00:00:57,230 və həyatım boyunca ən yaxşı ehtimalın nə olduğuna dair 23 00:00:57,230 --> 00:00:59,360 fikirlər və qeyd olunan , 24 00:00:59,360 --> 00:01:01,420 rəqəm hər zaman ətrafda dolaşırdı. 25 00:01:01,420 --> 00:01:04,700 Bu səbəbdən gələcəkdə bu rəqəmin daha dəqiq ola biləcəyinə dair 26 00:01:04,700 --> 00:01:07,470 bir şübhəm yoxdur. 27 00:01:07,470 --> 00:01:08,600 Ancaq bu bizim hazırda sahib olduğumuz ən yaxşı ehtimaldır. 28 00:01:08,600 --> 00:01:09,200 Beləliklə, bu rəqəm bizə müşahidə edilə bilən kainatın 29 00:01:09,200 --> 00:01:11,740 ölçüsü haqqında nə dediyi haqda bir qədər düşünmək istəyirəm. 30 00:01:17,320 --> 00:01:22,320 Deməli, əgər bütün genişlənmə 13,7 milyard il 31 00:01:22,320 --> 00:01:25,870 əvvəl başlamışsa, o zaman bizim üçölçülü kainatımızda 32 00:01:25,870 --> 00:01:28,370 bildiyimiz hər şey bir nöqtədə idi, bu isə hazırda bizə çatan hər hansı bir işıq fotonunun 33 00:01:28,370 --> 00:01:31,270 səyahət edə biləcəyi ən uzun müddət deməkdir, 34 00:01:31,270 --> 00:01:34,340 , indi gəlin buna nəzər yetirək, 35 00:01:34,340 --> 00:01:39,720 deyək ki, bu mənim gözümdür. 36 00:01:39,720 --> 00:01:45,800 Bu isə mənim kirpiklərimdir, 37 00:01:45,800 --> 00:01:48,600 belə ki, bəzi işıq fotonları sadəcə gözümə və ya 38 00:01:48,600 --> 00:01:50,840 teleskopun obyektivinə gəlib çata bilər. 39 00:01:50,840 --> 00:01:52,800 Səyahət edə biləcəyi ən uzun müddət 40 00:01:52,800 --> 00:01:55,490 13,7 milyard ildir. 41 00:01:55,490 --> 00:02:07,320 Beləki, o, 13,7 milyard il səyahət edə bilər. 42 00:02:07,320 --> 00:02:09,389 Biz müşahidə olunan kainatı təsvirinə baxdığımızda fikrimcə, 43 00:02:09,389 --> 00:02:12,280 bundan öncəki iki və ya üç videoda 44 00:02:12,280 --> 00:02:14,930 mən onu bir dairə kimi çəkmişdim. 45 00:02:18,270 --> 00:02:21,966 Biz uzaq obyektlərdən gələn işığı gördüyümüz zaman, 46 00:02:21,966 --> 00:02:24,230 onun bizə tam olaraq elə buradan gəlidiyini görürük. 47 00:02:24,230 --> 00:02:25,640 Baxın, biz buradayıq. 48 00:02:25,640 --> 00:02:27,510 Təsvirdə uzaq obyektin olduğunu 49 00:02:27,510 --> 00:02:28,800 təxmin etdiyim yer buradır. 50 00:02:28,800 --> 00:02:30,840 Ancaq o uzaq obyektdən gələn işıq 51 00:02:30,840 --> 00:02:32,930 indi bizə gəlib çatır. 52 00:02:32,930 --> 00:02:37,930 Və bu işığın bizə çatması 13,7 milyard illik bir zaman müddətində meydana gəldi. 53 00:02:42,337 --> 00:02:45,320 Hazırda etməyə tərəddüd etdiyim şey budur, 54 00:02:45,320 --> 00:02:48,720 çünki biz bu qədər böyük məsafələrdən 55 00:02:48,720 --> 00:02:52,690 və kosmosun özünün genişləndiyi böyük zaman miqyası haqqında danışırıq 56 00:02:52,690 --> 00:02:55,010 və biz bunu burada görəcəyik, 57 00:02:55,010 --> 00:02:59,180 bu videoya gəlincə siz obyektin burada olduğunu deyə bilməyəcəksiniz, 58 00:02:59,180 --> 00:03:03,990 buna ehtiyac yoxdur və istəyirəm bu sözü böyük hərflərlə yazım, 59 00:03:03,990 --> 00:03:13,720 bu 13,7 milyard işıq ili uzaqlıqda DEYİL. 