0:00:00.000,0:00:05.642
Şimdi, Büyük Patlama'nın en iyi tahminle ne zaman gerçekleştiğinden bahsedeceğim.

0:00:05.642,0:00:08.661
Tekrar söylersem, bu isimden pek hoşlanmıyorum, çünkü bir çeşit...

0:00:08.661,0:00:12.562
...patlamaya işaret ediyor, fakat gerçekte olan uzay boşluğunun bir nevi genişlemesi.

0:00:12.562,0:00:16.067
Uzay boşluğunun bir tekillikten genişlemeye başlamasına dair...

0:00:16.067,0:00:18.924
...en iyi tahminimiz, bunun gerçekleşmesinin...

0:00:18.924,0:00:25.267
...13.7 milyar yıl önce olduğu. Her ne kadar, özellikle konu para...

0:00:25.267,0:00:28.584
...olduğunda milyarlı sayılarla uğraşmaya aşina...

0:00:28.584,0:00:31.867
...olsak da, bu inanılmaz ölçüde uzun bir...

0:00:31.867,0:00:34.575
...zaman. İzlenebilir gibi görülebilir fakat...

0:00:34.575,0:00:37.841
...aslında pek öyle değil. Gelecek videolarda...

0:00:37.841,0:00:39.933
...zaman ölçekleri hakkında da konuşacağım ki, süreleri kavrayabilesiniz...

0:00:39.933,0:00:42.934
...daha doğrusu kavramaya başlayabilesiniz, hatta aslında 13.7 milyar yılın ne kadar...

0:00:42.934,0:00:47.267
...uzun olduğunu "kavrayamayacağınızı" kavrayabilesiniz.

0:00:47.267,0:00:50.600
Ayrıca vurgulamak isterim ki bu...

0:00:50.600,0:00:53.522
...mevcut en iyi tahminimiz. Benim hayatım boyunca dahi,...

0:00:53.522,0:00:56.402
...Büyük Patlama'dan haberdar olduğum ve ona ilgi gösterdiğim...

0:00:56.402,0:00:58.600
...hayatım boyunca dahi bu sayılar zaman zaman...

0:00:58.600,0:01:00.442
...değişiklik gösterdi. Dolayısıyla ileride...

0:01:00.442,0:01:03.181
...bu sayının daha da isabetli hale geleceğini ve...

0:01:03.181,0:01:05.271
...biraz daha değişebileceğini düşünüyorum.

0:01:05.271,0:01:07.779
Fakat bu en iyi tahminimiz. Şimdi, bunu belirttikten sonra...

0:01:07.779,0:01:10.267
...bir de bu sayının gözlemlenebilir evrenin boyutuya ilgili...

0:01:10.267,0:01:13.373
...ne söylediği üzerine düşünmek istiyorum.

0:01:15.635,0:01:23.548
Yani, eğer genişleme 13.7 milyar yıl önce başladıysa...

0:01:23.548,0:01:28.333
...ve üç boyutlu evrenimizde bildiğimiz her şey...

0:01:28.333,0:01:29.933
...tek bir noktadaydı ise,...

0:01:29.933,0:01:33.925
...en uzun süredir seyahat eden ve şu anda bize...

0:01:33.925,0:01:35.271
...ulaşan foton...

0:01:35.271,0:01:37.593
...-bu bizim gözümüz...

0:01:37.593,0:01:39.915
...diyelim ki bu benim gözüm olsun...

0:01:39.915,0:01:42.516
...bunlar da kirpiklerim-...

0:01:42.516,0:01:44.281
...en uzun süredir seyahat edip gözüme...

0:01:44.281,0:01:47.950
...ya da bir teleskop...

0:01:47.950,0:01:50.400
...merceğine ulaşan ışık fotonunun...

0:01:50.400,0:01:53.718
...geçirmiş olabileceği en fazla seyahat süresi...

0:01:53.718,0:01:55.902
...13.7 milyar yıldır.

0:02:06.502,0:02:09.498
Şimdi, gözlemlenebilir evrenin şu...

