[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:05.64,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie, najlepszym wyliczeniem tego kiedy nastąpił Wielki Wybuch -
Dialogue: 0,0:00:05.64,0:00:08.66,Default,,0000,0000,0000,,nie lubię zbytnio tego określenia, ponieważ nasuwa na myśl
Dialogue: 0,0:00:08.66,0:00:12.56,Default,,0000,0000,0000,,jakąś eksplozję, a chodzi tak naprawdę o rozszerzanie się przestrzeni -
Dialogue: 0,0:00:12.56,0:00:16.07,Default,,0000,0000,0000,,kiedy przestrzeń zaczęła się rozszerzać od początkowej osobliwości,
Dialogue: 0,0:00:16.07,0:00:18.92,Default,,0000,0000,0000,,nasze najlepsze wyliczenie odnośnie tego kiedy nastąpiło to wydarzenie
Dialogue: 0,0:00:18.92,0:00:25.27,Default,,0000,0000,0000,,wynosi około 13.7 miliardów lat i pomimo tego, ze jesteśmy przyzwyczajeni
Dialogue: 0,0:00:25.27,0:00:28.58,Default,,0000,0000,0000,,do liczb liczonych w miliardach, szczególnie gdy mówimy o
Dialogue: 0,0:00:28.58,0:00:31.87,Default,,0000,0000,0000,,dużych sumach pieniędzy i czegokolwiek innego, jest to niewyobrażalnie wielka ilość czasu.
Dialogue: 0,0:00:31.87,0:00:34.58,Default,,0000,0000,0000,,Pozornie wydaje się czymś łatwym w zrozumieniu, ale tak naprawdę
Dialogue: 0,0:00:34.58,0:00:37.84,Default,,0000,0000,0000,,nie jest. W przyszłych filmach, spróbuję
Dialogue: 0,0:00:37.84,0:00:39.93,Default,,0000,0000,0000,,opowiedzieć o różnych skalach czasu, byś mógł naprawdę docenić
Dialogue: 0,0:00:42.93,0:00:47.27,Default,,0000,0000,0000,,to, że nie jesteśmy w stanie objąć jak wiele czasu stanowi 13.7 miliarda lat.
Dialogue: 0,0:00:47.27,0:00:50.60,Default,,0000,0000,0000,,Chcę również podkreślić, że podałem
Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:53.52,Default,,0000,0000,0000,,najlepsze obecnie dostępne wyliczenie. W trakcie mojego
Dialogue: 0,0:00:53.52,0:00:56.40,Default,,0000,0000,0000,,życia, gdy wiedziałem już o Wielkim Wybuchu
Dialogue: 0,0:00:56.40,0:00:58.60,Default,,0000,0000,0000,,i gdy interesowało mnie jakie jest najlepsze dostępne wyliczenie,
Dialogue: 0,0:00:58.60,0:01:00.44,Default,,0000,0000,0000,,ta liczba nieco się zmieniała, podejrzewam
Dialogue: 0,0:01:00.44,0:01:03.18,Default,,0000,0000,0000,,że w przyszłości, może stać się nieco dokładniejsza
Dialogue: 0,0:01:03.18,0:01:05.27,Default,,0000,0000,0000,,lub może się trochę jeszcze poprzesuwać.
Dialogue: 0,0:01:05.27,0:01:07.78,Default,,0000,0000,0000,,Ale to jest nasze najlepsze przypuszczenie. Mając to za sobą
Dialogue: 0,0:01:07.78,0:01:10.27,Default,,0000,0000,0000,,chciałbym pomyśleć o tym, co mówi nam ta liczba o rozmiarze
Dialogue: 0,0:01:10.27,0:01:13.37,Default,,0000,0000,0000,,widzialnego Wszechświata.
Dialogue: 0,0:01:15.64,0:01:23.55,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli więc ekspansja rozpoczęła się 13.7 miliardów lat temu...
Dialogue: 0,0:01:23.55,0:01:28.33,Default,,0000,0000,0000,,i z tego co wiemy, nasz trójwymiarowy Wszechświat
Dialogue: 0,0:01:28.33,0:01:29.93,Default,,0000,0000,0000,,znajdował się w jednym punkcie,
Dialogue: 0,0:01:29.93,0:01:33.92,Default,,0000,0000,0000,,najwięcej czasu ile mogłaby zająć podróż dowolnemu fotonowi,
Dialogue: 0,0:01:33.92,0:01:35.27,Default,,0000,0000,0000,,który właśnie do nas dociera...
Dialogue: 0,0:01:35.27,0:01:37.59,Default,,0000,0000,0000,,(narysujemy tutaj oko...)
Dialogue: 0,0:01:37.59,0:01:39.92,Default,,0000,0000,0000,,(powiedzmy, że tutaj znajduje się moje oko)
Dialogue: 0,0:01:39.92,0:01:42.52,Default,,0000,0000,0000,,(dorysujemy rzęsy, o tak)
Dialogue: 0,0:01:42.52,0:01:44.28,Default,,0000,0000,0000,,najwięcej ile mógł - tak więc, mamy jakiś foton światła,
Dialogue: 0,0:01:44.28,0:01:47.95,Default,,0000,0000,0000,,który właśnie wpada do mojego oka, albo
Dialogue: 0,0:01:47.95,0:01:50.40,Default,,0000,0000,0000,,właśnie wpada przez soczewkę teleskopu -
Dialogue: 0,0:01:50.40,0:01:53.72,Default,,0000,0000,0000,,najdłużej ile mogła trwać jego podróż
Dialogue: 0,0:01:53.72,0:01:55.90,Default,,0000,0000,0000,,to 13.7 miliardów lat.
