[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.51,0:00:02.90,Default,,0000,0000,0000,,W tym filmiku chciałem powtórzyć to, o czym
Dialogue: 0,0:00:02.90,0:00:07.54,Default,,0000,0000,0000,,uczymy się w szkole na chemii o utlenianiu
Dialogue: 0,0:00:07.54,0:00:10.45,Default,,0000,0000,0000,,oraz o jego przeciwieństwie, czyli redukcji.
Dialogue: 0,0:00:10.45,0:00:13.51,Default,,0000,0000,0000,,Zobaczymy, w jaki sposób wiedza z chemii
Dialogue: 0,0:00:13.51,0:00:17.10,Default,,0000,0000,0000,,łączy się z tym, jak biolodzy i biochemicy
Dialogue: 0,0:00:17.10,0:00:17.96,Default,,0000,0000,0000,,rozumieją procesy utleniania i redukcji.
Dialogue: 0,0:00:17.96,0:00:20.27,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że zorientujemy się, że wszystkim chodzi o to samo.
Dialogue: 0,0:00:20.27,0:00:22.45,Default,,0000,0000,0000,,Na początek krótka powtórka z filmików chemicznych.
Dialogue: 0,0:00:22.45,0:00:25.49,Default,,0000,0000,0000,,Utlenianie można uznać -- po angielsku jest na to
Dialogue: 0,0:00:25.49,0:00:26.96,Default,,0000,0000,0000,,znany trik mnemotechniczny.
Dialogue: 0,0:00:26.96,0:00:35.98,Default,,0000,0000,0000,,OIL RIG (dosł. platforma wiertnicza). OIL mówi nam,
Dialogue: 0,0:00:35.98,0:00:38.94,Default,,0000,0000,0000,,że utlenianie to utrata -- zapiszę w cudzysłowie, bo nie zawsze
Dialogue: 0,0:00:38.94,0:00:41.43,Default,,0000,0000,0000,,chodzi dosłownie o utratę elektronów, pokażę Wam, co mam na myśli --
Dialogue: 0,0:00:41.43,0:00:43.38,Default,,0000,0000,0000,,OIL oznacza utratę elektronów (Oxidation Is Loosing electrons).
Dialogue: 0,0:00:43.38,0:00:44.63,Default,,0000,0000,0000,,Tego powinniście się nauczyć
Dialogue: 0,0:00:44.63,0:00:46.65,Default,,0000,0000,0000,,na lekcjach chemii.
Dialogue: 0,0:00:46.65,0:00:54.02,Default,,0000,0000,0000,,Nauczyliście się tam pewnie również, że redukcja to zyskiwanie elektronów.
Dialogue: 0,0:00:54.02,0:00:55.92,Default,,0000,0000,0000,,To też zapiszę w cudzysłowie.
Dialogue: 0,0:00:55.92,0:00:59.87,Default,,0000,0000,0000,,Redukcja to zyskiwanie elektronów (Reduction Is Gaining electrons).
Dialogue: 0,0:00:59.87,0:01:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Zapiszę to w cudzysłowie, bo nie zawsze
Dialogue: 0,0:01:02.18,0:01:03.40,Default,,0000,0000,0000,,będzie to rzeczywiście pozyskiwanie elektronów.
Dialogue: 0,0:01:03.40,0:01:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi raczej o przywłaszczanie sobie elektronów.
Dialogue: 0,0:01:04.86,0:01:07.18,Default,,0000,0000,0000,,A nazywamy to redukcją, ponieważ, gdy zyskujesz elektrony,
Dialogue: 0,0:01:07.18,0:01:11.40,Default,,0000,0000,0000,,Twój ładunek elektryczny, jeśli rzeczywiście
Dialogue: 0,0:01:11.40,0:01:13.94,Default,,0000,0000,0000,,je zyskujesz, obniża się.
Dialogue: 0,0:01:13.94,0:01:16.39,Default,,0000,0000,0000,,O utlenianiu mówimy dlatego, że
Dialogue: 0,0:01:16.39,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,zwykle tracisz elektrony na rzecz tlenu.
Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:20.92,Default,,0000,0000,0000,,Chociaż, to nie musi być koniecznie tlen.
Dialogue: 0,0:01:20.92,0:01:22.82,Default,,0000,0000,0000,,To może być jakakolwiek cząsteczka, która
Dialogue: 0,0:01:22.82,0:01:23.84,Default,,0000,0000,0000,,przywłaszczy sobie Twoje elektrony.
Dialogue: 0,0:01:23.84,0:01:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że pora na jakiś dobry przykład,
Dialogue: 0,0:01:28.15,0:01:29.76,Default,,0000,0000,0000,,który pozwoli nam to sprecyzować.
Dialogue: 0,0:01:29.76,0:01:33.77,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że mam trochę wodoru,
Dialogue: 0,0:01:33.77,0:01:37.18,Default,,0000,0000,0000,,w stanie gazowym i spalam go
Dialogue: 0,0:01:37.18,0:01:39.03,Default,,0000,0000,0000,,przy udziale tlenu cząsteczkowego.
