1
00:00:01,973 --> 00:00:06,535
स्वमग्नता [ऑटिझम] म्हणजे काय, 
हे अनेकांना ठाऊक असतं.

2
00:00:07,570 --> 00:00:09,890
उदाहरणार्थ, काही लोकांना वाटतं, की

3
00:00:09,914 --> 00:00:14,440
स्वमग्नता फक्त गोऱ्या पुरुषांच्यात आढळते,

4
00:00:14,464 --> 00:00:16,519
त्यांचं बोलणं एकसुरी असतं,

5
00:00:16,543 --> 00:00:20,130
आणि ते सतत एकाच विषयाबद्दल बोलत राहतात.

6
00:00:21,258 --> 00:00:26,252
काहींना वाटतं, की स्वमग्न लोकांना 
चूक आणि बरोबर यातला फरक समजत नाही.

7
00:00:26,276 --> 00:00:27,808
ते लक्ष वेधून घेणं टाळतात,

8
00:00:27,832 --> 00:00:31,832
आणि नेमकं चुकीच्या वेळी, चुकीचं बोलतात.

9
00:00:31,856 --> 00:00:36,354
काहींना वाटतं, की स्वमग्न लोकांना 
समाजात वावरता येत नाही.

10
00:00:36,378 --> 00:00:38,417
त्यांना विनोदबुद्धी किंवा समानुभूती नसते.

11
00:00:39,679 --> 00:00:43,060
हे सगळं तुम्हांला पटलं असेल,

12
00:00:43,084 --> 00:00:44,498
तर माफ करा, पण

13
00:00:44,522 --> 00:00:48,307
तुमची स्वमग्नतेबद्दलची कल्पना चुकीची आहे.

14
00:00:48,934 --> 00:00:50,084
मला कसं ठाऊक?

15
00:00:50,744 --> 00:00:53,593
कारण मला स्वमग्नता आहे.

16
00:00:54,323 --> 00:00:59,437
काही गोष्टी मला पछाडून टाकतात.
उदाहरणार्थ, इलेक्ट्रॉनिक्स,

17
00:00:59,461 --> 00:01:01,736
किंवा सार्वजनिक वाहने.

18
00:01:01,760 --> 00:01:04,188
पण ही काही माझी ओळख नव्हे.

19
00:01:04,553 --> 00:01:08,378
प्रत्येक व्यक्ती आपल्या तऱ्हेने 
निराळी, एकमेव असते.

20
00:01:09,252 --> 00:01:12,839
परंतु स्वमग्न आयुष्य खरोखर कसं असतं,

21
00:01:12,863 --> 00:01:16,069
याबद्दल फारशी माहिती उपलब्ध नसल्यामुळे

22
00:01:16,093 --> 00:01:19,458
त्याचं साचेबंद वर्णन केलं जातं.

23
00:01:19,831 --> 00:01:22,231
बऱ्याच वेळा हे माध्यमांतून दिसून येतं.

24
00:01:22,712 --> 00:01:26,744
सर्वसाधारणपणे माध्यमांत दाखवलेली
स्वमग्न लोकांची साचेबंद वर्णनं म्हणजे

25
00:01:26,768 --> 00:01:28,910
समाजात वावरता न येणारे,

26
00:01:28,934 --> 00:01:30,633
समानुभूती नसणारे,

27
00:01:30,657 --> 00:01:33,164
आणि अगदी अतिबुद्धिमान देखील.

28
00:01:35,687 --> 00:01:40,503
आणि स्वमग्नतेबद्दलचं अज्ञान इथे संपत नाही.

29
00:01:40,527 --> 00:01:44,125
काही लोक स्वमग्नतेवर इलाज शोधताहेत 
हे तुम्हांला ठाऊक आहे का?

30
00:01:44,149 --> 00:01:46,752
कारण ते स्वमग्नता म्हणजे 
एक नकारार्थी गोष्ट मानतात.

31
00:01:46,776 --> 00:01:48,291
जणु एखादा रोग.

