WEBVTT

00:00:06.330 --> 00:00:11.269
A maioría das persoas que perderon
un membro aínda poden sentilo.

00:00:11.269 --> 00:00:16.976
Non como se o recordaran, 
senón como se estivese vivo.

00:00:16.976 --> 00:00:19.438
Poden flexionar os seus dedos pantasma

00:00:19.438 --> 00:00:22.722
e ás veces mesmo notan o roce do reloxo

00:00:22.722 --> 00:00:25.948
ou a palpitación dunha uña encravada.

00:00:25.948 --> 00:00:27.917
Un feito incrible

00:00:27.917 --> 00:00:33.464
é que ás veces as persoas que naceron
sen un membro poden sentilo.

00:00:33.684 --> 00:00:36.520
Entón, que causa o efecto pantasma?

00:00:36.650 --> 00:00:38.692
A nitidez destas sensacións

00:00:38.692 --> 00:00:42.092
indica que existe
un mapa do corpo no cerebro.

00:00:42.552 --> 00:00:47.027
Que alguén que nunca tivo un membro
poida sentilo

00:00:47.027 --> 00:00:51.144
implica que nacemos como mínimo
co bosquexo deste mapa.

00:00:51.374 --> 00:00:55.207
Non obstante, hai unha diferenza entre
o membro pantasma tras unha amputación

00:00:55.207 --> 00:00:58.572
e os seus antecesores de carne e óso:

00:00:58.572 --> 00:01:01.739
case todos son dolorosos.

00:01:02.109 --> 00:01:05.406
Para entender ben os membros
e a dor pantasma,

00:01:05.406 --> 00:01:09.133
consideremos o percorrido
dende a extremidade ata o cerebro.

00:01:09.993 --> 00:01:12.394
Os nosos membros están cheos
de neuronas sensoriais

00:01:12.394 --> 00:01:13.724
responsables de todo,

00:01:13.729 --> 00:01:16.084
dende as texturas que sentimos
coas puntas dos dedos

00:01:16.094 --> 00:01:19.514
ata a nosa comprensión de onde están
os nosos corpos no espazo.

00:01:20.224 --> 00:01:23.338
As conexións neuronais levan a información

00:01:23.338 --> 00:01:25.541
pola espiña dorsal ata o cerebro.

00:01:26.008 --> 00:01:30.022
Dado que a maior parte deste camiño
se atopa fóra da extremidade en si,

00:01:30.022 --> 00:01:33.219
case toda permanece logo dunha amputación

00:01:34.299 --> 00:01:36.102
Pero a perda dunha extremidade

00:01:36.102 --> 00:01:39.701
cambia a forma en que os sinais
viaxan por cada treito.

00:01:40.552 --> 00:01:42.381
Na parte amputada,

00:01:42.381 --> 00:01:44.071
as terminacións nerviosas amputadas

00:01:44.071 --> 00:01:46.281
poden engrosarse e
volverse máis sensibles,

00:01:46.281 --> 00:01:50.694
transmitindo sinais de dor
en resposta a unha presión leve.

00:01:50.884 --> 00:01:52.807
En circunstancias normais,

00:01:52.817 --> 00:01:56.676
estes sinais reduciríanse
no corno dorsal da medula espiñal.

00:01:57.056 --> 00:02:01.237
Por razóns descoñecidas,
tras unha amputación,

00:02:01.237 --> 00:02:05.257
prodúcese unha perda 
do control inhibitorio no corno dorsal,

00:02:05.447 --> 00:02:08.883
e os sinais poden intensificarse.

00:02:08.883 --> 00:02:13.236
Unha vez que pasan pola medula espiñal,
os sinais nerviosos chegan ao cerebro.

00:02:13.336 --> 00:02:17.034
Alí, o córtex somatosensorial procésaos.

00:02:17.514 --> 00:02:20.610
O mapa do corpo está nese córtex.

00:02:20.934 --> 00:02:23.751
Partes do corpo sensibles
con moitas terminacións nerviosas,

00:02:23.751 --> 00:02:25.320
como os labios ou as mans

00:02:25.320 --> 00:02:27.460
están representados 
polas áreas mais grandes.

00:02:27.990 --> 00:02:31.054
O homúnculo cortical 
é un modelo do corpo humano

00:02:31.054 --> 00:02:36.274
que representa proporcionalmente o tamaño
que cada parte do corpo ocupa no córtex.