Dialogue: 0,0:01:39.03,0:01:40.95,Default,,0000,0000,0000,,To właśnie przydarzyło się sterowcowi Hindenburg.
Dialogue: 0,0:01:40.95,0:01:43.47,Default,,0000,0000,0000,,Sterowiec był wypełniony wodorem, wystarczyła iskra
Dialogue: 0,0:01:43.47,0:01:45.63,Default,,0000,0000,0000,,i dostęp tlenu, żeby podróż zakończyła się
Dialogue: 0,0:01:45.63,0:01:47.05,Default,,0000,0000,0000,,wielkim wybuchem.
Dialogue: 0,0:01:47.05,0:01:50.04,Default,,0000,0000,0000,,W procesie spalania, na każdy mol cząsteczek tlenu
Dialogue: 0,0:01:50.04,0:01:53.06,Default,,0000,0000,0000,,przypadają dwa mole cząsteczek wodoru --
Dialogue: 0,0:01:53.06,0:01:55.07,Default,,0000,0000,0000,,sprawdzam, czy równianie jest zbilansowane --
Dialogue: 0,0:01:55.07,0:02:01.07,Default,,0000,0000,0000,,żebyśmy dostali dwa mole cząsteczek wody oraz masę ciepła.
Dialogue: 0,0:02:01.07,0:02:02.44,Default,,0000,0000,0000,,Ta reakcja jest na prawdę wybuchowa.
Dialogue: 0,0:02:02.44,0:02:06.80,Default,,0000,0000,0000,,I mnóstwo ciepła.
Dialogue: 0,0:02:06.80,0:02:08.23,Default,,0000,0000,0000,,Moglibyśmy sobie gawędzić o Hindenburgu,
Dialogue: 0,0:02:08.23,0:02:10.19,Default,,0000,0000,0000,,ale ten filmik przygotowałem po to,
Dialogue: 0,0:02:10.19,0:02:13.53,Default,,0000,0000,0000,,żeby pokazać Wam, co to znaczy zostać utlenionym,
Dialogue: 0,0:02:13.53,0:02:15.60,Default,,0000,0000,0000,,a co - zostać zredukowanym.
Dialogue: 0,0:02:15.60,0:02:18.76,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę Wam to na wodorze w tym równaniu.
Dialogue: 0,0:02:18.76,0:02:20.63,Default,,0000,0000,0000,,Wodór cząsteczkowy wygląda tak.
Dialogue: 0,0:02:20.63,0:02:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Mamy tu wiązanie między atomami wodoru.
Dialogue: 0,0:02:23.66,0:02:25.54,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z atomów dzieli swój jedyny elektron z drugim atomem,
Dialogue: 0,0:02:25.54,0:02:27.84,Default,,0000,0000,0000,,więc oba atomy "udają", że ich pierwszy orbital
Dialogue: 0,0:02:27.84,0:02:29.26,Default,,0000,0000,0000,,jest całkowicie zapełniony (czyli mają na nim uwspólnioną parę elektronów).
Dialogue: 0,0:02:29.26,0:02:31.18,Default,,0000,0000,0000,,Żaden z tych atomów nie traci swojego elektronu na korzyść drugiego atomu.
Dialogue: 0,0:02:31.18,0:02:33.49,Default,,0000,0000,0000,,Nie przywłaszczają sobie elektronów. Uwspólniają je.
Dialogue: 0,0:02:33.49,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,Mówimy, że mają zerowy stopień utlenienia.
Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:37.41,Default,,0000,0000,0000,,Nie zyskały żadnych elektronów,
Dialogue: 0,0:02:37.41,0:02:38.53,Default,,0000,0000,0000,,po prostu je dzielą ze sobą.
Dialogue: 0,0:02:38.53,0:02:40.69,Default,,0000,0000,0000,,Analogicznie wygląda sytuacja w cząsteczce tlenu.
Dialogue: 0,0:02:40.69,0:02:42.92,Default,,0000,0000,0000,,Mamy tu wiązanie podwójne
Dialogue: 0,0:02:42.92,0:02:43.89,Default,,0000,0000,0000,,między dwoma atomami tlenu.
Dialogue: 0,0:02:43.89,0:02:46.31,Default,,0000,0000,0000,,Oba atomy są jednakowe, więc nie ma powodu,
Dialogue: 0,0:02:46.31,0:02:49.24,Default,,0000,0000,0000,,żeby któryś z nich zyskiwał lub tracił elektron na rzecz drugiego.
Dialogue: 0,0:02:49.24,0:02:53.59,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeżeli przejdziemy do produktów tego równania, zauważymy
Dialogue: 0,0:02:53.59,0:02:54.44,Default,,0000,0000,0000,,coś ciekawego.
Dialogue: 0,0:02:54.44,0:02:58.08,Default,,0000,0000,0000,,Do każdego atomu tlenu przyłączone są dwa atomy wodoru.
Dialogue: 0,0:02:58.08,0:03:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Dwa atomy wodoru.
Dialogue: 0,0:03:02.06,0:03:05.78,Default,,0000,0000,0000,,A tlen zabiera, przywłaszcza sobie elektrony
Dialogue: 0,0:03:05.78,0:03:07.64,Default,,0000,0000,0000,,każdego z atomów wodoru.
