1
00:00:00,000 --> 00:00:05,642
Giờ đây, ước tính chính xác nhất thời điểm xảy ra Big Bang

2
00:00:05,642 --> 00:00:08,661
và một lần nữa, tôi ko thích cái từ đó lắm, vì càm giác như nó ngụ ý

3
00:00:08,661 --> 00:00:12,562
về một vụ nổ, nhưng thật ra nó là về sự giãn nở của không gian

4
00:00:12,562 --> 00:00:16,067
-khi không gian nở ra từ một điểm kỳ dị

5
00:00:16,067 --> 00:00:18,924
nhưng ước lượng chính xác nhất thời điểm xảy ra

6
00:00:18,924 --> 00:00:25,267
là 13.7 tỉ năm trước, và dù ta đã quen với các con số

7
00:00:25,267 --> 00:00:28,584
hàng tỷ, nhất là khi ta vói về

8
00:00:28,584 --> 00:00:31,867
số tiền lớn, đây là một khoảng thời gian

9
00:00:31,867 --> 00:00:34,575
ko thể tin được. Có vẻ như nó là một con số dễ xử lý, nhưng

10
00:00:34,575 --> 00:00:37,841
thực ra thì ko. Và trong các video sau, tôi sẽ nói về

11
00:00:37,841 --> 00:00:39,933
những thang tthời gian, để bạn có thể thực sự nhận ra

12
00:00:39,933 --> 00:00:42,934
nó dài đến thế nào, hay thâm chí ngưỡng mộ, ngưỡng mộ

13
00:00:42,934 --> 00:00:47,267
rằng chúng ta không thể tưởng tượng nổi 13.7 tỉ năm dài đến thế nào

14
00:00:47,267 --> 00:00:50,600
Và tôi muốn nhấn mạnh rằng đây là

15
00:00:50,600 --> 00:00:53,522
ước tính chính xác nhất cho tới hiện tại. Dù vậy thì trong cả những năm tôi sống, dù

16
00:00:53,522 --> 00:00:56,402
trong đời tôi khi tôi biết về Big Bang và

17
00:00:56,402 --> 00:00:58,600
chú ý đến cái ước tính này,

18
00:00:58,600 --> 00:01:00,442
con số này đã hơi xê dịch, vì vậy tôi nghĩ rằng

19
00:01:00,442 --> 00:01:03,181
trong tương lại, con số này có thể trở nên chính xác hơn

20
00:01:03,181 --> 00:01:05,271
hoặc thay đổi chút ít.

21
00:01:05,271 --> 00:01:07,779
Nhưng đây là dự đoán gần nhất. Rồi, như vậy, tôi muốn

22
00:01:07,779 --> 00:01:10,267
nghĩ xem nó cho ta biết gì về kích thước

23
00:01:10,267 --> 00:01:13,373
của vũ trụ quan sát được

24
00:01:15,635 --> 00:01:23,548
Vậy, nếu sữ giãn nở bắt đầu 13.7 tỉ năm trước

25
00:01:23,548 --> 00:01:28,333
tất cả những gì ta biết về vũ trụ 3 chiều bắt đầu

26
00:01:28,333 --> 00:01:29,933
từ một điểm

27
00:01:29,933 --> 00:01:33,925
quãng đường lớn nhất mà một phôton đi được

28
00:01:33,925 --> 00:01:35,271
chạm đến chúng ta ngay bây giờ

29
00:01:35,271 --> 00:01:37,593
(vậy, mắt ở đây)

30
00:01:37,593 --> 00:01:39,915
(vậy, coi như mắt tôi ở ngay đây)

31
00:01:39,915 --> 00:01:42,516
(đó là lông mi)

32
00:01:42,516 --> 00:01:44,281
lớn nhất - một vài photon ánh sáng

33
00:01:44,281 --> 00:01:47,950
đã đến mắt tôi, hoặc có thể

34
00:01:47,950 --> 00:01:50,400
nó đến thấy kính một kính viễn vọng

35
00:01:50,400 --> 00:01:53,718
quãng đường dài nhất nó đi được

36
00:01:53,718 --> 00:01:55,902
là 13.7 tỉ năm

37
00:02:06,502 --> 00:02:09,498
Vậy khi ta nhìn vào sự mô tả đó

38
00:02:09,498 --> 00:02:11,267
(tôi nghĩ là 2 hay 3 video trước)