00:02:36.489 --> 00:02:40.086
A cantidade de córtex dedicado
a unha parte específica do corpo

00:02:40.086 --> 00:02:41.894
pode aumentar ou reducirse

00:02:41.894 --> 00:02:46.114
segundo o volume de información sensorial
que o cerebro recibe desa zona.

00:02:46.114 --> 00:02:51.213
Por exemplo, a representación 
da man esquerda é maior nos violinistas

00:02:51.213 --> 00:02:53.693
que nos non violinistas.

00:02:53.693 --> 00:02:56.377
O cerebro tamén aumenta
a representación no córtex

00:02:56.377 --> 00:02:58.829
cando unha parte do corpo é ferida

00:02:58.829 --> 00:03:02.259
para aumentar as sensacións
que nos avisan do perigo.

00:03:02.259 --> 00:03:06.790
Esta maior representación
pode levar á dor pantasma.

00:03:06.790 --> 00:03:09.927
O mapa cortical tamén
é probablemente o responsable

00:03:09.927 --> 00:03:13.193
da sensación de ter partes
do corpo que xa non están aí,

00:03:13.193 --> 00:03:16.535
porque aínda teñen representación
no cerebro.

00:03:16.535 --> 00:03:19.052
Co tempo, esta representación 
pode reducirse.

00:03:19.052 --> 00:03:22.467
e o membro pantasma
pode reducirse con ela.

00:03:22.467 --> 00:03:24.472
Pero as sensacións
de extremidades pantasma

00:03:24.472 --> 00:03:27.065
non sempre desaparecen por si soas.

00:03:27.065 --> 00:03:29.612
O tratamento para a dor pantasma require

00:03:29.612 --> 00:03:31.927
unha combinación de rehabilitación física

00:03:31.927 --> 00:03:35.392
medicamentos para a dor, próteses e tempo.

00:03:35.782 --> 00:03:38.431
Unha técnica chamada terapia de espello

00:03:38.431 --> 00:03:41.431
pode ser moi útil para desenvolver
os rangos de movemento

00:03:41.431 --> 00:03:44.090
e reducir a dor nos membros pantasma.

00:03:44.090 --> 00:03:47.853
O paciente coloca o membro pantasma
nunha caixa detrás dun espello

00:03:47.853 --> 00:03:51.270
e o membro san diante do espello.

00:03:51.270 --> 00:03:55.913
Isto confunde o cerebro, pois ve
o membro pantasma, amais de sentilo.

00:03:55.913 --> 00:03:59.435
A ciencia está a desenvolver
tratamentos de realidade virtual

00:03:59.435 --> 00:04:03.726
que fan aínda máis vívida
a terapia do espello.

00:04:03.726 --> 00:04:06.700
As próteses tamén xeran un efecto similar:

00:04:06.700 --> 00:04:11.748
os pacientes soen sentir a dor 
cando quitan a prótese pola noite.

00:04:11.748 --> 00:04:15.193
Os membros pantasma 
poderían axudar aos pacientes

00:04:15.193 --> 00:04:18.491
a entender a prótese 
como unha extensión do seu corpo

00:04:18.491 --> 00:04:20.882
e a movelas intuitivamente.

00:04:21.663 --> 00:04:24.812
Aínda quedan moitas cousas sen saber
acerca dos membros pantasma.

00:04:24.812 --> 00:04:29.980
Non sabemos por que algunhas persoas
non senten esa dor tan característica,

00:04:29.980 --> 00:04:32.798
ou por que outras non senten 
o membro pantasma.

00:04:32.798 --> 00:04:35.178
E a futura investigación
dos membros pantasma

00:04:35.178 --> 00:04:38.460
non é só aplicable a quen os percibe.

00:04:38.460 --> 00:04:41.437
Un coñecemento mais profundo
deste fenómeno proporcionaranos

00:04:41.437 --> 00:04:45.085
información sobre como traballan
os nosos cerebros cada día

00:04:45.085 --> 00:04:47.622
para construír o mundo como o percibimos.

00:04:47.752 --> 00:04:51.122
Lémbranos que as realidades 
que experimentamos

00:04:51.292 --> 00:04:53.492
son, de feito, subxectivas.