60 00:03:13,720 --> 00:03:15,990 Əgər biz daha kiçik zaman miqyasından 61 00:03:15,990 --> 00:03:18,270 və ya daha kiçik məsafələrdən danışsaydıq, 62 00:03:18,270 --> 00:03:20,060 təxminən siz bunu deyə bilərdiniz. 63 00:03:20,060 --> 00:03:23,784 Kainatın genişlənməsi çox da 64 00:03:23,784 --> 00:03:25,240 bir fərq yaratmaycaq. 65 00:03:25,240 --> 00:03:26,870 Gəlin bunu daha da aydın edim. 66 00:03:26,870 --> 00:03:28,720 Mən buradakı bir obyektdən danışıram. 67 00:03:28,720 --> 00:03:33,055 Ancaq biz hətta kosmosdakı koordinat haqqında da danışa bilərik. 68 00:03:33,055 --> 00:03:35,430 Deməliyəm ki, bu məkan-zaman koordinatıdır 69 00:03:35,430 --> 00:03:37,950 çünki biz onu müəyyən bir anda görürük. 70 00:03:37,950 --> 00:03:43,270 Lakin bu koordinat indiki koordinatımızdan 71 00:03:43,270 --> 00:03:45,300 13,7 milyard işıq ili uzaqda deyil. 72 00:03:45,300 --> 00:03:47,690 Və bu barədə düşünmək üçün bir neçə səbəb var. 73 00:03:47,690 --> 00:03:49,786 Birincisi, işğın 13,7 milyard il əvvəl 74 00:03:49,786 --> 00:03:51,760 yayıldığı haqqında düşünün. 75 00:03:51,760 --> 00:03:53,840 İşıq yayıldığı zaman biz o koordinata 76 00:03:53,840 --> 00:03:55,750 daha çox yaxın idik. 77 00:03:55,750 --> 00:03:58,327 Bu koordinat isə buna daha yaxın bir məsafədə idi. 78 00:03:58,327 --> 00:03:59,850 Hazırda kainatda olduğumuz yer 79 00:03:59,850 --> 00:04:01,960 kainatın həmin nöqtəsinə daha yaxın idi. 80 00:04:01,960 --> 00:04:04,110 Haqqında düşünülməsinə ehtiyac olan 81 00:04:04,110 --> 00:04:06,060 başqa bir şey də budur, gəlin onu çəkim. 82 00:04:06,060 --> 00:04:16,170 Beləliklə biz bu təkliyin ilk genişlənməsindən 83 00:04:16,170 --> 00:04:17,959 300.000 il sonrasına gedək. 84 00:04:17,959 --> 00:04:21,300 Hazırda kainatın yaranması tarixindən cəmi 85 00:04:21,300 --> 00:04:22,890 300.000 il əvvəlindəyik. 86 00:04:22,890 --> 00:04:30,370 Yəni kainatın yaranmasına təxminən 300.000 il qaldı. 87 00:04:30,370 --> 00:04:33,660 Düşünürəm ki, biz buna bu şəkildə baxa bilərik. 88 00:04:33,660 --> 00:04:37,400 Hər şeydən əvvəl, bu nöqtədə bütün bunlar hələ də 89 00:04:37,400 --> 00:04:39,130 fərqli bir məzmuna sahib deyildir. 90 00:04:39,130 --> 00:04:42,090 Kosmik mikrodalğalı fon radiasiyası haqqında danışarkən 91 00:04:42,090 --> 00:04:44,090 bu barədə daha da çox danışacağıq. 92 00:04:44,090 --> 00:04:45,650 Ancaq kainat bu nöqtədə, 93 00:04:45,650 --> 00:04:49,900 demək olar ki, tək olaraq 94 00:04:49,900 --> 00:04:51,630 ağ-isti hidrogen plazmadan ibarət idi. 95 00:04:51,630 --> 00:04:53,223 Biz bu barədə daha sonra danışacağıq. 96 00:04:53,223 --> 00:04:55,319 O, mikrodalğalı bir radiasiya yayırdı. 97 00:04:55,319 --> 00:04:58,190 Dediklərim barədə gələcək videoda daha çox danışacağıq. 98 00:04:58,190 --> 00:05:01,090 Ancaq gəlin bu erkən kainatdakı iki nöqtə haqqında düşünək. 99 00:05:01,090 --> 00:05:04,277 Deyək ki, bu erkən kainatdır və sizdə bu nöqtəyə sahibsiniz. 100 00:05:04,277 --> 00:05:06,410 Təsəvvür edək ki, hazırda olduğumuz 101 00:05:06,410 --> 00:05:08,100 yerin koordinatı sizdə var. 102 00:05:08,100 --> 00:05:10,824 Siz hazırda olduğumuz yerin koordinatına sahibsiniz. 