0:02:09.498,0:02:11.267
...iki veya üç video önce de çizdiğim...

0:02:11.267,0:02:12.841
...şemasına bakarsak...

0:02:12.841,0:02:15.117
...-bir çember olarak çizmiştim.

0:02:15.117,0:02:17.764
Bir çemberdi.

0:02:17.764,0:02:21.108
Bize uzak cisimlerden...

0:02:21.108,0:02:23.771
...gelen ışık, buraya, bu noktaya...

0:02:23.771,0:02:26.200
...geliyor. Sanırım uzak cismi de o şemada...

0:02:26.200,0:02:28.863
...buralarda bir yere çizmiştim.

0:02:28.863,0:02:32.532
Fakat bu uzak cisimden ışık bize şu an ulaşıyor...

0:02:32.532,0:02:38.656
...ve o ışığın bize ulaşması 13.7 milyar yıl sürdü.

0:02:42.656,0:02:45.489
Şimdi, burada çekince koymak istediğim bir yer var...

0:02:45.489,0:02:47.533
...çünkü çok çok büyük uzaklıklardan...

0:02:47.533,0:02:51.533
...ve zaman aralıklarından bahsediyoruz.

0:02:51.533,0:02:55.380
Dolayısıyla, uzay boşluğunun kendisi de genişlediği için, videoda göreceksiniz ki...

0:02:55.380,0:03:00.691
...buradaki cisim hakkında şunu söyleyemezsiniz:

0:03:00.691,0:03:02.744
Bu cisim...

0:03:02.759,0:03:03.906
...-buraya büyük harflerle...

0:03:03.967,0:03:04.744
...DEĞİL yazıyorum.

0:03:04.744,0:03:13.538
Bu cisim 13.7 milyar ışık yılı uzaklıkta DEĞİLDİR.

0:03:13.538,0:03:16.125
Eğer daha küçük zaman ölçeklerinden...

0:03:16.125,0:03:18.043
...veya daha küçük mesafelerden konuşuyor olsaydık...

0:03:18.043,0:03:19.892
...bunu yaklaşık olarak söyleyebilirdiniz.

0:03:19.892,0:03:21.868
Evrenin genişlemesinin etkisi...

0:03:21.868,0:03:24.285
...o kadar da büyük olmazdı.

0:03:24.285,0:03:26.854
Biraz daha açıklayayım.

0:03:26.854,0:03:28.709
Buradaki bir cisimden bahsediyorum...

0:03:28.709,0:03:31.867
...hatta bu cismin uzaydaki koordinatlarını bile söyleyebilirim.

0:03:31.867,0:03:34.127
Ve bu koordinat -burada şöyle demem gerek:

0:03:34.127,0:03:35.722
"Bu uzay-zamandaki koordinat."

0:03:35.722,0:03:37.533
Çünkü biz de onu belli bir sabitte gözlüyoruz.

0:03:37.533,0:03:43.121
Ve bu koordinat, bizim mevcut koordinatlarımızdan...

0:03:43.121,0:03:44.700
...13.7 milyar yıl uzakta değil.

0:03:44.700,0:03:46.464
Örnek olarak birkaç sebebini anlatayım.

0:03:46.464,0:03:47.533
Birinci olarak, düşünün.

0:03:47.533,0:03:51.533
Bu ışık 13.7 milyar yıl önce yola çıktı.

0:03:51.533,0:03:55.845
Bu ışık yola çıktığında, biz bu koordinatlara çok daha yakındık.

0:03:55.845,0:03:57.842
Koordinatlar buraya çok daha yakındı.

0:03:57.842,0:03:59.189
Şu anda evrendeki yerimiz...

0:03:59.189,0:04:01.371
...o noktaya çok daha yakındı.

0:04:01.371,0:04:05.933
Diğer düşünülmesi gereken şey ise, -onu buraya çizeyim.

0:04:05.933,0:04:12.017
Tekilliğin genişlemesinin başlangıcından...

0:04:12.017,0:04:16.867
...diyelim ki üç yüz bin yıl sonrasına gidelim.