39
00:02:11,267 --> 00:02:12,841
của vũ trụ quan sats được

40
00:02:12,841 --> 00:02:15,117
Tôi vẽ - no là một hình tron

41
00:02:15,117 --> 00:02:17,764
Mộ hình tròn

42
00:02:17,764 --> 00:02:21,108
Và khi ta thấy ánh sáng từ đây

43
00:02:21,108 --> 00:02:23,771
những vật ở xa, rằng ánh sáng đến với ta ngay đây

44
00:02:23,771 --> 00:02:26,200
đây là chúng ta. Đây là nơi, tôi đoán

45
00:02:26,200 --> 00:02:28,863
theo như mô tả, là vị trị vật ở xa

46
00:02:28,863 --> 00:02:32,532
nhưng ánh sáng từ vật ở xa vừa mới đến với chúng ta

47
00:02:32,532 --> 00:02:38,656
Và tia sáng đó đã mất 13.7 tỉ năm để đến

48
00:02:42,656 --> 00:02:45,489
Giờ, điều mà tôi lưỡng lự

49
00:02:45,489 --> 00:02:47,533
vì chúng ta đang nói đến một khoảng cách rất lớn

50
00:02:47,533 --> 00:02:51,533
trong một thang thời gian rất lớn... mà qua đó

51
00:02:51,533 --> 00:02:55,380
không gian tự nó giãn nở. Ta sẽ thấy trong video

52
00:02:55,380 --> 00:03:00,691
rằng ta không thể nói vật ở đây

53
00:03:00,691 --> 00:03:02,744
không hẳn

54
00:03:02,759 --> 00:03:03,906
nó KHÔNG

55
00:03:03,967 --> 00:03:04,744
(để tôi viết hoa)

56
00:03:04,744 --> 00:03:13,538
Đây KHÔNG PHẢI là cách nhau 13.7 tỉ năm ánh sáng

57
00:03:13,538 --> 00:03:16,125
Nếu ta nói về một thang thời gian nhỏ hơn

58
00:03:16,125 --> 00:03:18,043
hoặc, tôi đoán, một quãng đường nhỏ hơn

59
00:03:18,043 --> 00:03:19,892
bạn có thể ước tính như vậy

60
00:03:19,892 --> 00:03:21,868
Sự giãn nở của vũ trụ chính nó

61
00:03:21,868 --> 00:03:24,285
cũng không khác là bao

62
00:03:24,285 --> 00:03:26,854
Và để tôi làm rõ hơn

63
00:03:26,854 --> 00:03:28,709
Ta đang nói về một vật ở đây

64
00:03:28,709 --> 00:03:31,867
nhưng ta còn có thể nói về tọa độ trong không gian

65
00:03:31,867 --> 00:03:34,127
Và tọa độ đó (và tôi nên nói,

66
00:03:34,127 --> 00:03:35,722
"Tọa độ trong không-thời gian"

67
00:03:35,722 --> 00:03:37,533
Vì ta cũng đang quan sát nó vào một thừoi điểm

68
00:03:37,533 --> 00:03:43,121
Nhưng tọa độ đó không phải là 13.7 tỉ năm ánh sáng

69
00:03:43,121 --> 00:03:44,700
cách tọa độ của chúng ta

70
00:03:44,700 --> 00:03:46,464
Có một số nguyên nhân mà ta cần suy xét

71
00:03:46,464 --> 00:03:47,533
Đầu tiên, hãy nghĩ về nó

72
00:03:47,533 --> 00:03:51,533
Ánh sáng đó đã tỏa ra từ 13.7 tỉ năm trước.

73
00:03:51,533 --> 00:03:55,845
Khí ánh sáng đó phát ra,chúng ta ở rất gần tọa độ đó

