Giờ đây, ước tính chính xác nhất thời điểm xảy ra Big Bang
và một lần nữa, tôi ko thích cái từ đó lắm, vì càm giác như nó ngụ ý
về một vụ nổ, nhưng thật ra nó là về sự giãn nở của không gian
-khi không gian nở ra từ một điểm kỳ dị
nhưng ước lượng chính xác nhất thời điểm xảy ra
là 13.7 tỉ năm trước, và dù ta đã quen với các con số
hàng tỷ, nhất là khi ta vói về
số tiền lớn, đây là một khoảng thời gian
ko thể tin được. Có vẻ như nó là một con số dễ xử lý, nhưng
thực ra thì ko. Và trong các video sau, tôi sẽ nói về
những thang tthời gian, để bạn có thể thực sự nhận ra
nó dài đến thế nào, hay thâm chí ngưỡng mộ, ngưỡng mộ
rằng chúng ta không thể tưởng tượng nổi 13.7 tỉ năm dài đến thế nào
Và tôi muốn nhấn mạnh rằng đây là
ước tính chính xác nhất cho tới hiện tại. Dù vậy thì trong cả những năm tôi sống, dù
trong đời tôi khi tôi biết về Big Bang và
chú ý đến cái ước tính này,
con số này đã hơi xê dịch, vì vậy tôi nghĩ rằng
trong tương lại, con số này có thể trở nên chính xác hơn
hoặc thay đổi chút ít.
Nhưng đây là dự đoán gần nhất. Rồi, như vậy, tôi muốn
nghĩ xem nó cho ta biết gì về kích thước
của vũ trụ quan sát được
Vậy, nếu sữ giãn nở bắt đầu 13.7 tỉ năm trước
tất cả những gì ta biết về vũ trụ 3 chiều bắt đầu
từ một điểm
quãng đường lớn nhất mà một phôton đi được
chạm đến chúng ta ngay bây giờ
(vậy, mắt ở đây)
(vậy, coi như mắt tôi ở ngay đây)
(đó là lông mi)
lớn nhất - một vài photon ánh sáng
đã đến mắt tôi, hoặc có thể
nó đến thấy kính một kính viễn vọng
quãng đường dài nhất nó đi được
là 13.7 tỉ năm
Vậy khi ta nhìn vào sự mô tả đó
(tôi nghĩ là 2 hay 3 video trước)
của vũ trụ quan sats được
Tôi vẽ - no là một hình tron
Mộ hình tròn
Và khi ta thấy ánh sáng từ đây
những vật ở xa, rằng ánh sáng đến với ta ngay đây
đây là chúng ta. Đây là nơi, tôi đoán
theo như mô tả, là vị trị vật ở xa
nhưng ánh sáng từ vật ở xa vừa mới đến với chúng ta
Và tia sáng đó đã mất 13.7 tỉ năm để đến
Giờ, điều mà tôi lưỡng lự
vì chúng ta đang nói đến một khoảng cách rất lớn
trong một thang thời gian rất lớn... mà qua đó
không gian tự nó giãn nở. Ta sẽ thấy trong video
rằng ta không thể nói vật ở đây
không hẳn
nó KHÔNG
(để tôi viết hoa)
Đây KHÔNG PHẢI là cách nhau 13.7 tỉ năm ánh sáng
Nếu ta nói về một thang thời gian nhỏ hơn
hoặc, tôi đoán, một quãng đường nhỏ hơn
bạn có thể ước tính như vậy
Sự giãn nở của vũ trụ chính nó
cũng không khác là bao
Và để tôi làm rõ hơn
Ta đang nói về một vật ở đây
nhưng ta còn có thể nói về tọa độ trong không gian
Và tọa độ đó (và tôi nên nói,
"Tọa độ trong không-thời gian"
Vì ta cũng đang quan sát nó vào một thừoi điểm
Nhưng tọa độ đó không phải là 13.7 tỉ năm ánh sáng
cách tọa độ của chúng ta
Có một số nguyên nhân mà ta cần suy xét
Đầu tiên, hãy nghĩ về nó
Ánh sáng đó đã tỏa ra từ 13.7 tỉ năm trước.