0:04:16.867,0:04:19.867
Yani, diyelim ki şu an evren tarihinin...

0:04:19.867,0:04:22.177
...üç yüz bininci yılındayız.

0:04:22.177,0:04:28.214
Yani, evrenin yaşamının aşağı yukarı...

0:04:28.214,0:04:32.267
...üç yüz bininci yılındayız desek yanlış olmaz.

0:04:32.267,0:04:34.315
Bu noktada diyebiliriz ki, olaylar...

0:04:34.315,0:04:37.455
...henüz fazla bir fark yaratacak...

0:04:37.455,0:04:39.034
...değişikliğe uğramadı.

0:04:39.034,0:04:41.249
Bu konudan, kozmik mikrodalga arka plan ışımasına...

0:04:41.249,0:04:43.678
...geldiğimizde daha çok bahsedeceğim...

0:04:43.678,0:04:45.015
...ama bu noktada evren...

0:04:45.015,0:04:48.067
...yaklaşık olarak tek parça halindeki...

0:04:48.067,0:04:51.109
...akkor hidrojen plazması şeklindeydi.

0:04:51.109,0:04:52.966
Ayrıca bunun mikrodalga ışıma yaydığını ve...

0:04:52.966,0:04:54.777
...diğer özelliklerini de gelecek bir videoda...

0:04:54.777,0:04:56.082
...anlatacağım.

0:04:56.082,0:05:00.397
Şimdi, bu iki noktanın evrenin erken zamanlarındaki durumundan konuşalım.

0:05:00.397,0:05:03.467
Yani, bu genç evrende elinizde bu nokta...

0:05:03.467,0:05:04.808
...ve şu anda bulunduğumuz koordinatlar...

0:05:04.808,0:05:08.495
...var diyelim.

0:05:10.202,0:05:12.767
Bunu merkeze koymayacağım.

0:05:12.767,0:05:14.746
Çünkü merkezde olmazsa bizim için görselleştirmesi...

0:05:14.746,0:05:15.938
...daha kolay olur.

0:05:15.938,0:05:18.462
Ve diyelim ki, evrenin bu oldukça erken döneminde...

0:05:18.462,0:05:21.310
...eğer ani ölçümler yapabilen çeşitli...

0:05:21.310,0:05:22.800
...cetveller üretebilmiş olsaydınız...

0:05:22.800,0:05:26.180
...bulacağınız mesafe...

0:05:26.703,0:05:29.449
...otuz milyon ışık yılı olurdu.

0:05:35.187,0:05:37.800
İşte bu noktada diyelim ki...

0:05:37.800,0:05:40.799
...burada koyu pembe ile gösterdiğim cisim...

0:05:40.799,0:05:43.000
...muhtemelen mikrodalga frekans aralığında...

0:05:43.000,0:05:45.880
...bir foton yaysın. O dönemde...

0:05:45.880,0:05:48.462
...yayılan aralık zaten buydu.

0:05:48.462,0:05:50.134
Neyse, dedik ki bir foton yaysın...

0:05:50.134,0:05:51.996
...ve bu foton ışık hızında hareket ediyor olsun.

0:05:51.996,0:05:53.062
Ki bu zaten bir ışık.

0:05:53.062,0:05:54.536
Dolayısıyla bu foton: "Oh, biliyorsunuz...

0:05:54.536,0:05:56.902
...katedecek yalnızca otuz milyon ışık yılım var."

0:05:56.902,0:05:58.354
"Bu çok uzun değil. Otuz milyon yıl içinde...

0:05:58.354,0:06:00.252
...illaki oraya ulaşacağım."

0:06:00.252,0:06:02.585
Böylece, -burada bir parantez açıyorum.

0:06:02.585,0:06:04.656
Matematik işlemler burada anlattığımdan çok daha karışıklar.

0:06:04.656,0:06:06.435
Ama yapmak istediğim yalnızca burada neler...

0:06:06.435,0:06:08.010
...olduğuna dair bir fikir vermek.

