0:00:01.973,0:00:06.535
Tự kỷ không còn xa lạ [br]với nhiều người.

0:00:07.570,0:00:09.890
Ví dụ, vài người nghĩ rằng

0:00:09.914,0:00:14.440
người tự kỷ là[br]người đàn ông da trắng,

0:00:14.464,0:00:16.519
nói giọng đều đều

0:00:16.543,0:00:20.130
và cứ liên tục nói[br]về một chủ đề.

0:00:21.258,0:00:26.252
Vài nguời nghĩ rằng, người tự kỷ[br]không phân biệt được trái phải,

0:00:26.276,0:00:27.808
hay lảng tránh

0:00:27.832,0:00:31.832
và thường nói sai chuyện[br]vào sai thời điểm.

0:00:31.856,0:00:36.354
Vài người nghĩ rằng người tự kỷ [br]ngại tương tác xã hội,

0:00:36.378,0:00:38.417
không hài hước [br]và không biết cảm thông.

0:00:39.679,0:00:43.060
Nếu bạn đồng ý với [br]những gì tôi vừa nói,

0:00:43.084,0:00:44.498
thì rất tiếc,

0:00:44.522,0:00:48.307
bạn không hiểu đúng [br]về tự kỷ rồi.

0:00:48.934,0:00:50.084
Vì sao tôi biết?

0:00:50.744,0:00:53.593
Vì tôi mắc chứng tự kỷ.

0:00:54.323,0:00:59.437
Tôi bị ám ảnh bởi[br]những thứ như thiết bị điện

0:00:59.461,0:01:01.736
và giao thông công cộng,

0:01:01.760,0:01:04.188
nhưng điều đó không làm nên[br]con người tôi.

0:01:04.553,0:01:08.378
Mỗi người đều đặc biệt [br]theo cách của riêng mình.

0:01:09.252,0:01:12.839
Tuy nhiên, không có [br]nhiều thông tin bên ngoài

0:01:12.863,0:01:16.069
về cuộc sống thực sự[br]của người tự kỷ,

0:01:16.093,0:01:19.458
nên người ta thường [br]dựa vào những khuôn mẫu

0:01:19.831,0:01:22.231
thường thấy trên truyền thông.

0:01:22.712,0:01:26.744
Những khuôn mẫu phổ biến hơn cả[br]trên truyền thông là

0:01:26.768,0:01:28.910
ngại tương tác xã hội,

0:01:28.934,0:01:30.633
không biết đồng cảm

0:01:30.657,0:01:33.164
hay thậm chí là thiên tài.

0:01:35.687,0:01:40.503
Và sự thiếu hiểu biết về tự kỷ [br]không dừng lại ở đó.

0:01:40.527,0:01:44.125
Bạn có biết vài người còn cố [br]tìm thuốc chữa cho tự kỷ?

0:01:44.149,0:01:46.752
Đó là bởi vì họ xem tự kỷ[br]như một thứ tiêu cực,

0:01:46.776,0:01:48.291
là một căn bệnh.

0:01:48.950,0:01:51.410
Nhiều người phản đối [br]quan điểm này

0:01:51.434,0:01:55.990
và với chúng tôi, [br]tự kỷ không phải là bệnh.

0:01:56.014,0:02:00.188
Đó chỉ là nhìn và nghĩ về [br]thế giới theo cách khác.

0:02:00.679,0:02:04.188
Não của chúng tôi hoạt động khác [br]so với não của mọi người.

0:02:04.577,0:02:07.926
Hãy hình dung nó như[br]so sánh Xbox và PlayStation.

0:02:07.950,0:02:11.490
Chúng đều là bộ điều khiển mạnh[br]nhưng được lập trình khác nhau.

0:02:12.292,0:02:16.188
Nếu bạn cho game của bộ Xbox[br]vào bộ PlayStation,

0:02:16.212,0:02:20.521
nó sẽ không chạy được, [br]vì bộ PlayStation giao tiếp kiểu khác.