Dialogue: 0,0:02:06.50,0:02:09.50,Default,,0000,0000,0000,,Gdy więc patrzyliśmy na to przedstawienie
Dialogue: 0,0:02:09.50,0:02:11.27,Default,,0000,0000,0000,,(pojawiło się jak sądzę 2 lub 3 filmy temu)
Dialogue: 0,0:02:11.27,0:02:12.84,Default,,0000,0000,0000,,widzialnego wszechświata
Dialogue: 0,0:02:12.84,0:02:15.12,Default,,0000,0000,0000,,które narysowałem - był to okrąg.
Dialogue: 0,0:02:15.12,0:02:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Był to ten okrąg.
Dialogue: 0,0:02:17.76,0:02:21.11,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy obserwujemy światło pochodzące z tych
Dialogue: 0,0:02:21.11,0:02:23.77,Default,,0000,0000,0000,,odległych obiektów, to dociera ono do nas tutaj,
Dialogue: 0,0:02:23.77,0:02:26.20,Default,,0000,0000,0000,,tutaj znajdujemy się my. Tutaj na tym przedstawieniu
Dialogue: 0,0:02:26.20,0:02:28.86,Default,,0000,0000,0000,,jest miejsce, gdzie znajdował się ten odległy obiekt,
Dialogue: 0,0:02:28.86,0:02:32.53,Default,,0000,0000,0000,,ale światło pochodzące z tego odległego obiektu dopiero teraz do nas dociera.
Dialogue: 0,0:02:32.53,0:02:38.66,Default,,0000,0000,0000,,Zajęło mu 13.7 miliardów lat by do nas dotrzeć.
Dialogue: 0,0:02:42.66,0:02:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Teraz uwaga, staram się ostrożnie dobierać słowa,
Dialogue: 0,0:02:45.49,0:02:47.53,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ mówimy teraz o ogromnych dystansach
Dialogue: 0,0:02:47.53,0:02:51.53,Default,,0000,0000,0000,,i gigantycznych skalach czasu... w trakcie których
Dialogue: 0,0:02:51.53,0:02:55.38,Default,,0000,0000,0000,,przestrzeń sama w sobie się rozszerza. Zauważymy wkrótce,
Dialogue: 0,0:02:55.38,0:03:00.69,Default,,0000,0000,0000,,że nie można powiedzieć, że ten tutaj obiekt -
Dialogue: 0,0:03:00.69,0:03:02.74,Default,,0000,0000,0000,,niekoniecznie musi być...
Dialogue: 0,0:03:02.76,0:03:03.91,Default,,0000,0000,0000,,to jest NIE
Dialogue: 0,0:03:03.97,0:03:04.74,Default,,0000,0000,0000,,(Napiszę to wielkimi literami.)
Dialogue: 0,0:03:04.74,0:03:13.54,Default,,0000,0000,0000,,Ten obiekt NIE znajduje się 13.7 miliardów lat świetlnych od nas!
Dialogue: 0,0:03:13.54,0:03:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli zajmowalibyśmy się mniejszymi skalami czasu
Dialogue: 0,0:03:16.12,0:03:18.04,Default,,0000,0000,0000,,czy też mniejszymi odległościami
Dialogue: 0,0:03:18.04,0:03:19.89,Default,,0000,0000,0000,,to można by tak w przybliżeniu powiedzieć.
Dialogue: 0,0:03:19.89,0:03:21.87,Default,,0000,0000,0000,,Rozszerzanie Wszechświata samo w sobie
Dialogue: 0,0:03:21.87,0:03:24.28,Default,,0000,0000,0000,,nie uczyniłoby tak wielkiej różnicy.
Dialogue: 0,0:03:24.28,0:03:26.85,Default,,0000,0000,0000,,Spróbuję rozjaśnić to jeszcze bardziej.
Dialogue: 0,0:03:26.85,0:03:28.71,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi mi o obiekt znajdujący się w tym miejscu,
Dialogue: 0,0:03:28.71,0:03:31.87,Default,,0000,0000,0000,,możemy również mówić o współrzędnych tego miejsca w przestrzeni,
Dialogue: 0,0:03:31.87,0:03:34.13,Default,,0000,0000,0000,,I te współrzędne w ...i w zasadzie powinienem powiedzieć:
Dialogue: 0,0:03:34.13,0:03:35.72,Default,,0000,0000,0000,,"Współrzędne tego miejsca w czasoprzestrzeni."
Dialogue: 0,0:03:35.72,0:03:37.53,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ przyglądamy się mu w pewnym, konkretnym momencie.
Dialogue: 0,0:03:37.53,0:03:43.12,Default,,0000,0000,0000,,Ale to położenie NIE znajduje się 13.7 miliardów lat świetlnych
Dialogue: 0,0:03:43.12,0:03:44.70,Default,,0000,0000,0000,,od naszego położenia.
Dialogue: 0,0:03:44.70,0:03:46.46,Default,,0000,0000,0000,,Jest parę powodów dlaczego tak sądzimy.
Dialogue: 0,0:03:46.46,0:03:47.53,Default,,0000,0000,0000,,Po pierwsze, pomyśl.
Dialogue: 0,0:03:47.53,0:03:51.53,Default,,0000,0000,0000,,To światło zostało wyemitowane 13.7 miliardów lat temu.
Dialogue: 0,0:03:51.53,0:03:55.84,Default,,0000,0000,0000,,W momencie kiedy było wyemitowane, byliśmy znacznie bliżej tego położenia.
Dialogue: 0,0:03:55.84,0:03:57.84,Default,,0000,0000,0000,,Ta współrzędna była znacznie bliżej tej.
Dialogue: 0,0:03:57.84,0:03:59.19,Default,,0000,0000,0000,,To gdzie my znajdujemy się we Wszechświecie teraz
Dialogue: 0,0:03:59.19,0:04:01.37,Default,,0000,0000,0000,,było znacznie bliżej tego punktu we Wszechświecie.