0:06:08.010,0:06:10.056
Yani, diyelim ki bu foton şöyle dedi:

0:06:10.056,0:06:13.069
"Önümüzdeki on milyon yıl içinde...

0:06:14.623,0:06:17.274
...o koordinata yaklaşmış olacağım."

0:06:17.905,0:06:20.645
"Mesafenin üçte birini almış olacağım."

0:06:20.645,0:06:25.800
Pekala gerçekte bu on milyon yıl sırasında ne olacak?

0:06:25.800,0:06:27.938
İşte, bu on milyon yıl sırasında...

0:06:27.938,0:06:30.118
...evren biraz genişlemiş olacak.

0:06:30.118,0:06:32.538
Hatta belki de hatırı sayılır oranda genişlemiş olacak.

0:06:32.538,0:06:35.498
Buraya genişlemiş evreni de çizeyim.

0:06:35.498,0:06:37.967
İşte, on milyon yıl sonra evren...

0:06:37.967,0:06:40.654
...böyle görünüyor olabilir.

0:06:41.054,0:06:43.071
Hatta bundan bile büyük olabiir.

0:06:43.071,0:06:45.000
Bunu şöyle çizeyim.

0:06:45.015,0:06:47.132
On milyon yıl sonra...

0:06:47.132,0:06:49.470
...evren bu boyutlara genişlemiş olabilir.

0:06:49.470,0:06:53.419
Yani bu, on milyon yıl sonrası.

0:06:53.696,0:06:56.839
Fakat kozmolojik bir zaman ölçeğinde...

0:06:56.839,0:07:00.104
...bu hala evrenin emekleme dönemleri olacaktır...

0:07:00.104,0:07:02.550
...çünkü 13.7 milyar yıllık bir süreden bahsediyoruz.

0:07:02.550,0:07:06.875
Burada on milyon yıl geçti diyelim.

0:07:07.644,0:07:09.363
Evren genişledi.

0:07:09.363,0:07:12.062
Şimdiki zamanda üzerinde olduğumuz koordinatlar...

0:07:12.062,0:07:15.460
...artık buraya kadar ilerledi.

0:07:15.460,0:07:18.774
Fotonun ilk başta yayınlandığı...

0:07:18.774,0:07:21.425
...koordinatlar ise...

0:07:21.425,0:07:23.839
...artık burada bulunuyor.

0:07:23.839,0:07:25.604
Fotonumuz da dedi ki; "Tamam...

0:07:25.604,0:07:27.479
...on milyon yılda bu kadar...

0:07:27.479,0:07:28.887
...yol alacağım."

0:07:28.887,0:07:30.454
Bu arada bildiğiniz gibi yaklaşık olarak ve oldukça...

0:07:30.454,0:07:32.604
...soyut konuşuyorum. Yapmak istediğim yalnızca bir fikir vermek.

0:07:32.604,0:07:35.600
Bu durumda fotonun on milyon yıl...

0:07:35.600,0:07:37.210
...içinde ulaştığı nokta...

0:07:37.210,0:07:38.915
...aşağı yukarı burası olur.

0:07:38.915,0:07:39.877
Tüm evren genişledi.

0:07:39.877,0:07:42.704
Bütün koordinatlar birbirinden uzaklaştı.

0:07:42.704,0:07:44.129
Pekiyi şimdi burada ne oldu?

0:07:44.129,0:07:45.462
Evren genişledi.

0:07:45.462,0:07:47.720
Bu otuz milyon yıllık mesafe artık...

0:07:47.720,0:07:51.853
...-dediğim gibi yaklaşık sayılar veriyorum, kesin rakamları bildiğim falan yok...

0:07:51.853,0:07:56.467
...burada yaptığım size yalnızca bir fikir vermeye...

0:07:56.467,0:08:01.946
...çalışmak, neler olup bittiğini anlamanıza...

0:08:01.946,0:08:03.773
...imkan sağlamak.

0:08:03.773,0:08:06.333
Bu mesafe artık otuz milyon ışık yılı değil.