32
00:01:48,950 --> 00:01:51,410
या कल्पनेला अनेकांनी आव्हान दिलं आहे.

33
00:01:51,434 --> 00:01:55,990
आणि आम्हांला विचाराल, तर 
आम्हांला तो रोग वाटत नाही.

34
00:01:56,014 --> 00:02:00,188
स्वमग्नता म्हणजे विचार करण्याची 
आणि जगाकडे पाहण्याची एक निराळी पद्धत.

35
00:02:00,679 --> 00:02:04,188
आमच्या मेंदूचं कार्य बहुसंख्य लोकांपेक्षा
निराळ्या पद्धतीने चालतं.

36
00:02:04,577 --> 00:02:07,926
जणु एक्स बॉक्स आणि प्लेस्टेशन 
यात तुलना करतो आहोत, असं समजा.

37
00:02:07,950 --> 00:02:11,490
या दोन्ही साधनांजवळ उच्च क्षमता असली, 
तरी कार्यपद्धती निराळ्या आहेत.

38
00:02:12,292 --> 00:02:16,188
एक्स बॉक्सचा खेळ 
प्लेस्टेशनमध्ये चालणार नाही.

39
00:02:16,212 --> 00:02:20,521
कारण प्लेस्टेशनचं कार्य 
निराळ्या तऱ्हेने चालतं.

40
00:02:25,199 --> 00:02:26,588
मी आरशात पाहतो, तेव्हा

41
00:02:26,612 --> 00:02:28,706
मला दिसते एक निराळा विचार करणारी व्यक्ती.

42
00:02:28,730 --> 00:02:30,603
आणि हो, सुंदर केसही दिसतात.

43
00:02:30,627 --> 00:02:32,665
(हशा)

44
00:02:32,689 --> 00:02:39,313
(टाळ्या)

45
00:02:39,337 --> 00:02:41,448
आता प्रश्न असा, की

46
00:02:41,472 --> 00:02:44,805
माझी विचार करण्याची पद्धत निराळी आहे, 
म्हणजे मी रोगी आहे का?

47
00:02:48,387 --> 00:02:53,061
आजच्या समाजात एक स्वमग्न म्हणून जगताना 
जाणवणारी प्रमुख समस्या म्हणजे

48
00:02:53,085 --> 00:02:56,077
हे जग आमच्यासाठी रचलेलं नाही.

49
00:02:56,101 --> 00:02:59,652
आम्हांला अनेक प्रकारांनी 
परिस्थिती असह्य वाटू शकते.

50
00:03:00,478 --> 00:03:02,057
उदाहरणार्थ,

51
00:03:02,081 --> 00:03:07,355
मला नेहमीच मोठे आवाज असह्य होतात.

52
00:03:07,379 --> 00:03:10,478
म्हणून मी फार मोठ्या आवाजात 
संगीत लावत नाही.

53
00:03:10,502 --> 00:03:14,601
तसंच मला मोठे समारंभ आवडत नाहीत.

54
00:03:15,323 --> 00:03:18,762
पण स्वमग्नतेच्या वेगळ्या प्रकारांत, 
वेगळ्या गोष्टी असह्य वाटू शकतात.

55
00:03:18,786 --> 00:03:22,260
जसे की, प्रखर दिवे किंवा तीव्र वास,

56
00:03:22,284 --> 00:03:24,307
किंवा चिकट स्पर्श.

57
00:03:24,950 --> 00:03:28,217
या सर्वांमुळे चिंताविकार जडण्याची 
शक्यता असते.

58
00:03:28,847 --> 00:03:34,299
यापूर्वी तुम्ही कोणत्या सामाजिक समारंभांना
हजर राहिला होतात, ते आठवा.

59
00:03:34,323 --> 00:03:36,257
तिथे मोठ्या आवाजात संगीत लावलं होतं का?

60
00:03:36,807 --> 00:03:39,394
फार प्रखर दिवे होते का?

61
00:03:39,800 --> 00:03:44,236
एकाच वेळी अनेक प्रकारच्या 
खाद्यपदार्थांचे वास येत होते का?