74
00:03:55,845 --> 00:03:57,842
Tọa độ của ta từng ở gần tọa độ của vật kia

75
00:03:57,842 --> 00:03:59,189
Vị trí của chúng ta trong vũ trụ hiện tại

76
00:03:59,189 --> 00:04:01,371
ở gần điểm của vật đó trong vũ trụ hơn

77
00:04:01,371 --> 00:04:05,933
Điều khác để suy xét, khi nó - để tôi vẽ hẳn ra

78
00:04:05,933 --> 00:04:12,017
Vậy coi như - ta đi đến thời điểm 300 000 năm

79
00:04:12,017 --> 00:04:16,867
sau khi xảy ra sự giãn nở của kỳ dị

80
00:04:16,867 --> 00:04:19,867
Vậy, ta đi tới thời điểm 300 000 năm

81
00:04:19,867 --> 00:04:22,177
của lịch sử vũ trụ

82
00:04:22,177 --> 00:04:28,214
Vậy đây là gần như 300 000 năm tuổi

83
00:04:28,214 --> 00:04:32,267
của ... cuộc đời vũ trụ, coi như vậy đi

84
00:04:32,267 --> 00:04:34,315
Và coi như là ở điểm này - đầu tiên

85
00:04:34,315 --> 00:04:37,455
ở điểm này, moi thứ gấn như không phân biệt

86
00:04:37,455 --> 00:04:39,034
một cách có ý nghĩa

87
00:04:39,034 --> 00:04:41,249
Ta sẽ nói nhiều hơn về chuyện này khí ta nói về

88
00:04:41,249 --> 00:04:43,678
bức xạ nền vi ba vũ trụ

89
00:04:43,678 --> 00:04:45,015
nhưng ở thời điểm này của vũ trụ

90
00:04:45,015 --> 00:04:48,067
nó gần như là một dạng đồng nhất

91
00:04:48,067 --> 00:04:51,109
plasma nóng trắng của hidro

92
00:04:51,109 --> 00:04:52,966
Và ta sẽ nói về - nó tỏa ra

93
00:04:52,966 --> 00:04:54,777
bức xạ vi sóng, và ta sẽ tìm hiểu thêm

94
00:04:54,777 --> 00:04:56,082
ở các video sau

95
00:04:56,082 --> 00:05:00,397
Nhưng hãy nghĩ về 2 điểm của vũ trụ non trẻ

96
00:05:00,397 --> 00:05:03,467
Vậy đây là vũ trụ khi còn sớm, coi như ta có điểm này

97
00:05:03,467 --> 00:05:04,808
và bạn có

98
00:05:04,808 --> 00:05:08,495
tọa độ vị trí của chúng ta

99
00:05:10,202 --> 00:05:12,767
Tôi sẽ ko đặt vào trung tâm

100
00:05:12,767 --> 00:05:14,746
Vì tôi nghĩ vậy sẽ dễ tưởng tượng hơn

101
00:05:14,746 --> 00:05:15,938
nếu ko phải là tủng tâm

102
00:05:15,938 --> 00:05:18,462
Và hãy coi như ở thừoi điểm ban đầu này của vũ trụ

103
00:05:18,462 --> 00:05:21,310
néu bạn lấy ra một cái thước kẻ

104
00:05:21,310 --> 00:05:22,800
vag ngay lập tức đo

105
00:05:22,800 --> 00:05:26,180
bạn sẽ tìm được khoảng cách

106
00:05:26,703 --> 00:05:29,449
là 30 triệu năm ánh sáng

107
00:05:35,187 --> 00:05:37,800
Và hãy coi như ở ngay điểm đó

108
00:05:37,800 --> 00:05:40,799
vật (màu đỏ magenta) ngay đây

109
00:05:40,799 --> 00:05:43,000
phát ra một photon. Có thể nẳm trong dài tần số

110
00:05:43,000 --> 00:05:45,880
vi sóng, ta sẽ thấy là

111
00:05:45,880 --> 00:05:48,462
đó là khoảng mà nó phát ra

112
00:05:48,462 --> 00:05:50,134
Nhưng, nói chung là một photon

113
00:05:50,134 --> 00:05:51,996
Và photon đó di chuyển với vận tốc ánh sáng

114
00:05:51,996 --> 00:05:53,062
Nó LÀ ánh sáng!

115
00:05:53,062 --> 00:05:54,536
Và rồi, thằng photon nói, "Ồ, cậu biết đấy..."

116
00:05:54,536 --> 00:05:56,902
"Tôi chỉ có 30 triệu năm ánh sáng để đi"

117
00:05:56,902 --> 00:05:58,354
"Không quá tệ. Tôi sẽ đến nơi"

118
00:05:58,354 --> 00:06:00,252
"trong 30 triệu năm"

119
00:06:00,252 --> 00:06:02,585
Và như vậy - và tôi sẽ riêng ra

120
00:06:02,585 --> 00:06:04,656
Các phép toán thực sự phức tạp hơn những gì ta làm ở đây nhiều

121
00:06:04,656 --> 00:06:06,435
Nhưng tôi chỉ muốn cho các bạn thấy ý tưởng

122
00:06:06,435 --> 00:06:08,010
việc gì đang diễn ra

123
00:06:08,010 --> 00:06:10,056
Vậy, coi như, photon nói

124
00:06:10,056 --> 00:06:13,069
bạn biết đấy, "khoảng 10 triệu năm nữa là tôi sẽ"

125
00:06:14,623 --> 00:06:17,274
"đến tọa độ này"

126
00:06:17,905 --> 00:06:20,645
"tôi nên ở cách khoảng 1/3 quãng đuwòng"

127
00:06:20,645 --> 00:06:25,800
Nhưng chuyện gì đã xảy ra trong suốt 10 năm đó?