Dialogue: 0,0:03:07.64,0:03:10.28,Default,,0000,0000,0000,,Wodór ma ciągle swój jeden elektron na powłoce walencyjnej.
Dialogue: 0,0:03:10.28,0:03:12.91,Default,,0000,0000,0000,,Wiązanie kowalencyjne w cząsteczce tlenu czy wodoru, polega na tym,
Dialogue: 0,0:03:12.91,0:03:14.91,Default,,0000,0000,0000,,że ja dam Tobie mój elektron, Ty dasz mi swój i oboje będziemy mieć
Dialogue: 0,0:03:14.91,0:03:15.93,Default,,0000,0000,0000,,pełną parę elektronów.
Dialogue: 0,0:03:15.93,0:03:20.16,Default,,0000,0000,0000,,Ale wiemy, że tlen jest
Dialogue: 0,0:03:20.16,0:03:23.51,Default,,0000,0000,0000,,znacznie bardziej elektroujemny niż wodór.
Dialogue: 0,0:03:23.51,0:03:26.19,Default,,0000,0000,0000,,To jest wzór glukozy, który został mi
Dialogue: 0,0:03:26.19,0:03:29.15,Default,,0000,0000,0000,,z filmiku o oddychaniu komórkowym.
Dialogue: 0,0:03:29.15,0:03:32.06,Default,,0000,0000,0000,,Na razie nie jest nam potrzebny, ale połączę oba wątki
Dialogue: 0,0:03:32.06,0:03:32.87,Default,,0000,0000,0000,,w kolejnym filmiku.
Dialogue: 0,0:03:32.87,0:03:35.99,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy przyjrzymy się układowi okresowemu, jeśli pamiętacie
Dialogue: 0,0:03:35.99,0:03:39.51,Default,,0000,0000,0000,,ze swoich lekcji chemii, elektroujemność rośnie,
Dialogue: 0,0:03:39.51,0:03:42.47,Default,,0000,0000,0000,,gdy przesuwamy się w kierunku prawego górnego rogu układu.
Dialogue: 0,0:03:42.47,0:03:46.21,Default,,0000,0000,0000,,Te pierwiastki są najsilniej elektroujemne,
Dialogue: 0,0:03:46.21,0:03:48.68,Default,,0000,0000,0000,,a te najsłabiej.
Dialogue: 0,0:03:48.68,0:03:51.24,Default,,0000,0000,0000,,Wysoka elektroujemność oznacza, że pierwiastek będzie chętnie przywłaszczał cudze elektrony.
Dialogue: 0,0:03:51.24,0:04:03.73,Default,,0000,0000,0000,,Elektroujemny - lubi zabierać elektrony.
Dialogue: 0,0:04:03.73,0:04:07.19,Default,,0000,0000,0000,,Pomimo że tlen i wodór są w cząsteczce wody połączone
Dialogue: 0,0:04:07.19,0:04:10.95,Default,,0000,0000,0000,,wiązaniem kowalencyjnym - czyli powinny dzielić się elektronami -
Dialogue: 0,0:04:10.95,0:04:13.58,Default,,0000,0000,0000,,to tlen jest znacznie silniej elektroujemny niż wodór
Dialogue: 0,0:04:13.58,0:04:15.74,Default,,0000,0000,0000,,i przywłaszczy sobie elektrony wodoru.
Dialogue: 0,0:04:15.74,0:04:18.02,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli weźmiemy jakieś pierwiastki z tej części układu
Dialogue: 0,0:04:18.02,0:04:21.89,Default,,0000,0000,0000,,i zwiążemy je z pierwiastkami z tej części układu,
Dialogue: 0,0:04:21.89,0:04:24.08,Default,,0000,0000,0000,,to pierwiastki z prawej części są znacznie silniej elektroujemne niż te z lewej.
Dialogue: 0,0:04:24.08,0:04:27.10,Default,,0000,0000,0000,,I te silniej elektroujemne pierwiastki właściwie ukradną elektron tym słabiej elektroujemnym,
Dialogue: 0,0:04:27.10,0:04:29.13,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko przywłaszczą go sobie.
Dialogue: 0,0:04:29.13,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,Elektroujemność oznacza po prostu
Dialogue: 0,0:04:30.99,0:04:33.41,Default,,0000,0000,0000,,powinowactwo do elektronów.
Dialogue: 0,0:04:33.41,0:04:36.80,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzmy na wiązanie tlenu z wodorem,
Dialogue: 0,0:04:36.80,0:04:39.30,Default,,0000,0000,0000,,z układu okresowego wiemy, że tlen
Dialogue: 0,0:04:39.30,0:04:42.28,Default,,0000,0000,0000,,jest znacznie bardziej elektroujemny niż wodór, więc wszystkie elektrony
Dialogue: 0,0:04:42.28,0:04:43.88,Default,,0000,0000,0000,,zostaną ściągnięte na tlen.
