0:00:01.973,0:00:06.535
Otizm, çoğumuzun[br]fikir sahibi olduğu bir olgudur.

0:00:07.570,0:00:09.890
Mesela bazı insanlara göre

0:00:09.914,0:00:14.440
otistik bireyler,[br]monoton bir ses tonuyla konuşan

0:00:14.464,0:00:16.519
ve sürekli aynı konudan bahseden

0:00:16.543,0:00:20.130
açık tenli erkeklerdir.

0:00:21.258,0:00:26.252
Bazılarına göre otistikler,[br]doğruyu yanlıştan ayırt edemeyen,

0:00:26.276,0:00:27.808
ilgiden kaçınan

0:00:27.832,0:00:31.832
ve genellikle yanlış zamanda[br]yanlış şeyler söyleyen kişilerdir.

0:00:31.856,0:00:36.354
Kimisine göre ise otistik bireyler,[br]sosyal ortamlarda tuhaf davranır

0:00:36.378,0:00:38.417
ve espri anlayışı ile empatiden yoksundur.

0:00:39.679,0:00:43.060
Eğer az önce dediklerime katılıyorsanız,

0:00:43.084,0:00:44.498
üzgünüm ama

0:00:44.522,0:00:48.307
otizm hakkındaki[br]izlenimleriniz doğru değil.

0:00:48.934,0:00:50.084
Nereden mi biliyorum?

0:00:50.744,0:00:53.593
Çünkü ben de otizmliyim.

0:00:54.323,0:00:59.437
Benim de, elektronik eşyalar[br]ve toplu taşıma gibi konulara

0:00:59.461,0:01:01.736
takıntım var

0:01:01.760,0:01:04.188
ama beni tanımlayan şey bu değildir.

0:01:04.553,0:01:08.378
Her birimiz kendi içinde[br]farklı ve eşsiz kişileriz.

0:01:09.252,0:01:12.839
Ancak, otizmli bir yaşamın[br]gerçekte nasıl olduğu konusunda

0:01:12.863,0:01:16.069
yeterince bilgiye ulaşamadığı için

0:01:16.069,0:01:19.458
insanlar sıkça klişelere başvurmaktadır.

0:01:19.831,0:01:22.231
Bunlara genellikle medyada rastlıyoruz.

0:01:22.712,0:01:26.744
Medyadaki en yaygın[br]klişelere göre otizmliler

0:01:26.768,0:01:28.910
sosyal ortamlarda tuhaf davranırlar

0:01:28.934,0:01:30.633
empatiden yoksunlardır

0:01:30.657,0:01:33.164
ve hatta üstün zekâlı bireylerdir.

0:01:35.687,0:01:40.503
Ancak otizm hakkındaki bilgi eksikliği[br]bunlarla da sınırlı kalmıyor.

0:01:40.527,0:01:44.125
Bazı insanların otizm için bir tedavi [br]bulmaya çalıştığını biliyor muydunuz?

0:01:44.149,0:01:46.752
Bu kişiler, otizmi olumsuz bir olgu,

0:01:46.776,0:01:48.291
bir hastalık gibi görmekte.

0:01:48.950,0:01:51.410
Çoğu kişi bu fikrin[br]doğruluğunu sorgulamakta

0:01:51.434,0:01:55.990
ve bize göre otizm bir hastalık değil.

0:01:56.014,0:02:00.188
Otizm, düşünmenin ve dünyaya[br]bakışın farklı bir yolundan ibaret.

0:02:00.679,0:02:04.188
Beyinlerimiz çoğu insanın[br]beyninden farklı çalışır.

0:02:04.577,0:02:07.926
Xbox ve PlayStation'ı [br]karşılaştırmak gibi düşünün.

0:02:07.950,0:02:11.490
İkisi de farklı programlamaya sahip[br]son derece güçlü konsollar.