128
00:06:25,800 --> 00:06:27,938
Thì, qua 10 triệu năm

129
00:06:27,938 --> 00:06:30,118
vũ trụ đã giãn nở thêm chút

130
00:06:30,118 --> 00:06:32,538
Vũ trụ đã giãn nở, có lẽ khá nhiều

131
00:06:32,538 --> 00:06:35,498
Vậy để tôi vẽ vũ trụ giãn nở

132
00:06:35,498 --> 00:06:37,967
Sau 10 triều năm, vũ trụ...

133
00:06:37,967 --> 00:06:40,654
... trông thế này

134
00:06:41,054 --> 00:06:43,071
(Thật ra, nó có thể lớn hơn)

135
00:06:43,071 --> 00:06:45,000
(Để tôi vẽ thế này)

136
00:06:45,015 --> 00:06:47,132
Sau 10 triệu năm

137
00:06:47,132 --> 00:06:49,470
vũ trụ đã giãn nở thêm một chút

138
00:06:49,470 --> 00:06:53,419
Vậy, đây là 10 triệu năm đến tương lai

139
00:06:53,696 --> 00:06:56,839
Vẫn theo thang thời gian vũ trụ

140
00:06:56,839 --> 00:07:00,104
vẫn chỉ là thơi điểm vũ trụ sơ sinh

141
00:07:00,104 --> 00:07:02,550
vì ta đang nói tới 13.7 tỉ năm ở đây

142
00:07:02,550 --> 00:07:06,875
Vậy, coi như 10 triệu năm trôi qua

143
00:07:07,644 --> 00:07:09,363
Vũ trụ đã giãn nở

144
00:07:09,363 --> 00:07:12,062
Tọa độ mà ta chỉ lần trước

145
00:07:12,062 --> 00:07:15,460
đã ra tới tận đây

146
00:07:15,460 --> 00:07:18,774
Tọa độ mà photon đó đã tứng ở

147
00:07:18,774 --> 00:07:21,425
khi nó bị phát ra giờ

148
00:07:21,425 --> 00:07:23,839
ngồi tận đây

149
00:07:23,839 --> 00:07:25,604
Và photon đó nói. "Ok."

150
00:07:25,604 --> 00:07:27,479
"Sau 10 triệu năm ánh sáng tôi sẽ đến"

151
00:07:27,479 --> 00:07:28,887
"được đây"

152
00:07:28,887 --> 00:07:30,454
Và, tôi đang ước lượng và tôi làm vậy

153
00:07:30,454 --> 00:07:32,604
một cách riêng - Tôi chỉ muốn cho các bạn thấy ý tưởng

154
00:07:32,604 --> 00:07:35,600
Vậy tọa độ dó, gần như nới mà photon

155
00:07:35,600 --> 00:07:37,210
tới trong khoảng 10 triệu năm ánh sáng

156
00:07:37,210 --> 00:07:38,915
sẽ ở khoảng đây

157
00:07:38,915 --> 00:07:39,877
Toàn bộ vũ trụ đã giãn nở

158
00:07:39,877 --> 00:07:42,704
Tất cả các tọa độ đã cách xa nhau

159
00:07:42,704 --> 00:07:44,129
Chuyện gì vữa xảy ra vậy

160
00:07:44,129 --> 00:07:45,462
Vũ trụ nở ra

161
00:07:45,462 --> 00:07:47,720
Khoảng cách mà truwóc đây là 30 triệu năm ánh sáng

162
00:07:47,720 --> 00:07:51,853
giờ đây - tôi sẽ đưa một con số ước tính

163
00:07:51,853 --> 00:07:56,467
nó thật ra - chỉ là để cho bạn thấy

164
00:07:56,467 --> 00:08:01,946
ý tưởng tại sao... cho bạn thấy trực quan

165
00:08:01,946 --> 00:08:03,773
chuyện gì đang diễn ra

166
00:08:03,773 --> 00:08:06,333
Khoảng cách giờ không còn là 30 triệu năm ánh sáng

