1
00:00:01,973 --> 00:00:06,535
Otizm, çoğumuzun
fikir sahibi olduğu bir olgudur.

2
00:00:07,570 --> 00:00:09,890
Mesela bazı insanlara göre

3
00:00:09,914 --> 00:00:14,440
otistik bireyler,
monoton bir ses tonuyla konuşan

4
00:00:14,464 --> 00:00:16,519
ve sürekli aynı konudan bahseden

5
00:00:16,543 --> 00:00:20,130
açık tenli erkeklerdir.

6
00:00:21,258 --> 00:00:26,252
Bazılarına göre otistikler,
doğruyu yanlıştan ayırt edemeyen,

7
00:00:26,276 --> 00:00:27,808
ilgiden kaçınan

8
00:00:27,832 --> 00:00:31,832
ve genellikle yanlış zamanda
yanlış şeyler söyleyen kişilerdir.

9
00:00:31,856 --> 00:00:36,354
Kimisine göre ise otistik bireyler,
sosyal ortamlarda tuhaf davranır

10
00:00:36,378 --> 00:00:38,417
ve espri anlayışı ile empatiden yoksundur.

11
00:00:39,679 --> 00:00:43,060
Eğer az önce dediklerime katılıyorsanız,

12
00:00:43,084 --> 00:00:44,498
üzgünüm ama

13
00:00:44,522 --> 00:00:48,307
otizm hakkındaki
izlenimleriniz doğru değil.

14
00:00:48,934 --> 00:00:50,084
Nereden mi biliyorum?

15
00:00:50,744 --> 00:00:53,593
Çünkü ben de otizmliyim.

16
00:00:54,323 --> 00:00:59,437
Benim de, elektronik eşyalar
ve toplu taşıma gibi konulara

17
00:00:59,461 --> 00:01:01,736
takıntım var

18
00:01:01,760 --> 00:01:04,188
ama beni tanımlayan şey bu değildir.

19
00:01:04,553 --> 00:01:08,378
Her birimiz kendi içinde
farklı ve eşsiz kişileriz.

20
00:01:09,252 --> 00:01:12,839
Ancak, otizmli bir yaşamın
gerçekte nasıl olduğu konusunda

21
00:01:12,863 --> 00:01:16,069
yeterince bilgiye ulaşamadığı için

22
00:01:16,069 --> 00:01:19,458
insanlar sıkça klişelere başvurmaktadır.

23
00:01:19,831 --> 00:01:22,231
Bunlara genellikle medyada rastlıyoruz.

24
00:01:22,712 --> 00:01:26,744
Medyadaki en yaygın
klişelere göre otizmliler

25
00:01:26,768 --> 00:01:28,910
sosyal ortamlarda tuhaf davranırlar

26
00:01:28,934 --> 00:01:30,633
empatiden yoksunlardır

27
00:01:30,657 --> 00:01:33,164
ve hatta üstün zekâlı bireylerdir.

28
00:01:35,687 --> 00:01:40,503
Ancak otizm hakkındaki bilgi eksikliği
bunlarla da sınırlı kalmıyor.

29
00:01:40,527 --> 00:01:44,125
Bazı insanların otizm için bir tedavi 
bulmaya çalıştığını biliyor muydunuz?

30
00:01:44,149 --> 00:01:46,752
Bu kişiler, otizmi olumsuz bir olgu,

31
00:01:46,776 --> 00:01:48,291
bir hastalık gibi görmekte.

32
00:01:48,950 --> 00:01:51,410
Çoğu kişi bu fikrin
doğruluğunu sorgulamakta

33
00:01:51,434 --> 00:01:55,990
ve bize göre otizm bir hastalık değil.

34
00:01:56,014 --> 00:02:00,188
Otizm, düşünmenin ve dünyaya
bakışın farklı bir yolundan ibaret.

35
00:02:00,679 --> 00:02:04,188
Beyinlerimiz çoğu insanın
beyninden farklı çalışır.

36
00:02:04,577 --> 00:02:07,926
Xbox ve PlayStation'ı 
karşılaştırmak gibi düşünün.

37
00:02:07,950 --> 00:02:11,490
İkisi de farklı programlamaya sahip
son derece güçlü konsollar.