62
00:03:44,260 --> 00:03:48,243
एकाच वेळी अनेक संभाषणं सुरु होती का?

63
00:03:49,491 --> 00:03:51,959
या गोष्टींमुळे तुम्हां लोकांना 
त्रास झाला नसेल.

64
00:03:51,983 --> 00:03:54,855
पण स्वमग्नता असणाऱ्या व्यक्तीला

65
00:03:54,879 --> 00:03:56,946
या गोष्टी फार असह्य वाटू शकतात.

66
00:03:57,522 --> 00:04:03,156
अशा वेळी आम्ही पुनरावर्ती वर्तन करू लागतो.

67
00:04:03,180 --> 00:04:06,230
म्हणजे एखादी हालचाल किंवा आवाज 
पुन्हा पुन्हा करतो, चुळबुळ करतो.

68
00:04:06,254 --> 00:04:11,822
आमचं हे वागणं कधी साधं वाटतं, 
तर कधी विचित्र वाटतं.

69
00:04:12,853 --> 00:04:15,242
काहीजण जोरजोरात हात वरखाली हलवतात,

70
00:04:15,266 --> 00:04:18,860
काही आवाज काढतात, किंवा गिरक्या घेतात.

71
00:04:20,361 --> 00:04:23,479
भोवतालच्या परिस्थितीकडे दुर्लक्ष करण्याची 
ही आमची पद्धत असते.

72
00:04:24,559 --> 00:04:27,432
अशा पुनरावर्ती वर्तनाची गरज 
आम्हांला अनेक वेळा वाटू शकते.

73
00:04:27,893 --> 00:04:31,043
पण ते पाहून लोक नापसंती दाखवतात.

74
00:04:31,067 --> 00:04:32,934
त्यामुळे आम्हांला ते लपवावं लागतं.

75
00:04:33,900 --> 00:04:37,881
स्वमग्नतेची ही लक्षणं अशी लपवावी लागतात,

76
00:04:37,905 --> 00:04:39,239
त्याला मुखवटा घालणं म्हणतात.

77
00:04:41,460 --> 00:04:44,491
काही लोक हे लपवण्यात जास्त कुशल असतात.

78
00:04:44,865 --> 00:04:50,712
मी काही वेळा हे इतकं छान लपवतो, की

79
00:04:50,736 --> 00:04:54,546
मला स्वमग्नता आहे हे मी सांगेपर्यंत
त्यांना समजतही नाही. (हसतो.)

80
00:04:56,430 --> 00:04:59,620
एकंदरीत यामुळे फार तणाव वाटू शकतो.

81
00:04:59,644 --> 00:05:02,882
अगदी रात्री गृहपाठ करणंसुद्धा

82
00:05:02,906 --> 00:05:04,771
कष्टाचं वाटतं.

83
00:05:05,839 --> 00:05:07,902
आम्ही हे लपवू शकतो,

84
00:05:09,347 --> 00:05:11,434
त्यामुळे काही लोकांना वाटतं, की

85
00:05:11,458 --> 00:05:13,592
हाच यावर उपाय आहे.

86
00:05:13,991 --> 00:05:16,721
पण खरं तर लपवण्यामुळे, 
आमच्या खऱ्या स्वरूपात

87
00:05:16,745 --> 00:05:19,038
जगासमोर येण्याची आम्हांला शरम वाटते.

88
00:05:23,839 --> 00:05:28,950
स्वमग्नतेचं आणखी एक साचेबंद वर्णन म्हणजे,

89
00:05:28,974 --> 00:05:31,441
स्वमग्न लोकांना समानुभूती नसते.

90
00:05:32,458 --> 00:05:34,497
आणि पुन्हा सांगतो, हेदेखील खरं नाही.

91
00:05:35,124 --> 00:05:37,258
मला पुष्कळ समानुभूती वाटते.

92
00:05:37,601 --> 00:05:40,201
पण ती मला चांगल्या प्रकारे 
दाखवून देता येत नाही.

