0:00:01.973,0:00:06.535
स्वमग्नता [ऑटिझम] म्हणजे काय, [br]हे अनेकांना ठाऊक असतं.

0:00:07.570,0:00:09.890
उदाहरणार्थ, काही लोकांना वाटतं, की

0:00:09.914,0:00:14.440
स्वमग्नता फक्त गोऱ्या पुरुषांच्यात आढळते,

0:00:14.464,0:00:16.519
त्यांचं बोलणं एकसुरी असतं,

0:00:16.543,0:00:20.130
आणि ते सतत एकाच विषयाबद्दल बोलत राहतात.

0:00:21.258,0:00:26.252
काहींना वाटतं, की स्वमग्न लोकांना [br]चूक आणि बरोबर यातला फरक समजत नाही.

0:00:26.276,0:00:27.808
ते लक्ष वेधून घेणं टाळतात,

0:00:27.832,0:00:31.832
आणि नेमकं चुकीच्या वेळी, चुकीचं बोलतात.

0:00:31.856,0:00:36.354
काहींना वाटतं, की स्वमग्न लोकांना [br]समाजात वावरता येत नाही.

0:00:36.378,0:00:38.417
त्यांना विनोदबुद्धी किंवा समानुभूती नसते.

0:00:39.679,0:00:43.060
हे सगळं तुम्हांला पटलं असेल,

0:00:43.084,0:00:44.498
तर माफ करा, पण

0:00:44.522,0:00:48.307
तुमची स्वमग्नतेबद्दलची कल्पना चुकीची आहे.

0:00:48.934,0:00:50.084
मला कसं ठाऊक?

0:00:50.744,0:00:53.593
कारण मला स्वमग्नता आहे.

0:00:54.323,0:00:59.437
काही गोष्टी मला पछाडून टाकतात.[br]उदाहरणार्थ, इलेक्ट्रॉनिक्स,

0:00:59.461,0:01:01.736
किंवा सार्वजनिक वाहने.

0:01:01.760,0:01:04.188
पण ही काही माझी ओळख नव्हे.

0:01:04.553,0:01:08.378
प्रत्येक व्यक्ती आपल्या तऱ्हेने [br]निराळी, एकमेव असते.

0:01:09.252,0:01:12.839
परंतु स्वमग्न आयुष्य खरोखर कसं असतं,

0:01:12.863,0:01:16.069
याबद्दल फारशी माहिती उपलब्ध नसल्यामुळे

0:01:16.093,0:01:19.458
त्याचं साचेबंद वर्णन केलं जातं.

0:01:19.831,0:01:22.231
बऱ्याच वेळा हे माध्यमांतून दिसून येतं.

0:01:22.712,0:01:26.744
सर्वसाधारणपणे माध्यमांत दाखवलेली[br]स्वमग्न लोकांची साचेबंद वर्णनं म्हणजे

0:01:26.768,0:01:28.910
समाजात वावरता न येणारे,

0:01:28.934,0:01:30.633
समानुभूती नसणारे,

0:01:30.657,0:01:33.164
आणि अगदी अतिबुद्धिमान देखील.

0:01:35.687,0:01:40.503
आणि स्वमग्नतेबद्दलचं अज्ञान इथे संपत नाही.

0:01:40.527,0:01:44.125
काही लोक स्वमग्नतेवर इलाज शोधताहेत [br]हे तुम्हांला ठाऊक आहे का?

0:01:44.149,0:01:46.752
कारण ते स्वमग्नता म्हणजे [br]एक नकारार्थी गोष्ट मानतात.

0:01:46.776,0:01:48.291
जणु एखादा रोग.

0:01:48.950,0:01:51.410
या कल्पनेला अनेकांनी आव्हान दिलं आहे.

0:01:51.434,0:01:55.990
आणि आम्हांला विचाराल, तर [br]आम्हांला तो रोग वाटत नाही.

0:01:56.014,0:02:00.188
स्वमग्नता म्हणजे विचार करण्याची [br]आणि जगाकडे पाहण्याची एक निराळी पद्धत.

0:02:00.679,0:02:04.188
आमच्या मेंदूचं कार्य बहुसंख्य लोकांपेक्षा[br]निराळ्या पद्धतीने चालतं.

0:02:04.577,0:02:07.926
जणु एक्स बॉक्स आणि प्लेस्टेशन [br]यात तुलना करतो आहोत, असं समजा.

0:02:07.950,0:02:11.490
या दोन्ही साधनांजवळ उच्च क्षमता असली, [br]तरी कार्यपद्धती निराळ्या आहेत.