38
00:02:12,292 --> 00:02:16,188
Ama bir Xbox oyununu
PlayStation'a takarsanız

39
00:02:16,212 --> 00:02:20,521
oyun çalışmaz, çünkü PlayStation
farklı şekilde iletişim kurar.

40
00:02:25,199 --> 00:02:26,588
Aynaya baktığımda

41
00:02:26,612 --> 00:02:28,706
farklı düşünen birini görüyorum.

42
00:02:28,730 --> 00:02:30,603
Bir de güzel saçlar görüyorum.

43
00:02:30,627 --> 00:02:32,665
(Gülüşmeler)

44
00:02:32,689 --> 00:02:39,313
(Alkış)

45
00:02:39,337 --> 00:02:41,448
Ama soru şu,

46
00:02:41,472 --> 00:02:44,805
"Sırf farklı düşündüğüm için
ben gerçekten hasta olabilir miyim?"

47
00:02:48,387 --> 00:02:53,061
Günümüz toplumunda otizmlilerle
yaşamadaki temel sorun,

48
00:02:53,085 --> 00:02:56,077
dünyanın bize göre
inşa edilmemiş olmasıdır.

49
00:02:56,101 --> 00:02:59,652
Rahatsız hissetmemize sebep olan
o kadar çok şey var ki.

50
00:03:00,478 --> 00:03:02,057
Mesela yüksek ses

51
00:03:02,081 --> 00:03:07,355
beni her zaman rahatsız eden bir şeydir.

52
00:03:07,379 --> 00:03:10,478
Bu yüzden asla yüksek sesle
müzik dinlemem

53
00:03:10,502 --> 00:03:14,601
ve kalabalık partilerden de
pek haz almıyorum.

54
00:03:15,323 --> 00:03:18,762
Ama spektrumdaki diğer kişileri
parlak ışıklar,

55
00:03:18,786 --> 00:03:22,260
ağır kokular
veya vıcık vıcık şeyler de

56
00:03:22,284 --> 00:03:24,307
rahatsız edebilir,

57
00:03:24,950 --> 00:03:28,217
bunların hepsi endişe 
yaratma potansiyeline sahiptir.

58
00:03:28,847 --> 00:03:34,299
Geçmişte katıldığınız tüm
sosyal buluşmaları düşünün.

59
00:03:34,323 --> 00:03:36,257
Yüksek sesli müzik çalıyor muydu?

60
00:03:36,807 --> 00:03:39,394
Ortamda parlak ışıklar var mıydı?

61
00:03:39,800 --> 00:03:44,236
Aynı anda farklı farklı yemeklerin
kokusu geliyor muydu?

62
00:03:44,260 --> 00:03:48,243
Aynı anda çok sayıda insan
sesi duyuyor muydunuz?

63
00:03:49,491 --> 00:03:51,959
Bu gibi şeyler sizi rahatsız etmeyebilir,

64
00:03:51,983 --> 00:03:54,855
ama otizmli biri için bunlar

65
00:03:54,879 --> 00:03:56,946
son derece rahatsız edici olabilir.

66
00:03:57,522 --> 00:04:03,156
O yüzden böyle durumlarda,
aynı hareketi veya sesi tekrarlama

67
00:04:03,180 --> 00:04:06,230
ya da rastgele şekilde kıpırdanma gibi

68
00:04:06,254 --> 00:04:11,822
tekrarlayan beden
hareketlerine başvururuz.

69
00:04:12,853 --> 00:04:15,242
Kimisi ellerini salar,

70
00:04:15,266 --> 00:04:18,860
gürültü yapar veya etrafında döner.

71
00:04:20,361 --> 00:04:23,479
Bunlar ilgimizi kaybetme şekillerimizdir.

72
00:04:24,559 --> 00:04:27,432
Çoğu zaman tekrarlı hareketlerin
gerekli olduğunu hissederiz.

73
00:04:27,893 --> 00:04:31,043
Ama bunlar genellikle hoş görülmez

74
00:04:31,067 --> 00:04:32,934
ve saklamak zorunda kalırız.

75
00:04:33,900 --> 00:04:37,881
Bu gibi otizme dair özelliklerimizi
saklamaya zorlandığımızda

76
00:04:37,905 --> 00:04:39,239
maskeleme yapmış oluyoruz.

77
00:04:41,460 --> 00:04:44,491
Kimisi diğerlerinden daha iyi maskeler.