0:08:06.333,0:08:09.215
Belki artık yüz milyon olabilir.

0:08:10.399,0:08:15.476
Diyelim ki artık yüz milyon ışık yılı oldu.

0:08:15.476,0:08:17.878
Evren genişliyor.

0:08:17.878,0:08:21.080
Uzay boşluğunun boyutları büyüyor.

0:08:21.080,0:08:22.952
Bunu bir trambolin ya da...

0:08:22.952,0:08:25.197
...bir balonun yüzeyinin gerilip incelmesi gibi hayal edebilirsiniz.

0:08:25.197,0:08:28.169
Yani on milyon yıl sonra bu ışığın...

0:08:28.169,0:08:29.237
...ulaştığı koordinatlar burası.

0:08:29.237,0:08:31.420
On milyon yıldır seyahat ediyordu...

0:08:31.420,0:08:33.867
...fakat katettiği mesafe bundan çok daha fazla.

0:08:33.867,0:08:39.000
Aslında katettiği mesafe...

0:08:39.000,0:08:42.707
...bu orana göre otuz milyon ışık yılı olabilir.

0:08:42.707,0:08:44.098
Buradaki sayılar kesin değil.

0:08:44.098,0:08:46.652
Kesin sonuç verecek hesapları yapmadım.

0:08:46.652,0:08:49.903
Fakat buradaki ana fikir, otuz milyon ışık yılı katetmiş olduğu.

0:08:49.903,0:08:52.503
Aslına bakarsanız zaten aynı oranları...

0:08:52.503,0:08:55.243
...kullanmamam gerekir, çünkü katedilen mesafe...

0:08:55.243,0:08:56.636
...ve katedeceği mesafe...

0:08:56.636,0:08:58.333
...gerilmeden dolayı tamamen doğrusal...

0:08:58.333,0:09:01.652
...olmayacaktır. En azından kendi kafamda düşündüğümde...

0:09:01.652,0:09:02.999
...bana öyle geliyor.

0:09:02.999,0:09:05.000
Yine de bunun hakkında kesin bir beyanda...

0:09:05.000,0:09:05.800
...bulunmayacağım.

0:09:05.800,0:09:08.067
Ancak fotonun katettiği mesafe...

0:09:08.067,0:09:13.308
...artık yaklaşık yirmi milyon ışık yılına çıkmış olabilir...

0:09:13.308,0:09:18.000
...çünkü her mesafe katedişinde...

0:09:18.000,0:09:21.800
...katettiği uzay boşluğu biraz daha gerildi.

0:09:21.800,0:09:27.194
Yani her ne kadar on milyon yıl boyunca seyahat etmiş de olsa...

0:09:27.194,0:09:30.000
...artık katettiği uzay boşluğu yalnızca...

0:09:30.000,0:09:31.652
...on milyon yıl değil...

0:09:31.652,0:09:33.933
...artık yirmi milyon ışık yılı olacak şekilde gerildi.

0:09:33.933,0:09:36.067
Ayrıca katetmesi gereken kalan mesafe de...

0:09:36.067,0:09:38.339
...artık yirmi milyon ışık yılı değil...

0:09:38.339,0:09:40.986
...seksen milyon ışık yılı olabilir.

0:09:43.940,0:09:46.931
Dolayısıyla bu foton bundan usanabilir.

0:09:46.931,0:09:49.021
Buna olumlu bir şekilde bakmanın da imkanı var:

0:09:49.021,0:09:52.179
"Vay! Yirmi milyon ışık yıllık mesafeyi...

0:09:52.179,0:09:53.898
...sadece on milyon yılda alabildim!"

0:09:53.898,0:09:56.003
"Sanki ışık hızından daha hızlı hareket ediyor gibiyim!"

0:09:56.003,0:09:58.867
Gerçekte hayır, çünkü uzay boşluğundaki koordinatların kendileri...

0:09:58.867,0:10:00.677
...birbirinden uzaklaşıyor.

0:10:00.677,0:10:03.231
Bunlar inceliyor. Yani foton aslında sadece ışık hızında...