0:02:12.292,0:02:16.188
Ama bir Xbox oyununu[br]PlayStation'a takarsanız

0:02:16.212,0:02:20.521
oyun çalışmaz, çünkü PlayStation[br]farklı şekilde iletişim kurar.

0:02:25.199,0:02:26.588
Aynaya baktığımda

0:02:26.612,0:02:28.706
farklı düşünen birini görüyorum.

0:02:28.730,0:02:30.603
Bir de güzel saçlar görüyorum.

0:02:30.627,0:02:32.665
(Gülüşmeler)

0:02:32.689,0:02:39.313
(Alkış)

0:02:39.337,0:02:41.448
Ama soru şu,

0:02:41.472,0:02:44.805
"Sırf farklı düşündüğüm için[br]ben gerçekten hasta olabilir miyim?"

0:02:48.387,0:02:53.061
Günümüz toplumunda otizmlilerle[br]yaşamadaki temel sorun,

0:02:53.085,0:02:56.077
dünyanın bize göre[br]inşa edilmemiş olmasıdır.

0:02:56.101,0:02:59.652
Rahatsız hissetmemize sebep olan[br]o kadar çok şey var ki.

0:03:00.478,0:03:02.057
Mesela yüksek ses

0:03:02.081,0:03:07.355
beni her zaman rahatsız eden bir şeydir.

0:03:07.379,0:03:10.478
Bu yüzden asla yüksek sesle[br]müzik dinlemem

0:03:10.502,0:03:14.601
ve kalabalık partilerden de[br]pek haz almıyorum.

0:03:15.323,0:03:18.762
Ama spektrumdaki diğer kişileri[br]parlak ışıklar,

0:03:18.786,0:03:22.260
ağır kokular[br]veya vıcık vıcık şeyler de

0:03:22.284,0:03:24.307
rahatsız edebilir,

0:03:24.950,0:03:28.217
bunların hepsi endişe [br]yaratma potansiyeline sahiptir.

0:03:28.847,0:03:34.299
Geçmişte katıldığınız tüm[br]sosyal buluşmaları düşünün.

0:03:34.323,0:03:36.257
Yüksek sesli müzik çalıyor muydu?

0:03:36.807,0:03:39.394
Ortamda parlak ışıklar var mıydı?

0:03:39.800,0:03:44.236
Aynı anda farklı farklı yemeklerin[br]kokusu geliyor muydu?

0:03:44.260,0:03:48.243
Aynı anda çok sayıda insan[br]sesi duyuyor muydunuz?

0:03:49.491,0:03:51.959
Bu gibi şeyler sizi rahatsız etmeyebilir,

0:03:51.983,0:03:54.855
ama otizmli biri için bunlar

0:03:54.879,0:03:56.946
son derece rahatsız edici olabilir.

0:03:57.522,0:04:03.156
O yüzden böyle durumlarda,[br]aynı hareketi veya sesi tekrarlama

0:04:03.180,0:04:06.230
ya da rastgele şekilde kıpırdanma gibi

0:04:06.254,0:04:11.822
tekrarlayan beden[br]hareketlerine başvururuz.

0:04:12.853,0:04:15.242
Kimisi ellerini salar,

0:04:15.266,0:04:18.860
gürültü yapar veya etrafında döner.

0:04:20.361,0:04:23.479
Bunlar ilgimizi kaybetme şekillerimizdir.

0:04:24.559,0:04:27.432
Çoğu zaman tekrarlı hareketlerin[br]gerekli olduğunu hissederiz.

0:04:27.893,0:04:31.043
Ama bunlar genellikle hoş görülmez

0:04:31.067,0:04:32.934
ve saklamak zorunda kalırız.

0:04:33.900,0:04:37.881
Bu gibi otizme dair özelliklerimizi[br]saklamaya zorlandığımızda

0:04:37.905,0:04:39.239
maskeleme yapmış oluyoruz.

0:04:41.460,0:04:44.491
Kimisi diğerlerinden daha iyi maskeler.