0:02:12.292,0:02:16.188
एक्स बॉक्सचा खेळ [br]प्लेस्टेशनमध्ये चालणार नाही.

0:02:16.212,0:02:20.521
कारण प्लेस्टेशनचं कार्य [br]निराळ्या तऱ्हेने चालतं.

0:02:25.199,0:02:26.588
मी आरशात पाहतो, तेव्हा

0:02:26.612,0:02:28.706
मला दिसते एक निराळा विचार करणारी व्यक्ती.

0:02:28.730,0:02:30.603
आणि हो, सुंदर केसही दिसतात.

0:02:30.627,0:02:32.665
(हशा)

0:02:32.689,0:02:39.313
(टाळ्या)

0:02:39.337,0:02:41.448
आता प्रश्न असा, की

0:02:41.472,0:02:44.805
माझी विचार करण्याची पद्धत निराळी आहे, [br]म्हणजे मी रोगी आहे का?

0:02:48.387,0:02:53.061
आजच्या समाजात एक स्वमग्न म्हणून जगताना [br]जाणवणारी प्रमुख समस्या म्हणजे

0:02:53.085,0:02:56.077
हे जग आमच्यासाठी रचलेलं नाही.

0:02:56.101,0:02:59.652
आम्हांला अनेक प्रकारांनी [br]परिस्थिती असह्य वाटू शकते.

0:03:00.478,0:03:02.057
उदाहरणार्थ,

0:03:02.081,0:03:07.355
मला नेहमीच मोठे आवाज असह्य होतात.

0:03:07.379,0:03:10.478
म्हणून मी फार मोठ्या आवाजात [br]संगीत लावत नाही.

0:03:10.502,0:03:14.601
तसंच मला मोठे समारंभ आवडत नाहीत.

0:03:15.323,0:03:18.762
पण स्वमग्नतेच्या वेगळ्या प्रकारांत, [br]वेगळ्या गोष्टी असह्य वाटू शकतात.

0:03:18.786,0:03:22.260
जसे की, प्रखर दिवे किंवा तीव्र वास,

0:03:22.284,0:03:24.307
किंवा चिकट स्पर्श.

0:03:24.950,0:03:28.217
या सर्वांमुळे चिंताविकार जडण्याची [br]शक्यता असते.

0:03:28.847,0:03:34.299
यापूर्वी तुम्ही कोणत्या सामाजिक समारंभांना[br]हजर राहिला होतात, ते आठवा.

0:03:34.323,0:03:36.257
तिथे मोठ्या आवाजात संगीत लावलं होतं का?

0:03:36.807,0:03:39.394
फार प्रखर दिवे होते का?

0:03:39.800,0:03:44.236
एकाच वेळी अनेक प्रकारच्या [br]खाद्यपदार्थांचे वास येत होते का?

0:03:44.260,0:03:48.243
एकाच वेळी अनेक संभाषणं सुरु होती का?

0:03:49.491,0:03:51.959
या गोष्टींमुळे तुम्हां लोकांना [br]त्रास झाला नसेल.

0:03:51.983,0:03:54.855
पण स्वमग्नता असणाऱ्या व्यक्तीला

0:03:54.879,0:03:56.946
या गोष्टी फार असह्य वाटू शकतात.

0:03:57.522,0:04:03.156
अशा वेळी आम्ही पुनरावर्ती वर्तन करू लागतो.

0:04:03.180,0:04:06.230
म्हणजे एखादी हालचाल किंवा आवाज [br]पुन्हा पुन्हा करतो, चुळबुळ करतो.

0:04:06.254,0:04:11.822
आमचं हे वागणं कधी साधं वाटतं, [br]तर कधी विचित्र वाटतं.

0:04:12.853,0:04:15.242
काहीजण जोरजोरात हात वरखाली हलवतात,

0:04:15.266,0:04:18.860
काही आवाज काढतात, किंवा गिरक्या घेतात.

0:04:20.361,0:04:23.479
भोवतालच्या परिस्थितीकडे दुर्लक्ष करण्याची [br]ही आमची पद्धत असते.

0:04:24.559,0:04:27.432
अशा पुनरावर्ती वर्तनाची गरज [br]आम्हांला अनेक वेळा वाटू शकते.

0:04:27.893,0:04:31.043
पण ते पाहून लोक नापसंती दाखवतात.

0:04:31.067,0:04:32.934
त्यामुळे आम्हांला ते लपवावं लागतं.