Khí ánh sáng đó phát ra,chúng ta ở rất gần tọa độ đó
Tọa độ của ta từng ở gần tọa độ của vật kia
Vị trí của chúng ta trong vũ trụ hiện tại
ở gần điểm của vật đó trong vũ trụ hơn
Điều khác để suy xét, khi nó - để tôi vẽ hẳn ra
Vậy coi như - ta đi đến thời điểm 300 000 năm
sau khi xảy ra sự giãn nở của kỳ dị
Vậy, ta đi tới thời điểm 300 000 năm
của lịch sử vũ trụ
Vậy đây là gần như 300 000 năm tuổi
của ... cuộc đời vũ trụ, coi như vậy đi
Và coi như là ở điểm này - đầu tiên
ở điểm này, moi thứ gấn như không phân biệt
một cách có ý nghĩa
Ta sẽ nói nhiều hơn về chuyện này khí ta nói về
bức xạ nền vi ba vũ trụ
nhưng ở thời điểm này của vũ trụ
nó gần như là một dạng đồng nhất
plasma nóng trắng của hidro
Và ta sẽ nói về - nó tỏa ra
bức xạ vi sóng, và ta sẽ tìm hiểu thêm
ở các video sau
Nhưng hãy nghĩ về 2 điểm của vũ trụ non trẻ
Vậy đây là vũ trụ khi còn sớm, coi như ta có điểm này
và bạn có
tọa độ vị trí của chúng ta
Tôi sẽ ko đặt vào trung tâm
Vì tôi nghĩ vậy sẽ dễ tưởng tượng hơn
nếu ko phải là tủng tâm
Và hãy coi như ở thừoi điểm ban đầu này của vũ trụ
néu bạn lấy ra một cái thước kẻ
vag ngay lập tức đo
bạn sẽ tìm được khoảng cách
là 30 triệu năm ánh sáng
Và hãy coi như ở ngay điểm đó
vật (màu đỏ magenta) ngay đây
phát ra một photon. Có thể nẳm trong dài tần số
vi sóng, ta sẽ thấy là
đó là khoảng mà nó phát ra
Nhưng, nói chung là một photon
Và photon đó di chuyển với vận tốc ánh sáng
Nó LÀ ánh sáng!
Và rồi, thằng photon nói, "Ồ, cậu biết đấy..."
"Tôi chỉ có 30 triệu năm ánh sáng để đi"
"Không quá tệ. Tôi sẽ đến nơi"
"trong 30 triệu năm"
Và như vậy - và tôi sẽ riêng ra
Các phép toán thực sự phức tạp hơn những gì ta làm ở đây nhiều
Nhưng tôi chỉ muốn cho các bạn thấy ý tưởng
việc gì đang diễn ra
Vậy, coi như, photon nói
bạn biết đấy, "khoảng 10 triệu năm nữa là tôi sẽ"
"đến tọa độ này"
"tôi nên ở cách khoảng 1/3 quãng đuwòng"
Nhưng chuyện gì đã xảy ra trong suốt 10 năm đó?
Thì, qua 10 triệu năm
vũ trụ đã giãn nở thêm chút
Vũ trụ đã giãn nở, có lẽ khá nhiều
Vậy để tôi vẽ vũ trụ giãn nở
Sau 10 triều năm, vũ trụ...
... trông thế này
(Thật ra, nó có thể lớn hơn)
(Để tôi vẽ thế này)
Sau 10 triệu năm
vũ trụ đã giãn nở thêm một chút
Vậy, đây là 10 triệu năm đến tương lai
Vẫn theo thang thời gian vũ trụ
vẫn chỉ là thơi điểm vũ trụ sơ sinh
vì ta đang nói tới 13.7 tỉ năm ở đây
Vậy, coi như 10 triệu năm trôi qua
Vũ trụ đã giãn nở
Tọa độ mà ta chỉ lần trước
đã ra tới tận đây
Tọa độ mà photon đó đã tứng ở
khi nó bị phát ra giờ
ngồi tận đây
Và photon đó nói. "Ok."
"Sau 10 triệu năm ánh sáng tôi sẽ đến"
"được đây"
Và, tôi đang ước lượng và tôi làm vậy
một cách riêng - Tôi chỉ muốn cho các bạn thấy ý tưởng
Vậy tọa độ dó, gần như nới mà photon
tới trong khoảng 10 triệu năm ánh sáng
sẽ ở khoảng đây
Toàn bộ vũ trụ đã giãn nở
Tất cả các tọa độ đã cách xa nhau
Chuyện gì vữa xảy ra vậy
Vũ trụ nở ra
Khoảng cách mà truwóc đây là 30 triệu năm ánh sáng
giờ đây - tôi sẽ đưa một con số ước tính
nó thật ra - chỉ là để cho bạn thấy
ý tưởng tại sao... cho bạn thấy trực quan
chuyện gì đang diễn ra
Khoảng cách giờ không còn là 30 triệu năm ánh sáng
Có thể nó là 100 triệu
Vậy giờ nó là 100 triệu năm ánh sáng đi
Vũ trụ đang giãn ra
Không gian đang tỏa đi khắp nơi
Bạn có thể tưởng tuonwgj nó như một bản nhảy
hay bề mặt quả bóng bay - bị căngmỏng ra
Vậy tọa độ của nơi ánh sáng từngđến
sau 10 triệu năm
nó đã đi được 10 triệu năm
nhưng nó đã đi được quãng đường lớn hơn!