0:10:03.231,0:10:05.925
...ilerliyor. Ancak on milyon yılda katettiği...

0:10:05.925,0:10:08.267
...mesafe gerçekte on milyon yıllıktan daha...

0:10:08.267,0:10:10.847
...fazla bir mesafe.

0:10:10.847,0:10:12.519
Yirmi milyon ışık yıllık mesafe.

0:10:12.519,0:10:15.677
Yani bu kozmolojik ölçeklerde öylece...

0:10:15.677,0:10:17.163
...oran ve zamanı çarpamazsınız.

0:10:17.163,0:10:19.671
Özellikle de koordinatların kendileri...

0:10:19.671,0:10:23.525
...birbirinden uzaklaşıyorsa.

0:10:23.525,0:10:28.333
Sanırım bunun nereye gittiğini az çok anladınız.

0:10:28.333,0:10:30.863
Şimdi bu foton diyecek ki: "Oh...

0:10:30.863,0:10:35.321
...bir kırk milyon yıl daha gidersem...

0:10:35.321,0:10:40.012
...belki oraya varabilirim."

0:10:40.012,0:10:42.984
Ancak işin aslı bu bir sonraki kırk milyon yılda...

0:10:42.984,0:10:48.092
...ancak buralara kadar gelebilir.

0:10:48.092,0:10:50.507
Çünkü mesafe seksen milyon ışık yılı.

0:10:50.507,0:10:54.269
Yani işin aslı, kırk milyon yıl sonra...

0:10:54.269,0:10:55.989
...bir kırk milyon yıl daha geçince...

0:10:55.989,0:10:58.049
...bir de göreceğiz ki evren daha da...

0:10:58.049,0:11:00.000
...genişlemiş.

0:11:00.000,0:11:01.840
Bütün baloncuğu çizmeyeceğim bile...

0:11:01.840,0:11:04.285
...ancak fotonun yayınlandığı yer...

0:11:04.285,0:11:06.575
...burası olsun...

0:11:06.575,0:11:12.292
...ve mevcut pozisyonumuz burası olsun.

0:11:12.292,0:11:16.678
Işığın on milyon yıl içinde ulaştığı yer de...

0:11:16.678,0:11:18.456
...burası olsun.

0:11:18.456,0:11:23.431
Bu durumda, ışığın kırk milyon yıl sonra ulaşacağı yer...

0:11:23.431,0:11:26.131
...buralarda bir yer olur.

0:11:26.131,0:11:31.456
Yani, bu iki nokta arasındaki mesafe...

0:11:31.456,0:11:33.852
...başladığımızda on milyon ışık yılıydı...

0:11:33.852,0:11:36.003
...sonra yirmi milyon ışık yılına çıktı...

0:11:36.003,0:11:38.944
...ve aynı orantıyla belki de günümüzde...

0:11:38.944,0:11:41.777
...bir milyar ışık yılına çıkmış olabilir

0:11:41.777,0:11:45.395
Yani, buradaki mesafe...

0:11:45.395,0:11:47.348
...-ve bu numaraları uydurup duruyorum...

0:11:47.348,0:11:49.716
...hatta bu, bu nokta için çok fazla bile olabilir.

0:11:49.716,0:11:52.869
Belki bu mesafe artık yüz milyon ışık yılı.

0:11:54.269,0:11:59.322
Bu mesafe ise artık, mesela...

0:12:00.122,0:12:01.858
...beş yüz milyon ışık yılı diyelim.

0:12:01.858,0:12:05.925
Bu iki nokta arasındaki tüm mesafe de artık bir milyar ışık yılı olsun.

0:12:05.925,0:12:08.729
Yani, gördüğünüz gibi, foton bu işten bıkıp usanabilir.

0:12:08.729,0:12:10.896
Bir ton yol ilerleyip arkasına bakınca...

0:12:10.896,0:12:15.933
..."Vay, sadece elli milyon yılda, altı yüz milyon ışık yıllık yol almışım...

0:12:15.933,0:12:17.071
...bu bayağı iyi." diyebilir.