0:02:25.199,0:02:26.588
Khi tôi nhìn vào gương,

0:02:26.612,0:02:28.706
tôi thấy một người [br]có suy nghĩ khác biệt.

0:02:28.730,0:02:30.603
Và người đó cũng có mái tóc đẹp.

0:02:30.627,0:02:32.665
(Cười)

0:02:32.689,0:02:39.313
(vỗ tay)

0:02:39.337,0:02:41.448
Nhưng câu hỏi là,

0:02:41.472,0:02:44.805
liệu tôi thực sự bị bệnh[br]chỉ vì tôi suy nghĩ khác biệt?

0:02:48.387,0:02:53.061
Khó khăn chính của người tự kỷ[br]trong xã hội ngày nay

0:02:53.085,0:02:56.077
là thế giới không phù hợp[br]với chúng tôi.

0:02:56.101,0:02:59.652
Chúng tôi có thể bị choáng ngợp[br]theo nhiều cách.

0:03:00.478,0:03:02.057
Ví dụ,

0:03:02.081,0:03:07.355
thứ lúc nào cũng khiến tôi [br]choáng ngợp là tiếng ồn,

0:03:07.379,0:03:10.478
nên tôi không bao giờ[br]bật nhạc quá to

0:03:10.502,0:03:14.601
và thường không thích[br]những buổi tiệc lớn.

0:03:15.323,0:03:18.762
Nhưng những nguời tự kỷ khác[br]có thể bị choáng ngợp

0:03:18.786,0:03:22.260
bởi thứ như ánh sáng mạnh[br]hay mùi hăng,

0:03:22.284,0:03:24.307
hay kết cấu nhớt

0:03:24.950,0:03:28.217
chúng đều có thể tạo nên sự lo lắng.

0:03:28.847,0:03:34.299
Hãy nghĩ về tất cả những buổi tụ họp [br]mà bạn đã tham gia.

0:03:34.323,0:03:36.257
Ở đó có nhạc ồn không?

0:03:36.807,0:03:39.394
Ở đó có ánh sáng mạnh không?

0:03:39.800,0:03:44.236
Ở đó có nhiều mùi thức ăn khác nhau [br]cùng một lúc không?

0:03:44.260,0:03:48.243
Ở đó có nhiều cuộc hội thoại[br]diễn ra cùng lúc không?

0:03:49.491,0:03:51.959
Những thứ đó có thể[br]không làm bạn khó chịu,

0:03:51.983,0:03:54.855
nhưng với người tự kỷ,

0:03:54.879,0:03:56.946
họ có thể bị choáng ngợp.

0:03:57.522,0:04:03.156
Trong những tình huống đó,[br]chúng tôi sẽ "tự kích thích"

0:04:03.180,0:04:06.230
như lặp lại một chuyển động [br]hay tiếng động

0:04:06.254,0:04:11.822
hoặc một số động tác ngẫu nhiên khác [br]có thể trông bình thường hoặc không.

0:04:12.853,0:04:15.242
Có người sẽ vỗ cánh tay

0:04:15.266,0:04:18.860
tạo tiếng động [br]hay quay thứ gì đó.

0:04:20.361,0:04:23.479
Đó là cách mà chúng tôi[br]bớt để ý đến xung quanh.

0:04:24.559,0:04:27.432
Chúng tôi cần phải "tự kích thích"[br]thường xuyên.

0:04:27.893,0:04:31.043
Tuy nhiên, việc này thường bị phản đối,

0:04:31.067,0:04:32.934
và chúng tôi buộc phải giấu nó.

0:04:33.900,0:04:37.715
Khi buộc phải giấu những dấu hiệu [br]tự kỷ như thế này,

0:04:37.715,0:04:39.239
chúng tôi "đeo mặt nạ".

0:04:41.460,0:04:44.491
Vài người giỏi che đậy[br]hơn những người khác.