Dialogue: 0,0:04:43.88,0:04:46.19,Default,,0000,0000,0000,,Uczyliśmy się wszyscy o wiązaniach wodorowych,
Dialogue: 0,0:04:46.19,0:04:49.78,Default,,0000,0000,0000,,że powstaje cząstkowy ładunek ujemny
Dialogue: 0,0:04:49.78,0:04:52.63,Default,,0000,0000,0000,,po tej stronie cząsteczki wody, a cząstkowy ładunek
Dialogue: 0,0:04:52.63,0:04:54.81,Default,,0000,0000,0000,,dodatni po tej stronie.
Dialogue: 0,0:04:54.81,0:04:56.76,Default,,0000,0000,0000,,Elektrony pojawiają się co jakiś czas
Dialogue: 0,0:04:56.76,0:04:57.93,Default,,0000,0000,0000,,w pobliżu atomów wodoru.
Dialogue: 0,0:04:57.93,0:05:01.46,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy mówicie o utlenianiu i redukcji, zauważacie,
Dialogue: 0,0:05:01.46,0:05:03.13,Default,,0000,0000,0000,,że nie ma ładunków cząstkowych.
Dialogue: 0,0:05:03.13,0:05:07.11,Default,,0000,0000,0000,,Jednak jeżeli ten atom trzyma elektron silniej, to ze względu
Dialogue: 0,0:05:07.11,0:05:10.89,Default,,0000,0000,0000,,na stopnie utlenienia, musimy przyjąć,
Dialogue: 0,0:05:10.89,0:05:12.47,Default,,0000,0000,0000,,że zabrał ten elektron.
Dialogue: 0,0:05:12.47,0:05:16.58,Default,,0000,0000,0000,,Uwzględniając stopień utlenienia, przyjmujemy, że
Dialogue: 0,0:05:16.58,0:05:19.22,Default,,0000,0000,0000,,tlen w cząsteczce wody zabiera elektron i przechodzi
Dialogue: 0,0:05:19.22,0:05:22.74,Default,,0000,0000,0000,,na minus pierwszy stopień utlenienia.
Dialogue: 0,0:05:22.74,0:05:25.60,Default,,0000,0000,0000,,Przyjęto, że piszemy ładunek po liczbie
Dialogue: 0,0:05:25.60,0:05:26.96,Default,,0000,0000,0000,,stopni utlenienia,
Dialogue: 0,0:05:26.96,0:05:29.68,Default,,0000,0000,0000,,żeby ich nie pomylić z ładunkiem elektrycznym.
Dialogue: 0,0:05:29.68,0:05:32.21,Default,,0000,0000,0000,,Ten atom tlenu jest na -1 stopniu utlenienia,
Dialogue: 0,0:05:32.21,0:05:34.11,Default,,0000,0000,0000,,bo zabrał elektron.
Dialogue: 0,0:05:34.11,0:05:35.62,Default,,0000,0000,0000,,"Zyskał" elektron.
Dialogue: 0,0:05:35.62,0:05:36.95,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego pisałem wcześniej "zyskał" w cudzysłowie.
Dialogue: 0,0:05:36.95,0:05:38.36,Default,,0000,0000,0000,,Bo nie zyskał go w pełni, na stałe.
Dialogue: 0,0:05:38.36,0:05:40.16,Default,,0000,0000,0000,,Zyskał go na większość czasu.
Dialogue: 0,0:05:40.16,0:05:42.19,Default,,0000,0000,0000,,Przywłaszczył sobie elektrony atomów wodoru.
Dialogue: 0,0:05:42.19,0:05:45.37,Default,,0000,0000,0000,,Analogicznie wodór -- muszę się skupić --
Dialogue: 0,0:05:45.37,0:05:48.44,Default,,0000,0000,0000,,atom tlenu zyskał jeden elektron z tego atomu wodoru
Dialogue: 0,0:05:48.44,0:05:49.95,Default,,0000,0000,0000,,i drugi elektron z tego atomu wodoru.
Dialogue: 0,0:05:49.95,0:05:52.89,Default,,0000,0000,0000,,Czyli nie jest na -1, ale na -2 stopniu utlenienia.
Dialogue: 0,0:05:52.89,0:05:55.59,Default,,0000,0000,0000,,Musi być -2, bo ściągnął na siebie jeden
Dialogue: 0,0:05:55.59,0:05:58.14,Default,,0000,0000,0000,,elektron stąd i drugi stąd.
Dialogue: 0,0:05:58.14,0:06:02.57,Default,,0000,0000,0000,,Ogólnie, kiedy atom tlenu wiąże się z innym niż tlen atomem
Dialogue: 0,0:06:02.57,0:06:06.98,Default,,0000,0000,0000,,czy pierwiastkiem, to przechodzi zwykle
Dialogue: 0,0:06:06.98,0:06:10.05,Default,,0000,0000,0000,,na -2 stopień utlenienia.
Dialogue: 0,0:06:10.05,0:06:11.85,Default,,0000,0000,0000,,Ten tlen jest -2, ponieważ
Dialogue: 0,0:06:11.85,0:06:14.25,Default,,0000,0000,0000,,"zyskał" dwa elektrony.
Dialogue: 0,0:06:14.25,0:06:15.87,Default,,0000,0000,0000,,Znów dopiszę cudzysłów.