Dialogue: 0,0:04:01.37,0:04:05.93,Default,,0000,0000,0000,,Kolejną rzeczą, które trzeba wziąć pod uwagę, w trakcie... narysuję to.
Dialogue: 0,0:04:05.93,0:04:12.02,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że... przeniesiemy się około 300 tysięcy lat
Dialogue: 0,0:04:12.02,0:04:16.87,Default,,0000,0000,0000,,po ekspansji tej początkowej osobliwości.
Dialogue: 0,0:04:16.87,0:04:19.87,Default,,0000,0000,0000,,Przesunęliśmy się właśnie 300 000 lat w historii
Dialogue: 0,0:04:19.87,0:04:22.18,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświata licząc od jego początku.
Dialogue: 0,0:04:22.18,0:04:28.21,Default,,0000,0000,0000,,Będzie to około 300 000 lat
Dialogue: 0,0:04:28.21,0:04:32.27,Default,,0000,0000,0000,,istnienia Wszechświata.
Dialogue: 0,0:04:32.27,0:04:34.32,Default,,0000,0000,0000,,I na tym etapie... cóż po pierwsze
Dialogue: 0,0:04:34.32,0:04:37.46,Default,,0000,0000,0000,,na tym etapie, rzeczy nie zaczęły się jeszcze różnicować
Dialogue: 0,0:04:37.46,0:04:39.03,Default,,0000,0000,0000,,w żaden konkretny sposób.
Dialogue: 0,0:04:39.03,0:04:41.25,Default,,0000,0000,0000,,Powiemy sobie o tym więcej, gdy będziemy mówić o
Dialogue: 0,0:04:41.25,0:04:43.68,Default,,0000,0000,0000,,kosmicznym promieniowaniu tła,
Dialogue: 0,0:04:43.68,0:04:45.02,Default,,0000,0000,0000,,na tym etapie Wszechświat
Dialogue: 0,0:04:45.02,0:04:48.07,Default,,0000,0000,0000,,był bardzo równomiernie wypełniony
Dialogue: 0,0:04:48.07,0:04:51.11,Default,,0000,0000,0000,,gorącą plazmą składającą się z wodoru.
Dialogue: 0,0:04:51.11,0:04:52.97,Default,,0000,0000,0000,,Powiemy sobie o tym więcej ... ta plazma emitowała
Dialogue: 0,0:04:52.97,0:04:54.78,Default,,0000,0000,0000,,promieniowanie mikrofalowe, o tym właśnie powiemy sobie więcej
Dialogue: 0,0:04:54.78,0:04:56.08,Default,,0000,0000,0000,,w przyszłym filmie.
Dialogue: 0,0:04:56.08,0:05:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Teraz wróćmy jednak do dwóch punktów we wczesnym Wszechświecie.
Dialogue: 0,0:05:00.40,0:05:03.47,Default,,0000,0000,0000,,W tym wczesnym Wszechświecie, załóżmy że mamy ten punkt
Dialogue: 0,0:05:03.47,0:05:04.81,Default,,0000,0000,0000,,i mamy też
Dialogue: 0,0:05:04.81,0:05:08.50,Default,,0000,0000,0000,,położenie w którym obecnie znajdujemy się my.
Dialogue: 0,0:05:10.20,0:05:12.77,Default,,0000,0000,0000,,Nie narysuję go w środku.
Dialogue: 0,0:05:12.77,0:05:14.75,Default,,0000,0000,0000,,Lepiej widać o co mi chodzi,
Dialogue: 0,0:05:14.75,0:05:15.94,Default,,0000,0000,0000,,gdy ten punkt nie leży w centrum.
Dialogue: 0,0:05:15.94,0:05:18.46,Default,,0000,0000,0000,,I powiedzmy, że w tym wczesnym etapie rozwoju Wszechświata
Dialogue: 0,0:05:18.46,0:05:21.31,Default,,0000,0000,0000,,gdyby udało Ci sie dorwać jakąś linijkę,
Dialogue: 0,0:05:21.31,0:05:22.80,Default,,0000,0000,0000,,która pozwoliłaby zmierzyć tą odległość.
Dialogue: 0,0:05:22.80,0:05:26.18,Default,,0000,0000,0000,,dystans wynosiłby powiedzmy,
Dialogue: 0,0:05:26.70,0:05:29.45,Default,,0000,0000,0000,,30 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:05:35.19,0:05:37.80,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy sobie, że z tego punktu
Dialogue: 0,0:05:37.80,0:05:40.80,Default,,0000,0000,0000,,purpurowy obiekt
Dialogue: 0,0:05:40.80,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,wysyła foton. Być może w zakresie częstotliwości
Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:45.88,Default,,0000,0000,0000,,promieniowania mikrofalowego, przekonamy się że właśnie
Dialogue: 0,0:05:45.88,0:05:48.46,Default,,0000,0000,0000,,w tym zakresie następowała emisja promieniowania.
Dialogue: 0,0:05:48.46,0:05:50.13,Default,,0000,0000,0000,,Niemniej jednak był to foton.
Dialogue: 0,0:05:50.13,0:05:51.100,Default,,0000,0000,0000,,I ten foton podróżuje z prędkością światła!
Dialogue: 0,0:05:51.100,0:05:53.06,Default,,0000,0000,0000,,Foton to JEST światło!
Dialogue: 0,0:05:53.06,0:05:54.54,Default,,0000,0000,0000,,Foton sobie myśli "Spoko.
Dialogue: 0,0:05:54.54,0:05:56.90,Default,,0000,0000,0000,,Mam tylko 30 milionów lat świetlnych do przebycia.
Dialogue: 0,0:05:56.90,0:05:58.35,Default,,0000,0000,0000,,Mogło być gorzej. Dotrę tam na luzie za jakieś
Dialogue: 0,0:05:58.35,0:06:00.25,Default,,0000,0000,0000,,30 milionów lat."
