WEBVTT

00:00:01.973 --> 00:00:06.535
Многумина знаат за аутизам.

00:00:07.570 --> 00:00:09.890
На пример, некои мислат дека

00:00:09.914 --> 00:00:14.440
аутистичните луѓе се мажи со светол тен

00:00:14.464 --> 00:00:16.519
кои зборуваат со монотон глас

00:00:16.543 --> 00:00:20.130
и постојано продолжуваат со истата тема.

00:00:21.258 --> 00:00:26.252
Некои мислат дека аутистичните луѓе 
не разликуваат добро и лошо,

00:00:26.276 --> 00:00:27.808
губат внимание

00:00:27.832 --> 00:00:31.832
и обично кажуваат погрешни
нешта во погрешно време.

00:00:31.856 --> 00:00:36.354
Некои мислат дека аутистичните 
луѓе се асоцијални

00:00:36.378 --> 00:00:38.417
и немаат смисла за хумор и емпатија.

NOTE Paragraph

00:00:39.679 --> 00:00:43.060
Ако се сложувате со ова што го реков,

00:00:43.084 --> 00:00:44.498
жал ми е што ќе ви речам,

00:00:44.522 --> 00:00:48.307
но ја немате вистинската
слика за аутизмот.

00:00:48.934 --> 00:00:50.084
Како знам?

00:00:50.744 --> 00:00:53.593
Бидејќи јас имам аутизам.

00:00:54.323 --> 00:00:59.437
Имам свои опсесии 
со нешта како електроника

00:00:59.461 --> 00:01:01.736
и јавен превоз,

00:01:01.760 --> 00:01:04.188
но тоа не ме дефинира.

00:01:04.553 --> 00:01:08.378
Секој од нас е различен 
и единствен на свој начин.

NOTE Paragraph

00:01:09.252 --> 00:01:12.839
Сепак, нема многу информации

00:01:12.863 --> 00:01:16.069
за тоа како изгледа аутизмот,

00:01:16.093 --> 00:01:19.458
па луѓето често користат
стереотипи.

00:01:19.831 --> 00:01:22.231
Ова најчесто го гледаме во медиумите.

00:01:22.712 --> 00:01:26.744
Најчестите стереотипи 
прикажани на медиумите

00:01:26.768 --> 00:01:28.910
се асоцијално однесување

00:01:28.934 --> 00:01:30.633
и недостиг на емпатија,

00:01:30.657 --> 00:01:33.164
па дури и бидувањето супер генијален.

NOTE Paragraph

00:01:35.687 --> 00:01:40.503
Непознавањето на аутизмот 
не застанува тука.

00:01:40.527 --> 00:01:44.125
Знаете дека некои луѓе се обидуваат 
да најдат лек за аутизам?

00:01:44.149 --> 00:01:46.752
Бидејќи на тоа гледаат 
како нешто негативно,

00:01:46.776 --> 00:01:48.291
како болест.

00:01:48.950 --> 00:01:51.410
Многумина се спротивставуваат на таа идеја

00:01:51.434 --> 00:01:55.990
и што се однесува на нас, 
ние сметаме дека аутизмот не е болест.

00:01:56.014 --> 00:02:00.188
Тоа е само еден поинаков начин 
на размислување и поглед кон светот.

00:02:00.679 --> 00:02:04.188
Нашиот ум функционира поинаку 
од умот на другите луѓе.

00:02:04.577 --> 00:02:07.926
Како да споредувате ИксБокс и Плејстејшн.

00:02:07.950 --> 00:02:11.490
И двете се моќни конзоли оспособени 
за различни програмирања.

00:02:12.292 --> 00:02:16.188
Но, ако ја ставите вашата ИксБокс 
игра на Плејстејшн,

00:02:16.212 --> 00:02:20.521
нема да функционира бидејќи Плејстејшн 
работи на друг принцип.

NOTE Paragraph

00:02:25.199 --> 00:02:26.588
Кога погледнувам во огледало,

00:02:26.612 --> 00:02:28.706
гледам некој кој размислува поинаку.

00:02:28.730 --> 00:02:30.603
Ах, истотака гледам и убава коса.

NOTE Paragraph

00:02:30.627 --> 00:02:32.665
(смеа)

NOTE Paragraph

00:02:32.689 --> 00:02:39.313
(аплауз)

NOTE Paragraph

00:02:39.337 --> 00:02:41.448
Но, прашањето е:

00:02:41.472 --> 00:02:44.805
дали навистина имам болест
ако само размислувам поинаку?

00:02:48.387 --> 00:02:53.061
Најголемиот проблем да се биде 
аутистичен во денешниот свет

00:02:53.085 --> 00:02:56.077
е тоа што светот не е изграден за нас.

00:02:56.101 --> 00:02:59.652
Постојат многу нешта
што можат да не` вознемират.

00:03:00.478 --> 00:03:02.057
На пример,

00:03:02.081 --> 00:03:07.355
нешто што ме вознемирува
цело време е гласната бучава,

00:03:07.379 --> 00:03:10.478
што значи никогаш не слушам 
многу гласна музика

00:03:10.502 --> 00:03:14.601
и не сум љубител на големи забави.