Dialogue: 0,0:06:15.87,0:06:18.71,Default,,0000,0000,0000,,"Zyskał" dwa elektrony.
Dialogue: 0,0:06:18.71,0:06:20.92,Default,,0000,0000,0000,,Tak na prawdę nie zabrał ich na stałe, przywłaszczył je sobie
Dialogue: 0,0:06:20.92,0:06:21.84,Default,,0000,0000,0000,,na większość czasu.
Dialogue: 0,0:06:21.84,0:06:24.79,Default,,0000,0000,0000,,Oba atomy wodoru straciły swoje elektrony.
Dialogue: 0,0:06:24.79,0:06:28.24,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego ich stopień utlenienia będzie dodatni.
Dialogue: 0,0:06:28.24,0:06:32.84,Default,,0000,0000,0000,,Stopień utlenienia atomu wodoru wynosi -1.
Dialogue: 0,0:06:32.84,0:06:35.93,Default,,0000,0000,0000,,Podczas spalania wodoru w tlenie,
Dialogue: 0,0:06:35.93,0:06:39.06,Default,,0000,0000,0000,,atomy wodoru stają się -- były początkowo
Dialogue: 0,0:06:39.06,0:06:42.12,Default,,0000,0000,0000,,na zerowym stopniu utlenienia, każdy z nich miał
Dialogue: 0,0:06:42.12,0:06:45.41,Default,,0000,0000,0000,,stopień utlenienia równy zero -- a teraz mają +1,
Dialogue: 0,0:06:45.41,0:06:47.66,Default,,0000,0000,0000,,bo straciły swoje elektrony, kiedy związały się
Dialogue: 0,0:06:47.66,0:06:48.66,Default,,0000,0000,0000,,z tlenem.
Dialogue: 0,0:06:48.66,0:06:51.54,Default,,0000,0000,0000,,Mówimy, że te atomy wodoru zostały utlenione.
Dialogue: 0,0:06:56.79,0:07:05.27,Default,,0000,0000,0000,,W wyniku tej reakcji wodór został utleniony.
Dialogue: 0,0:07:05.27,0:07:06.88,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego został utleniony?
Dialogue: 0,0:07:06.88,0:07:08.72,Default,,0000,0000,0000,,W cząsteczce wodoru, atomy dzieliły się
Dialogue: 0,0:07:08.72,0:07:10.24,Default,,0000,0000,0000,,swoimi elektronami.
Dialogue: 0,0:07:10.24,0:07:13.21,Default,,0000,0000,0000,,Ale związały się z tlenem, który przywłaszczył sobie ich elektrony.
Dialogue: 0,0:07:13.21,0:07:16.78,Default,,0000,0000,0000,,Wodór traci elektrony na rzecz tlenu,
Dialogue: 0,0:07:16.78,0:07:18.32,Default,,0000,0000,0000,,więc zostaje utleniony.
Dialogue: 0,0:07:18.32,0:07:25.27,Default,,0000,0000,0000,,Tlen, podczas tej reakcji spalania,
Dialogue: 0,0:07:25.27,0:07:31.07,Default,,0000,0000,0000,,uległ redukcji.
Dialogue: 0,0:07:31.07,0:07:32.13,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego został zredukowany?
Dialogue: 0,0:07:32.13,0:07:33.85,Default,,0000,0000,0000,,W cząsteczce tlenu dzielił się elektronami,
Dialogue: 0,0:07:33.85,0:07:35.33,Default,,0000,0000,0000,,nie tracił ich ani nie zyskiwał.
Dialogue: 0,0:07:35.33,0:07:39.59,Default,,0000,0000,0000,,Ale kiedy związał się z pierwiastkiem o znacznie niższej
Dialogue: 0,0:07:39.59,0:07:42.46,Default,,0000,0000,0000,,elektroujemności, zaczął nagle ściągać na siebie dodatkowe
Dialogue: 0,0:07:42.46,0:07:44.45,Default,,0000,0000,0000,,elektrony, zaczął zyskiwać elektrony.
Dialogue: 0,0:07:44.45,0:07:47.78,Default,,0000,0000,0000,,Cząstkowy ładunek tlenu został zmniejszony do -2.
Dialogue: 0,0:07:50.41,0:07:53.05,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli chciałbym uwzględnić wszystkie elektrony,
Dialogue: 0,0:07:53.05,0:07:55.17,Default,,0000,0000,0000,,bo mówimy przecież o ich traceniu i zyskiwaniu,
Dialogue: 0,0:07:55.17,0:07:58.71,Default,,0000,0000,0000,,to powinienem napisać dwa połówkowe równania reakcji.
Dialogue: 0,0:07:58.71,0:08:00.28,Default,,0000,0000,0000,,To jest pewnie powtórzenie materiału
Dialogue: 0,0:08:00.28,0:08:01.03,Default,,0000,0000,0000,,z Waszych zajęć chemii w szkole.
Dialogue: 0,0:08:01.03,0:08:02.78,Default,,0000,0000,0000,,Ale powtórki są zawsze pożyteczne.