103 00:05:10,824 --> 00:05:13,240 Əslində mən bunu təqribi olaraq edəcəyəm, 104 00:05:13,240 --> 00:05:14,600 mən onu mərkəz etməyəcəyəm çünki əgər mərkəz deyilsə 105 00:05:14,600 --> 00:05:16,890 vizuallaşdırmağı asanlaşdıracağını düşünürəm. 106 00:05:16,890 --> 00:05:19,080 Deyək ki, kainatın çox erkən mərhələsində, 107 00:05:19,080 --> 00:05:22,090 əgər siz dərhal xətkeş ilə bunu ölçə bilsəydiniz, 108 00:05:22,090 --> 00:05:26,820 bu məsafəni 109 00:05:26,820 --> 00:05:36,150 30 milyon işıq ili kimi ölçərdiniz. 110 00:05:36,150 --> 00:05:38,050 Həmin nöqtədə deyək ki, 111 00:05:38,050 --> 00:05:40,870 buradakı obyektdir, istəyirəm bunu tünd qırmızı rəngdə edim 112 00:05:40,870 --> 00:05:43,070 və bu obyekt bəlkə də 113 00:05:43,070 --> 00:05:45,787 mikrodalğalı tezlik diapazonunda bir foton yayır. 114 00:05:45,787 --> 00:05:48,370 Bunun yaydığı diapazon olduğunu görəcəyik. 115 00:05:48,370 --> 00:05:50,216 Ancaq o, foton yayır. 116 00:05:50,216 --> 00:05:52,640 Və həmin foton işıq sürəti ilə hərəkət edir. 117 00:05:52,640 --> 00:05:53,562 Çünkü o yüngüldür. 118 00:05:53,562 --> 00:05:55,490 Və həmin foton deyir ki, bilirsinizmi, 119 00:05:55,490 --> 00:05:56,870 səyahət etmək üçün cəmi 30 milyon işıq ilim var. 120 00:05:56,870 --> 00:05:58,240 Bu çox da pis deyil. 121 00:05:58,240 --> 00:06:00,647 30 milyon ildən sonra ora çatacağam. 122 00:06:00,647 --> 00:06:01,980 Mən bunu ayrıca edəcəyəm. 123 00:06:01,980 --> 00:06:04,750 Hesablama mənim burada etdiyimdən daha da mürəkkəbdir. 124 00:06:04,750 --> 00:06:06,506 Amma mən həqiqətən sizə burada 125 00:06:06,506 --> 00:06:09,420 baş verənlər haqqında bir fikir vermək istəyirəm. 126 00:06:09,420 --> 00:06:11,460 Beləliklə, həmin foton təxminən 127 00:06:11,460 --> 00:06:13,870 10 milyon ildən sonra deyir ki, 128 00:06:13,870 --> 00:06:18,080 mən tam olaraq o koordinatda olmalıyam. 129 00:06:18,080 --> 00:06:20,960 Mən məsafənin təxminən üçdə birində olmalıyam. 130 00:06:20,960 --> 00:06:26,080 Bəs bu 10 milyon il ərzində nələr baş verir? 131 00:06:26,080 --> 00:06:28,080 Bu 10 milyon il ərzində kainat 132 00:06:28,080 --> 00:06:30,240 müəyyən qədər genişləndi. 133 00:06:30,240 --> 00:06:32,730 Kainat bəlkə də yaxşı bir istiqamətdə genişləndi. 134 00:06:32,730 --> 00:06:35,690 Elə isə gəlin genişlənmiş kainatı çəkək. 135 00:06:35,690 --> 00:06:40,919 Bəlkə də10 milyon ildən sonra kainat belə görünə bilər. 136 00:06:40,919 --> 00:06:43,500 Əslində, hətta bundan daha da böyük ola bilər. 137 00:06:43,500 --> 00:06:44,760 Gəlin bunu çəkək. 138 00:06:44,760 --> 00:06:47,570 10 milyon ildən sonra kainat 139 00:06:47,570 --> 00:06:49,510 bir qədər genişlənə bilər. 140 00:06:49,510 --> 00:06:53,470 Yəni bu 10 milyon il sonrasıdır. 141 00:06:53,470 --> 00:06:58,200 Hələ kosmoloji zaman miqyasında, demək olar ki, 142 00:06:58,200 --> 00:07:00,370 kainat körpəlik dövründədir, 143 00:07:00,370 --> 00:07:02,360 çünki biz 13,7 milyard ildən danışırıq. 