1
00:00:06,330 --> 00:00:11,269
A maioría das persoas que perderon
un membro aínda poden sentilo.

2
00:00:11,269 --> 00:00:16,976
Non como se o recordaran, 
senón como se estivese vivo.

3
00:00:16,976 --> 00:00:19,438
Poden flexionar os seus dedos pantasma

4
00:00:19,438 --> 00:00:22,722
e ás veces mesmo notan o roce do reloxo

5
00:00:22,722 --> 00:00:25,948
ou a palpitación dunha uña encravada.

6
00:00:25,948 --> 00:00:27,917
Un feito incrible

7
00:00:27,917 --> 00:00:33,464
é que ás veces as persoas que naceron
sen un membro poden sentilo.

8
00:00:33,684 --> 00:00:36,520
Entón, que causa o efecto pantasma?

9
00:00:36,650 --> 00:00:38,692
A nitidez destas sensacións

10
00:00:38,692 --> 00:00:42,092
indica que existe
un mapa do corpo no cerebro.

11
00:00:42,552 --> 00:00:47,027
Que alguén que nunca tivo un membro
poida sentilo

12
00:00:47,027 --> 00:00:51,144
implica que nacemos como mínimo
co bosquexo deste mapa.

13
00:00:51,374 --> 00:00:55,207
Non obstante, hai unha diferenza entre
o membro pantasma tras unha amputación

14
00:00:55,207 --> 00:00:58,572
e os seus antecesores de carne e óso:

15
00:00:58,572 --> 00:01:01,739
case todos son dolorosos.

16
00:01:02,109 --> 00:01:05,406
Para entender ben os membros
e a dor pantasma,

17
00:01:05,406 --> 00:01:09,133
consideremos o percorrido
dende a extremidade ata o cerebro.

18
00:01:09,993 --> 00:01:12,394
Os nosos membros están cheos
de neuronas sensoriais

19
00:01:12,394 --> 00:01:13,724
responsables de todo,

20
00:01:13,729 --> 00:01:16,084
dende as texturas que sentimos
coas puntas dos dedos

21
00:01:16,094 --> 00:01:19,514
ata a nosa comprensión de onde están
os nosos corpos no espazo.

22
00:01:20,224 --> 00:01:23,338
As conexións neuronais levan a información

23
00:01:23,338 --> 00:01:25,541
pola espiña dorsal ata o cerebro.

24
00:01:26,008 --> 00:01:30,022
Dado que a maior parte deste camiño
se atopa fóra da extremidade en si,

25
00:01:30,022 --> 00:01:33,219
case toda permanece logo dunha amputación

26
00:01:34,299 --> 00:01:36,102
Pero a perda dunha extremidade

27
00:01:36,102 --> 00:01:39,701
cambia a forma en que os sinais
viaxan por cada treito.

28
00:01:40,552 --> 00:01:42,381
Na parte amputada,

29
00:01:42,381 --> 00:01:44,071
as terminacións nerviosas amputadas

30
00:01:44,071 --> 00:01:46,281
poden engrosarse e
volverse máis sensibles,

31
00:01:46,281 --> 00:01:50,694
transmitindo sinais de dor
en resposta a unha presión leve.

32
00:01:50,884 --> 00:01:52,807
En circunstancias normais,

33
00:01:52,817 --> 00:01:56,676
estes sinais reduciríanse
no corno dorsal da medula espiñal.

34
00:01:57,056 --> 00:02:01,237
Por razóns descoñecidas,
tras unha amputación,

35
00:02:01,237 --> 00:02:05,257
prodúcese unha perda 
do control inhibitorio no corno dorsal,

36
00:02:05,447 --> 00:02:08,883
e os sinais poden intensificarse.

37
00:02:08,883 --> 00:02:13,236
Unha vez que pasan pola medula espiñal,
os sinais nerviosos chegan ao cerebro.

38
00:02:13,336 --> 00:02:17,034
Alí, o córtex somatosensorial procésaos.

39
00:02:17,514 --> 00:02:20,610
O mapa do corpo está nese córtex.

40
00:02:20,934 --> 00:02:23,751
Partes do corpo sensibles
con moitas terminacións nerviosas,

41
00:02:23,751 --> 00:02:25,320
como os labios ou as mans

42
00:02:25,320 --> 00:02:27,460
están representados 
polas áreas mais grandes.

43
00:02:27,990 --> 00:02:31,054
O homúnculo cortical 
é un modelo do corpo humano

44
00:02:31,054 --> 00:02:36,274
que representa proporcionalmente o tamaño
que cada parte do corpo ocupa no córtex.