Dialogue: 0,0:08:02.78,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Dodaję to do filmików biologicznych,
Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:08.27,Default,,0000,0000,0000,,żeby wszyscy fani biologii mogli odświeżyć
Dialogue: 0,0:08:08.27,0:08:10.01,Default,,0000,0000,0000,,sobie ten materiał.
Dialogue: 0,0:08:10.01,0:08:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Mażemy zapisać dwie reakcje połówkowe.
Dialogue: 0,0:08:11.44,0:08:15.84,Default,,0000,0000,0000,,Zaczęliśmy od dwóch moli
Dialogue: 0,0:08:15.84,0:08:17.15,Default,,0000,0000,0000,,cząsteczkowego wodoru.
Dialogue: 0,0:08:17.15,0:08:21.15,Default,,0000,0000,0000,,Atomy w cząsteczkach były na zerowym stopniu utlenienia.
Dialogue: 0,0:08:21.15,0:08:23.01,Default,,0000,0000,0000,,Mogę więc zapisać tu zero.
Dialogue: 0,0:08:23.01,0:08:26.02,Default,,0000,0000,0000,,A skończyliśmy -- po drugiej stronie równania -- skończyliśmy
Dialogue: 0,0:08:26.02,0:08:29.34,Default,,0000,0000,0000,,na dwóch molach cząsteczek wodoru,
Dialogue: 0,0:08:29.34,0:08:33.76,Default,,0000,0000,0000,,ale każdy z atomów wodoru jest teraz
Dialogue: 0,0:08:33.76,0:08:35.01,Default,,0000,0000,0000,,na +1 stopniu utlenienia.
Dialogue: 0,0:08:35.01,0:08:39.18,Default,,0000,0000,0000,,Każdy ma +1 stopień utlenienia.
Dialogue: 0,0:08:39.18,0:08:41.58,Default,,0000,0000,0000,,Inaczej mówiąc każdy z tych atomów wodoru --
Dialogue: 0,0:08:41.58,0:08:42.94,Default,,0000,0000,0000,,a mamy ich tutaj cztery.
Dialogue: 0,0:08:42.94,0:08:45.38,Default,,0000,0000,0000,,Każda cząsteczka wodoru złożona jest z dwóch atomów, a mamy tu
Dialogue: 0,0:08:45.38,0:08:46.05,Default,,0000,0000,0000,,dwa mole takich cząsteczek.
Dialogue: 0,0:08:46.05,0:08:47.65,Default,,0000,0000,0000,,Czyli w sumie mamy cztery atomy wodoru.
Dialogue: 0,0:08:47.65,0:08:50.48,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z czterech atomów stracił jeden elektron.
Dialogue: 0,0:08:50.48,0:08:51.16,Default,,0000,0000,0000,,Mogę więc dopisać --
Dialogue: 0,0:08:51.16,0:08:54.53,Default,,0000,0000,0000,,plus cztery elektrony.
Dialogue: 0,0:08:54.53,0:08:56.46,Default,,0000,0000,0000,,To równanie połówkowe dla atomów wodoru.
Dialogue: 0,0:08:56.46,0:08:58.64,Default,,0000,0000,0000,,Atomy wodoru tracą w sumie cztery elektrony.
Dialogue: 0,0:08:58.64,0:09:05.30,Default,,0000,0000,0000,,To inny sposób wyrażenia tego, że wodór
Dialogue: 0,0:09:05.30,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,uległ utlenieniu, ponieważ stracił cztery elektrony.
Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:11.20,Default,,0000,0000,0000,,Utlenianie to utrata elektronów (OIL - Oxidation Is Loosing).
Dialogue: 0,0:09:11.20,0:09:15.47,Default,,0000,0000,0000,,Drugie równanie połówkowe
Dialogue: 0,0:09:15.47,0:09:16.75,Default,,0000,0000,0000,,jest dla tlenu.
Dialogue: 0,0:09:16.75,0:09:21.64,Default,,0000,0000,0000,,Zaczynam od jednego mola cząsteczkowego tlenu
Dialogue: 0,0:09:21.64,0:09:24.57,Default,,0000,0000,0000,,i dodaję do niego cztery elektrony.
Dialogue: 0,0:09:24.57,0:09:25.97,Default,,0000,0000,0000,,Nie mogę wziąć elektronów znikąd.
Dialogue: 0,0:09:25.97,0:09:28.04,Default,,0000,0000,0000,,Biorę więc elektrony pochodzące z wodoru
Dialogue: 0,0:09:28.04,0:09:29.24,Default,,0000,0000,0000,,i dodaję do tlenu.
Dialogue: 0,0:09:29.24,0:09:35.56,Default,,0000,0000,0000,,A po drugiej stronie równania kończę
Dialogue: 0,0:09:35.56,0:09:38.65,Default,,0000,0000,0000,,z dwoma molami -- mogę to zapisać tak -- z dwoma molami tlenu.
Dialogue: 0,0:09:38.65,0:09:43.84,Default,,0000,0000,0000,,Każdy z nich jest na -2 stopniu utlenienia.