Dialogue: 0,0:06:00.25,0:06:02.58,Default,,0000,0000,0000,,Teraz... pominę parę rzeczy.
Dialogue: 0,0:06:02.58,0:06:04.66,Default,,0000,0000,0000,,Jest tu trochę skomplikowanej matematyki, a to co chcę zrobić
Dialogue: 0,0:06:04.66,0:06:06.44,Default,,0000,0000,0000,,to tak naprawdę dać Ci pewne pojęcie o tym,
Dialogue: 0,0:06:06.44,0:06:08.01,Default,,0000,0000,0000,,co tu się tak naprawdę dzieje.
Dialogue: 0,0:06:08.01,0:06:10.06,Default,,0000,0000,0000,,Wyobraźmy sobie, że ten foton mówi do siebie:
Dialogue: 0,0:06:10.06,0:06:13.07,Default,,0000,0000,0000,,"No to za jakieś 10 milionów lat powinienem być
Dialogue: 0,0:06:14.62,0:06:17.27,Default,,0000,0000,0000,,gdzieś w tym położeniu."
Dialogue: 0,0:06:17.90,0:06:20.64,Default,,0000,0000,0000,,"Powinienem pokonać jedną trzecią drogi."
Dialogue: 0,0:06:20.64,0:06:25.80,Default,,0000,0000,0000,,Co się jednak dzieje w trakcie tych 10 milionów lat?
Dialogue: 0,0:06:25.80,0:06:27.94,Default,,0000,0000,0000,,Cóż, w trakcie tych 10 milionów lat,
Dialogue: 0,0:06:27.94,0:06:30.12,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat się trochę rozszerzył.
Dialogue: 0,0:06:30.12,0:06:32.54,Default,,0000,0000,0000,,Mógł się być może nawet bardzo rozszerzyć.
Dialogue: 0,0:06:32.54,0:06:35.50,Default,,0000,0000,0000,,Narysuję rozszerzony Wszechświat.
Dialogue: 0,0:06:35.50,0:06:37.97,Default,,0000,0000,0000,,Po 10 milionach lat Wszechświat
Dialogue: 0,0:06:37.97,0:06:40.65,Default,,0000,0000,0000,,może wyglądać właśnie tak.
Dialogue: 0,0:06:41.05,0:06:43.07,Default,,0000,0000,0000,,(Naprawdę mógł być nawet większy od tego co narysowałem).
Dialogue: 0,0:06:43.07,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,(Narysuję go tak.)
Dialogue: 0,0:06:45.02,0:06:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Po dziesięciu milionach lat,
Dialogue: 0,0:06:47.13,0:06:49.47,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat mógł się całkiem nieźle rozszerzyć.
Dialogue: 0,0:06:49.47,0:06:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Teraz przesuwając się dziesięć milionów lat w przyszłość.
Dialogue: 0,0:06:53.70,0:06:56.84,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc z punktu widzenia kosmicznej skali czasu,
Dialogue: 0,0:06:56.84,0:07:00.10,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat wciąż jest w powijakach.
Dialogue: 0,0:07:00.10,0:07:02.55,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie liczy sobie 13.7 miliardów lat.
Dialogue: 0,0:07:02.55,0:07:06.88,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że minęło 10 milionów lat.
Dialogue: 0,0:07:07.64,0:07:09.36,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat się rozszerzył.
Dialogue: 0,0:07:09.36,0:07:12.06,Default,,0000,0000,0000,,To jest położenie, gdzie się w tym momencie znajdujemy,
Dialogue: 0,0:07:12.06,0:07:15.46,Default,,0000,0000,0000,,znajduje się teraz dopiero tutaj.
Dialogue: 0,0:07:15.46,0:07:18.77,Default,,0000,0000,0000,,Położenie z którego foton był
Dialogue: 0,0:07:18.77,0:07:21.42,Default,,0000,0000,0000,,początkowo wysłany będzie
Dialogue: 0,0:07:21.42,0:07:23.84,Default,,0000,0000,0000,,się znajdowało tutaj.
Dialogue: 0,0:07:23.84,0:07:25.60,Default,,0000,0000,0000,,Teraz foton mówi do siebie "No dobrze.
Dialogue: 0,0:07:25.60,0:07:27.48,Default,,0000,0000,0000,,"Po dziesięciu milionach lat świetlnych [sic] dotrę
Dialogue: 0,0:07:27.48,0:07:28.89,Default,,0000,0000,0000,,do tego miejsca."
Dialogue: 0,0:07:28.89,0:07:30.45,Default,,0000,0000,0000,,Trochę tutaj przybliżam, pomijam,
Dialogue: 0,0:07:30.45,0:07:32.60,Default,,0000,0000,0000,,i nie tłumaczę wielu rzeczy - chce tylko tak naprawdę wytłumaczyć tą jedną rzecz.
Dialogue: 0,0:07:32.60,0:07:35.60,Default,,0000,0000,0000,,To położenie, gdzie proton dostanie się
Dialogue: 0,0:07:35.60,0:07:37.21,Default,,0000,0000,0000,,po mniej więcej 10 milionach lat świetlnych drogi.
Dialogue: 0,0:07:37.21,0:07:38.92,Default,,0000,0000,0000,,Znajduje się tutaj.
Dialogue: 0,0:07:38.92,0:07:39.88,Default,,0000,0000,0000,,Cały Wszechświat się rozszerzył.
Dialogue: 0,0:07:39.88,0:07:42.70,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie położenia się od siebie oddaliły.
Dialogue: 0,0:07:42.70,0:07:44.13,Default,,0000,0000,0000,,Co się właśnie stało?
Dialogue: 0,0:07:44.13,0:07:45.46,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat się rozszerzył.