167
00:08:06,333 --> 00:08:09,215
Có thể nó là 100 triệu

168
00:08:10,399 --> 00:08:15,476
Vậy giờ nó là 100 triệu năm ánh sáng đi

169
00:08:15,476 --> 00:08:17,878
Vũ trụ đang giãn ra

170
00:08:17,878 --> 00:08:21,080
Không gian đang tỏa đi khắp nơi

171
00:08:21,080 --> 00:08:22,952
Bạn có thể tưởng tuonwgj nó như một bản nhảy

172
00:08:22,952 --> 00:08:25,197
hay bề mặt quả bóng bay - bị căngmỏng ra

173
00:08:25,197 --> 00:08:28,169
Vậy tọa độ của nơi ánh sáng từngđến

174
00:08:28,169 --> 00:08:29,237
sau 10 triệu năm

175
00:08:29,237 --> 00:08:31,420
nó đã đi được 10 triệu năm

176
00:08:31,420 --> 00:08:33,867
nhưng nó đã đi được quãng đường lớn hơn!

177
00:08:33,867 --> 00:08:39,000
Giờ nó đã đi - khoảng cách đó là

178
00:08:39,000 --> 00:08:42,707
theo tỉ lệ của 30 triệu năm ánh sang

179
00:08:42,707 --> 00:08:44,098
Phép toán không chinh xác

180
00:08:44,098 --> 00:08:46,652
Tôi không dùng phếp tính toán này đề ra con số đó cả

181
00:08:46,652 --> 00:08:49,903
Nhưng điểm ở đây - nó đã đi 30 triệu năm ánh sáng

182
00:08:49,903 --> 00:08:52,503
Và thật ra, tôi ko nên làm vậy

183
00:08:52,503 --> 00:08:55,243
cùng tỉ lệ, quãng đường nó đã đi

184
00:08:55,243 --> 00:08:56,636
và quãng đường nó phải đi

185
00:08:56,636 --> 00:08:58,333
bởi sự giãn ra, nó sẽ không hẳn

186
00:08:58,333 --> 00:09:01,652
hoàn toàn tuyến tính. Ít nhất, khi tôi nghĩ

187
00:09:01,652 --> 00:09:02,999
trong đầy, nó không nen vậy. Tôi nghĩ thế

188
00:09:02,999 --> 00:09:05,000
Nhưng tôi sẽ không đưa ra phát biểu

189
00:09:05,000 --> 00:09:05,800
về nó

190
00:09:05,800 --> 00:09:08,067
Nhưng quãng đường mà nó đi - có lẽ

191
00:09:08,067 --> 00:09:13,308
quãng đường ở đây giờ là 20 triệu năm ánh sáng

192
00:09:13,308 --> 00:09:18,000
... vì mỗi lần nó di chuyển được một đoạn đường

193
00:09:18,000 --> 00:09:21,800
quãng đường mà nó đã đi cũng căng ra

194
00:09:21,800 --> 00:09:27,194
Nên dù nó đã đi được 10 triệu năm ánh sáng

195
00:09:27,194 --> 00:09:30,000
không gian mà nó đi ko còn là

196
00:09:30,000 --> 00:09:31,652
10 triệu năm ánh sáng

197
00:09:31,652 --> 00:09:33,933
Giờ nó đã nở thánh 20 triệu năm ánh sáng

198
00:09:33,933 --> 00:09:36,067
Và quãng đường còn lại nó phải đi

199
00:09:36,067 --> 00:09:38,339
ko còn là 20 triệu năm ánh sáng

200
00:09:38,339 --> 00:09:40,986
mà giờ nó là 80 triệu năm ánh sáng

201
00:09:43,940 --> 00:09:46,931
Và như vậy, photon này có thể hoảng sợ

202
00:09:46,931 --> 00:09:49,021
Có một cách lạc quan hơn để nhìn nhận, rằng là

203
00:09:49,021 --> 00:09:52,179
"Fuck yeah! Bố đi được hẳn 20 triệu năm ánh sáng"

204
00:09:52,179 --> 00:09:53,898
"chỉ trong 10 triệu năm"

205
00:09:53,898 --> 00:09:56,003
"ta đã vượt qua giới hạn vận tốc ánh sáng của vũ trụ \m/"

206
00:09:56,003 --> 00:09:58,867
Nhưng rất tiếc cho anh, vì tọa độ không gian chính nó

207
00:09:58,867 --> 00:10:00,677
cũng giãn ra

208
00:10:00,677 --> 00:10:03,231
Chúng trở nên mỏng. Vậy nên photon chỉ di chuyển

209
00:10:03,231 --> 00:10:05,925
ở vận tốc ánh sáng. Nhưng khoảng cách mà nó đi được

210
00:10:05,925 --> 00:10:08,267
trong 10 triệu năm thì đúng là

211
00:10:08,267 --> 00:10:10,847
hơn 10 triệu năm ánh sáng

212
00:10:10,847 --> 00:10:12,519
Nó là 20 triệu năm ánh sáng.