Dialogue: 0,0:09:43.84,0:09:45.08,Default,,0000,0000,0000,,Mamy więc dwa równania połówkowe,
Dialogue: 0,0:09:45.08,0:09:47.63,Default,,0000,0000,0000,,które pokazują, że podczas reakcji spalania, wodór
Dialogue: 0,0:09:47.63,0:09:50.31,Default,,0000,0000,0000,,traci elektrony,
Dialogue: 0,0:09:50.31,0:09:53.83,Default,,0000,0000,0000,,a tlen zyskuje elektrony utracone przez wodór.
Dialogue: 0,0:09:53.83,0:10:02.37,Default,,0000,0000,0000,,Czyli tlen zostaje zredukowany.
Dialogue: 0,0:10:02.37,0:10:05.12,Default,,0000,0000,0000,,To wszystko jest powtórzeniem
Dialogue: 0,0:10:05.12,0:10:07.41,Default,,0000,0000,0000,,tego, czego uczyliście się na chemii w szkole.
Dialogue: 0,0:10:07.41,0:10:09.52,Default,,0000,0000,0000,,Ale teraz trochę to skomplikuję,
Dialogue: 0,0:10:09.52,0:10:11.77,Default,,0000,0000,0000,,bo pokażę Wam, w jaki sposób reakcje utleniania i redukcji
Dialogue: 0,0:10:11.77,0:10:12.73,Default,,0000,0000,0000,,widzi biolog.
Dialogue: 0,0:10:12.73,0:10:14.35,Default,,0000,0000,0000,,Chociaż też nie zawsze.
Dialogue: 0,0:10:14.35,0:10:16.44,Default,,0000,0000,0000,,Czasem biolodzy używają definicji, którą
Dialogue: 0,0:10:16.44,0:10:17.72,Default,,0000,0000,0000,,poznaliście na lekcjach chemii.
Dialogue: 0,0:10:17.72,0:10:20.71,Default,,0000,0000,0000,,Ale wielokrotnie, w wielu podręcznikach biologii
Dialogue: 0,0:10:20.71,0:10:23.92,Default,,0000,0000,0000,,mówi się -- i to właśnie było dla mnie mylące --
Dialogue: 0,0:10:23.92,0:10:39.22,Default,,0000,0000,0000,,że utlenianie to utrata atomów wodoru,
Dialogue: 0,0:10:39.22,0:10:52.21,Default,,0000,0000,0000,,a redukcja to przyłączanie atomów wodoru.
Dialogue: 0,0:10:52.21,0:10:54.57,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy pierwszy raz o tym usłyszałem, pomyślałem sobie --
Dialogue: 0,0:10:54.57,0:10:57.19,Default,,0000,0000,0000,,przecież na lekcjach chemii uczyli mnie, że chodzi o elektrony.
Dialogue: 0,0:10:57.19,0:11:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Atomy wodoru składają się z protonu i elektronu, więc
Dialogue: 0,0:11:00.28,0:11:01.13,Default,,0000,0000,0000,,gdzie tu jest związek?
Dialogue: 0,0:11:01.13,0:11:03.55,Default,,0000,0000,0000,,Powód, dla którego te dwie definicje -- a jest to
Dialogue: 0,0:11:03.55,0:11:05.46,Default,,0000,0000,0000,,głównym przesłaniem tego filmiku -- powód, dla którego
Dialogue: 0,0:11:05.46,0:11:09.58,Default,,0000,0000,0000,,te definicje są spójne to fakt,
Dialogue: 0,0:11:09.58,0:11:21.19,Default,,0000,0000,0000,,że w układach biologicznych elementem
Dialogue: 0,0:11:21.19,0:11:22.23,Default,,0000,0000,0000,,wymienianym jest właśnie wodór.
Dialogue: 0,0:11:22.23,0:11:27.97,Default,,0000,0000,0000,,Wodór wiąże się z węglem, tlenem,
Dialogue: 0,0:11:27.97,0:11:30.50,Default,,0000,0000,0000,,fosforem i azotem.
Dialogue: 0,0:11:30.50,0:11:35.57,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli spojrzymy na układ okresowy i zlokalizujemy
Dialogue: 0,0:11:35.57,0:11:40.84,Default,,0000,0000,0000,,wodór, a potem węgiel, azot, tlen,
Dialogue: 0,0:11:40.84,0:11:43.70,Default,,0000,0000,0000,,fosfor i inne pierwiastki,
Dialogue: 0,0:11:43.70,0:11:46.84,Default,,0000,0000,0000,,do których w układach biologicznych
Dialogue: 0,0:11:46.84,0:11:50.57,Default,,0000,0000,0000,,przyłącza się wodór, okaże się, że są one
Dialogue: 0,0:11:50.57,0:11:52.92,Default,,0000,0000,0000,,znacznie silniej elektroujemne niż wodór.
Dialogue: 0,0:11:52.92,0:11:56.27,Default,,0000,0000,0000,,Wobec tego, jeśli węgiel łączy się z wodorem,
Dialogue: 0,0:11:56.27,0:11:57.74,Default,,0000,0000,0000,,to węgiel przywłaszcza sobie elektron wodoru.