144 00:07:02,360 --> 00:07:04,310 Deyək ki, bu 10 milyon ildir. 145 00:07:04,310 --> 00:07:07,510 10 milyon il keçir. 146 00:07:07,510 --> 00:07:09,100 Kainat genişləndi. 147 00:07:09,100 --> 00:07:11,550 Bu gün üzərində dayandığımız bu koordinat 148 00:07:11,550 --> 00:07:15,350 indi tam olaraq buradadır. 149 00:07:15,350 --> 00:07:19,350 Fotonun ilk olaraq yayıldığı 150 00:07:19,350 --> 00:07:24,302 koordinat indi burada olacaq. 151 00:07:24,302 --> 00:07:26,760 Və həmin foton 10 milyon işıq ilindən sonra 152 00:07:26,760 --> 00:07:28,100 oraya çatacağını deyilir. 153 00:07:28,100 --> 00:07:29,910 Və mən bunu sadəcə təxmin edirəm. 154 00:07:29,910 --> 00:07:32,000 Mən bunu çox fərqli bir şəkildə edirəm. 155 00:07:32,000 --> 00:07:34,150 Ancaq bununla yanaşı mən həqiqətən sizə buna dair bir fikir vermək istəyirəm. 156 00:07:34,150 --> 00:07:36,640 Beləliklə, fotonun təxminən 10 milyon işıq ilində 157 00:07:36,640 --> 00:07:38,340 əldə etdiyi koordinat buradadır. 158 00:07:38,340 --> 00:07:39,760 Bütün kainat genişləndi. 159 00:07:39,760 --> 00:07:42,860 Bütün koordinatlar bir-birindən uzaqlaşıb. 160 00:07:42,860 --> 00:07:44,180 İndi burada nə baş verdi? 161 00:07:44,180 --> 00:07:45,420 Kainat genişləndi. 162 00:07:45,420 --> 00:07:49,240 İndi 30 milyon işıq ili olan bu məsafədədir 163 00:07:49,240 --> 00:07:52,000 və mən burada sadəcə təxmini rəqəmlər haqqında danışıram. 164 00:07:52,000 --> 00:07:53,640 Buradakı dəqiq rəqəmləri bilmirəm. 165 00:07:53,640 --> 00:07:56,380 Bu, həqiqətən də sizə niyə bu cür olduğuna dair 166 00:07:56,380 --> 00:08:01,130 bir fikir vermək üçündür və sizə 167 00:08:01,130 --> 00:08:03,100 baş verənlərə aid bir intuisiya verirəm. 168 00:08:03,100 --> 00:08:08,180 Bu məsafə artıq 30 milyon işıq ilində deyil. 169 00:08:08,180 --> 00:08:10,940 Bəlkə də bu rəqəm artıq 100 milyon ilindədir. 170 00:08:10,940 --> 00:08:16,167 Yəni bunlar artıq indi bir-birindən 100 milyon işıq ili uzaqlıqdadır. 171 00:08:16,167 --> 00:08:17,250 Kainat genişlənir. 172 00:08:17,250 --> 00:08:20,909 Bu koordinatlar və kosmos əslində genişlənir. 173 00:08:20,909 --> 00:08:22,390 Bunun bir növ trambolin və ya bir şarın səthi olaraq da 174 00:08:22,390 --> 00:08:23,866 təsəvvür edə bilərsiniz. 175 00:08:23,866 --> 00:08:25,490 Getdikcə daha da incəlir. 176 00:08:25,490 --> 00:08:27,640 Beləliklə, işığın 10 milyon ildən sonra 177 00:08:27,640 --> 00:08:29,940 gəldiyi bu koordinatdır, 178 00:08:29,940 --> 00:08:32,179 10 milyon ildir səyahət edir 179 00:08:32,179 --> 00:08:34,654 lakin daha böyük bir məsafəyə getmişdir. 180 00:08:37,539 --> 00:08:40,440 İndi bu məsafə təxminən 30 milyon 181 00:08:40,440 --> 00:08:42,510 işıq ili səviyyəsində ola bilər. 182 00:08:42,510 --> 00:08:44,710 Və buradakı hesablama dəqiq deyil. 183 00:08:44,710 --> 00:08:47,620 Mən bunu müəyyən etmək üçün hesablama aparmamışam. 184 00:08:47,620 --> 00:08:50,360 Beləliklə, 30 milyon işıq ili keçdi. 185 00:08:50,360 --> 00:08:53,900 Və əslində mən bunu eyni nisbətdə etməməliyəm. 