0:12:17.071,0:12:18.604
Ancak yine de bıkabilir, çünkü katetmesi gerektiğini...

0:12:18.604,0:12:22.922
...düşündüğü otuz milyon ışık yıllık mesafe...

0:12:22.922,0:12:24.890
...sürekli gerilip duruyor.

0:12:24.890,0:12:26.591
Çünkü uzay boşluğunun kendisi gerilmeye devam ediyor.

0:12:26.591,0:12:30.167
Yani işin aslı, ana fikre geri dönersek...

0:12:30.167,0:12:36.251
...bu bize ulaşan foton...

0:12:36.251,0:12:41.916
...diyelim ki 13.4 milyar yıldır seyahatte olsun.

0:12:41.916,0:12:46.839
Bize tam şu an ulaşmış olsun. Bunu bu noktadan 13.4 milyar yıl...

0:12:46.839,0:12:49.858
...ileri sarayım ki günümüze ulaşayım.

0:12:49.858,0:12:55.467
İşte, eğer tüm gözlemlenebilir evreni buraya çizersem...

0:12:55.467,0:13:00.267
...fotonun yola çıktığı nokta da burada olur.

0:13:00.267,0:13:05.618
Biz de tam burada oluruz. Aslına bakarsaniz...

0:13:05.618,0:13:08.600
...bir şeyi açıklığa kavuşturayım. Eğer tüm gözlemlenebilir evreni çiziyorsam...

0:13:08.600,0:13:11.731
...merkezi bizim olduğumuz yer olmalı, çünkü her tarafta eşit mesafeleri gözlemleyebiliyoruz.

0:13:11.731,0:13:16.733
Eğer işin içinde başka gariplikler yoksa, her yönde eşit mesafeleri gözlemleyebiliyoruz.

0:13:16.733,0:13:19.766
Yani, belki gerçekten de bizi merkeze koyabiliriz.

0:13:19.766,0:13:23.748
İşte bu, tüm gözlemlenebilir evren. Fotonumuz 13.4 milyar yıl önce...

0:13:23.748,0:13:29.703
...yani Büyük Patlama'dan üç yüz milyon yıl sonra bu noktadan harekete geçti.

0:13:29.703,0:13:31.579
Ve bize ancak ulaştı.

0:13:33.795,0:13:45.067
Bu fotonun 13.4 milyar yıldır yol katettiği doğru.

0:13:46.267,0:13:52.538
Ancak, buradaki esas çılgın şey, bu nesne, uzay boşluğu genişlediğinden ve her şey birbirinden...

0:13:52.538,0:13:55.647
...uzaklaştığından dolayı, en iyi tahminlerimize göre...

0:13:56.755,0:14:03.031
...bizden kırk altı milyar ışık yılı uzaklıkta.

0:14:07.877,0:14:10.093
Bunun altını çizmem gerek:

0:14:10.093,0:14:13.217
Bu cisim ŞU ANDA bizden kırk altı milyar ışık yılı uzakta.

0:14:13.217,0:14:16.133
Dolayısıyla burada gözlemlemek için yalnızca ışık kullanırsak...

0:14:16.133,0:14:20.880
...yani sadece ışık yılları üzerinden, bu ışık 13.4 milyar yıldır bize doğru yol alıyordu.

0:14:20.880,0:14:26.595
Işık bizim mesafeyi algılayabilmemiz için tek aracımız, yani 13.4...

0:14:26.595,0:14:29.286
[ÇN: Burada yaptığı hatayı düzelttiğini belirtiyor ancak ben o hataları zaten çeviride düzelttim.]

0:14:29.286,0:14:32.013
...yani bizden 13.4 ışık yılı uzakta diye düşünebiliriz.

0:14:32.013,0:14:34.231
Ama işin aslı, eğer bugün elinizde bir...

0:14:34.231,0:14:35.934
...ışık yılı ölçer cetveliniz olsaydı...

0:14:35.934,0:14:39.025
...bu uzay boşluğu o kadar genişlemiştir ki...