Giờ nó đã đi - khoảng cách đó là
theo tỉ lệ của 30 triệu năm ánh sang
Phép toán không chinh xác
Tôi không dùng phếp tính toán này đề ra con số đó cả
Nhưng điểm ở đây - nó đã đi 30 triệu năm ánh sáng
Và thật ra, tôi ko nên làm vậy
cùng tỉ lệ, quãng đường nó đã đi
và quãng đường nó phải đi
bởi sự giãn ra, nó sẽ không hẳn
hoàn toàn tuyến tính. Ít nhất, khi tôi nghĩ
trong đầy, nó không nen vậy. Tôi nghĩ thế
Nhưng tôi sẽ không đưa ra phát biểu
về nó
Nhưng quãng đường mà nó đi - có lẽ
quãng đường ở đây giờ là 20 triệu năm ánh sáng
... vì mỗi lần nó di chuyển được một đoạn đường
quãng đường mà nó đã đi cũng căng ra
Nên dù nó đã đi được 10 triệu năm ánh sáng
không gian mà nó đi ko còn là
10 triệu năm ánh sáng
Giờ nó đã nở thánh 20 triệu năm ánh sáng
Và quãng đường còn lại nó phải đi
ko còn là 20 triệu năm ánh sáng
mà giờ nó là 80 triệu năm ánh sáng
Và như vậy, photon này có thể hoảng sợ
Có một cách lạc quan hơn để nhìn nhận, rằng là
"Fuck yeah! Bố đi được hẳn 20 triệu năm ánh sáng"
"chỉ trong 10 triệu năm"
"ta đã vượt qua giới hạn vận tốc ánh sáng của vũ trụ \m/"
Nhưng rất tiếc cho anh, vì tọa độ không gian chính nó
cũng giãn ra
Chúng trở nên mỏng. Vậy nên photon chỉ di chuyển
ở vận tốc ánh sáng. Nhưng khoảng cách mà nó đi được
trong 10 triệu năm thì đúng là
hơn 10 triệu năm ánh sáng
Nó là 20 triệu năm ánh sáng.
Vậy nên, bạn ko thể chỉ nhân theo thời gian
ở thang vũ trụ này
Nhất là khi các tọa độ chính nó
bị di chuyển cách xa nhau
Nhưng tôi nghĩ bạn thấy chuyện gì đang xảy ra
Giờ photon sẽ nói "Oh"
"Hết 40 triệu năm nữa"
"có lẽ tôi sẽ đến được đây"
Nhưng thật ra là sau 40 triệu năm đó
nó có thể đến hẳn tận đây
vì đây là 80 triệu năm ánh sáng.
Sự thực là, sau 40 triệu năm
vậy, 40 triệu năm trôi qua trong nháy mắt
Bông nhiên, vũ trụ giãn nở
còn hơn trước!
Tôi sẽ ko vẽ cả quả bong bóng
Nhưng cái nơi mà photon đã xuất phát
có thể ở đây
và giờ vị trí cúa chúng ta là ở đây
nơi ánh sáng trới sau 10 triệu năm
ở tận đây
và giờ nơi mà tia sáng ở sau 40 triệu năm
có thể ở đây
Vậy, khoảng cách giữa 2 điểm
khi ta bắt đầu, nó khoảng 10 triệu năm ánh sáng
và rồi nó thành 20 triệu năm ánh sáng
có thể giờ nó theo thứ tựtỉ lệ - tôi ko chắc
có thể là tới 1 tỉ năm ánh sáng!
Và có thể khoảng cách ở tận đây
và tôi chỉ bịa ra các con số
thực ra, có lẽ nó hơi lớn...
Có lẽ giờ nó chỉ là khoảng 100 triệu năm ánh sáng
Và giờ, khoảng cách náy, tôi ko biết
500 triệu năm ánh sáng
Và có thể tổng khoảng cách gữa 2 điểm là 1 tỉ năm ánh sáng
Vậy, như bạn thấy đấy, photon có thể hoảng sợ
Khi nó càng đi được nhiều, nó nhìn lại
và nói, "Wow, trong 50 triệu năm, tôi đa đi được những 600 triệu năm ánh sáng"
"Thật tuyệt"
Nhưng nó hoảng sợ, vì thực ra
quãng đường nó nghĩ nó phải đi - 30 triệu năm ánh sáng -
cũng tiếp tục giãn ra
vì không gian cũng giãn ra
Vậy thực tế là, quay về ý tưởn ban đầy
thằng photon đang có gặp chúng ta
ci như là đã đi, 13.4 tỉ năm
giờ nó đã tới với chúng ta, để ttôi tua lại 13.4 tỉ năm
từ điểm này cho tới hiện tại
Vậy nếu tôi vẽ toàn bộ vũ trụ quan sát được
điểm ở đây có lẽ là điểm mà nó được phát ra
Ta đang ngồi ngay đây. Và thực ra...