186 00:08:53,900 --> 00:08:56,592 Çünki onun getdiyi məsafə 187 00:08:56,592 --> 00:08:58,050 və getməli olduğu məsafə, 188 00:08:58,050 --> 00:09:00,894 uzanma səbəbiylə tamamilə xətti bir şəkildə olmayacaq. 189 00:09:00,894 --> 00:09:04,110 Ən azından beynimdə bu barədə düşünəndə bu belə olmamalı idi 190 00:09:04,110 --> 00:09:05,290 deyə fikirləşirəm. 191 00:09:05,290 --> 00:09:08,050 Amma bununla bağlı sərt bir açıqlama verəcəm. 192 00:09:08,050 --> 00:09:10,500 Amma onun tərsinə çevirdiyi məsafə, 193 00:09:10,500 --> 00:09:15,790 bəlkə də bu məsafə indi 20 milyon işıq iliindədir 194 00:09:15,790 --> 00:09:17,590 çünki artıq oraya çatmışdır. 195 00:09:17,590 --> 00:09:20,960 Hər dəfə müəyyən qədər məsafə qət etdikdə 196 00:09:20,960 --> 00:09:23,020 keçdiyi boşluq artıq uzanır. 197 00:09:23,020 --> 00:09:27,660 Yəni 10 milyon il səyahət etsə də, 198 00:09:27,660 --> 00:09:29,640 keçdiyi məsafə artıq 199 00:09:29,640 --> 00:09:31,360 10 milyon işıq ilində deyil. 200 00:09:31,360 --> 00:09:34,130 Artıq 20 milyon işıq ilinə qədər uzanır. 201 00:09:34,130 --> 00:09:35,890 Onun keçməsi üçün qalan məsafə isə 202 00:09:35,890 --> 00:09:38,570 yalnız 20 milyon işıq ilində deyil. 203 00:09:38,570 --> 00:09:41,420 Artıq 80 milyon işıq ilində ola bilər. 204 00:09:41,420 --> 00:09:44,410 Hazırda artıq o 80 milyon işıq ilindədir. 205 00:09:44,410 --> 00:09:47,060 Və bu foton tədricən məyus ola bilər. 206 00:09:47,060 --> 00:09:48,880 Buna optimist baxmağın bir yolu var. 207 00:09:48,880 --> 00:09:50,670 Sanki mən 20 milyon işıq ilini sadəcə 208 00:09:50,670 --> 00:09:53,387 10 milyon işıq ilində əhatə edə bildim. 209 00:09:53,387 --> 00:09:56,680 Görünən odur ki, işıq sürətindən daha sürətli hərəkət edirəm. 210 00:09:56,680 --> 00:09:58,270 Reallıq isə budur ki, 211 00:09:58,270 --> 00:10:00,930 bu kosmos koordinatlarının yayılmasına görə deyil. 212 00:10:00,930 --> 00:10:02,750 Bunlar getdikcə daha da incəlir. 213 00:10:02,750 --> 00:10:05,376 Beləliklə, foton yalnız işıq sürəti ilə hərəkət edir. 214 00:10:05,376 --> 00:10:07,170 Lakin onun 10 milyon il ərzində 215 00:10:07,170 --> 00:10:10,090 qət etdiyi məsafə 216 00:10:10,090 --> 00:10:11,840 10 milyon işıq ilindən daha çoxdur. 217 00:10:11,840 --> 00:10:13,430 Bu 20 milyon işıq ilidir. 218 00:10:13,430 --> 00:10:15,480 Siz kosmoloji miqyasda xüsusən də 219 00:10:15,480 --> 00:10:19,090 məsafə koordinatları 220 00:10:19,090 --> 00:10:23,100 bir-birindən uzaqlaşdığı zaman 221 00:10:23,100 --> 00:10:24,690 sürəti vaxta vura bilməzsiniz. 222 00:10:24,690 --> 00:10:27,430 Ancaq fikrimcə siz bunun hansı istiqamətə 223 00:10:27,430 --> 00:10:30,150 getdiyini görürsünüz və ya bəlkə də görə bilərsiniz. 224 00:10:30,150 --> 00:10:33,150 Gəlin bunu yazaq. 225 00:10:33,150 --> 00:10:35,430 Bu, 80 milyon işıq ilidir, 226 00:10:35,430 --> 00:10:40,190 bəlkədə 40 milyon işıq ilində mən bura çatacağam. 227 00:10:40,190 --> 00:10:44,680 Ancaq reallıq bundan ibarətdir ki, növbəti 40 milyon işıq ilində üzr istəyirəm, 228 00:10:44,680 --> 00:10:47,440 40 milyon ildən sonra mən bura çata bilərəm, 229 00:10:47,440 --> 00:10:49,650 çünki bu, 80 milyon işıq ilidir. 