93
00:05:40,997 --> 00:05:43,152
एखादा मित्र जेव्हा

94
00:05:43,176 --> 00:05:45,843
त्याच्या आयुष्यातल्या समस्यांविषयी 
बोलत असतो,

95
00:05:45,867 --> 00:05:48,914
तेव्हा त्याला प्रतिसाद कसा द्यावा,
हे मला बरेचदा समजत नाही.

96
00:05:49,271 --> 00:05:51,597
आणि यामुळेच मी,
स्वमग्न नसणाऱ्या मित्रांसारखी

97
00:05:51,621 --> 00:05:54,080
समानुभूती दाखवू शकत नाही.

98
00:05:57,250 --> 00:06:01,324
भावना व्यक्त करणं, 
कितीही कमी किंवा जास्त प्रमाणात का असेना,

99
00:06:01,348 --> 00:06:02,710
मला कठीण जातं.

100
00:06:03,671 --> 00:06:06,403
कारण एखाद्या व्यक्तीला 
सतत अनुभवाला येणाऱ्या

101
00:06:06,427 --> 00:06:10,442
सर्व भावनांचा कल्लोळ 
माझ्या मनात चाललेला असतो.

102
00:06:11,188 --> 00:06:14,498
पण अर्थातच मी त्या भावना 
तशा स्वरूपात व्यक्त करू शकत नाही.

103
00:06:14,522 --> 00:06:19,052
नाहीतर काय होईल, 
आनंदाची भावना व्यक्त होताना

104
00:06:19,076 --> 00:06:22,354
एक मोठी जोरकस शीळ वाजेल,

105
00:06:22,378 --> 00:06:25,814
हात जोरजोराने फडफडतील, 
आणि जोरदार हू.. हू.. आवाज येईल.

106
00:06:25,838 --> 00:06:27,377
(हशा)

107
00:06:28,125 --> 00:06:29,776
पण तुम्ही याऐवजी फक्त स्मित कराल.

108
00:06:29,800 --> 00:06:32,126
(हशा)

109
00:06:33,569 --> 00:06:37,761
वाढदिवसाला मिळालेली सुंदर भेट असो,

110
00:06:37,785 --> 00:06:43,111
किंवा बातम्यांत ऐकलेली 
एखादी वाईट बातमी असो,

111
00:06:43,135 --> 00:06:47,895
भावनांचा कल्लोळ झाल्याशिवाय 
मला प्रतिक्रिया देता येत नाही.

112
00:06:47,919 --> 00:06:52,906
सामान्य व्यक्तीसारखं दिसावं, 
म्हणून मला हे लपवावं लागतं.

113
00:06:53,990 --> 00:06:56,855
माझ्या मनात अमर्याद भावना असतात.

114
00:06:56,879 --> 00:07:01,136
पण मी एकतर टोकाला जाऊन त्या व्यक्त करतो, 
किंवा अजिबातच करत नाही.

115
00:07:03,804 --> 00:07:05,836
म्हणजे,

116
00:07:05,860 --> 00:07:09,517
भावना व्यक्त करणं मला फारसं जमत नाही.

117
00:07:09,541 --> 00:07:12,569
मी निराळ्या तऱ्हेने संवाद साधतो.

118
00:07:12,593 --> 00:07:17,815
म्हणून मला स्वमग्नता आहे, असं निदान झालं.

119
00:07:18,514 --> 00:07:22,915
माझ्या मनाचं कार्य कसं चालतं, 
हे या निदानाच्या आधाराने

120
00:07:22,939 --> 00:07:26,447
मला, माझ्या कुटुंबियांना 
आणि मित्रांना समजतं.

121
00:07:27,511 --> 00:07:28,925
जागतिक लोकसंख्येच्या

122
00:07:28,949 --> 00:07:31,564
साधारण एक टक्का लोकांना

123
00:07:31,588 --> 00:07:35,164
स्वमग्नता असल्याचं निदान केलं जातं.

124
00:07:35,188 --> 00:07:36,988
आणि हा आकडा वाढतो आहे.