78
00:04:44,865 --> 00:04:50,712
Ben bazen öyle iyi maskelerim ki
insanlar otizmli olduğumu bile anlamaz,

79
00:04:50,736 --> 00:04:54,546
ta ki büyük sırrı ifşa edene kadar.
(Gülüyor)

80
00:04:56,430 --> 00:04:59,620
Ama her şey göz önüne alındığında
bu gerçekten stresli bir durum.

81
00:04:59,644 --> 00:05:02,882
Gece vakti ev ödevi yapmak
gibi bir etkinlik bile

82
00:05:02,906 --> 00:05:04,771
çok yorucu olabiliyor.

83
00:05:05,839 --> 00:05:07,902
Bazı kişiler

84
00:05:09,347 --> 00:05:11,434
maskeleme yeteneğimiz olduğu için

85
00:05:11,458 --> 00:05:13,592
otizmin tedavisinin bu olduğunu düşünüyor.

86
00:05:13,991 --> 00:05:16,721
Ama bu yalnızca,
gerçek benliğimizi göstermekten

87
00:05:16,745 --> 00:05:19,038
utanmamıza neden oluyor.

88
00:05:23,839 --> 00:05:28,950
Sıklıkla otizmle ilişkilendirilen
diğer bir klişe ise,

89
00:05:28,974 --> 00:05:31,441
otizmli kişilerin empatiden
yoksun olduğudur.

90
00:05:32,458 --> 00:05:34,497
Ama bu da doğru değil.

91
00:05:35,124 --> 00:05:37,258
Tam tersine, ben empati doluyum.

92
00:05:37,601 --> 00:05:40,201
Sadece bunu göstermekte iyi değilim.

93
00:05:40,997 --> 00:05:42,612
Bir arkadaşım,

94
00:05:42,612 --> 00:05:45,843
üstesinden gelmeye çalıştığı
zorlukları bana anlattığında,

95
00:05:45,867 --> 00:05:48,914
çoğu zaman cevabımı nasıl
ifade edeceğimi bilmiyorum.

96
00:05:49,271 --> 00:05:50,757
İşte bu yüzden empatiyi

97
00:05:50,757 --> 00:05:54,080
otizmli olmayan arkadaşlarım kadar
iyi sergileyemiyorum.

98
00:05:57,250 --> 00:06:01,324
Hangi boyutta olursa olsun 
duygularımı ifade etmek,

99
00:06:01,348 --> 00:06:02,710
benim için zor bir şey.

100
00:06:03,671 --> 00:06:06,403
Çünkü içim her zaman

101
00:06:06,427 --> 00:06:10,442
bir insanın hissedebileceği
bütün duygularla dolu oluyor.

102
00:06:11,188 --> 00:06:14,498
Ama elbette, bu duyguları
o şekilde ifade edemem.

103
00:06:14,522 --> 00:06:19,052
Aksi halde, diyelim ki mutluluk hissi,

104
00:06:19,076 --> 00:06:22,354
aniden neşe dolu
hırıtılı solumalar, el çırpmalar

105
00:06:22,378 --> 00:06:25,814
ve yüksek sesle "vuu huu" şeklinde 
bağırmalar ile ifade edilirdi.

106
00:06:25,838 --> 00:06:27,377
(Gülüşmeler)

107
00:06:28,125 --> 00:06:29,776
Siz ise sadece gülümserdiniz.

108
00:06:29,800 --> 00:06:32,126
(Gülüşmeler)

109
00:06:33,569 --> 00:06:37,761
İster harika bir doğum günü
hediyesi alayım,

110
00:06:37,785 --> 00:06:43,111
ister trajik bir haber dinleyeyim,

111
00:06:43,135 --> 00:06:47,895
tepkimi asla duygularla
dolup taşmadan ifade edemiyorum.

112
00:06:47,919 --> 00:06:52,906
Burada yine, normal görünmek için
hislerimi maskelemeliyim.

113
00:06:53,990 --> 00:06:56,855
İçimdeki duyguların sınırı yok ama

114
00:06:56,879 --> 00:07:01,136
beynim duygularımı ya aşırı şekilde ifade 
etmeme ya da hiç etmememe izin veriyor.

115
00:07:03,804 --> 00:07:05,836
O yüzden benim

116
00:07:05,860 --> 00:07:09,517
duygularla aram çok iyi değildir

117
00:07:09,541 --> 00:07:12,569
ve farklı şekilde iletişim kurarım.