Dialogue: 0,0:11:57.74,0:12:00.61,Default,,0000,0000,0000,,A jeżeli ten wodór zostanie przeniesiony na tlen,
Dialogue: 0,0:12:00.61,0:12:04.26,Default,,0000,0000,0000,,razem ze swoim elektronem, to węgiel straci atom
Dialogue: 0,0:12:04.26,0:12:06.22,Default,,0000,0000,0000,,wodoru, a tym samym elektron,
Dialogue: 0,0:12:06.22,0:12:07.45,Default,,0000,0000,0000,,który sobie przywłaszczył.
Dialogue: 0,0:12:07.45,0:12:09.94,Default,,0000,0000,0000,,Teraz to tlen może sobie przywłaszczyć elektron.
Dialogue: 0,0:12:09.94,0:12:11.99,Default,,0000,0000,0000,,Zatem obie definicje są ze sobą spójne.
Dialogue: 0,0:12:11.99,0:12:13.69,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego pokazałem Wam ten przykład?
Dialogue: 0,0:12:13.69,0:12:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ definicja biologiczna do niego nie pasuje.
Dialogue: 0,0:12:17.76,0:12:21.90,Default,,0000,0000,0000,,Możemy powiedzieć, że tlen zyskuje
Dialogue: 0,0:12:21.90,0:12:23.65,Default,,0000,0000,0000,,atom wodoru w tej reakcji.
Dialogue: 0,0:12:23.65,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Możemy powiedzieć, że tlen ulega redukcji,
Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:30.11,Default,,0000,0000,0000,,zgodnie z definicją biologiczną.
Dialogue: 0,0:12:30.11,0:12:32.78,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie możemy powiedzieć, ze wodór
Dialogue: 0,0:12:32.78,0:12:34.74,Default,,0000,0000,0000,,traci atomy wodoru.
Dialogue: 0,0:12:34.74,0:12:37.84,Default,,0000,0000,0000,,Wodór traci po prostu elektrony.
Dialogue: 0,0:12:37.84,0:12:39.29,Default,,0000,0000,0000,,Nie traci siebie samego.
Dialogue: 0,0:12:39.29,0:12:41.12,Default,,0000,0000,0000,,Może moglibyśmy powiedzieć, że traci samego siebie,
Dialogue: 0,0:12:41.12,0:12:42.09,Default,,0000,0000,0000,,bo zostaje przejęty i przywłaszczony.
Dialogue: 0,0:12:42.09,0:12:43.92,Default,,0000,0000,0000,,Definicja biologiczna oparta jest
Dialogue: 0,0:12:43.92,0:12:44.83,Default,,0000,0000,0000,,na tej samej idei.
Dialogue: 0,0:12:44.83,0:12:48.45,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy atom wodoru wiąże się z większością związków
Dialogue: 0,0:12:48.45,0:12:51.52,Default,,0000,0000,0000,,w układach biologicznych, oddaje swój elektron.
Dialogue: 0,0:12:51.52,0:12:53.74,Default,,0000,0000,0000,,Czyli jeżeli węgiel traci atom wodoru i oddaje go
Dialogue: 0,0:12:53.74,0:12:56.94,Default,,0000,0000,0000,,atomowi tlenu, to węgiel traci też elektron atomu wodoru,
Dialogue: 0,0:12:56.94,0:12:58.17,Default,,0000,0000,0000,,który wcześniej sobie przywłaszczył.
Dialogue: 0,0:12:58.17,0:12:59.85,Default,,0000,0000,0000,,Teraz to tlen przywłaszczył sobie ten elektron.
Dialogue: 0,0:12:59.85,0:13:03.50,Default,,0000,0000,0000,,W efekcie węgiel ulega utlenieniu, a tlen
Dialogue: 0,0:13:03.50,0:13:04.37,Default,,0000,0000,0000,,ulega redukcji.
Dialogue: 0,0:13:04.37,0:13:05.31,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że się w tym nie zagubiliście.
Dialogue: 0,0:13:05.31,0:13:07.82,Default,,0000,0000,0000,,W następnym filmiku pokażę Wam kilka innych przykładów.
Dialogue: 0,0:13:07.82,0:13:10.63,Default,,0000,0000,0000,,Wprowadzam te wszystkie informacje, ponieważ pomogą Wam
Dialogue: 0,0:13:10.63,0:13:12.09,Default,,0000,0000,0000,,zrozumieć oddychanie komórkowe.
Dialogue: 0,0:13:12.09,0:13:14.35,Default,,0000,0000,0000,,Nie dajcie się zmylić, kiedy ktoś mówi, że
Dialogue: 0,0:13:14.35,0:13:20.71,Default,,0000,0000,0000,,NAD ulega redukcji, kiedy przyłącza atom wodoru
Dialogue: 0,0:13:20.71,0:13:23.31,Default,,0000,0000,0000,,albo, że ulega utlenieniu, kiedy traci atom wodoru
Dialogue: 0,0:13:23.31,0:13:23.98,Default,,0000,0000,0000,,i tak dalej.
Dialogue: 0,0:13:23.98,0:13:26.03,Default,,0000,0000,0000,,Chciałem Wam pokazać, że definicja biologiczna jest spójna
Dialogue: 0,0:13:26.03,0:13:28.54,Default,,0000,0000,0000,,z definicją, której uczyliście się na chemii w szkole.