125
00:07:37,760 --> 00:07:40,852
पण तरीही अजून आम्ही अल्पसंख्यांक आहोत.

126
00:07:41,217 --> 00:07:44,876
आज अनेक लोक आम्हांला इतरांच्या बरोबरीचे

127
00:07:44,900 --> 00:07:46,209
समजत नाहीत.

128
00:07:48,368 --> 00:07:50,122
हे माझं कुटुंब.

129
00:07:50,784 --> 00:07:53,580
आणि माझ्या कुटुंबात

130
00:07:53,604 --> 00:07:57,823
आणखी एक व्यक्ती स्वमग्न आहे.

131
00:07:58,411 --> 00:07:59,688
माझी आई.

132
00:07:59,712 --> 00:08:03,348
हो. प्रौढ स्त्रियादेखील स्वमग्न असू शकतात.

133
00:08:04,690 --> 00:08:08,261
माझे वडील आणि भाऊ स्वमग्न नाहीत.

134
00:08:08,912 --> 00:08:13,212
तरीसुद्धा, एकमेकांशी संवाद साधणं

135
00:08:13,236 --> 00:08:14,386
कधी कधी कठीण जातं.

136
00:08:15,045 --> 00:08:17,831
उदाहरणार्थ, मी म्हणतो,

137
00:08:17,855 --> 00:08:20,826
"टोरांटोचं युनियन स्टेशन, हो ना?"

138
00:08:20,850 --> 00:08:24,572
मला वाटतं, की यामुळे

139
00:08:24,596 --> 00:08:27,683
त्यांना त्याबद्दल काहीतरी आठवेल.

140
00:08:27,707 --> 00:08:32,617
पण ते गोंधळले, की 
मला नीट खुलासा करावा लागतो.

141
00:08:34,284 --> 00:08:37,807
अनेकदा, सर्वांना समजावं म्हणून

142
00:08:37,831 --> 00:08:41,413
आम्ही त्याच गोष्टी 
निरनिराळ्या प्रकारांनी बोलतो.

143
00:08:42,419 --> 00:08:43,862
असं असलं तरीसुद्धा

144
00:08:43,886 --> 00:08:47,686
आम्ही एकमेकांना समान लेखून 
प्रेमाने,आदराने वागतो.

145
00:08:48,188 --> 00:08:50,545
"न्यूरो ट्राइब्स" या पुस्तकात

146
00:08:50,569 --> 00:08:56,786
लेखक स्टीव्ह सिलबरमन म्हणतात,
स्वमग्नतेसारख्या मानसिक अवस्थांना

147
00:08:56,810 --> 00:08:59,730
नैसर्गिक मानवी मानसिकतांच्या समूहातला

148
00:08:59,754 --> 00:09:02,609
एक भाग मानलं पाहिजे,

149
00:09:02,633 --> 00:09:04,577
कमतरता नव्हे.

150
00:09:04,601 --> 00:09:07,910
आणि या विचाराशी मी पूर्णपणे सहमत आहे.

151
00:09:08,903 --> 00:09:13,450
स्वमग्नता हा नैसर्गिक मानवी स्थितींच्या
समूहातला एक भाग मानला,

152
00:09:13,474 --> 00:09:20,069
तर स्वमग्न लोकांना सहज वावरता येण्यासारखं 
जग निर्माण करता येईल.

153
00:09:20,728 --> 00:09:23,450
मला माझ्या स्वमग्नतेची शरम वाटत नाही.

154
00:09:24,188 --> 00:09:27,188
मी तुमच्यासारखा विचार करत नसेन,

155
00:09:27,212 --> 00:09:28,887
किंवा तुमच्यासारखा वागत नसेन.

156
00:09:28,911 --> 00:09:32,124
पण मीही एक माणूसच आहे.
मला कोणताही रोग झालेला नाही.

157
00:09:33,730 --> 00:09:34,889
धन्यवाद.

158
00:09:34,913 --> 00:09:39,008
(टाळ्या)