118
00:07:12,593 --> 00:07:17,815
Bu yüzden bana otizm spektrum
bozukluğu tanısı kondu.

119
00:07:18,514 --> 00:07:22,915
Bu tanı, beynimin nasıl çalıştığını
anlama konusunda

120
00:07:22,939 --> 00:07:26,447
arkadaşlarıma ve aileme yardımcı oluyor.

121
00:07:27,511 --> 00:07:28,925
Dünya nüfusunun

122
00:07:28,949 --> 00:07:31,564
yaklaşık yüzde birlik bölümüne

123
00:07:31,588 --> 00:07:35,164
otizm spektrum bozukluğu
tanısı konmuştur

124
00:07:35,188 --> 00:07:36,988
Bu sayı gitgide artmakta.

125
00:07:37,760 --> 00:07:40,852
Ancak hala büyük bir azınlıktan ibaretiz.

126
00:07:41,217 --> 00:07:44,876
Hala bizi diğer insanlarla
eşit görmeyen

127
00:07:44,900 --> 00:07:46,209
çok kişi var.

128
00:07:48,368 --> 00:07:50,122
Bu benim ailem.

129
00:07:50,784 --> 00:07:56,560
Ailemde otizmli bir kişi daha var.

130
00:07:58,411 --> 00:07:59,688
O kişi annem.

131
00:07:59,712 --> 00:08:03,348
Evet, yetişkin kadınlar da
otizmli olabilir.

132
00:08:04,690 --> 00:08:08,261
Babam ve kardeşim otizmli değil.

133
00:08:08,912 --> 00:08:13,882
Bazen birbirimizle iletişim 
kurmamız biraz zor olabiliyor.

134
00:08:15,045 --> 00:08:17,831
Bazen şöyle bir şeyler diyorum,

135
00:08:17,855 --> 00:08:20,826
"Aa, Toronto'daki
Tren İstasyonu, değil mi?"

136
00:08:20,850 --> 00:08:24,572
ve bunu söyleyerek

137
00:08:24,596 --> 00:08:27,683
bazı ayrıntıları hatırlamalarını 
sağlayabileceğimi umuyorum.

138
00:08:27,707 --> 00:08:32,617
Kafaları karıştığında genellikle daha
çok ayrıntı vermem gerekiyor.

139
00:08:34,284 --> 00:08:37,807
Genellikle herkesin anlayabilmesi için

140
00:08:37,831 --> 00:08:41,413
aynı şeyi birkaç farklı şekilde
söylemek zorunda kalıyoruz.

141
00:08:42,419 --> 00:08:43,862
Ama tüm bunlara rağmen

142
00:08:43,886 --> 00:08:47,686
birbirimizi çok seviyor ve birbirimize
eşit derecede saygı duyuyoruz.

143
00:08:48,188 --> 00:08:51,499
"NeuroTribes" adlı kitabında
yazar Steve Silberman

144
00:08:51,499 --> 00:08:55,859
otizmin ve diğer zihinsel rahatsızlıkların

145
00:08:55,859 --> 00:08:59,264
kusur olarak değil,
insanın doğal bir hali olarak,

146
00:08:59,264 --> 00:09:02,609
insan spektrumunun doğal
bir parçası olarak görülmesi

147
00:09:02,633 --> 00:09:04,577
gerektiğini belirtmiştir.

148
00:09:04,601 --> 00:09:07,910
Bu benim de tamamen katıldığım bir görüş.

149
00:09:08,903 --> 00:09:13,450
Otizm, doğal insan spektrumunun
bir parçası olarak görülseydi

150
00:09:13,474 --> 00:09:20,069
dünya da otizmli insanların daha iyi
barınabileceği şekilde tasarlanabilirdi.

151
00:09:20,728 --> 00:09:23,450
Otizmli olmaktan utanmıyorum.

152
00:09:24,188 --> 00:09:27,188
Ben sizin gibi düşünmeyebilir

153
00:09:27,212 --> 00:09:28,887
veya sizin gibi davranmayabilirim

154
00:09:28,911 --> 00:09:32,124
ama yine de
insanım ve hasta değilim.

155
00:09:33,730 --> 00:09:34,889
Teşekkür ederim.

156
00:09:34,913 --> 00:09:39,008
(Alkış)