213
00:10:12,519 --> 00:10:15,677
Vậy nên, bạn ko thể chỉ nhân theo thời gian

214
00:10:15,677 --> 00:10:17,163
ở thang vũ trụ này

215
00:10:17,163 --> 00:10:19,671
Nhất là khi các tọa độ chính nó

216
00:10:19,671 --> 00:10:23,525
bị di chuyển cách xa nhau

217
00:10:23,525 --> 00:10:28,333
Nhưng tôi nghĩ bạn thấy chuyện gì đang xảy ra

218
00:10:28,333 --> 00:10:30,863
Giờ photon sẽ nói "Oh"

219
00:10:30,863 --> 00:10:35,321
"Hết 40 triệu năm nữa"

220
00:10:35,321 --> 00:10:40,012
"có lẽ tôi sẽ đến được đây"

221
00:10:40,012 --> 00:10:42,984
Nhưng thật ra là sau 40 triệu năm đó

222
00:10:42,984 --> 00:10:48,092
nó có thể đến hẳn tận đây

223
00:10:48,092 --> 00:10:50,507
vì đây là 80 triệu năm ánh sáng.

224
00:10:50,507 --> 00:10:54,269
Sự thực là, sau 40 triệu năm

225
00:10:54,269 --> 00:10:55,989
vậy, 40 triệu năm trôi qua trong nháy mắt

226
00:10:55,989 --> 00:10:58,049
Bông nhiên, vũ trụ giãn nở

227
00:10:58,049 --> 00:11:00,000
còn hơn trước!

228
00:11:00,000 --> 00:11:01,840
Tôi sẽ ko vẽ cả quả bong bóng

229
00:11:01,840 --> 00:11:04,285
Nhưng cái nơi mà photon đã xuất phát

230
00:11:04,285 --> 00:11:06,575
có thể ở đây

231
00:11:06,575 --> 00:11:12,292
và giờ vị trí cúa chúng ta là ở đây

232
00:11:12,292 --> 00:11:16,678
nơi ánh sáng trới sau 10 triệu năm

233
00:11:16,678 --> 00:11:18,456
ở tận đây

234
00:11:18,456 --> 00:11:23,431
và giờ nơi mà tia sáng ở sau 40 triệu năm

235
00:11:23,431 --> 00:11:26,131
có thể ở đây

236
00:11:26,131 --> 00:11:31,456
Vậy, khoảng cách giữa 2 điểm

237
00:11:31,456 --> 00:11:33,852
khi ta bắt đầu, nó khoảng 10 triệu năm ánh sáng

238
00:11:33,852 --> 00:11:36,003
và rồi nó thành 20 triệu năm ánh sáng

239
00:11:36,003 --> 00:11:38,944
có thể giờ nó theo thứ tựtỉ lệ - tôi ko chắc

240
00:11:38,944 --> 00:11:41,777
có thể là tới 1 tỉ năm ánh sáng!

241
00:11:41,777 --> 00:11:45,395
Và có thể khoảng cách ở tận đây

242
00:11:45,395 --> 00:11:47,348
và tôi chỉ bịa ra các con số

243
00:11:47,348 --> 00:11:49,716
thực ra, có lẽ nó hơi lớn...

244
00:11:49,716 --> 00:11:52,869
Có lẽ giờ nó chỉ là khoảng 100 triệu năm ánh sáng

245
00:11:54,269 --> 00:11:59,322
Và giờ, khoảng cách náy, tôi ko biết

246
00:12:00,122 --> 00:12:01,858
500 triệu năm ánh sáng

247
00:12:01,858 --> 00:12:05,925
Và có thể tổng khoảng cách gữa 2 điểm là 1 tỉ năm ánh sáng

248
00:12:05,925 --> 00:12:08,729
Vậy, như bạn thấy đấy, photon có thể hoảng sợ

249
00:12:08,729 --> 00:12:10,896
Khi nó càng đi được nhiều, nó nhìn lại

250
00:12:10,896 --> 00:12:15,933
và nói, "Wow, trong 50 triệu năm, tôi đa đi được những 600 triệu năm ánh sáng"