0:04:44.865,0:04:50.712
Ben bazen öyle iyi maskelerim ki[br]insanlar otizmli olduğumu bile anlamaz,

0:04:50.736,0:04:54.546
ta ki büyük sırrı ifşa edene kadar.[br](Gülüyor)

0:04:56.430,0:04:59.620
Ama her şey göz önüne alındığında[br]bu gerçekten stresli bir durum.

0:04:59.644,0:05:02.882
Gece vakti ev ödevi yapmak[br]gibi bir etkinlik bile

0:05:02.906,0:05:04.771
çok yorucu olabiliyor.

0:05:05.839,0:05:07.902
Bazı kişiler

0:05:09.347,0:05:11.434
maskeleme yeteneğimiz olduğu için

0:05:11.458,0:05:13.592
otizmin tedavisinin bu olduğunu düşünüyor.

0:05:13.991,0:05:16.721
Ama bu yalnızca,[br]gerçek benliğimizi göstermekten

0:05:16.745,0:05:19.038
utanmamıza neden oluyor.

0:05:23.839,0:05:28.950
Sıklıkla otizmle ilişkilendirilen[br]diğer bir klişe ise,

0:05:28.974,0:05:31.441
otizmli kişilerin empatiden[br]yoksun olduğudur.

0:05:32.458,0:05:34.497
Ama bu da doğru değil.

0:05:35.124,0:05:37.258
Tam tersine, ben empati doluyum.

0:05:37.601,0:05:40.201
Sadece bunu göstermekte iyi değilim.

0:05:40.997,0:05:42.612
Bir arkadaşım,

0:05:42.612,0:05:45.843
üstesinden gelmeye çalıştığı[br]zorlukları bana anlattığında,

0:05:45.867,0:05:48.914
çoğu zaman cevabımı nasıl[br]ifade edeceğimi bilmiyorum.

0:05:49.271,0:05:50.757
İşte bu yüzden empatiyi

0:05:50.757,0:05:54.080
otizmli olmayan arkadaşlarım kadar[br]iyi sergileyemiyorum.

0:05:57.250,0:06:01.324
Hangi boyutta olursa olsun [br]duygularımı ifade etmek,

0:06:01.348,0:06:02.710
benim için zor bir şey.

0:06:03.671,0:06:06.403
Çünkü içim her zaman

0:06:06.427,0:06:10.442
bir insanın hissedebileceği[br]bütün duygularla dolu oluyor.

0:06:11.188,0:06:14.498
Ama elbette, bu duyguları[br]o şekilde ifade edemem.

0:06:14.522,0:06:19.052
Aksi halde, diyelim ki mutluluk hissi,

0:06:19.076,0:06:22.354
aniden neşe dolu[br]hırıtılı solumalar, el çırpmalar

0:06:22.378,0:06:25.814
ve yüksek sesle "vuu huu" şeklinde [br]bağırmalar ile ifade edilirdi.

0:06:25.838,0:06:27.377
(Gülüşmeler)

0:06:28.125,0:06:29.776
Siz ise sadece gülümserdiniz.

0:06:29.800,0:06:32.126
(Gülüşmeler)

0:06:33.569,0:06:37.761
İster harika bir doğum günü[br]hediyesi alayım,

0:06:37.785,0:06:43.111
ister trajik bir haber dinleyeyim,

0:06:43.135,0:06:47.895
tepkimi asla duygularla[br]dolup taşmadan ifade edemiyorum.

0:06:47.919,0:06:52.906
Burada yine, normal görünmek için[br]hislerimi maskelemeliyim.

0:06:53.990,0:06:56.855
İçimdeki duyguların sınırı yok ama

0:06:56.879,0:07:01.136
beynim duygularımı ya aşırı şekilde ifade [br]etmeme ya da hiç etmememe izin veriyor.

0:07:03.804,0:07:05.836
O yüzden benim

0:07:05.860,0:07:09.517
duygularla aram çok iyi değildir

0:07:09.541,0:07:12.569
ve farklı şekilde iletişim kurarım.