Dialogue: 0,0:07:45.46,0:07:47.72,Default,,0000,0000,0000,,Ten dystans wynosił 30 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:07:47.72,0:07:51.85,Default,,0000,0000,0000,,Teraz - wymyślam teraz jakieś przykładowe liczby -
Dialogue: 0,0:07:51.85,0:07:56.47,Default,,0000,0000,0000,,nie znam dokładnych liczb - te liczby są jedynie po to by dać
Dialogue: 0,0:07:56.47,0:08:01.95,Default,,0000,0000,0000,,Ci jakieś pojęcie o tym dlaczego... by dać jakąś intuicję
Dialogue: 0,0:08:01.95,0:08:03.77,Default,,0000,0000,0000,,odnośnie tego co tutaj naprawdę się dzieje -
Dialogue: 0,0:08:03.77,0:08:06.33,Default,,0000,0000,0000,,Ten dystans to nie jest już 30 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:08:06.33,0:08:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Może to być 100 milionów.
Dialogue: 0,0:08:10.40,0:08:15.48,Default,,0000,0000,0000,,To jest teraz powiedzmy 100 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:08:15.48,0:08:17.88,Default,,0000,0000,0000,,Wszechświat się rozszerza.
Dialogue: 0,0:08:17.88,0:08:21.08,Default,,0000,0000,0000,,Przestrzeń się rozciąga.
Dialogue: 0,0:08:21.08,0:08:22.95,Default,,0000,0000,0000,,Możesz sobie wyobrażać przestrzeń jako trampolinę
Dialogue: 0,0:08:22.95,0:08:25.20,Default,,0000,0000,0000,,lub powierzchnię balona - którą się rozciąga.
Dialogue: 0,0:08:25.20,0:08:28.17,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc to jest położenie, gdzie światło znajduje się
Dialogue: 0,0:08:28.17,0:08:29.24,Default,,0000,0000,0000,,Po dziesięciu milionach lat,
Dialogue: 0,0:08:29.24,0:08:31.42,Default,,0000,0000,0000,,podróżowało przez 10 milionów lat,
Dialogue: 0,0:08:31.42,0:08:33.87,Default,,0000,0000,0000,,ale przebyło znacznie większy dystans!
Dialogue: 0,0:08:33.87,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Przebyło - ten dystans może być
Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.71,Default,,0000,0000,0000,,rzędu być może nawet 30 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:08:42.71,0:08:44.10,Default,,0000,0000,0000,,Nie korzystałem tutaj z żadnych dokładnych wyliczeń.
Dialogue: 0,0:08:44.10,0:08:46.65,Default,,0000,0000,0000,,Ani nie użyłem matematyki by dowiedzieć się ile powinien dokładnie wynosić ten dystans.
Dialogue: 0,0:08:46.65,0:08:49.90,Default,,0000,0000,0000,,No ale załóżmy, że przebył 30 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:08:49.90,0:08:52.50,Default,,0000,0000,0000,,I w zasadzie nie powinienem nawet próbować
Dialogue: 0,0:08:52.50,0:08:55.24,Default,,0000,0000,0000,,zachowywać proporcji podczas rysowania dystansu który pokonał foton
Dialogue: 0,0:08:55.24,0:08:56.64,Default,,0000,0000,0000,,i dystansu, który ma jeszcze do pokonania
Dialogue: 0,0:08:56.64,0:08:58.33,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ rozciąganie się Wszechświata nie będzie się
Dialogue: 0,0:08:58.33,0:09:01.65,Default,,0000,0000,0000,,odbywało kompletnie liniowo. Przynajmniej gdy sam o tym myślę
Dialogue: 0,0:09:01.65,0:09:02.100,Default,,0000,0000,0000,,to nie powinno rozciągać się liniowo.
Dialogue: 0,0:09:02.100,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie będę się przy tym
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:05.80,Default,,0000,0000,0000,,upierał.
Dialogue: 0,0:09:05.80,0:09:08.07,Default,,0000,0000,0000,,Ale dystans, który przemierzył foton - być może
Dialogue: 0,0:09:08.07,0:09:13.31,Default,,0000,0000,0000,,ten dystans tutaj wynosi teraz 20 milionów lat świetlnych
Dialogue: 0,0:09:13.31,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,... ponieważ za każdym razem gdy pokona jakąś odległość,
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:21.80,Default,,0000,0000,0000,,ta przestrzeń, którą przemierzył jest rozciągana.
Dialogue: 0,0:09:21.80,0:09:27.19,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli więc nawet podróżował przez 10 milionów lat,
Dialogue: 0,0:09:27.19,0:09:30.00,Default,,0000,0000,0000,,przestrzeń którą pokonał to nie jest już tylko
Dialogue: 0,0:09:30.00,0:09:31.65,Default,,0000,0000,0000,,10 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:09:31.65,0:09:33.93,Default,,0000,0000,0000,,Może być rozciągnięta nawet do 20 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:09:33.93,0:09:36.07,Default,,0000,0000,0000,,A przestrzeń, która została my do przemierzenia
Dialogue: 0,0:09:36.07,0:09:38.34,Default,,0000,0000,0000,,to nie jest już tylko 20 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:09:38.34,0:09:40.99,Default,,0000,0000,0000,,Mogła się rozszerzyć nawet do 80 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:09:43.94,0:09:46.93,Default,,0000,0000,0000,,W tym momencie foton może się zwyczajnie wkurzyć.
Dialogue: 0,0:09:46.93,0:09:49.02,Default,,0000,0000,0000,,Gdyby popatrzył na to z pozytywnej strony, mógłby pomyśleć
Dialogue: 0,0:09:49.02,0:09:52.18,Default,,0000,0000,0000,,"Ale zasuwam! Dałem radę pokonać 20 milionów lat świetlnych
Dialogue: 0,0:09:52.18,0:09:53.90,Default,,0000,0000,0000,,w ciągu 10 milionów lat!"