0:14:39.025,0:14:41.446
...mesafeyi 46 milyar ışık yılı olarak ölçerdiniz.

0:14:41.446,0:14:43.824
Ayrıca size kozmik mikrodalga arka plan ışımasından...

0:14:43.824,0:14:45.600
...bahsedeceğimiz zamana yönelik bir ipucu vermesi için şunu soralım:

0:14:45.600,0:14:48.477
Uzay boşluğundaki bu nokta nasıl görünecek?

0:14:48.477,0:14:50.990
Bu şey bizden aslında 46 milyar ışık yılı uzakta...

0:14:50.990,0:14:54.225
...ancak fotonun bize ulaşması yalnızca 13.4 milyar yıl sürdü.

0:14:54.225,0:14:55.710
Bu bize nasıl görünecek?

0:14:55.710,0:14:59.867
İşte, burada "nasıl görünecek" derken...

0:14:59.867,0:15:02.304
...bize şu anda ulaşan fotonlardan bahsediyoruz.

0:15:02.304,0:15:05.067
Bu fotonlar 13.4 milyar yıl önce yola çıktı.

0:15:05.067,0:15:08.016
Yani bu fotonlar yayınlandığı tarihte...

0:15:08.016,0:15:11.128
...burada akkor hidrojen plazması yığınından oluşan...

0:15:11.128,0:15:14.913
...ilkel bir yapı vardı.

0:15:15.452,0:15:18.651
Bu yüzden bizim de gördüğümüz şey bu akkor yığın...

0:15:18.651,0:15:23.836
...-gördüğümüz şey bu tip bir...

0:15:24.036,0:15:26.125
...akkor plazma.

0:15:27.402,0:15:32.384
Henüz farklılaşmamış, yıldızlar ve galaksiler gibi düzgün ve durağan atomlara dönmemiş bir cisimler topluluğu.

0:15:32.384,0:15:36.269
Gördüğümüz şey bu akkor plazma olacaktır.

0:15:36.269,0:15:40.133
Günümüzdeki durum ise, bu 46 milyar ışık yılı uzaklıktaki noktanın...

0:15:40.133,0:15:46.800
...bugün muhtemelen durağan atomlara, yıldızlara, gezegenlere ve galaksilere dönüşmüş olduğudur.

0:15:46.800,0:15:52.134
Samimi olmak gerekirse, eğer orada oturan...

0:15:52.134,0:15:53.933
...ve bizim koordinatlarımızdan yayılan fotonları

0:15:53.933,0:15:56.400
...gözlemleyen bir uygarlık varsa...

0:15:56.400,0:15:58.729
...bizi görmeyeceklerdir. Gördükleri şey...

0:15:58.729,0:16:02.305
...bizim 13.4 milyar yıl önceki, uzayda bizim bölgemizin...

0:16:02.305,0:16:06.809
...çok ilkel bir aşamadaki, yani aslında yalnızca akkor bir...

0:16:06.809,0:16:09.642
...plazmaykenki hali olacaktır.

0:16:09.642,0:16:12.475
Bu konuda önümüzdeki videoda daha ayrıntılı konuşacağız, ancak şunu düşünün:

0:16:12.475,0:16:15.447
Zamanın o döneminden gelen HERHANGİ BİR foton...

0:16:15.447,0:16:17.769
...hangi yönden gelirse gelsin...

0:16:17.769,0:16:20.973
...13.4 milyar yıldır seyahat ediyor olacak ve...

0:16:20.973,0:16:23.800
...evrenin henüz oldukça ilkel bir aşamasından...

0:16:23.800,0:16:27.986
...yani az çok bu akkor plazma,...

0:16:27.986,0:16:30.401
...bu ayrışmamış kütle olduğu zamandan...

0:16:30.401,0:16:32.800
...geliyor olacak.

0:16:32.800,0:16:34.488
Umuyorum ki bu veri size...

0:16:34.488,0:16:38.919
...kozmik mikrodalga arka plan ışımasının nereden geldiğine dair bir fikir verir.