0:04:44.865,0:04:50.712
Thỉnh thoảng, tôi che đậy rất tốt[br]nên chẳng ai biết tôi bị tự kỷ

0:04:50.736,0:04:54.546
cho đến khi tôi tiết lộ. (Cười)

0:04:56.430,0:04:59.620
Nhưng đến cuối ngày,[br]thực sự rất áp lực.

0:04:59.644,0:05:02.882
Thậm chí những việc như [br]làm bài tập về nhà vào buổi tối

0:05:02.906,0:05:04.771
cũng trở nên mệt nhọc.

0:05:05.839,0:05:07.902
Vài người nghĩ,

0:05:09.347,0:05:11.434
vì chúng tôi có thể che đậy,

0:05:11.458,0:05:13.592
nên đây là cách chữa tự kỷ.

0:05:13.991,0:05:16.721
Tuy nhiên, điều này chỉ khiến [br]chúng tôi hổ thẹn

0:05:16.745,0:05:19.038
vì không được là chính mình.

0:05:23.839,0:05:28.950
Một khuôn mẫu phổ biến khác[br]thường đi với tự kỷ là

0:05:28.974,0:05:31.441
người tự kỷ không biết[br]cảm thông.

0:05:32.458,0:05:34.497
Và lần nữa, điều này không đúng.

0:05:35.124,0:05:37.258
Tôi thực sự rất giỏi cảm thông.

0:05:37.601,0:05:40.201
Chỉ là tôi không giỏi [br]thể hiện điều đó ra.

0:05:40.997,0:05:43.152
Mỗi khi có một người bạn [br]cố nói cho tôi

0:05:43.176,0:05:45.843
về những mâu thuẫn[br]mà họ đang phải trải qua,

0:05:45.867,0:05:48.914
tôi thường không biết[br]cách bày tỏ câu trả lời.

0:05:49.271,0:05:51.597
Đó là lý do trông tôi[br]không biết cảm thông

0:05:51.621,0:05:54.080
như những người bạn [br]bình thường của tôi.

0:05:57.250,0:06:01.324
Biểu lộ cảm xúc,[br]dù là nhiều hay ít,

0:06:01.348,0:06:02.710
thì cũng khó với tôi.

0:06:03.671,0:06:06.403
Đó là vì bên trong tôi vỡ òa

0:06:06.427,0:06:10.442
với từng cảm xúc[br]mà một nguời có thể cảm thấy.

0:06:11.188,0:06:14.498
Nhưng đương nhiên, [br]tôi không thể biểu lộ cảm xúc như vậy.

0:06:14.522,0:06:19.052
Nếu vậy thì, ví dụ như[br]khi tôi vui,

0:06:19.076,0:06:22.354
tôi sẽ biểu lộ bằng cách[br]bật thở khò khè đầy hân hoan,

0:06:22.378,0:06:25.814
vỗ tay và kêu lớn "woohoos".

0:06:25.838,0:06:27.377
(Cười)

0:06:28.125,0:06:29.776
Còn bạn chỉ cần mỉm cười thôi.

0:06:29.800,0:06:32.126
(Cười)

0:06:33.569,0:06:37.761
Dù là khi được nhận[br]một món quà sinh nhật tuyệt vời

0:06:37.785,0:06:43.111
hay khi nghe một câu chuyện [br]bi thảm trên bản tin,

0:06:43.135,0:06:47.895
tôi cũng không thể bày tỏ[br]cảm xúc mà không thốt lên,

0:06:47.919,0:06:52.906
nên lần nữa, tôi phải che đậy[br]để trông bình thường.

0:06:53.990,0:06:56.855
Cảm xúc trong tôi rất tràn trề,

0:06:56.879,0:07:01.136
nhưng tôi chỉ có thể[br]bộc lộ rất nhiều hoặc không bộc lộ.

0:07:03.804,0:07:05.836
Vậy...

0:07:05.860,0:07:09.517
tôi không giỏi bộc lộ cảm xúc,

0:07:09.541,0:07:12.569
và tôi giao tiếp theo cách riêng,

0:07:12.593,0:07:17.815
và chính vì thế, tôi được chuẩn đoán [br]là mắc chứng rối loạn tự kỷ.