Dialogue: 0,0:09:53.90,0:09:56.00,Default,,0000,0000,0000,,"Wygląda to jakbym zasuwał szybciej niż prędkość światła!"
Dialogue: 0,0:09:56.00,0:09:58.87,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości tak nie jest, ponieważ współrzędne przestrzeni same w sobie
Dialogue: 0,0:09:58.87,0:10:00.68,Default,,0000,0000,0000,,się rozszerzają.
Dialogue: 0,0:10:00.68,0:10:03.23,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc foton porusza się
Dialogue: 0,0:10:03.23,0:10:05.92,Default,,0000,0000,0000,,z prędkością światła. Ale dystans, który tak naprawdę
Dialogue: 0,0:10:05.92,0:10:08.27,Default,,0000,0000,0000,,pokonał w ciągu 10 milionów lat to więcej niż
Dialogue: 0,0:10:08.27,0:10:10.85,Default,,0000,0000,0000,,10 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:10:10.85,0:10:12.52,Default,,0000,0000,0000,,Może to być 20 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:10:12.52,0:10:15.68,Default,,0000,0000,0000,,Nie możesz więc pomnożyć prędkości światła przez czas i otrzymać dokładnej odległości
Dialogue: 0,0:10:15.68,0:10:17.16,Default,,0000,0000,0000,,gdy operujemy na tak wielkich, kosmologicznych skalach.
Dialogue: 0,0:10:17.16,0:10:19.67,Default,,0000,0000,0000,,Szczególnie gdy poszczególne położenia same w sobie
Dialogue: 0,0:10:19.67,0:10:23.52,Default,,0000,0000,0000,,oddalają się od siebie.
Dialogue: 0,0:10:23.52,0:10:28.33,Default,,0000,0000,0000,,Możecie się teraz domyślić co będzie się działo dalej
Dialogue: 0,0:10:28.33,0:10:30.86,Default,,0000,0000,0000,,Teraz foton sobie myśli "Dobra
Dialogue: 0,0:10:30.86,0:10:35.32,Default,,0000,0000,0000,,muszę pokonać jeszcze 40 milionów lat świetlnych [sic] drogi
Dialogue: 0,0:10:35.32,0:10:40.01,Default,,0000,0000,0000,,może wreszcie uda mi się tam dostać."
Dialogue: 0,0:10:40.01,0:10:42.98,Default,,0000,0000,0000,,Ale tak naprawdę w ciągu następnych 40 milionów lat
Dialogue: 0,0:10:42.98,0:10:48.09,Default,,0000,0000,0000,,uda mu się dostać tutaj.
Dialogue: 0,0:10:48.09,0:10:50.51,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ tutaj jest 80 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:10:50.51,0:10:54.27,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości, po 40 milionach lat,
Dialogue: 0,0:10:54.27,0:10:55.99,Default,,0000,0000,0000,,tak, więc kolejne 40 milionów lat mija...
Dialogue: 0,0:10:55.99,0:10:58.05,Default,,0000,0000,0000,,Teraz znowu Wszechświat się rozszerzył
Dialogue: 0,0:10:58.05,0:11:00.00,Default,,0000,0000,0000,,jeszcze bardziej!
Dialogue: 0,0:11:00.00,0:11:01.84,Default,,0000,0000,0000,,Oszczędzę sobie rysowania całego Wszechświata,
Dialogue: 0,0:11:01.84,0:11:04.28,Default,,0000,0000,0000,,ale miejsce skąd został wysłany foton
Dialogue: 0,0:11:04.28,0:11:06.58,Default,,0000,0000,0000,,mogło się znajdować tutaj,
Dialogue: 0,0:11:06.58,0:11:12.29,Default,,0000,0000,0000,,a nasza obecna pozycja tutaj.
Dialogue: 0,0:11:12.29,0:11:16.68,Default,,0000,0000,0000,,To gdzie światłu udało się zawędrować w ciągu 10 milionów lat
Dialogue: 0,0:11:16.68,0:11:18.46,Default,,0000,0000,0000,,to będzie gdzieś tutaj.
Dialogue: 0,0:11:18.46,0:11:23.43,Default,,0000,0000,0000,,Teraz światło może się znajdować 40 milionach lat
Dialogue: 0,0:11:23.43,0:11:26.13,Default,,0000,0000,0000,,gdzieś tutaj.
Dialogue: 0,0:11:26.13,0:11:31.46,Default,,0000,0000,0000,,Teraz, ta odległość pomiędzy tymi dwoma punktami
Dialogue: 0,0:11:31.46,0:11:33.85,Default,,0000,0000,0000,,gdy zaczynaliśmy wynosiła 10 milionów lat świetlnych,
Dialogue: 0,0:11:33.85,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,później zwiększyła się do 20 milionów lat świetlnych
Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:38.94,Default,,0000,0000,0000,,teraz może być rzędu - nie wiem...
Dialogue: 0,0:11:38.94,0:11:41.78,Default,,0000,0000,0000,,może to być nawet miliard lat świetlnych!
Dialogue: 0,0:11:41.78,0:11:45.40,Default,,0000,0000,0000,,I może ten dystans tutaj,
Dialogue: 0,0:11:45.40,0:11:47.35,Default,,0000,0000,0000,,i w dalszym ciągu wymyślam te liczby,
Dialogue: 0,0:11:47.35,0:11:49.72,Default,,0000,0000,0000,,jak teraz o tym myślę, to pewnie trochę przesadziłem z tą liczbą...