45
00:02:36,489 --> 00:02:40,086
A cantidade de córtex dedicado
a unha parte específica do corpo

46
00:02:40,086 --> 00:02:41,894
pode aumentar ou reducirse

47
00:02:41,894 --> 00:02:46,114
segundo o volume de información sensorial
que o cerebro recibe desa zona.

48
00:02:46,114 --> 00:02:51,213
Por exemplo, a representación 
da man esquerda é maior nos violinistas

49
00:02:51,213 --> 00:02:53,693
que nos non violinistas.

50
00:02:53,693 --> 00:02:56,377
O cerebro tamén aumenta
a representación no córtex

51
00:02:56,377 --> 00:02:58,829
cando unha parte do corpo é ferida

52
00:02:58,829 --> 00:03:02,259
para aumentar as sensacións
que nos avisan do perigo.

53
00:03:02,259 --> 00:03:06,790
Esta maior representación
pode levar á dor pantasma.

54
00:03:06,790 --> 00:03:09,927
O mapa cortical tamén
é probablemente o responsable

55
00:03:09,927 --> 00:03:13,193
da sensación de ter partes
do corpo que xa non están aí,

56
00:03:13,193 --> 00:03:16,535
porque aínda teñen representación
no cerebro.

57
00:03:16,535 --> 00:03:19,052
Co tempo, esta representación 
pode reducirse.

58
00:03:19,052 --> 00:03:22,467
e o membro pantasma
pode reducirse con ela.

59
00:03:22,467 --> 00:03:24,472
Pero as sensacións
de extremidades pantasma

60
00:03:24,472 --> 00:03:27,065
non sempre desaparecen por si soas.

61
00:03:27,065 --> 00:03:29,612
O tratamento para a dor pantasma require

62
00:03:29,612 --> 00:03:31,927
unha combinación de rehabilitación física

63
00:03:31,927 --> 00:03:35,392
medicamentos para a dor, próteses e tempo.

64
00:03:35,782 --> 00:03:38,431
Unha técnica chamada terapia de espello

65
00:03:38,431 --> 00:03:41,431
pode ser moi útil para desenvolver
os rangos de movemento

66
00:03:41,431 --> 00:03:44,090
e reducir a dor nos membros pantasma.

67
00:03:44,090 --> 00:03:47,853
O paciente coloca o membro pantasma
nunha caixa detrás dun espello

68
00:03:47,853 --> 00:03:51,270
e o membro san diante do espello.

69
00:03:51,270 --> 00:03:55,913
Isto confunde o cerebro, pois ve
o membro pantasma, amais de sentilo.

70
00:03:55,913 --> 00:03:59,435
A ciencia está a desenvolver
tratamentos de realidade virtual

71
00:03:59,435 --> 00:04:03,726
que fan aínda máis vívida
a terapia do espello.

72
00:04:03,726 --> 00:04:06,700
As próteses tamén xeran un efecto similar:

73
00:04:06,700 --> 00:04:11,748
os pacientes soen sentir a dor 
cando quitan a prótese pola noite.

74
00:04:11,748 --> 00:04:15,193
Os membros pantasma 
poderían axudar aos pacientes

75
00:04:15,193 --> 00:04:18,491
a entender a prótese 
como unha extensión do seu corpo

76
00:04:18,491 --> 00:04:20,882
e a movelas intuitivamente.

77
00:04:21,663 --> 00:04:24,812
Aínda quedan moitas cousas sen saber
acerca dos membros pantasma.

78
00:04:24,812 --> 00:04:29,980
Non sabemos por que algunhas persoas
non senten esa dor tan característica,

79
00:04:29,980 --> 00:04:32,798
ou por que outras non senten 
o membro pantasma.

80
00:04:32,798 --> 00:04:35,178
E a futura investigación
dos membros pantasma

81
00:04:35,178 --> 00:04:38,460
non é só aplicable a quen os percibe.

82
00:04:38,460 --> 00:04:41,437
Un coñecemento mais profundo
deste fenómeno proporcionaranos

83
00:04:41,437 --> 00:04:45,085
información sobre como traballan
os nosos cerebros cada día

84
00:04:45,085 --> 00:04:47,622
para construír o mundo como o percibimos.

85
00:04:47,752 --> 00:04:51,122
Lémbranos que as realidades 
que experimentamos

86
00:04:51,292 --> 00:04:53,492
son, de feito, subxectivas.