230 00:10:49,650 --> 00:10:52,420 Amma reallıqda isə 231 00:10:52,420 --> 00:10:56,030 40 milyon ildən sonra birdən-birə kainat 232 00:10:56,030 --> 00:10:59,750 daha da genişləndi. 233 00:10:59,750 --> 00:11:01,710 Əlbbətdə mən bütün qabarcığı çəkməyəcəm. 234 00:11:01,710 --> 00:11:04,680 Amma fotonun yayıldığı yer 235 00:11:04,680 --> 00:11:07,630 bura ola bilər. 236 00:11:07,630 --> 00:11:11,850 Artıq bizim hazırkı mövqeyimiz buradadır. 237 00:11:11,850 --> 00:11:18,490 10 milyon ildən sonra işığın gəlib çatdığı yer indi buradadır. 238 00:11:18,490 --> 00:11:24,610 Və indi 40 milyon ildən sonra işığın olduğu yer 239 00:11:24,610 --> 00:11:27,500 elə bəlkə də buradadır. 240 00:11:27,500 --> 00:11:29,520 Beləliklə, bu iki nöqtə arasındakı məsafə, 241 00:11:29,520 --> 00:11:32,240 biz başladığımız zaman 242 00:11:32,240 --> 00:11:33,590 10 milyon işıq ili idi. 243 00:11:33,590 --> 00:11:36,380 Sonra isə bu rəqəm 20 milyon işıq ili oldu. 244 00:11:36,380 --> 00:11:39,100 Bəlkə də bunu dəqiq bilmirəm, 245 00:11:39,100 --> 00:11:41,140 bu bir milyard işıq ilidir. 246 00:11:41,140 --> 00:11:43,240 Bəlkə də artıq bir milyard işıq ilindədir. 247 00:11:43,240 --> 00:11:45,512 Və bəlkə də buradakı məsafə və ya mən sadəcə 248 00:11:45,512 --> 00:11:47,630 bu rəqəmləri özümdən uydururam. 249 00:11:47,630 --> 00:11:49,450 Yəqin ki, bu nöqtə üçün çox böyükdü, 250 00:11:49,450 --> 00:11:52,010 bəlkə də bu, artıq 100 milyon işıq ilidir. 251 00:11:52,010 --> 00:11:55,390 Bu indi 100 milyon işıq ilidir. 252 00:11:55,390 --> 00:11:59,050 Bəlkə də bu məsafə 500 milyon işıq ilində ola bilər, 253 00:11:59,050 --> 00:12:01,730 dəqiq bilmirəm. 254 00:12:01,730 --> 00:12:04,540 Və bəlkə də indi iki nöqtə arasındakı ümumi məsafə 255 00:12:04,540 --> 00:12:05,950 bir milyard işıq ilindədir. 256 00:12:05,950 --> 00:12:08,730 Gördüyünüz kimi, foton getdikcə daha da məyus ola bilər. 257 00:12:08,730 --> 00:12:11,950 Tədricən daha çox məsafə qət edir və geriyə baxaraq deyir ki, 258 00:12:11,950 --> 00:12:13,590 cəmi 50 milyon il ərzində mən 259 00:12:13,590 --> 00:12:16,020 600 milyon işıq ilini qət edə bilmişəm. 260 00:12:16,020 --> 00:12:17,330 Bu olduqca yaxşıdır. 261 00:12:17,330 --> 00:12:19,171 Ancaq o məyus oldu, çünki sadəcə 262 00:12:19,171 --> 00:12:22,510 30 milyon işıq ilində olan bir məsafəni qət etməli 263 00:12:22,510 --> 00:12:23,800 olduğunu düşünmüşdü. 264 00:12:23,800 --> 00:12:25,070 Bu uzanmağa davam edir, 265 00:12:25,070 --> 00:12:26,560 çünki kosmosun özü də uzanır. 266 00:12:26,560 --> 00:12:32,190 Reallıq isə budur ki, 267 00:12:32,190 --> 00:12:36,050 biz yalnız orijinal fikrə doğru gedirik, 268 00:12:36,050 --> 00:12:39,450 yəni bizə daha yeni çatan bu foton uzun müddətdir səyahət edir, 269 00:12:39,450 --> 00:12:42,800 biz onun 13,4 milyard ildir ki, səyahət etdiyini söyləyə bilərik. 270 00:12:42,800 --> 00:12:44,430 Yəni bizə indi gəlib çatır. 