Dialogue: 0,0:11:49.72,0:11:52.87,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że jest to teraz 100 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:11:54.27,0:11:59.32,Default,,0000,0000,0000,,I teraz ten dystans może wynosić
Dialogue: 0,0:12:00.12,0:12:01.86,Default,,0000,0000,0000,,na przykład 500 milionów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:12:01.86,0:12:05.92,Default,,0000,0000,0000,,I może całkowity dystans pomiędzy dwoma punktami wynosi teraz miliard lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:12:05.92,0:12:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Jak widzicie foton nie ma lekkiego życia.
Dialogue: 0,0:12:08.73,0:12:10.90,Default,,0000,0000,0000,,W czasie gdy pokonuje coraz większą drogę, to patrząc wstecz
Dialogue: 0,0:12:10.90,0:12:15.93,Default,,0000,0000,0000,,mówi "Wow! Zaledwie 50 milionów lat, a mi udało się pokonać 600 milionów lat świetlnych!"
Dialogue: 0,0:12:15.93,0:12:17.07,Default,,0000,0000,0000,,"Niezły wynik."
Dialogue: 0,0:12:17.07,0:12:18.60,Default,,0000,0000,0000,,Ale może się z drugiej strony zdenerwować, ponieważ to co
Dialogue: 0,0:12:18.60,0:12:22.92,Default,,0000,0000,0000,,wydawało mu się 30 milionami lat świetlnych do pokonania
Dialogue: 0,0:12:22.92,0:12:24.89,Default,,0000,0000,0000,,ciągle się rozciąga.
Dialogue: 0,0:12:24.89,0:12:26.59,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ przestrzeń sama w sobie sie rozciąga.
Dialogue: 0,0:12:26.59,0:12:30.17,Default,,0000,0000,0000,,Wracając do miejsca gdzie zaczęliśmy,
Dialogue: 0,0:12:30.17,0:12:36.25,Default,,0000,0000,0000,,ten foton, który właśnie do nas dociera
Dialogue: 0,0:12:36.25,0:12:41.92,Default,,0000,0000,0000,,i który podróżował przez powiedzmy 13.4 miliardów lat.
Dialogue: 0,0:12:41.92,0:12:46.84,Default,,0000,0000,0000,,Tak, że dociera do nas właśnie w tej chwili. Przewinę teraz czas do przodu 13.4 miliardów lat
Dialogue: 0,0:12:46.84,0:12:49.86,Default,,0000,0000,0000,,od tego punktu w czasie do teraźniejszości.
Dialogue: 0,0:12:49.86,0:12:55.47,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli więc narysuje cały widzialny Wszechświat tutaj.
Dialogue: 0,0:12:55.47,0:13:00.27,Default,,0000,0000,0000,,Ten tutaj punkt będzie miejscem skąd został wysłany.
Dialogue: 0,0:13:00.27,0:13:05.62,Default,,0000,0000,0000,,My znajdujemy się tutaj.
Dialogue: 0,0:13:05.62,0:13:08.60,Default,,0000,0000,0000,,Wyjaśnię jedną rzecz. Jeżeli rysuję cały widzialny Wszechświat,
Dialogue: 0,0:13:08.60,0:13:11.73,Default,,0000,0000,0000,,centrum powinno znajdować się dokładnie w punkcie w którym znajdujemy się my.
Dialogue: 0,0:13:11.73,0:13:16.73,Default,,0000,0000,0000,,Obserwujemy taki sam dystans z dowolnego kierunku.
Dialogue: 0,0:13:16.73,0:13:19.77,Default,,0000,0000,0000,,Tak, więc lepiej jeżeli narysujemy to na środku.
Dialogue: 0,0:13:19.77,0:13:23.75,Default,,0000,0000,0000,,Tak, więc to jest cały widzialny Wszechświat i foton został wysłany stąd.
Dialogue: 0,0:13:23.75,0:13:29.70,Default,,0000,0000,0000,,13.4 miliardów lat temu. 300 000 lat [sic] po początkowym wybuchu.
Dialogue: 0,0:13:29.70,0:13:31.58,Default,,0000,0000,0000,,I zmierza do nas.
Dialogue: 0,0:13:33.80,0:13:45.07,Default,,0000,0000,0000,,Prawdę jest, że foton podróżował do nas 13.7 miliardów lat [sic].
Dialogue: 0,0:13:46.27,0:13:52.54,Default,,0000,0000,0000,,Może się wobec tego wydawać nieco pokręcone, że ten obiekt wskutek rozszerzania Wszechświata
Dialogue: 0,0:13:52.54,0:13:55.65,Default,,0000,0000,0000,,(według naszych najlepszych przybliżeń)
Dialogue: 0,0:13:56.76,0:14:03.03,Default,,0000,0000,0000,,znajduje się 46 miliardów lat świetlnych od nas.
Dialogue: 0,0:14:07.88,0:14:10.09,Default,,0000,0000,0000,,I żeby była jasność:
Dialogue: 0,0:14:10.09,0:14:13.22,Default,,0000,0000,0000,,obiekt obecnie znajduje się 46 miliardów lat świetlnych od nas.
Dialogue: 0,0:14:13.22,0:14:16.13,Default,,0000,0000,0000,,Gdy wykorzystamy światło do pomiaru odległości
Dialogue: 0,0:14:16.13,0:14:20.88,Default,,0000,0000,0000,,dostajemy informację, że podróżowało do nas 13.7 miliardów lat.
Dialogue: 0,0:14:32.01,0:14:34.23,Default,,0000,0000,0000,,Gdybyśmy mieli obecnie dostęp do linijki
Dialogue: 0,0:14:34.23,0:14:35.93,Default,,0000,0000,0000,,ogromnej linijki potrafiącej mierzyć kosmiczne dystanse
Dialogue: 0,0:14:35.93,0:14:39.02,Default,,0000,0000,0000,,to gdybyśmy przyłożyli ją do Wszechświata i zmierzyli ten dystans
Dialogue: 0,0:14:39.02,0:14:41.45,Default,,0000,0000,0000,,wyszłoby nam, że obiekt jest od nas oddalony o 46 miliardów lat świetlnych.