00:03:15.323 --> 00:03:18.762
Но, некои други луѓе со аутизам 
можат да се вознемират

00:03:18.786 --> 00:03:22.260
од други нешта, како силна 
светлина или остар мирис

00:03:22.284 --> 00:03:24.307
или лепливи смеси

00:03:24.950 --> 00:03:28.217
сите тие имаат потенцијал 
да создадат вознемиреност.

00:03:28.847 --> 00:03:34.299
Помислете на сите друштвени собири
на кои сте биле во минатото.

00:03:34.323 --> 00:03:36.257
Имаше гласна музика?

00:03:36.807 --> 00:03:39.394
Имаше силно осветлување?

00:03:39.800 --> 00:03:44.236
Се чувствуваа различните мириси
на храна истовремено?

00:03:44.260 --> 00:03:48.243
Разговараа многумина истовремено?

00:03:49.491 --> 00:03:51.959
Овие состојби може не ве
вознемируваат вас,

00:03:51.983 --> 00:03:54.855
но за некој со аутизам

00:03:54.879 --> 00:03:56.946
тие се навистина вознемирувачки.

NOTE Paragraph

00:03:57.522 --> 00:04:03.156
Во такви ситуации ние правиме 
така наречена автостимулација,

00:04:03.180 --> 00:04:06.230
нешто налик на повторливи 
движења или звуци

00:04:06.254 --> 00:04:11.822
или друг вид на гестикулација која 
не секогаш изгледа нормално.

00:04:12.853 --> 00:04:15.242
Некои луѓе мавтаат со рацете

00:04:15.266 --> 00:04:18.860
или испуштаат звуци или се вртат.

00:04:20.361 --> 00:04:23.479
Да, во основа, тоа е нашиот 
начин да се исклучиме.

00:04:24.559 --> 00:04:27.432
Честопати ни е потребно 
да се самостимулираме.

00:04:27.893 --> 00:04:31.043
Но, честопати го исмеваат тоа

00:04:31.067 --> 00:04:32.934
и мораме да го криеме.

00:04:33.900 --> 00:04:37.881
Кога сме приморани да ги криеме 
аутистичните карактеристики,

00:04:37.905 --> 00:04:39.239
тоа се нарекува маскирање.

00:04:41.460 --> 00:04:44.491
Некои луѓе се маскираат подобро од други.

00:04:44.501 --> 00:04:50.986
Некогаш толку добро се маскирам 
што не се забележува дека имам аутизам

00:04:50.986 --> 00:04:54.706
додека не се разоткријам.

NOTE Paragraph

00:04:56.320 --> 00:04:59.620
Но, на крајот од денот 
навистина е стресно.

00:04:59.644 --> 00:05:02.882
Дури и пишувањето 
на домашната работа навечер

00:05:02.906 --> 00:05:04.771
станува многу заморно.

00:05:05.839 --> 00:05:07.902
Некои луѓе мислат,

00:05:09.347 --> 00:05:11.434
поради нашата способност да се маскираме,

00:05:11.458 --> 00:05:13.592
дека тоа е лекот за аутизам.

00:05:13.991 --> 00:05:16.721
Меѓутоа, тоа само нè прави да се срамиме

00:05:16.745 --> 00:05:19.038
да ја покажеме нашата вистинска личност.

NOTE Paragraph

00:05:23.839 --> 00:05:28.950
Друг стереотип кој се поистоветува 
со аутизам

00:05:28.974 --> 00:05:31.441
е дека аутистичните луѓе немаат емпатија.

00:05:32.458 --> 00:05:34.497
Повторно, ова не е точно.

00:05:35.124 --> 00:05:37.258
Јас всушност имам многу емпатија.

00:05:37.601 --> 00:05:40.201
Само не умеам тоа да го покажам.

00:05:40.997 --> 00:05:43.152
Кога некој пријател се обидува да ми каже

00:05:43.176 --> 00:05:45.843
за тешкотиите низ кои минува,

00:05:45.867 --> 00:05:48.914
честопати не знам како да
го изразам мојот одговор.

00:05:49.271 --> 00:05:51.597
Затоа не покажувам толку емпатија

00:05:51.621 --> 00:05:54.080
како моите не-аутистични пријатели.

NOTE Paragraph

00:05:57.250 --> 00:06:01.324
Емоционалното изразување, 
без разлика во кој обем,

00:06:01.348 --> 00:06:03.190
претставува тешкотија за мене.

00:06:03.671 --> 00:06:06.403
Тоа е затоа што горам од внатре

00:06:06.427 --> 00:06:10.442
од секоја емоција која другите 
ја чувствуваат цело време.

00:06:11.188 --> 00:06:14.498
Иако, се разбира, не умеам 
да ја изразам како другите.

00:06:14.522 --> 00:06:19.052
Да речеме, на пример среќата,

00:06:19.076 --> 00:06:22.354
излегува како голем 
наплив на радосно збивтање,

00:06:22.378 --> 00:06:25.814
мавтање со рацете 
и гласно извикување „ухуууу“.