251
00:12:15,933 --> 00:12:17,071
"Thật tuyệt"

252
00:12:17,071 --> 00:12:18,604
Nhưng nó hoảng sợ, vì thực ra

253
00:12:18,604 --> 00:12:22,922
quãng đường nó nghĩ nó phải đi - 30 triệu năm ánh sáng -

254
00:12:22,922 --> 00:12:24,890
cũng tiếp tục giãn ra

255
00:12:24,890 --> 00:12:26,591
vì không gian cũng giãn ra

256
00:12:26,591 --> 00:12:30,167
Vậy thực tế là, quay về ý tưởn ban đầy

257
00:12:30,167 --> 00:12:36,251
thằng photon đang có gặp chúng ta

258
00:12:36,251 --> 00:12:41,916
ci như là đã đi, 13.4 tỉ năm

259
00:12:41,916 --> 00:12:46,839
giờ nó đã tới với chúng ta, để ttôi tua lại 13.4 tỉ năm

260
00:12:46,839 --> 00:12:49,858
từ điểm này cho tới hiện tại

261
00:12:49,858 --> 00:12:55,467
Vậy nếu tôi vẽ toàn bộ vũ trụ quan sát được

262
00:12:55,467 --> 00:13:00,267
điểm ở đây có lẽ là điểm mà nó được phát ra

263
00:13:00,267 --> 00:13:05,618
Ta đang ngồi ngay đây. Và thực ra...

264
00:13:05,618 --> 00:13:08,600
Để tôi làm rõ hơn. Nếu tôi vẽ toàn bộ vũ trụ quan sát được

265
00:13:08,600 --> 00:13:11,731
trung tâm nên là nơi ta đứng, vìchúng ta quan sảt được những khoảng cách như nhau về mọi phía

266
00:13:11,731 --> 00:13:16,733
- nếu ko có gì lạ xảy ra, ta có thể quan sát cũng một khoảng cách từ mọi phía

267
00:13:16,733 --> 00:13:19,766
Vậy, thực ra, có lẽ ta nên đưa mình vào trung tâm

268
00:13:19,766 --> 00:13:23,748
Vậy, đây là toàn bộ vũ trụ quan sát được. Và photon vừa được phát ra từ đây

269
00:13:23,748 --> 00:13:29,703
13.4 tỉ năm trước. Vậy là khoảng 300 000 năm sau Big Bang

270
00:13:29,703 --> 00:13:31,579
Và nó đã đến với chúng ta

271
00:13:33,795 --> 00:13:45,067
Đúng là photon này đã đi suốt 13.7 tỉ năm

272
00:13:46,267 --> 00:13:52,538
Nhưng, điều điên rỗ là ở chỗ, cái vật thể, vì chúng ta đang giãn cách xa nhau

273
00:13:52,538 --> 00:13:55,647
cái vật thể bây giờ, theo ước lượng chính xác nhất

274
00:13:56,755 --> 00:14:03,031
cách ta 46 tỉ năm ánh sáng.

275
00:14:07,877 --> 00:14:10,093
Và tôi muôn nói thật rõ ràng

276
00:14:10,093 --> 00:14:13,217
Vật GIỜ ĐÂY cách ta 46 tỉ năm ánh sáng

277
00:14:13,217 --> 00:14:16,133
Vậy nếu như ta chỉ dùng ánh sáng để quan sát, coi như

278
00:14:16,133 --> 00:14:20,880
ta chỉ dựa vào năm ánh sáng, tia sáng này đã đi 13.7 tỉ năm ánh sáng để đến với chúng ta

279
00:14:20,880 --> 00:14:26,595
đó là cách duy nhất, theo ánh sáng, để nghĩ về khoảng cách này, vậy có lẽ nó vào khoảng 13.4

280
00:14:26,595 --> 00:14:29,286
(tôi cứ bị chuyển nhầm dấu)

281
00:14:29,286 --> 00:14:32,013
nhưng [có lẽ] nó cách ta 13.4 tỉ năm ánh sáng

282
00:14:32,013 --> 00:14:34,231
Nhưng thực ra, nếu bạn dùng thuuwóc đo vào thời điểm này

283
00:14:34,231 --> 00:14:35,934
và, bạn biết đấy, thuwóc đo năm ánh sáng

284
00:14:35,934 --> 00:14:39,025
thứ này, không gian đã giãn nở rất nhiều

285
00:14:39,025 --> 00:14:41,446
nên giờ nó cách ta những 46 tỉ năm ánh sáng

286
00:14:41,446 --> 00:14:43,824
Và để gợi ý cho bạn khi ta nói về

287
00:14:43,824 --> 00:14:45,600
bức xạ nền vũ trụ

288
00:14:45,600 --> 00:14:48,477
điểm này trong vũ trụ trông như thế nào?