0:07:12.593,0:07:17.815
Bu yüzden bana otizm spektrum[br]bozukluğu tanısı kondu.

0:07:18.514,0:07:22.915
Bu tanı, beynimin nasıl çalıştığını[br]anlama konusunda

0:07:22.939,0:07:26.447
arkadaşlarıma ve aileme yardımcı oluyor.

0:07:27.511,0:07:28.925
Dünya nüfusunun

0:07:28.949,0:07:31.564
yaklaşık yüzde birlik bölümüne

0:07:31.588,0:07:35.164
otizm spektrum bozukluğu[br]tanısı konmuştur

0:07:35.188,0:07:36.988
Bu sayı gitgide artmakta.

0:07:37.760,0:07:40.852
Ancak hala büyük bir azınlıktan ibaretiz.

0:07:41.217,0:07:44.876
Hala bizi diğer insanlarla[br]eşit görmeyen

0:07:44.900,0:07:46.209
çok kişi var.

0:07:48.368,0:07:50.122
Bu benim ailem.

0:07:50.784,0:07:56.560
Ailemde otizmli bir kişi daha var.

0:07:58.411,0:07:59.688
O kişi annem.

0:07:59.712,0:08:03.348
Evet, yetişkin kadınlar da[br]otizmli olabilir.

0:08:04.690,0:08:08.261
Babam ve kardeşim otizmli değil.

0:08:08.912,0:08:13.882
Bazen birbirimizle iletişim [br]kurmamız biraz zor olabiliyor.

0:08:15.045,0:08:17.831
Bazen şöyle bir şeyler diyorum,

0:08:17.855,0:08:20.826
"Aa, Toronto'daki[br]Tren İstasyonu, değil mi?"

0:08:20.850,0:08:24.572
ve bunu söyleyerek

0:08:24.596,0:08:27.683
bazı ayrıntıları hatırlamalarını [br]sağlayabileceğimi umuyorum.

0:08:27.707,0:08:32.617
Kafaları karıştığında genellikle daha[br]çok ayrıntı vermem gerekiyor.

0:08:34.284,0:08:37.807
Genellikle herkesin anlayabilmesi için

0:08:37.831,0:08:41.413
aynı şeyi birkaç farklı şekilde[br]söylemek zorunda kalıyoruz.

0:08:42.419,0:08:43.862
Ama tüm bunlara rağmen

0:08:43.886,0:08:47.686
birbirimizi çok seviyor ve birbirimize[br]eşit derecede saygı duyuyoruz.

0:08:48.188,0:08:51.499
"NeuroTribes" adlı kitabında[br]yazar Steve Silberman

0:08:51.499,0:08:55.859
otizmin ve diğer zihinsel rahatsızlıkların

0:08:55.859,0:08:59.264
kusur olarak değil,[br]insanın doğal bir hali olarak,

0:08:59.264,0:09:02.609
insan spektrumunun doğal[br]bir parçası olarak görülmesi

0:09:02.633,0:09:04.577
gerektiğini belirtmiştir.

0:09:04.601,0:09:07.910
Bu benim de tamamen katıldığım bir görüş.

0:09:08.903,0:09:13.450
Otizm, doğal insan spektrumunun[br]bir parçası olarak görülseydi

0:09:13.474,0:09:20.069
dünya da otizmli insanların daha iyi[br]barınabileceği şekilde tasarlanabilirdi.

0:09:20.728,0:09:23.450
Otizmli olmaktan utanmıyorum.

0:09:24.188,0:09:27.188
Ben sizin gibi düşünmeyebilir

0:09:27.212,0:09:28.887
veya sizin gibi davranmayabilirim

0:09:28.911,0:09:32.124
ama yine de[br]insanım ve hasta değilim.

0:09:33.730,0:09:34.889
Teşekkür ederim.

0:09:34.913,0:09:39.008
(Alkış)