Dialogue: 0,0:14:41.45,0:14:43.82,Default,,0000,0000,0000,,By dać wam chociażby pewne pojęcie o czym mówimy
Dialogue: 0,0:14:43.82,0:14:45.60,Default,,0000,0000,0000,,( chodzi o kosmiczne promieniowanie tła)
Dialogue: 0,0:14:45.60,0:14:48.48,Default,,0000,0000,0000,,jak będziemy postrzegać ten punkt w przestrzeni?
Dialogue: 0,0:14:48.48,0:14:50.99,Default,,0000,0000,0000,,Ten obiekt znajduje się 46 miliardów lat świetlnych od nas.
Dialogue: 0,0:14:50.99,0:14:54.22,Default,,0000,0000,0000,,Foton potrzebował jednak tylko 13.7 [sic] miliardów lat by do nas dotrzeć.
Dialogue: 0,0:14:54.22,0:14:55.71,Default,,0000,0000,0000,,Jak będzie wyglądał ten obiekt?
Dialogue: 0,0:14:55.71,0:14:59.87,Default,,0000,0000,0000,,Możemy stwierdzić jak wygląda ten obiekt wyłącznie na podstawie
Dialogue: 0,0:14:59.87,0:15:02.30,Default,,0000,0000,0000,,fotonów, które obecnie do nas docierają.
Dialogue: 0,0:15:02.30,0:15:05.07,Default,,0000,0000,0000,,Zostały one wyemitowanie 13.4 miliardów lat temu.
Dialogue: 0,0:15:05.07,0:15:08.02,Default,,0000,0000,0000,,Fotony zostały wyemitowane
Dialogue: 0,0:15:08.02,0:15:11.13,Default,,0000,0000,0000,,przez bardzo jednorodną strukturę,
Dialogue: 0,0:15:11.13,0:15:14.91,Default,,0000,0000,0000,,przez rozgrzaną do wysokiej temperatury plazmę składającą się z wodoru.
Dialogue: 0,0:15:18.65,0:15:23.84,Default,,0000,0000,0000,,Będziemy więc obserwować jednorodną rozgrzaną mgłę
Dialogue: 0,0:15:24.04,0:15:26.12,Default,,0000,0000,0000,,gorącej plazmy.
Dialogue: 0,0:15:27.40,0:15:32.38,Default,,0000,0000,0000,,Niezróżnicowaną na poszczególne atomy, a tym bardziej na gwiazdy czy galaktyki.
Dialogue: 0,0:15:32.38,0:15:36.27,Default,,0000,0000,0000,,Będziemy po prostu obserwować tą gorącą plazmę.
Dialogue: 0,0:15:36.27,0:15:40.13,Default,,0000,0000,0000,,Informacje w postaci fotonów, które otrzymujemy mają 46 miliardów lat [sic].
Dialogue: 0,0:15:40.13,0:15:46.80,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie prawdopodobnie powstały w tym miejscu stabilne atomy oraz uformowały się planety, gwiazdy i galaktyki.
Dialogue: 0,0:15:46.80,0:15:52.13,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli znajduje się tam teraz cywilizacja to kosmiczny astronom
Dialogue: 0,0:15:52.13,0:15:53.93,Default,,0000,0000,0000,,obserwuje światło, które dochodzi do niego
Dialogue: 0,0:15:53.93,0:15:56.40,Default,,0000,0000,0000,,wysłane teraz z naszego położenia [sic].
Dialogue: 0,0:15:56.40,0:15:58.73,Default,,0000,0000,0000,,Nie będą widzieć nas, będą wiedzieć nasz stan
Dialogue: 0,0:15:58.73,0:16:02.30,Default,,0000,0000,0000,,sprzed 13.4 miliardów lat. Będą obserwowali
Dialogue: 0,0:16:02.30,0:16:06.81,Default,,0000,0000,0000,,nasz region przestrzeni w super prymitywnym stanie,
Dialogue: 0,0:16:06.81,0:16:09.64,Default,,0000,0000,0000,,w czasie gdy zasadniczo była to rozgrzana do białości plazma.
Dialogue: 0,0:16:09.64,0:16:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Powiemy sobie o tym więcej w następnym filmie, ale pomyśl o tym.
Dialogue: 0,0:16:12.48,0:16:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Dowolny foton pochodzący z tamtego okresu czasu,
Dialogue: 0,0:16:15.45,0:16:17.77,Default,,0000,0000,0000,,tak więc foton z dowolnego kierunku, który podróżował
Dialogue: 0,0:16:17.77,0:16:20.97,Default,,0000,0000,0000,,przez 13.4 miliardów lat z dowolnego kierunku
Dialogue: 0,0:16:20.97,0:16:23.80,Default,,0000,0000,0000,,będzie pochodził z tego prymitywnego stanu lub precyzyjniej
Dialogue: 0,0:16:23.80,0:16:27.99,Default,,0000,0000,0000,,został wyemitowany w czasie gdy Wszechświat znajdował się
Dialogue: 0,0:16:27.99,0:16:30.40,Default,,0000,0000,0000,,w tym prymitywnym stanie, gdy był po prostu wypełniony rozgrzaną do białości
Dialogue: 0,0:16:30.40,0:16:32.80,Default,,0000,0000,0000,,plazmą, niezróżnicowaną na poszczególne cząstki masą.
Dialogue: 0,0:16:32.80,0:16:34.49,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że da to pewną intuicję odnośnie tego
Dialogue: 0,0:16:34.49,0:16:38.92,Default,,0000,0000,0000,,skąd pochodzi mikrofalowe kosmiczne promieniowanie tła.