Để tôi làm rõ hơn. Nếu tôi vẽ toàn bộ vũ trụ quan sát được
trung tâm nên là nơi ta đứng, vìchúng ta quan sảt được những khoảng cách như nhau về mọi phía
- nếu ko có gì lạ xảy ra, ta có thể quan sát cũng một khoảng cách từ mọi phía
Vậy, thực ra, có lẽ ta nên đưa mình vào trung tâm
Vậy, đây là toàn bộ vũ trụ quan sát được. Và photon vừa được phát ra từ đây
13.4 tỉ năm trước. Vậy là khoảng 300 000 năm sau Big Bang
Và nó đã đến với chúng ta
Đúng là photon này đã đi suốt 13.7 tỉ năm
Nhưng, điều điên rỗ là ở chỗ, cái vật thể, vì chúng ta đang giãn cách xa nhau
cái vật thể bây giờ, theo ước lượng chính xác nhất
cách ta 46 tỉ năm ánh sáng.
Và tôi muôn nói thật rõ ràng
Vật GIỜ ĐÂY cách ta 46 tỉ năm ánh sáng
Vậy nếu như ta chỉ dùng ánh sáng để quan sát, coi như
ta chỉ dựa vào năm ánh sáng, tia sáng này đã đi 13.7 tỉ năm ánh sáng để đến với chúng ta
đó là cách duy nhất, theo ánh sáng, để nghĩ về khoảng cách này, vậy có lẽ nó vào khoảng 13.4
(tôi cứ bị chuyển nhầm dấu)
nhưng [có lẽ] nó cách ta 13.4 tỉ năm ánh sáng
Nhưng thực ra, nếu bạn dùng thuuwóc đo vào thời điểm này
và, bạn biết đấy, thuwóc đo năm ánh sáng
thứ này, không gian đã giãn nở rất nhiều
nên giờ nó cách ta những 46 tỉ năm ánh sáng
Và để gợi ý cho bạn khi ta nói về
bức xạ nền vũ trụ
điểm này trong vũ trụ trông như thế nào?
Thứ này mà cách chúng ta 46 tỉ năm ánh sáng
nhưng photon của nó chỉ mất 13.4 tỉ năm để tới với chúng ta
Trông nó sẽ thế nào?
Khi ta nói "trông", đó là dựa trên
các photon đến với chúng ta bây giờ
Những photon đi từ 13.4 tỉ năm trước.
Vậy, những photôn là những photon được phát ra
từ những cấu trúc nguyên thủy, từ cái nới
bụi hydro plasma nóng trắng
Vậy những gì ta sẽ thấy là bụi mù nóng trắng
- vậy là ta sẽ thấy loại
plasma nóng trắng
KHông thể phân biệt được., không tách biệt thành những nguyên tử bền vững, không giống những ngôi sao và thiên hà
Nhưng nóng trắng - ta sẽ được thấy thứ plasma nóng trắng này
Sự thực là giờ đây cái điểm cách ta 46 tỉ năm ánh sáng
có lẽ đã tách biệt thành những nguyên tử thành ngôi sao, hành tinh và các thiên hà
Và thực sự, néu người đó - nếu ở đó có một nền văn minh, và họ đang ngồi đó
và họ đang quan sát photon phát ra
từ tọa độ của chúng ta, vị trí chúng ta hiện tại
Họ sẽ ko nhìn thấy ta. Họ sẽ thấy
chúng ta từ 13.4 tỉ nắm trước. Họ sẽ thấy
những siêu sao nguyên thủyở vùng không gian
khi mà nó vẫn chỉ là plasma nóng trắng
Và chúng ta sẽ nói thêm về vấn đề này ở video tiếp theo, nhưng hãy nghĩ về nó.
Mọi photon bắt đầu từ thời điểm đó
theo mọi hướng, đã di chuyển
suốt 13.4 tỉ năm, theo mọi hướng
sẽ đến từ cái trạng thái ban sơ ấy, hoặc
nó sẽ được phát ra khi vũ trụ
ở trạng thái nguyên thủy, khi mà nó vẫn chỉ là nóng trắng
plasma, khối lượng ko phân biệt được.
Và hi vọng rằng, điều đó sẽ cho bạn cảm nhận về
nơi mà bức xạ nền vũ trụ hình thành.