0:04:33.900,0:04:37.881
स्वमग्नतेची ही लक्षणं अशी लपवावी लागतात,

0:04:37.905,0:04:39.239
त्याला मुखवटा घालणं म्हणतात.

0:04:41.460,0:04:44.491
काही लोक हे लपवण्यात जास्त कुशल असतात.

0:04:44.865,0:04:50.712
मी काही वेळा हे इतकं छान लपवतो, की

0:04:50.736,0:04:54.546
मला स्वमग्नता आहे हे मी सांगेपर्यंत[br]त्यांना समजतही नाही. (हसतो.)

0:04:56.430,0:04:59.620
एकंदरीत यामुळे फार तणाव वाटू शकतो.

0:04:59.644,0:05:02.882
अगदी रात्री गृहपाठ करणंसुद्धा

0:05:02.906,0:05:04.771
कष्टाचं वाटतं.

0:05:05.839,0:05:07.902
आम्ही हे लपवू शकतो,

0:05:09.347,0:05:11.434
त्यामुळे काही लोकांना वाटतं, की

0:05:11.458,0:05:13.592
हाच यावर उपाय आहे.

0:05:13.991,0:05:16.721
पण खरं तर लपवण्यामुळे, [br]आमच्या खऱ्या स्वरूपात

0:05:16.745,0:05:19.038
जगासमोर येण्याची आम्हांला शरम वाटते.

0:05:23.839,0:05:28.950
स्वमग्नतेचं आणखी एक साचेबंद वर्णन म्हणजे,

0:05:28.974,0:05:31.441
स्वमग्न लोकांना समानुभूती नसते.

0:05:32.458,0:05:34.497
आणि पुन्हा सांगतो, हेदेखील खरं नाही.

0:05:35.124,0:05:37.258
मला पुष्कळ समानुभूती वाटते.

0:05:37.601,0:05:40.201
पण ती मला चांगल्या प्रकारे [br]दाखवून देता येत नाही.

0:05:40.997,0:05:43.152
एखादा मित्र जेव्हा

0:05:43.176,0:05:45.843
त्याच्या आयुष्यातल्या समस्यांविषयी [br]बोलत असतो,

0:05:45.867,0:05:48.914
तेव्हा त्याला प्रतिसाद कसा द्यावा,[br]हे मला बरेचदा समजत नाही.

0:05:49.271,0:05:51.597
आणि यामुळेच मी,[br]स्वमग्न नसणाऱ्या मित्रांसारखी

0:05:51.621,0:05:54.080
समानुभूती दाखवू शकत नाही.

0:05:57.250,0:06:01.324
भावना व्यक्त करणं, [br]कितीही कमी किंवा जास्त प्रमाणात का असेना,

0:06:01.348,0:06:02.710
मला कठीण जातं.

0:06:03.671,0:06:06.403
कारण एखाद्या व्यक्तीला [br]सतत अनुभवाला येणाऱ्या

0:06:06.427,0:06:10.442
सर्व भावनांचा कल्लोळ [br]माझ्या मनात चाललेला असतो.

0:06:11.188,0:06:14.498
पण अर्थातच मी त्या भावना [br]तशा स्वरूपात व्यक्त करू शकत नाही.

0:06:14.522,0:06:19.052
नाहीतर काय होईल, [br]आनंदाची भावना व्यक्त होताना

0:06:19.076,0:06:22.354
एक मोठी जोरकस शीळ वाजेल,

0:06:22.378,0:06:25.814
हात जोरजोराने फडफडतील, [br]आणि जोरदार हू.. हू.. आवाज येईल.

0:06:25.838,0:06:27.377
(हशा)

0:06:28.125,0:06:29.776
पण तुम्ही याऐवजी फक्त स्मित कराल.

0:06:29.800,0:06:32.126
(हशा)

0:06:33.569,0:06:37.761
वाढदिवसाला मिळालेली सुंदर भेट असो,

0:06:37.785,0:06:43.111
किंवा बातम्यांत ऐकलेली [br]एखादी वाईट बातमी असो,

0:06:43.135,0:06:47.895
भावनांचा कल्लोळ झाल्याशिवाय [br]मला प्रतिक्रिया देता येत नाही.

0:06:47.919,0:06:52.906
सामान्य व्यक्तीसारखं दिसावं, [br]म्हणून मला हे लपवावं लागतं.

0:06:53.990,0:06:56.855
माझ्या मनात अमर्याद भावना असतात.

0:06:56.879,0:07:01.136
पण मी एकतर टोकाला जाऊन त्या व्यक्त करतो, [br]किंवा अजिबातच करत नाही.