271 00:12:44,430 --> 00:12:47,150 Elə isə bu nöqtədən başlayaraq 13,4 milyard ili 272 00:12:47,150 --> 00:12:49,620 sürətli bir şəkildə irəli çəkərək günümüzə gələk. 273 00:12:49,620 --> 00:12:54,842 Əgər mən bütün görünə bilən kainatı bura çəksəm, 274 00:12:54,842 --> 00:12:56,300 bu nöqtə burada olacaq, 275 00:12:56,300 --> 00:13:00,340 yayıldığı yer isə elə buradadır. 276 00:13:00,340 --> 00:13:04,890 Biz elə burada dayanmışıq. 277 00:13:04,890 --> 00:13:06,640 Və gəlin bir şeyi aydınlaşdıraq. 278 00:13:06,640 --> 00:13:09,430 Əgər bütün müşahidə oluna bilən kainatı çəkərsəm, 279 00:13:09,430 --> 00:13:12,052 əslində mərkəz də bizim olduğumuz yerdə olmalıdır. 280 00:13:12,052 --> 00:13:13,410 Çünki bərabər məsafəni müşahidə edə bilirik. 281 00:13:13,410 --> 00:13:16,290 Əgər işlər həqiqətən də qəribə deyilsə, 282 00:13:16,290 --> 00:13:17,430 biz istənilən istiqamətdə bərabər məsafəni müşahidə edə bilərik. 283 00:13:17,430 --> 00:13:19,210 Bəlkə də ozümüzü mərkəzə qoymalıyıq. 284 00:13:19,210 --> 00:13:21,650 Əgər bu, bütün müşahidə edilə bilən kainatdırsa 285 00:13:21,650 --> 00:13:26,180 və foton 13,4 milyard il əvvəl buradan yayılıbsa, 286 00:13:26,180 --> 00:13:29,800 yəni ilk Böyük Partlayışdan 300,000 il sonra 287 00:13:29,800 --> 00:13:35,620 və bu, bizə yenicə çatırsa, 288 00:13:35,620 --> 00:13:41,150 o zaman fotonun 13,7 milyard ildir ki, 289 00:13:41,150 --> 00:13:47,050 səyahət etdiyi doğru bir fikridir. 290 00:13:47,050 --> 00:13:50,900 Amma burada qəribə olan şey, 291 00:13:50,900 --> 00:13:53,970 bir birimizdən uzaqlaşmağımız səbəbi ilə bu obyekt 292 00:13:53,970 --> 00:13:56,180 hazırda ən yaxşı hesablamalarımıza görə, 293 00:13:56,180 --> 00:14:06,420 bizdən təxminən 46 milyard işıq ili uzaqlıqda olacaq. 294 00:14:08,785 --> 00:14:11,930 Və mən bunu dəqiq bir şəkildə aydınlaşdırmaq istəyirəm. 295 00:14:11,930 --> 00:14:15,010 Bu obyekt indi bizdən 46 milyard işıq ili uzaqlıqdadır. 296 00:14:15,010 --> 00:14:18,280 Onu müşahidə etmək üçün sadəcə işıqdan istifadə etdiyimiz zaman 297 00:14:18,280 --> 00:14:21,210 təbii ki biz bunu işıq illərinə əsaslanaraq edirik, 298 00:14:21,210 --> 00:14:22,601 o zaman belə görünür ki, bu işıq bizə gəlib çatmaq üçün 13,7 milyard il yol qət edib. 299 00:14:22,601 --> 00:14:23,201 Məsafə haqqında düşünmək üçün yeganə üsulumuz 300 00:14:23,201 --> 00:14:24,480 işıqla olan yoldur. 301 00:14:24,480 --> 00:14:27,740 Beləliklə, bəlkə də bu 13,4 və ya hər hansısa bir rəqəmdir 302 00:14:27,740 --> 00:14:31,930 ancaq mən 13,4 milyard işıq ili uzaqlıqda onluğu dəyişməyə davam edirəm. 303 00:14:31,930 --> 00:14:36,600 Amma reallıq budur ki, bu gün işıq ilini ölçən xətkeşmiz olsaydı 304 00:14:36,600 --> 00:14:38,570 onu ölçmək çətin olardı 305 00:14:38,570 --> 00:14:40,408 çünkü buradakı bu boşluq o qədər uzandı ki, artıq o 46 milyard işıq ilindədir. 