289
00:14:48,477 --> 00:14:50,990
Thứ này mà cách chúng ta 46 tỉ năm ánh sáng

290
00:14:50,990 --> 00:14:54,225
nhưng photon của nó chỉ mất 13.4 tỉ năm để tới với chúng ta

291
00:14:54,225 --> 00:14:55,710
Trông nó sẽ thế nào?

292
00:14:55,710 --> 00:14:59,867
Khi ta nói "trông", đó là dựa trên

293
00:14:59,867 --> 00:15:02,304
các photon đến với chúng ta bây giờ

294
00:15:02,304 --> 00:15:05,067
Những photon đi từ 13.4 tỉ năm trước.

295
00:15:05,067 --> 00:15:08,016
Vậy, những photôn là những photon được phát ra

296
00:15:08,016 --> 00:15:11,128
từ những cấu trúc nguyên thủy, từ cái nới

297
00:15:11,128 --> 00:15:14,913
bụi hydro plasma nóng trắng

298
00:15:15,452 --> 00:15:18,651
Vậy những gì ta sẽ thấy là bụi mù nóng trắng

299
00:15:18,651 --> 00:15:23,836
- vậy là ta sẽ thấy loại

300
00:15:24,036 --> 00:15:26,125
plasma nóng trắng

301
00:15:27,402 --> 00:15:32,384
KHông thể phân biệt được., không tách biệt thành những nguyên tử bền vững, không giống những ngôi sao và thiên hà

302
00:15:32,384 --> 00:15:36,269
Nhưng nóng trắng - ta sẽ được thấy thứ plasma nóng trắng này

303
00:15:36,269 --> 00:15:40,133
Sự thực là giờ đây cái điểm cách ta 46 tỉ năm ánh sáng

304
00:15:40,133 --> 00:15:46,800
có lẽ đã tách biệt thành những nguyên tử thành ngôi sao, hành tinh và các thiên hà

305
00:15:46,800 --> 00:15:52,134
Và thực sự, néu người đó - nếu ở đó có một nền văn minh, và họ đang ngồi đó

306
00:15:52,134 --> 00:15:53,933
và họ đang quan sát photon phát ra

307
00:15:53,933 --> 00:15:56,400
từ tọa độ của chúng ta, vị trí chúng ta hiện tại

308
00:15:56,400 --> 00:15:58,729
Họ sẽ ko nhìn thấy ta. Họ sẽ thấy

309
00:15:58,729 --> 00:16:02,305
chúng ta từ 13.4 tỉ nắm trước. Họ sẽ thấy

310
00:16:02,305 --> 00:16:06,809
những siêu sao nguyên thủyở vùng không gian

311
00:16:06,809 --> 00:16:09,642
khi mà nó vẫn chỉ là plasma nóng trắng

312
00:16:09,642 --> 00:16:12,475
Và chúng ta sẽ nói thêm về vấn đề này ở video tiếp theo, nhưng hãy nghĩ về nó.

313
00:16:12,475 --> 00:16:15,447
Mọi photon bắt đầu từ thời điểm đó

314
00:16:15,447 --> 00:16:17,769
theo mọi hướng, đã di chuyển

315
00:16:17,769 --> 00:16:20,973
suốt 13.4 tỉ năm, theo mọi hướng

316
00:16:20,973 --> 00:16:23,800
sẽ đến từ cái trạng thái ban sơ ấy, hoặc

317
00:16:23,800 --> 00:16:27,986
nó sẽ được phát ra khi vũ trụ

318
00:16:27,986 --> 00:16:30,401
ở trạng thái nguyên thủy, khi mà nó vẫn chỉ là nóng trắng

319
00:16:30,401 --> 00:16:32,800
plasma, khối lượng ko phân biệt được.

320
00:16:32,800 --> 00:16:34,488
Và hi vọng rằng, điều đó sẽ cho bạn cảm nhận về

321
00:16:34,488 --> 00:16:38,919
nơi mà bức xạ nền vũ trụ hình thành.