NOTE Paragraph

00:06:25.838 --> 00:06:27.377
(смеа)

NOTE Paragraph

00:06:28.125 --> 00:06:29.776
Додека вие само се смеете.

NOTE Paragraph

00:06:29.800 --> 00:06:32.126
(смеа)

NOTE Paragraph

00:06:33.569 --> 00:06:37.761
Без разлика дали добивам 
прекрасен роденски подарок

00:06:37.785 --> 00:06:43.111
или слушам трагична приказна на вестите,

00:06:43.135 --> 00:06:47.895
јас навистина не умеам 
да одговорам без наплив,

00:06:47.919 --> 00:06:52.906
и затоа се маскирам за да 
изгледам нормално.

00:06:53.990 --> 00:06:56.855
Моите внатрешни чувства се неограничени,

00:06:56.879 --> 00:07:01.136
но мојот ум ми дозволува да се изразувам 
во крајности или никако.

NOTE Paragraph

00:07:03.804 --> 00:07:05.836
Моите...

00:07:05.860 --> 00:07:09.517
не сум умешен со моите емоции

00:07:09.541 --> 00:07:12.569
и комуницирам на различен начин,

00:07:12.593 --> 00:07:17.815
и поради тоа ја имам дијагнозата
Аутистичен спектар на нарушувања.

00:07:18.514 --> 00:07:22.915
Дијагнозата ми помогна мене 
и на моите блиски

00:07:22.939 --> 00:07:26.447
да разбереме како функционира мојот ум.

00:07:27.511 --> 00:07:28.925
Во светот,

00:07:28.949 --> 00:07:31.564
приближно еден процент од населението

00:07:31.588 --> 00:07:35.164
има дијагноза на 
Аутистичен спектар на нарушувања.

00:07:35.188 --> 00:07:36.988
Овој број е во пораст.

00:07:37.760 --> 00:07:40.852
Но, сѐ уште сме во многу мал број.

00:07:41.217 --> 00:07:44.876
Има многу луѓе кои не нè гледаат
како еднакви

00:07:44.900 --> 00:07:46.209
со другите луѓе.

NOTE Paragraph

00:07:48.368 --> 00:07:50.122
Ова е моето семејство.

00:07:50.784 --> 00:07:53.580
Во моето семејство,

00:07:53.604 --> 00:07:57.823
има уште една аутистична личност.

00:07:58.411 --> 00:07:59.688
Мојата мајка.

00:07:59.712 --> 00:08:03.348
Да, и возрасни жени 
можат да бидат аутистични.

00:08:04.690 --> 00:08:08.261
Тако ми и брат ми немаат аутизам.

00:08:08.912 --> 00:08:13.212
Понекогаш ни е тешко да комуницираме

00:08:13.236 --> 00:08:14.386
меѓусебе.

00:08:15.045 --> 00:08:17.831
Понекогаш ќе речам, на пример,

00:08:17.855 --> 00:08:20.826
„ Железничката во Торонто, нели?“

00:08:20.850 --> 00:08:24.572
и мислам дека им помагам

00:08:24.596 --> 00:08:27.683
да запаметат одредени аспекти.

00:08:27.707 --> 00:08:32.617
Кога ќе се збунат, морам да им 
објаснам што мислам.

00:08:34.284 --> 00:08:37.807
Секогаш мораме да кажуваме нешта

00:08:37.831 --> 00:08:41.413
на различни начини за да разберат сите.

00:08:42.419 --> 00:08:43.862
Но, и покрај сево ова,

00:08:43.886 --> 00:08:47.686
се сакаме еден со друг и 
се почитуваме како еднакви.

NOTE Paragraph

00:08:48.188 --> 00:08:50.545
Во книгата „НевроПлемиња“,

00:08:50.569 --> 00:08:56.786
авторот С.Силберман вели дека 
аутизмот и другите ментални состојби

00:08:56.810 --> 00:08:59.730
треба да се сфатат како природни 
и човечки,

00:08:59.754 --> 00:09:02.609
како природен дел од човечкиот спектар,

00:09:02.633 --> 00:09:04.577
а не како дефект.

00:09:04.601 --> 00:09:07.910
Со ова целосно се согласувам.

00:09:08.903 --> 00:09:13.450
Ако аутизмот се сфати како 
дел од човечкиот спектар, тогаш светот

00:09:13.474 --> 00:09:20.069
ќе може да се дизајнира за да биде
подобар за аутистичните луѓе.

00:09:20.728 --> 00:09:23.450
Јас не се срамам од мојот аутизам.

00:09:24.188 --> 00:09:27.188
Можеби не размислувам како вас,

00:09:27.212 --> 00:09:28.887
може не се однесувам како вас,

00:09:28.911 --> 00:09:32.124
но јас сум човек и не сум болен.

NOTE Paragraph

00:09:33.730 --> 00:09:34.889
Ви благодарам!

NOTE Paragraph

00:09:34.913 --> 00:09:39.008
(аплауз)