306 00:14:40,408 --> 00:14:43,160 Kosmik mikrodalğalı fon radiasiyası haqqında danışarkən 307 00:14:43,160 --> 00:14:45,100 sizə bir ipucu vermək istəyirəm, 308 00:14:45,100 --> 00:14:47,959 kosmosdakı bu nöqtənin necə görünəcəyi 309 00:14:47,959 --> 00:14:49,720 və bu nöqtənin əslində 46 milyard işıq ili uzaqlıqda olduğu halda 310 00:14:49,720 --> 00:14:52,010 fotonun bizə çatması necə oldu ki, 311 00:14:52,010 --> 00:14:54,540 cəmi 13,7 milyard il çəkdi? 312 00:14:54,540 --> 00:14:56,120 Bu nəyə bənzəyəcək? 313 00:14:56,120 --> 00:14:59,610 Bənzəyəcək dediyimiz zaman 314 00:14:59,610 --> 00:15:02,340 bu hazırda bizə çatan fotonlara əsaslanır. 315 00:15:02,340 --> 00:15:05,350 Həmin fotonlar 13,4 milyard il əvvəl ayrılmışdır. 316 00:15:05,350 --> 00:15:07,620 Beləki, bu fotonlar ibtidai quruluşdan, 317 00:15:07,620 --> 00:15:10,040 bu ağ-qaynar hidrogen plazmasından 318 00:15:10,040 --> 00:15:16,460 yayılan fotonlardır. 319 00:15:16,460 --> 00:15:19,240 Beləliklə, görəcəyimiz şey bu ağ-isti dumandır. 320 00:15:19,240 --> 00:15:26,930 Yəni biz bu cür ağ-isti plazmanı 321 00:15:26,930 --> 00:15:29,150 düzgün sabit atomlara diferensiallaşmamış, 322 00:15:29,150 --> 00:15:32,550 daha az ulduz və qalaktika 323 00:15:32,550 --> 00:15:33,710 görə biləcəyik. 324 00:15:33,710 --> 00:15:36,220 Biz bu ağ-qaynar plazmanı görəcəyik. 325 00:15:36,220 --> 00:15:38,640 Bu günün reallığı odur ki, 326 00:15:38,640 --> 00:15:41,760 kosmosda bundan 46 milyard il sonra olan nöqtə, 327 00:15:41,760 --> 00:15:45,160 yəqin ki, sabit atomlara, 328 00:15:45,160 --> 00:15:46,650 ulduzlara, planetlərə və qalaktikalara ayrılır. 329 00:15:46,650 --> 00:15:49,020 Düzünü desəm, həmin şəxs, əgər hazırda orada 330 00:15:49,020 --> 00:15:52,140 bir sivilizasiya varsa və onlar da orada dayanıblarsa, 331 00:15:52,140 --> 00:15:53,020 koordinatımızdan və kosmosdakı nöqtəmizdən 332 00:15:53,020 --> 00:15:54,610 yayılan fotonları 333 00:15:54,610 --> 00:15:56,530 müşahidə edirlərsə, 334 00:15:56,530 --> 00:15:59,570 onlar bizim indiki vəziyyətimizi görə bilməyəcəklər. 335 00:15:59,570 --> 00:16:02,920 Onlar bizim 13,4 milyard il əvvəlki vəziyyətimizi görəcəklər. 336 00:16:02,920 --> 00:16:05,140 Kosmos bölgəmizin sadəcə 337 00:16:05,140 --> 00:16:07,310 ağ-isti plazma olduğu zamanı 338 00:16:07,310 --> 00:16:09,164 çox sadə bir halını görəcəklər. 339 00:16:09,164 --> 00:16:12,100 Və bu barədə növbəti videoda daha çox danışacağıq. 340 00:16:12,100 --> 00:16:14,230 Ancaq bu barədə düşünməyinizi istəyirəm. 341 00:16:14,230 --> 00:16:15,640 O zamandan gələn, yəni 13,4 milyard ildir 342 00:16:15,640 --> 00:16:17,670 hər hansı bir istiqamətdən hərəkət edən 343 00:16:17,670 --> 00:16:21,170 hansısa bir foton ibtidai vəziyyətində bizə gəlib çatacaq 344 00:16:21,170 --> 00:16:23,720 və ya o kainatın ilk vəziyyətində hansı ki, 345 00:16:23,720 --> 00:16:27,390 sadəcə ağ-qaynar plazma 346 00:16:27,390 --> 00:16:29,580 və diferensiallaşmamış kütlə 347 00:16:29,580 --> 00:16:32,195 olduğu zaman yayılacaqdır. 348 00:16:32,195 --> 00:16:33,570 Və ümid edirəm ki, bu sizə 349 00:16:33,570 --> 00:16:36,480 kosmik mikrodalğalı fon radiasiyasının 350 00:16:36,480 --> 00:16:38,920 haradan gəldiyinə dair bir fikir vermiş olacaq.