0:07:18.514,0:07:22.915
Chuẩn đoán này giúp tôi,[br]bạn bè và gia đình của tôi

0:07:22.939,0:07:26.447
biết cách mà tâm trí tôi hoạt động.

0:07:27.511,0:07:28.925
Trên thế giới,

0:07:28.949,0:07:31.564
có xấp xỉ 1% dân số

0:07:31.588,0:07:35.164
được chuẩn đoán là[br]mắc chứng rối loạn tự kỷ.

0:07:35.188,0:07:36.988
Và con số này đang tăng dần.

0:07:37.760,0:07:40.852
Tuy nhiên, chúng tôi vẫn là [br]một nhóm thiểu số.

0:07:41.217,0:07:44.876
Và có rất nhiều người[br]không xem chúng tôi ngang bằng

0:07:44.900,0:07:46.209
với người khác.

0:07:48.368,0:07:50.122
Đây là gia đình của tôi.

0:07:50.784,0:07:53.580
Và trong gia đình,

0:07:53.604,0:07:57.823
có một người khác[br]cũng bị tự kỷ.

0:07:58.411,0:07:59.688
Đó là mẹ tôi.

0:07:59.712,0:08:03.348
Đúng vậy, phụ nữ trưởng thành [br]có thể bị tự kỷ.

0:08:04.690,0:08:08.261
Bố và em trai tôi[br]đều bình thường.

0:08:08.912,0:08:13.212
Thỉnh thoảng, chúng tôi gặp chút khó khăn[br]khi giao tiếp với nhau,

0:08:13.236,0:08:14.386
dẫu vậy.

0:08:15.045,0:08:17.831
Thỉnh thoảng, tôi nói những thứ như

0:08:17.855,0:08:20.826
"Trạm Union của Toronto, nhỉ?"

0:08:20.850,0:08:24.572
và nghĩ rằng tôi có thể

0:08:24.596,0:08:27.683
giúp họ nhớ những mặt[br]nhất định của nó.

0:08:27.707,0:08:32.617
Khi họ nhầm lẫn, tôi thường[br]tự mình nói thêm cho họ.

0:08:34.284,0:08:37.807
Và chúng tôi thường [br]nói nhiều thứ

0:08:37.831,0:08:41.413
theo nhiều cách khác nhau[br]để mọi người hiểu được.

0:08:42.419,0:08:43.862
Tuy nhiên, mặc cho tất cả,

0:08:43.886,0:08:47.686
chúng tôi đều yêu thương[br]và tôn trọng lẫn nhau.

0:08:48.188,0:08:50.545
Trong cuốn "NeuroTribes",

0:08:50.569,0:08:56.786
tác giả Steve Silberman khẳng định[br]tự kỷ và các trạng thái tinh thần khác

0:08:56.810,0:08:59.730
nên được xem là tự nhiên,

0:08:59.754,0:09:02.609
tự nhiên với một nhóm người

0:09:02.633,0:09:04.577
chứ không phải khiếm khuyết.

0:09:04.601,0:09:07.910
Đây là điều mà tôi [br]hoàn toàn đồng ý.

0:09:08.903,0:09:13.450
Nếu tự kỷ được xem là một phần[br]tự nhiên của một nhóm người,

0:09:13.474,0:09:20.069
thế giới sẽ được thiết kế[br]để phù hợp hơn với người tự kỷ.

0:09:20.728,0:09:23.450
Tôi không xấu hổ vì bị tự kỷ.

0:09:24.188,0:09:27.188
Tôi có thể không suy nghĩ,

0:09:27.212,0:09:28.887
hay hành động như bạn,

0:09:28.911,0:09:32.124
nhưng tôi vẫn là con người[br]và tôi không bị bệnh.

0:09:33.730,0:09:34.889
Cảm ơn mọi người.

0:09:34.913,0:09:39.008
(Vỗ tay)