0:07:03.804,0:07:05.836
म्हणजे,

0:07:05.860,0:07:09.517
भावना व्यक्त करणं मला फारसं जमत नाही.

0:07:09.541,0:07:12.569
मी निराळ्या तऱ्हेने संवाद साधतो.

0:07:12.593,0:07:17.815
म्हणून मला स्वमग्नता आहे, असं निदान झालं.

0:07:18.514,0:07:22.915
माझ्या मनाचं कार्य कसं चालतं, [br]हे या निदानाच्या आधाराने

0:07:22.939,0:07:26.447
मला, माझ्या कुटुंबियांना [br]आणि मित्रांना समजतं.

0:07:27.511,0:07:28.925
जागतिक लोकसंख्येच्या

0:07:28.949,0:07:31.564
साधारण एक टक्का लोकांना

0:07:31.588,0:07:35.164
स्वमग्नता असल्याचं निदान केलं जातं.

0:07:35.188,0:07:36.988
आणि हा आकडा वाढतो आहे.

0:07:37.760,0:07:40.852
पण तरीही अजून आम्ही अल्पसंख्यांक आहोत.

0:07:41.217,0:07:44.876
आज अनेक लोक आम्हांला इतरांच्या बरोबरीचे

0:07:44.900,0:07:46.209
समजत नाहीत.

0:07:48.368,0:07:50.122
हे माझं कुटुंब.

0:07:50.784,0:07:53.580
आणि माझ्या कुटुंबात

0:07:53.604,0:07:57.823
आणखी एक व्यक्ती स्वमग्न आहे.

0:07:58.411,0:07:59.688
माझी आई.

0:07:59.712,0:08:03.348
हो. प्रौढ स्त्रियादेखील स्वमग्न असू शकतात.

0:08:04.690,0:08:08.261
माझे वडील आणि भाऊ स्वमग्न नाहीत.

0:08:08.912,0:08:13.212
तरीसुद्धा, एकमेकांशी संवाद साधणं

0:08:13.236,0:08:14.386
कधी कधी कठीण जातं.

0:08:15.045,0:08:17.831
उदाहरणार्थ, मी म्हणतो,

0:08:17.855,0:08:20.826
"टोरांटोचं युनियन स्टेशन, हो ना?"

0:08:20.850,0:08:24.572
मला वाटतं, की यामुळे

0:08:24.596,0:08:27.683
त्यांना त्याबद्दल काहीतरी आठवेल.

0:08:27.707,0:08:32.617
पण ते गोंधळले, की [br]मला नीट खुलासा करावा लागतो.

0:08:34.284,0:08:37.807
अनेकदा, सर्वांना समजावं म्हणून

0:08:37.831,0:08:41.413
आम्ही त्याच गोष्टी [br]निरनिराळ्या प्रकारांनी बोलतो.

0:08:42.419,0:08:43.862
असं असलं तरीसुद्धा

0:08:43.886,0:08:47.686
आम्ही एकमेकांना समान लेखून [br]प्रेमाने,आदराने वागतो.

0:08:48.188,0:08:50.545
"न्यूरो ट्राइब्स" या पुस्तकात

0:08:50.569,0:08:56.786
लेखक स्टीव्ह सिलबरमन म्हणतात,[br]स्वमग्नतेसारख्या मानसिक अवस्थांना

0:08:56.810,0:08:59.730
नैसर्गिक मानवी मानसिकतांच्या समूहातला

0:08:59.754,0:09:02.609
एक भाग मानलं पाहिजे,

0:09:02.633,0:09:04.577
कमतरता नव्हे.

0:09:04.601,0:09:07.910
आणि या विचाराशी मी पूर्णपणे सहमत आहे.

0:09:08.903,0:09:13.450
स्वमग्नता हा नैसर्गिक मानवी स्थितींच्या[br]समूहातला एक भाग मानला,

0:09:13.474,0:09:20.069
तर स्वमग्न लोकांना सहज वावरता येण्यासारखं [br]जग निर्माण करता येईल.

0:09:20.728,0:09:23.450
मला माझ्या स्वमग्नतेची शरम वाटत नाही.

0:09:24.188,0:09:27.188
मी तुमच्यासारखा विचार करत नसेन,

0:09:27.212,0:09:28.887
किंवा तुमच्यासारखा वागत नसेन.

0:09:28.911,0:09:32.124
पण मीही एक माणूसच आहे.[br]मला कोणताही रोग झालेला नाही.

0:09:33.730,0:09:34.889
धन्यवाद.

0:09:34.913,0:09:39.008
(टाळ्या)